​​​​​​​အမျိုးသားယာဉ်အန္တရာယ်၊ လမ်းအန္တရာယ် ကင်းရှင်းရေးကောင်စီ (NRSC)က လစဉ်ပြုစုထုတ်ပြန်သည့် ယာဉ်တိုက်ခိုက်မှု ကိန်းဂဏန်းအချက်အလက်များ၊ နှစ်ချုပ်အစီရင်ခံစာများအရ ၂၀၁၈ ခုနှစ်ကစပြီး ယာဉ်တိုက်မှု၊ ဒဏ်ရာရ၊ သေဆုံးမှုစာရင်းများ တောက်လျှောက်လျော့နည်းကျဆင်းလာခဲ့သော်လည်း ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် လတစ်လချင်းအလိုက် အနည်းငယ်ပြန်လည်မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ ၂၀၂၀၊ ၂၀၂၁ နှင့် ၂၀၂၂ ခုနှစ် တို့တွင် ကိုဗစ် - ၁၉ ကပ်ရောဂါကူးစက်ပျံ့နှံ့မှု ကာကွယ်ရေးအတွက် အသွားအလာများ ကန့်သတ်ခဲ့ခြင်းက လမ်းပေါ် မတော်တဆဖြစ်မှုများအပေါ်တွင်ပါ သက်ရောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးတစ်ရာကျော် စုစည်းနေထိုင်သည့် ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံဖြစ်သည်။ ရေမြေတောတောင်သဘာဝနှင့် လူမျိုးအားဖြင့် ကွဲပြားကြသော်လည်း လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်ကြသည့် စီးပွားရေးမှာမူခွဲခြား၍မရပေ။ လွတ်လပ်သောနိုင်ငံ၊ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ၊ နိုင်ငံ၏ပင်ကိုသဘာဝတို့အရ နိုင်ငံသားတိုင်းသည် နိုင်ငံအတွင်း လွတ်လပ်စွာ သွားလာနေထိုင်လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်ခွင့်ရကြသည်။

ကယားပြည်နယ် လွိုင်ကော်မြို့တွင် တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုတိုးတက်ရရှိလာသည်နှင့်အမျှ ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းများ အရှိန်အဟုန်မြှင့်တင် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်ကို သတင်းများတွင် တွေ့မြင်ရသည်။ လက်နက်ကိုင်သောင်းကျန်းမှုများ၊ အဖျက်အမှောင့်လုပ်ရပ်များက ဒေသတွင်းတည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုကို ပျက်ပြားစေပြီး ဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို အဟန့်အတားဖြစ်စေသည်။ ဒေသခံပြည်သူများ၏ လူမှုစီးပွားဘဝများ၊ အသက်အိုးအိမ်စည်းစိမ်များကို ထိခိုက်ပျက်စီး ဆုံးရှုံးစေသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကို အခြေခံသည့်နိုင်ငံဖြစ်သည်။ သီးနှံတိုးချဲ့စိုက်ပျိုးရေး၊ ဆီထွက်သီးနှံနှင့် ဝါသီနှံတိုးချဲ့စိုက်ပျိုးရေး၊ နေကြာသီးနှံစိုက်ပျိုးရေးနှင့် နို့စားနွားမွေးမြူရေးတို့သည် နိုင်ငံအတွက်အရေးကြီးသည့်လုပ်ငန်းများဖြစ်သည်။ ယင်းလုပ်ငန်းများသည် နိုင်ငံအတွက်အကျိုးရှိသဖြင့် လက်ရှိကာလတွင်တွန်းအားပေး၍ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ရန် နိုင်ငံတော်ကတိုက်တွန်းနှိုးဆော်လျက်ရှိသည်။

‘‘မြန်မာဘယ်ကစ ’’ ဟူသည့် ခေတ်ဦးမြန်မာ့သမိုင်းနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ငြင်းချက်နှစ်ခုရှိသည်။ တစ်ခုက မြန်မာတို့သည် မြန်မာ့မြေပေါ်တွင်ပင် ပေါက်ဖွားရှင်သန်လာကြကာ အဆင့်ဆင့်တိုးတက်ထွန်းကားလာခြင်းဖြစ်သည်ဟူ၍ဖြစ်ပြီး နောက်တစ်ခုကမူ မြန်မာတို့သည်အခြားဒေသမှ အချိန်တိုတိုအတွင်း ဒုန်းစိုင်းဝင်ရောက်လာကြသူများဖြစ်သည်ဟူ၍ဖြစ်သည်။ သို့ဖြစ်ခြင်းကြောင့် မြန်မာ့သမိုင်းကို ခေတ်အမြင်ဖြင့်လေ့လာမည်ဆိုပါက ပုဂံခေတ် အနော်ရထာမင်းမတိုင်မီ မြန်မာ့သမိုင်းသည် ငြင်းချက်များ၊ ကွက်လပ်များ၊ အနုမာန မှန်းဆဖြည့်စွက်ချက်များဖြင့် ပြည့်နှက်နေသည်။

မျက်မှောက်ကာလ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အခြေအနေကိုကြည့်လျှင် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ရွေးကောက်ပွဲတွင် မဲမသမာမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲကို မကျေနပ်သည့် အစွန်းရောက်နိုင်ငံရေးသမားအချို့၏ ဦးဆောင်မှု၊ စည်းရုံးမှု၊ အားပေးမှု၊ ထောက်ပံ့ကူညီမှုဖြင့် PDF အမည်ခံအကြမ်းဖက်အဖွဲ့များ နိုင်ငံအနှံ့တွင် ဖြစ်ပေါ်လာသည်ကို တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် EAO အဖွဲ့အချို့ထံတွင် စစ်သင်တန်းများ၊ ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီးရေးသင်တန်းများ တက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။

မြန်မာတို့ ဝါစိုက်ပျိုးခဲ့သည်မှာ နှစ်ပေါင်းထောင်ချီကြာမြင့်ခဲ့ပြီဖြစ်ရာ မြန်မာ့ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုတွင် ဝါဂွမ်းစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုနှင့် ချည်ထည်ရက်လုပ်မှုတို့က တစ်ခန်းတစ်ကဏ္ဍပါဝင်လျက်ရှိသည်။ ဝါကို ပြည်တွင်း၌ သုံးစွဲရုံမျှမက ပြည်ပသို့ တင်ပို့ရောင်းချနိုင်ခဲ့ရာ ကုန်းဘောင်ခေတ်နှောင်း မင်းတုန်းမင်းလက်ထက်တွင် ဝါသည်တော်ဝင်သီးနှံဖြစ်ခဲ့ပြီး ပြည်ပတင်ပို့မှုကို တစ်ဦးတည်းချုပ်ကိုင်သည့်စနစ် ကျင့်သုံးခဲ့သည်။

နိုင်ငံတစ်ဝန်းရှိ စက်သုံးဆီအရောင်းဆိုင်အချို့တွင် ပြီးခဲ့သည့်ရက်ပိုင်းအတွင်းက ဆီပြတ်လပ်မှုဖြစ်ခဲ့ရသည်။ စက်သုံးဆီရောင်းအားနှင့် ဝယ်လိုအားမမျှသဖြင့် စက်သုံးဆီဝယ်ယူမှု များပြားနေသည်ကိုအကြောင်းပြု၍ လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာများပေါ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၌ စက်သုံးဆီပြတ်လပ်တော့မည်ဖြစ်ကြောင်း မဟုတ်မမှန် ကောလာဟလသတင်းများ ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။

ခန္ဓာကိုယ်တွင် ကိုယ်ခံအားလျော့နည်းကျဆင်းလာသည့်အခါ ပြင်ပမှရောဂါပိုးအမျိုးမျိုးတို့ ကိုယ်တွင်းသို့ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်လာတတ်ကြသည်။ ခုခံနိုင်စွမ်းလျော့နည်းသည့်အခါ ရောဂါပိုးတို့၏ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်မှုကို မတွန်းလှန်နိုင်ဘဲ နာဖျားမကျန်းဖြစ်ကြရသည်။ ရောဂါကူးစက်မှုကြောင့် အခန့်မသင့်ပါက ခန္ဓာပျက်ကိန်းသို့လည်း ဆိုက်ရောက်သွား နိုင်သည်။

ရှမ်းပြည်နယ် (မြောက်ပိုင်း) တွင် MNDAA အဖွဲ့နှင့် TNLA အဖွဲ့တို့က ဒေသတည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးအတွက် နှစ်ဖက်သဘောတူထားသည့် ယာယီအပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက်ကို ချိုးဖောက်ပြီး တိုက်ပွဲများ ဖော်ဆောင်လာခဲ့သည်။ MNDAA အဖွဲ့သည် လားရှိုးဒေသတစ်ဝိုက်ရှိ နယ်မြေလုံခြုံရေးစခန်းများကို တိုက်ခိုက်သကဲ့သို့ လားရှိုးမြို့တွင်းသို့လည်း ရှော့တိုက်ဒုံးများဖြင့် နေ့စဉ်ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကာ လားရှိုးမြို့တွင်းသို့ စိမ့်ဝင်ပြီး ပြည်သူတို့၏ အသက်အိုးအိမ်စည်းစိမ်တို့ကို ဖျက်ဆီးလျက်ရှိသည်။