မိမိတို့ရှင်သန်နေထိုင်ရာ ကမ္ဘာကြီးထက် အဆပေါင်းများစွာကြီးမားသည့် နေသည် စွမ်းအင်များ စဉ်ဆက်မပြတ်ထုတ်လွှတ်နေသည့် ဧရာမနျူကလီးယားဓာတ်ပေါင်းဖိုကြီး တစ်ခုသဖွယ်ဖြစ်သည်ဟု သိပ္ပံပညာရှင်များကဆိုသည်။ နေလုံးကြီး၏ အူတိုင်အလယ်ဗဟိုတွင် ဟိုက်ဒရိုဂျင်အက်တမ်များပေါင်းစပ်ပြီး ဟီလီယံများဖြစ်ပေါ်လာရသည့် ဒြပ်ပေါင်းစပ်မှုဖြစ်စဉ်မှ စွမ်းအင်များ မြောက်မြားစွာထွက်ပေါ် လာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များနှင့် ကြုံတွေ့ရသည့်အခါ နိုင်ငံတော်အနေဖြင့် ကယ်ဆယ်ရေးနှင့်ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းများကို စနစ်တကျ ထိထိရောက်ရောက် အလျင်အမြန်ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ခဲ့သလို သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များမှ လျော့ပါးသက်သာစေရေးနှင့် နိုင်ငံတစ်ဝန်းစိမ်းလန်းစိုပြည်သာယာဝပြောစေရေးတို့ကို အလေးထားဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိသည်။ နိုင်ငံတစ်ဝန်းစိမ်းလန်းစိုပြည်စေမည့် သစ်တောသစ်ပင်များသည် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ကာကွယ်ရေးအတွက် အကျိုးပြုလျက်ရှိသည်။

လူတို့ပြုလုပ်အပ်သော ကိုယ်အမူအရာ၊ နှုတ်အမူအရာတို့၏ ကောင်းခြင်းဆိုးခြင်းတို့ကို ဖန်တီးသူလက်သည်မှာ လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ၊ အလောဘ၊ အဒေါသ၊ အမောဟဟူသော ဟေတုပစ္စည်းခြောက်ပါးတို့ပင်ဖြစ်သည်။ စိတ်၏ သဘာဝအလျောက် မွေ့လျော်ကျက်စားလေ့ရှိသော အာရုံတို့ကို အကြောင်းပြု၍ အကုသိုလ်ဟိတ်နှင့် ကုသိုလ်ဟိတ်တို့ ဖြစ်ပေါ်လျက် အကုသိုလ်ကံ၊ ကုသိုလ်ကံတို့ကို လူသားတို့နေ့စဉ်နှင့်အမျှ ပြုလုပ်နေကြခြင်းဖြစ်သည်။

Artificial Intelligence (AI) ဆိုသည်မှာ ဖန်တီးပြုလုပ်ထားသည့် အသိဉာဏ်ဖြစ်ပြီး ရံဖန်ရံခါဉာဏ်ရည်တုဟူ၍ မြန်မာဘာသာ ပြန်ဆိုသည်။ သို့ရာတွင် နေ့စဉ်လူမှုဘဝနယ်ပယ်များတွင် အေအိုင်က တစ်စတစ်စ ကျယ်ပြန့်စွာ နေရာယူလာနေသလို ဉာဏ်ရည်တုဟူသော ဝေါဟာရထက် အေအိုင်ဟူ၍သာ ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲနေကြသည်ကို တွေ့ရသည်။ အေအိုင်သည် လူသားတို့၏ အသိဉာဏ်ကိုတုပထားပြီး ကွန်ပျူတာများနှင့် စက်ရုပ်များတွင် ထည့်သွင်းထားသည့် ပရိုဂရမ်များပင်ဖြစ်သည်။ အေအိုင်နည်းပညာသုံးစွဲထားသည့် စက်များက လူသားများကဲ့သို့ သင်ယူနိုင်ခြင်း၊ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာသုံးသပ်နိုင်ခြင်း၊ ပြဿနာကို ဖြေရှင်းနိုင်ခြင်း၊ ဆုံးဖြတ်ချက်ချနိုင်ခြင်းတို့ ပြုလုပ်နိုင်စွမ်းရှိလာသည်။

မျက်မှောက်ကာလတွင် ရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်းကြောင့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်အမျိုးမျိုးကို ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရသည်။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးအတွက် ပတ်ဝန်းကျင်စိမ်းလန်းစိုပြည်ရေးကို နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများက ဆောင်ရွက်နေကြသလို သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ယိုယွင်းပျက်စီးမှုမရှိစေဘဲ ပိုမိုကောင်းမွန်သည့် ပတ်ဝန်းကျင်ဖြစ်လာစေရန် ဝိုင်းဝန်းကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ကြရမည်ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံသားဆိုသည်မှာ နိုင်ငံ၏အစိတ်အပိုင်းတစ်ရပ်ပင်ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံနှင့်နိုင်ငံသားတို့၏အကြားတွင် အပြန်အလှန်ဆက်စပ်လျက်ရှိသည်။ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံသားအဖြစ်ကို ရရှိနိုင်ရန်အတွက် သတ်မှတ်ထားသည့်အရည်အချင်းများနှင့် ပြည့်စုံရန်လိုသည်။ မိမိတို့နိုင်ငံတွင် နိုင်ငံသားဖြစ်ရန်အတွက် ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်၏ တိုင်းရင်းသားမိဘနှစ်ပါးမှ မွေးဖွားသူ သို့မဟုတ် (၂၀၀၈ ခုနှစ်) ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ အတည်ပြုပြဋ္ဌာန်းသည့်နေ့တွင် ဥပဒေအရ နိုင်ငံသားဖြစ်ပြီးသူဟူသည့် အရည်အချင်းတစ်ရပ်ရပ်နှင့် ပြည့်စုံရမည်ဖြစ်သည်။

ကမ္ဘာပေါ်တွင် နည်းပညာလျင်မြန်စွာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာမှုနှင့်အတူ ကမ္ဘာ့လူသားများအနေဖြင့် နည်းပညာအပေါ်တွင် တစ်နေ့တခြား မှီခိုအားထားလာမှု ပိုမိုများပြားလာပါသည်။ လူမှုကွန်ရက်အသုံးပြုမှု ပိုမိုများပြားလာခြင်းကြောင့်လည်း ကောင်းကျိုးနှင့်ဆိုးကျိုးများ အတူယှဉ်တွဲဖြစ်ပေါ်လာပါသည်။ ကမ္ဘာ့လူသားများ နေ့စဉ်အလေးထားအသုံးပြုနေသော လူမှုကွန်ရက်အသုံးပြုမှုကို အကြောင်းပြုကာ မသမာသူများက နည်းပညာအသုံးချ၍ ဒုစရိုက်လုပ်ငန်းအမျိုးမျိုး ကမ္ဘာတစ်ခွင် ပြုလုပ်လာသည်ကို တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။

“အဂတိလိုက်စားမှုသည် လူ့ဘောင်လောကကို အရုပ်ဆိုးအကျည်းတန်စေပြီး ကောင်းမွန်သည့် လူမှုစီးပွားဘဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိခိုက်ပျက်စီးစေသည့် မကောင်းမှုဒုစရိုက်တစ်ခုပင်ဖြစ်ကြောင်း” နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က (၂၁) ကြိမ်မြောက် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အဂတိလိုက်စားမှုတိုက်ဖျက်ရေးနေ့ အထိမ်းအမှတ်အခမ်းအနားမိန့်ခွန်းတွင် ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့သည်။ အဂတိလိုက်စားမှုကို ဒုစရိုက်မှုတစ်ခုအဖြစ် ရှုမြင်နိုင်သည့်တိုင်အောင် မိမိတို့နိုင်ငံအပါအဝင် နိုင်ငံတကာ၌ပါ အဂတိလိုက်စားမှုတိုက်ဖျက်ရေးကို နာတာရှည်တစ်ခုသဖွယ် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်နေရဆဲဖြစ်သည်။

ကလေးသူငယ် လူငယ်လူရွယ်များအတွက် အနာဂတ်မျှော်လင့်ချက်သည် အတန်းပညာ တစ်နှစ်တစ်တန်းအောင်မြင်ပြီး ပညာတတ်လူသားအရင်းအမြစ်များ ဖြစ်လာစေရေးဖြစ်သည်။ ကလေးသူငယ်ဘဝမှ လူလားမြောက်သည့်အရွယ်အထိ တစ်နှစ်တစ်တန်းအောင်မြင်စေရန်အတွက် တစ်နှစ်တာပတ်လုံး ကြိုးပမ်းအားထုတ်ကြရသည်။ ကျောင်းသား ကျောင်းသူများအနေဖြင့် မည်သို့သော အခက်အခဲများရှိသည်ဖြစ်စေ မလျှော့သောဇွဲ၊ လုံ့လတို့ဖြင့် ကြိုးပမ်းအားထုတ်ကြသည်မှာ အားတက်စရာဖြစ်သည်။

“ပညာဘဏ်တိုက် စာကြည့်တိုက်”ဟူ၍ အဆိုရှိသည်။ စာကြည့်တိုက်များကို အသိပညာ၊ အတတ်ပညာဟူသော အဖိုးထိုက်၊ အဖိုးတန်ဘဏ္ဍာများ သိုလှောင်သိမ်းဆည်းရာ ဘဏ်တိုက်များအဖြစ် တင်စားထားခြင်းဖြစ်သည်။ ပါရမီရှင်များမှလွဲ၍ သာမန်လူတို့အဖို့ ဉာဏ်ပညာဗဟုသုတတို့နှင့် ပြည့်စုံနိုင်ရန်မှာ ကျောင်းသင်ခန်းစာများ၊ ဘဝအတွေ့အကြုံများလောက်နှင့် မလုံလောက်နိုင်။ ထို့အတွက် အလွယ်ကူဆုံးဖြည့်စွက်နိုင်မည့် နည်းလမ်းမှာ စာဖတ်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။