​​​​​​​၂၀၂၄ ခုနှစ် လူဦးရေနှင့်အိမ်အကြောင်းအရာ သန်းခေါင်စာရင်းကောက်ယူရရှိသည့် ကိန်းဂဏန်းအချက်အလက်များအရ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပညာရေးနှင့်ပတ်သက်၍ အားနည်းမှုများရှိနေသည်ကို တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတော်အစိုးရအနေဖြင့် နိုင်ငံတော်စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ခိုင်မာစေရေးအတွက် အမျိုးသားပညာရေးကဏ္ဍကို အလေးထားမြှင့်တင်ရေး ဦးတည်ချက်ကိုချမှတ်ပြီး အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ပညာရေးကိုအားပေးမြှင့်တင်ခြင်းသည် တိုင်းပြည်အနာဂတ်အတွက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံပေးနေခြင်းဖြစ်သည်။

​​​​​​​အွန်လိုင်းလိမ်လည်မှုနှင့် အွန်လိုင်းလောင်းကစားမှု ကျူးလွန်မှုများကို မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း လုံးဝအခြေမပြုနိုင်ရေး ပြည်တွင်းအင်အားစုများအပြင် ပြည်ပနိုင်ငံအစိုးရများနှင့်လည်း ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်နိုင်ရန်ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး၊ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ(၁)အဖြစ် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး၊ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ(၂)အဖြစ် လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးနှင့် ပြည်သူ့အင်အားဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးတို့ ပါဝင်သည့် “အွန်လိုင်းလိမ်လည်မှုနှင့် အွန်လိုင်းလောင်းကစားမှုများ တိုက်ဖျက်ရေးကြီးကြပ်မှု ဗဟိုကော်မတီ” ကို အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီရုံးက ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၀ ရက် ရက်စွဲဖြင့် အမိန့်အမှတ် ၅၂/၂၀၂၅ ကို ထုတ်ပြန်၍ ဖွဲ့စည်းလိုက်ပြီဖြစ်သည်။

အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနှင့်လုံခြုံရေးကောင်စီသည် ဦးတည်ချက် (၄)ရပ်ကို ချမှတ်ထားသည့်အနက် တတိယအချက်ဖြစ်သည့် “နိုင်ငံတော် စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ခိုင်မာစေရေးအတွက် အမျိုးသားပညာရေးကဏ္ဍ၊ ကျန်းမာရေးကဏ္ဍတို့ကို အလေးထားမြှင့်တင်ရေး” အချက်ကို အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ကျန်းမာရေးကဏ္ဍကို မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ကျောင်းသား ကျောင်းသူများအား ဆေးပညာသင်ကြား မွေးထုတ်ပေးလျက်ရှိသည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ် ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကျင်းပ ရန်ရက်သတ္တနှစ်ပတ်ကျော်မျှသာ ကျန်ရှိတော့သည်။ ပြည်ပရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများမှာမူ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံများအလိုက် ကြိုတင်မဲပေးနိုင်ရန် သတ်မှတ်ရက်များအလိုက် မဲရုံများဖွင့်လှစ်ပေးထားသည့် မြန်မာသံရုံး၊ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ရုံး၊ မြန်မာကောင်စစ်ဝန်ချုပ်ရုံး(၅၀)တို့တွင် နိုင်ငံသားတာဝန် ကျေပွန်စွာဖြင့် ကြိုတင်ဆန္ဒမဲများပေးနေကြပြီဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် ဒီမိုကရေစီလမ်းကြောင်းပေါ်တွင် လျှောက်လှမ်းနေသောနိုင်ငံဖြစ်သည်။ ဒီမိုကရေစီလမ်းကြောင်းကို လျှောက်လှမ်းနိုင်ရန် တစ်တိုင်းပြည်လုံးရှိ ပြည်သူများ၏ ဆန္ဒအရ ပေါ်ပေါက်လာခြင်းဖြစ်သည်။ တပ်မတော်အနေဖြင့် ဒီမိုကရေစီတည့်မတ်မှန်ကန်စွာဖြစ်ပေါ်လာစေရန်အတွက် လမ်းခင်းပုံဖော်ပေးခဲ့သည်။ ဒီမိုကရေစီအသွင်ကူးပြောင်းမှု၊ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတည်ဆောက်မှုတွင်လည်း တပ်မတော်က ဖြောင့်မှန်သောစေတနာဖြင့် ကူညီဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိသည်။

ကောက်ကြီးစပါးမျိုးတစ်မျိုးဖြစ်သည့် ပေါ်ဆန်းစပါးကို ရာသီချိန်လွန်စိုက်ပျိုးနိုင်‌ရေးအတွက် စမ်းသပ်သုတေသနလုပ်ငန်းများ ပြုလုပ်နေသည်ဟု သိရသည်။ ပုံမှန်စိုက်ပျိုးရာသီဖြစ်သည့် မိုးရာသီမှာသာမက ရာသီချိန်လွန်စိုက်ပျိုးနိုင်ခြင်းအားဖြင့် ပေါ်ဆန်းစပါးထုတ်လုပ်နိုင်မှုများစွာ တိုးတက်လာနိုင်ပြီး ဝင်ငွေလည်း တိုးတက်လာမည်ဖြစ်သည်။ စိုက်ပျိုးကုန်ထုတ်လုပ်မှု တိုးတက်ရေးတွင် မျိုး၊ မြေ၊ ရေ၊ နည်းဟူသော အခြေခံလေးချက်ပြည့်စုံညီညွတ်ကောင်းမွန်ရန် လိုအပ်သည့်အလျောက် အောင်မြင်မှုရရှိသည့် ခေတ်မီနည်းပညာများကို စိုက်ပျိုးရေးတောင်သူများထံ ဖြန့်ဝေပေးခြင်း၊ တောင်သူများက နည်းစနစ်မှန်ကန်စွာစိုက်ပျိုးခြင်းဖြင့် အကျိုးဖြစ်ထွန်းနိုင်ကြမည်ဖြစ်သည်။

ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ကြီးက မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးရရှိပြီး ၁၉၄၈ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၀ ရက်နေ့တွင် လူသားတိုင်း ရသင့်ရထိုက်သော၊ ခံစားထိုက်သောအခွင့်အရေးများကို လူ့အခွင့်အရေးကြေညာစာတမ်းအဖြစ် အတည်ပြုထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။ ကြေညာစာတမ်း အပိုဒ် - ၇ တွင် လူသားအားလုံးတို့သည် ဥပဒေအရာ၌ တန်းတူရည်တူရှိကြပြီး ဥပဒေ၏ တန်းတူကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှုကို မည်သည့်ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမျှမရှိစေဘဲ ခံစားပိုင်ခွင့်ရှိသည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ လူ့အခွင့်အရေးကြေညာစာတမ်းတွင် လူသားတို့၏ ရပိုင်ခွင့်၊ ခံစားပိုင်ခွင့်အားလုံးကို အပြည့်အစုံဖော်ပြထားသည်။

ဆင်းရဲမွဲတေခြင်းဆိုသည်မှာ စားရေး၊ နေရေးနှင့် ကျန်းမာရေးတို့အပါအဝင် အခြေခံလိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းရန် ငွေကြေးအရင်းအမြစ် မလုံလောက်သည့် အခြေအနေဖြစ်သည်။ အနည်းဆုံးသော လူနေမှုအဆင့်အတန်းကိုပင် ဖြည့်ဆည်းနိုင်စွမ်းမရှိခြင်း၊ တစ်နည်းအားဖြင့် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သောပစ္စည်းများကို ဝယ်ယူနိုင်စွမ်းမရှိခြင်းတို့ကြောင့် လူမှုရေးအရ ဖယ်ကြဉ်ခံရခြင်းကို ဖြစ်ပေါ်နိုင်စေသကဲ့သို့ ကျန်းမာရေး၊ လူတန်းစေ့နေထိုင်နိုင်ရေးနှင့် အနာဂတ်အခွင့်အလမ်းတို့အပေါ်တွင် မကောင်းသည့်အကျိုးသက်ရောက်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။

အဂတိလိုက်စားမှုသည် နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ အုပ်ချုပ်ရေး၊ လူမှုရေးစနစ်များကို ထိခိုက်စေပြီး အများပြည်သူတို့၏ လူမှုစီးပွားဘဝများကို ပျက်ပြားစေသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရက ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် အဂတိလိုက်စားမှုတိုက်ဖျက်ရေးဥပဒေကို ပြဋ္ဌာန်းခြင်း၊ အဂတိလိုက်စားမှုတိုက်ဖျက်ရေးကော်မရှင် ဖွဲ့စည်းခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး ကောင်းမွန်သောအစိုးရ၊ ကောင်းမွန်သောအုပ်ချုပ်ရေး၊ ကောင်းမွန်သော လူမှုအသိုက်အဝန်းဖြစ်ပေါ်လာအောင် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

အဂတိလိုက်စားမှုဆိုသည်မှာ ကိုယ်ကျိုးစီးပွားအတွက် အများပြည်သူ့အာဏာကို အလွဲသုံးစားပြုခြင်းဟူသော ဖွင့်ဆိုချက်ရှိသည်။ ရာထူးတာဝန်ကို အလွဲသုံးစားပြုပြီး ကိုယ်ကျိုးရှာဖွေခြင်းသည် လူ့ကျင့်ဝတ်ဖောက်ဖျက်မှုဖြစ်သကဲ့သို့ ဥပဒေကို ဖောက်ဖျက် ကျူးလွန်ခြင်းလည်းဖြစ်သည်။ အဂတိလိုက်စားမှု ကျယ်ပြန့်စွာ အမြစ်တွယ်နေသည့် လူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် နောက်ဆက်တွဲဖြစ်ပေါ်လာသည့် အကျိုးဆက်များမှာလည်း များပြားကျယ်ဝန်းလှပြီး အန္တရာယ်လည်း ကြီးသည်။