“တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှုများသည် ရာဇဝတ်ကျူးလွန်မှု၊ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းများအပေါ် ငွေကြေးထောက်ပံ့မှုအပါအဝင် နယ်မြေတည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးကိုပါ ထိခိုက်စေသည့်အတွက် သက်ဆိုင်ရာဝန်ကြီးဌာနများ၊ တိုင်းဒေသကြီး/ ပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့များမှ တာဝန်ရှိသူများအနေဖြင့် တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှုကို ပြတ်ပြတ်သားသား တိုက်ဖျက်ဆောင်ရွက်သွားရန်” ၂၀၂၅ ခုနှစ် မတ်လ ၁၉ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပသည့် လုံခြုံရေး၊ တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးနှင့် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးကော်မတီအစည်းအဝေးတွင် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်က လမ်းညွှန်မှာကြားထားသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် တည်နေရာနှင့် မြေမျက်နှာပြင်၊ ရာသီဥတုအနေအထားတို့အရ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ မြင့်မားသည့် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်သည်။ ရှည်လျားသည့် ကမ်းရိုးတန်း၊ တောင်ကုန်းတောင်တန်းများ၊ မြစ်ချောင်းများ အများအပြားတည်ရှိနေခြင်း၊ နိုင်ငံ၏ ဗဟိုအချက်အချာတစ်လျှောက် ရှည်လျားသည့်ပြတ်ရွေ့နှင့် အခြားပြတ်ရွေ့များရှိနေခြင်းစသည်တို့ကြောင့် မုန်တိုင်းတိုက်ခတ်ခြင်း၊ ရေကြီးရေလျှံခြင်း၊ မြေပြိုခြင်း၊ ငလျင်လှုပ်ခြင်းစသည့် သဘာဝဘေးများ ကျရောက်နိုင်သည်။ ပြောင်းလဲလာသည့် ရာသီဥတုကြောင့်လည်း ပြင်းထန်ကြမ်းတမ်းသည့် မိုးလေဝသဖြစ်စဉ်များ ပိုမိုဖြစ်ပေါ်လာသလို ယခင်က မကြုံတွေ့ခဲ့ဖူးသည့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဖြစ်စဉ်များလည်း ဖြစ်ပွားလာသည်ကို တွေ့ရသည်။

ယခုအခါ မြန်မာနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံလုံး မုတ်သုံရာသီကာလရောက်ရှိခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ မုတ်သုံရာသီကာလများအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံ၌ကြုံတွေ့နိုင်သည့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်အမျိုးမျိုးတို့ကို ကြိုတင်ကာကွယ် သတိပြုဆောင်ရွက်ထားကြရမည်ဖြစ်သည်။ မုတ်သုံရာသီကာလတွင် အထူးသဖြင့် လေဖိအားနည်းရပ်ဝန်းများ၊ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းများကြောင့် မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းမှုဖြစ်စဉ်များနှင့်အတူ ကြုံတွေ့ခဲ့ဖူးသည့် ရေကြီးရေလျှံ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များ၊ မြေပြိုမှုဖြစ်စဉ်များကို သတိပြုရမည်ဖြစ်သည်။

မိမိတို့နိုင်ငံတွင် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များကြောင့် နိုင်ငံပိုင် လမ်း တံတား၊ အဆောက်အအုံများနှင့် ပြည်သူတို့၏ အသက်အိုးအိမ်ဆုံးရှုံးမှုများ များစွာရှိသည်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ် မိုခါမုန်တိုင်း၊ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ရာဂီမုန်တိုင်းနှင့် ယခုနှစ် မန္တလေးမြေငလျင်ကြီးတို့ကြောင့် ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုတန်ဖိုးစုစုပေါင်းမှာ ငွေကျပ် ၄၆၃၀ ဘီလီယံခန့်ရှိသည်။ ပြည်သူတို့မှာ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များအပြင် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများနှင့် အဖျက်အမှောင့်လုပ်ရပ်များကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည့် ဘေးဒုက္ခများကိုပါ ခံစားနေကြရသည်။ အထူးသဖြင့် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများနှင့် အကြမ်းဖက်ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုများဖြစ်ပွားနေသည့် ဒေသများတွင် နေထိုင်ကြသည့် ပြည်သူများမှာ ယင်းဘေးဒုက္ခများကို တိုက်ရိုက်ခံစားနေကြရခြင်းဖြစ်သည်။

“နိုင်ငံတစ်ခု တိုးတက်ရန်အတွက် စီးပွားရေးအရ အားကောင်းရန်လိုအပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ စီးပွားရေးအားကောင်းအောင် ဆောင်ရွက်ရန်အတွက် အစိုးရတစ်ရပ်အနေဖြင့် တာဝန်ရှိကြောင်း၊ နိုင်ငံ၏ GDP သည် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများထက် လျော့နည်းလျက်ရှိသဖြင့် မိမိတို့အနေဖြင့် ယခုထက် ပိုမိုကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်သွားရဦးမည်ဖြစ်ကြောင်း” နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က မေလ ၁၉ ရက်နေ့က ကျင်းပပြုလုပ်သည့် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအစိုးရအဖွဲ့ လုပ်ငန်းညှိနှိုင်းအစည်းအဝေးတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှုကြီးထွားနေပါက တရားဝင်ကုန်သွယ်မှုကို ထိခိုက်စေသလို ပြည်တွင်းရှိ အသေးစား၊ အငယ်စား၊ အလတ်စား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကိုလည်း ဆုံးရှုံးနစ်နာစေသည်ဟု သာမန်အားဖြင့် ဆိုနိုင်သည်။ သို့ရာတွင် ပြည်တွင်း၌ လက်နက်ကိုင်အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှုများရှိနေပြီး ဒေသအချို့၌ တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုမရှိသည့် အခြေအနေမျိုးတွင်မူ တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှုများက လက်နက်ကိုင်ဆူပူသောင်းကျန်းမှုများကို မီးလောင်ရာ လေပင့်ပေးသကဲ့သို့ ပိုမိုဆိုးရွားလာစေနိုင်သည်။

ယခုအချိန်ကာလသည် ရာသီအကူးအပြောင်းကာလဖြစ်၍ ပြည်သူများအနေဖြင့် မိုးဦးကျကာလတွင် ဖြစ်ပွားတတ်သောရောဂါများ၊ ကူးစက်တတ်သောရောဂါများကို ကြိုတင်ကာကွယ်ထားကြရမည်ဖြစ်သည်။ မိုးရာသီကာလတွင် သွေးလွန်တုပ်ကွေးနှင့် ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောရောဂါများအပြင် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ကူးစက်ရောဂါများဖြစ်သည့် ရာသီတုပ်ကွေးရောဂါနှင့်ဖြစ်ပွားနိုင်သည့် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ရေးလုပ်ငန်းများကို ကြိုတင်ပြင်ဆင် ဆောင်ရွက်ထားရမည်ဖြစ်သည်။

လွန်ခဲ့သည့်သီတင်းပတ်က သတင်းများအရ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်မှု မြင့်တက်လျက်ရှိသည်ဟု သိရသည်။ ပုံမှန်တုပ်ကွေးရောဂါထက် ကူးစက်မှု ခုနစ်ဆ ပိုမိုမြန်ဆန်သည့် အိုမီခရွန် XEC အမျိုးအစား ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါမျိုးကွဲ ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှု အခြေအနေကို စောင့်ကြည့်နေသည်ဟုလည်းဆိုသည်။ ထိုင်းတွင် ယခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှ မေလ ၁၄ ရက်နေ့အထိ လေးလခွဲမျှကာလအတွင်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ကူးစက်ခံရသူ ၇၁၀၀၀ ကျော်ရှိပြီး ရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူ ၁၉ ဦးရှိခဲ့သည်ဟုလည်း သိရသည်။

နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် အခြေခံကျသည့်ကဏ္ဍမှာ ပညာရေးနှင့် ကျန်းမာရေးကဏ္ဍဖြစ်သည်။ ပညာတတ်များ ပေါများကြွယ်ဝပြီး ကျန်းမာကြံ့ခိုင်သည့် အလုပ်လုပ်နိုင်သော လူသားအရင်းအမြစ်များပြည့်စုံမှသာ ဒေသအလိုက်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးမှသည် နိုင်ငံတော်တစ်ဝန်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာအောင် ဆောင်ရွက်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံတော်အစိုးရအနေဖြင့် တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်အလိုက် ပညာရေးနှင့်ကျန်းမာရေးကဏ္ဍများ တိုးတက်မှုရှိစေရန် ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိသည်။

ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သော နိုင်ငံတည်ဆောက်ရေးအတွက် လူသားအရင်းအမြစ် ပြုစုပျိုးထောင်ရာတွင် လူတော်များဖြစ်ရုံသာမက လူကောင်းများဖြစ်လာစေရန်လည်း လိုအပ်သည်။ သို့ဖြစ်ရာ ကျောင်းနေအရွယ်ကလေး၊ လူငယ်များကို တန်းစဉ်အလိုက်၊ အသက်အရွယ်အလိုက် စာပေပညာသင်ကြားပေးခြင်းနှင့်အတူ အကျင့်စာရိတ္တကောင်းမွန်စေရန်၊ စည်းကမ်း၊ ဥပဒေတို့ကို လေးစားလိုက်နာသူများ ဖြစ်စေရန်အတွက်လည်း လေ့ကျင့်ပျိုးထောင်ပေးရမည်ဖြစ်သည်။ “အမျိုးသားစည်းကမ်းအစ၊ စာသင်ကျောင်းက” ဟူသော ဆောင်ပုဒ်နှင့်အညီ ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများအားလုံး စည်းကမ်းလိုက်နာသူ၊ စည်းကမ်းနှင့်တစ်သားတည်းရှိသူများဖြစ်လာအောင် အလေးအနက်ထား သင်ကြားလေ့ကျင့်ပေးရန်လိုသည်။