ကျွန်မငယ်ငယ်က သည်လိုမကြာခဏပူဆာလေ့ရှိပါ သည်။ ဖေဖေကလည်း ကျွန်မကို “ သမီးရေ လေတိုတီ နားထောင်ရအောင်လာဟေ့” ဟု ခေါ်လေ့ရှိပါသည်။ လေတိုတီဆိုသည်မှာ ရေဒီယိုကိုခေါ်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ကျွန်မ ကလေးဘဝက ရေဒီယိုကို ရေဒီယိုဟု ပီပီသသ မခေါ်တတ်ဘဲ လေတိုတီဟု ခေါ်လေ့ရှိရာ ကျွန်မ၏ မိဘများကလည်း ကျွန်မခေါ်သလို လေတိုတီဟု လိုက်ခေါ်ခဲ့ကြပါသည်။ ထိုရေဒီယိုလေးတစ်လုံးက ကျွန်မတို့ မိသားစုကြားတွင် အလွန်အရေးပါခဲ့ပါသည်။ ကျွန်မတို့ အိမ်လေးထဲတွင် ရေဒီယိုသံလေး အမြဲလိုပျံ့လွင့်နေ တတ်ခဲ့လေသည်။ ကျွန်မတို့ဟာ ရေဒီယိုချစ်သူများပေါ့။

ကိုယ်ကျင့်သိက္ခာဆိုင်ရာ သီးသန့်အခွင့်အရေး (Moral Right) ဆိုတာကို မပြောခင်အရင်ဦးစွာအားလုံးသိကြတဲ့ Copyright Law အကြောင်းလေးကို နိဒါန်းပျိုးလို့ ပြောချင်ပါတယ်။ စာပေနှင့် အနုပညာမူပိုင်ခွင့်ဥပဒေ (Copyright Law) သည် ကိုယ်ပိုင်စိတ်ကူးဉာဏ်ဖြင့် ဖန်တီးပြုလုပ်ထားသည့် စာပေအနုပညာလက်ရာ (မူလလက်ရာများ)အပေါ် မူပိုင်ခွင့်အခွင့်အရေးနဲ့ ဆက်နွယ်တဲ့အခွင့်အရေးများ ရရှိစေဖို့အတွက် အကာအကွယ်ပေးတဲ့ ဥပဒေပဲဖြစ်ပါတယ်။ စာပေနှင့် အနုပညာမူပိုင်ခွင့်ဥပဒေအရ မူလလက်ရာရှင် (သို့) မူပိုင်ခွင့်ပိုင်ရှင်တို့ဟာ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ သီးသန့်အခွင့်အရေး (Economic Right)အပြင် ကိုယ်ကျင့်သိက္ခာဆိုင်ရာ သီးသန့်အခွင့်အရေးကိုလည်း ရရှိနိုင်ပါတယ်။

မြန်မာ့အသံနှင့်ရုပ်မြင်သံကြား၏ ပုံရိပ်တို့သည် ၇၅ နှစ်ဆိုသော ကာလ၏ ဝါးမျိုခြင်းဖြင့် ပျောက်ကွယ်လုမတက် ကျန်ရစ်ခဲ့ပေပြီ။ စင်စစ် ခေတ်စနစ်အဆက်ဆက်တွင် ရှင်သန်၊ အချိုးအကွေ့ ပေါင်းများစွာကိုကျော်ဖြတ်၊ အခြေအနေအချိန်အခါနှင့်အညီ ပြုပြင်တီထွင်၊ အားမာန်သွင်းရပ်တည်ရင်း၊ ပြည်သူကို အလုပ်အကျွေးပြုခဲ့သော ပုံရိပ်တို့သည် ဝေဝါး ပျောက်ကွယ်ကောင်းသည့်အရာများ မဟုတ်ကြပါ။

ဗန်ကောက်မြို့တော်ရှိ ဆူကွန်းဗစ်လမ်းမကြီးသည် ဗန်ကောက်မှ ကမ္ဘောဒီးယားနယ်စပ်တိုင် ရှည်လျား၍ လှပတင့်တယ် ဂုဏ်၀င့်ထည်သော အရှေ့တောင်အာရှ လမ်းမကြီးတစ်စင်း ဖြစ်ပါသည်။ ဆူကွန်းဗစ်လမ်းမကြီး အလား၊ လှပတင့်ဆန်းဂုဏ်၀င့်လျှမ်းသည့် မြန်မာ့လမ်းမ ကြီး တစ်စင်းသည်ကား ရန်ကုန်မြို့မှ မြေလတ်ပိုင်းရှိ ပြည်မြို့သို့တိုင် ရှည်လျားသည့် အရှေ့တောင်အာရှတစ်လွှား ဂုဏ်၀င့်ကြွားဖွယ်ရာဖြစ်သော ပြည်လမ်းမကြီး ဖြစ်ပါသည်။

ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတချို့တွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် ဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးအသစ်နှင့်ပတ်သက်ပြီး ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ လိုက်နာရမည့်အချက်များ၊ ဆောင်ရွက်ထားရှိမှု အခြေအနေတို့နှင့် ပတ်သက်၍ ဆေးတက္ကသိုလ်(၂) ရန်ကုန်၊ ပါမောက္ခ၊ ဌာနမှူး ဆေးပညာဌာန၊ ပါမောက္ခ ဒေါက်တာဒေါ်သင်းသင်းနွဲ့နှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းထားသည်များကို တင်ပြ လိုက်ရပါသည်။

အသက်ရှင်ရပ်တည်နေနိုင်ရန် နေ့စဉ်စားသောက် နေသော အစားအစာများတွင်ကစီဓာတ်၊ အဆီဓာတ်၊ အသားဓာတ်၊ အမျှင်ဓာတ်၊ သတ္တုဓာတ်များနှင့် ဗီတာမင် များ အားလုံးပါဝင်နေရန် လိုအပ်သည်။ ထိုအာဟာရများ တွင် ဗီတာမင်များကို အားဆေးများဟု အများက အလွယ် တကူ ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲနေကြသည်။ စင်စစ် ဗီတာမင်များ သည် ခွန်အားကိုဖြစ်စေသော အာဟာရများ မဟုတ်ပါ ချေ။

ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာန၏ ပင်မမဏ္ဍိုင်လုပ်ငန်းကြီးတစ်ရပ်ဖြစ်သော ကျန်းမာရေးသတင်းအချက် အလက်များအား ဖြန့်ဝေရာတွင် အရေးပါသောလုပ်ငန်းစဉ် တစ်ရပ်ဖြစ်သည့် “မြန်မာနိုင်ငံ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ သုတေသနညီလာခံ”ကို နှစ်စဉ် ဇန်နဝါရီလတွင် ကျင်းပ လာခဲ့သည်မှာ ယခုအခါ (၄၉)ကြိမ်တိုင်ခဲ့ပြီဖြစ်ပါသည်။ ယခုနှစ်တွင် ကိုဗစ်-၁၉ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါဖြစ်ပွားနေချိန် နှင့် တိုက်ဆိုင်နေ၍ ဇန်နဝါရီလ ၁၈ ရက်မှ ၂၁ ရက်အထိ ဆေးသုတေသနဦးစီးဌာန အမှတ်(၅) ဇီဝကလမ်း ဒဂုံမြို့နယ် ရန်ကုန်မြို့တွင် Virtual Congress အသွင်ဖြင့် ကျင်းပသွားမည်ဖြစ်ပါသည်။

ကျွန်တော် ၁၉၆၄ ခုနှစ်က တက္ကသိုလ်ဝင်စာမေးပွဲ အောင်ခဲ့ပါသည်။ ထိုနှစ်သည် တော်လှန်ရေးကောင်စီ အစိုးရက စနစ်သစ်/ တက္ကသိုလ်ပညာရေးဟူ၍ စတင် တီထွင်လိုက်သောနှစ် ဖြစ်ပါသည်။ ထိုစနစ်သစ်ပုံစံ အရ ကျွန်တော်တို့ တက္ကသိုလ်ဝင်တန်းအောင်မြင်သူများ သည် ကိုယ်တက်လိုသောတက္ကသိုလ်ကို လျှောက်ထားကြ ရ၏။ လျှောက်ထားသောတက္ကသိုလ်သို့ အမှတ်မီလျှင် ရမည်။ အမှတ်မမီလျှင် အခြားအမှတ်မီသော တက္ကသိုလ် သို့မဟုတ် အဓိကဘာသာရပ်စသည်ဖြင့် ရမည်ဖြစ်သည်။ ခက်သည်က ထိုနှစ်သည် ထိုပုံစံ ပထမဆုံးစတင်သောနှစ် ဖြစ်သဖြင့် ရှေ့တွင်ထိုကဲ့သို့တက်ဖူးသူမရှိ။

စာပေ သို့မဟုတ် အနုပညာလက်ရာများ၊ ဖျော်ဖြေတင်ဆက် မှုများ၊ ဖိုနိုဂရမ်ထုတ်လုပ်မှုများနှင့် ထုတ်လွှင့်ခြင်းများ ပိုမိုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာခြင်းဖြင့် စာပေနှင့် အနုပညာ ဆိုင်ရာ ထုတ်လုပ်မှုအဆင့်အတန်း မြင့်မားတိုးတက် စေရန်၊ မူလလက်ရာရှင်နှင့် စာပေနှင့် အနုပညာမူပိုင်ခွင့် ပိုင်ရှင်၏ စာပေနှင့်အနုပညာမူပိုင်ခွင့်များကို ဤဥပဒေနှင့် အညီ အကာအကွယ်ပေးနိုင်ရန်၊ ဖျော်ဖြေသူ၊ ဖိုနိုဂရမ် ထုတ်လုပ်သူနှင့် ထုတ်လွှင့်သည့်အဖွဲ့အစည်းတို့၏ ဆက်နွှယ်သည့် အခွင့်အရေးများကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက် နိုင်ရန်၊ ရိုးရာဓလေ့အမွေအနှစ်ဖော်ပြချက်များကို ကာကွယ်မြှင့်တင် နိုင်ရေး အတွက် အထောက်အကူ ဖြစ်စေရန် ရည်ရွယ်ချက်များဖြင့် စာပေနှင့် အနုပညာ မူပိုင်ခွင့်ဥပဒေကို ၂၄ - ၅ -၂၀၁၉ ရက်နေ့တွင် ပြဋ္ဌာန်း ခဲ့ပြီးဖြစ်ပါသည်။ ဤဥပဒေသည် နိုင်ငံတော်သမ္မတမှ အမိန့်ကြော်ငြာစာဖြင့် သတ်မှတ်သည့်နေ့ရက်တွင် စတင်အာဏာတည်မည် ဖြစ်သည်။၁

ကိုဗစ်ကာလ မြန်မာ့စီးပွားရေးမျှော်မှန်းချက် ကိုဗစ်- ၁၉ ရောဂါကူးစက်မှုသည် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် ယနေ့ထက်တိုင် တိုးနေဆဲပင် ဖြစ်သည်။ တစ်နှစ် ကျော် ကြာမြင့်လာသည့် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်မှုကြောင့် သေဆုံးသူဦးရေမှာလည်း သန်းချီရှိနေပါ၏။ ကိုဗစ်- ၁၉ ကာကွယ်ဆေးများ ရရှိနေပြီဆိုသော်လည်း ယင်းကပ် ရောဂါကြီး အချိန်မည်မျှကြာ၍ လူသားများအပေါ် မည်မျှထိခိုက်နေဦးမည်ဆိုသည်က ခန့်မှန်းရန် ခက်ခဲ နေဆဲ ဖြစ်သည်။ သို့ဖြစ်ရာ ကပ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုအကျိုး ဆက်မှာ နိုင်ငံအားလုံးတို့၏ စီးပွားရေး၊ ပညာရေး၊ လူမှု ရေးဆိုင်ရာများ ရပ်တန့်ခြင်း၊ တုံ့ဆိုင်းခြင်း၊ နှေးကွေး ခြင်းတို့ဖြစ်သည်။