မျက်မှောက်ခေတ် ယခုလိုကာလမျိုးမှာ နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးနဲ့ ဘယ်လိုနယ်ပယ်စုံမှာ မဆို ကိုယ်ကျင့်တရား ethics နဲ့ စပ်လျဉ်းပြီး စိုးရိမ်ဖွယ်ရာ အခြေအနေတွေ၊ သိက္ခာပျက်ယွင်းမှုတွေ၊ နီတိ မစောင့်စည်းမှုတွေ၊ စည်းကမ်းချိုးဖောက်မှုတွေကို များစွာတွေ့နေရပါတယ်။

“မေမေ ပိုးစုန်းကြူးက မီးလင်းတယ်ဆို၊ သားကြည့်ချင်တယ်”ဟု သားက ဆိုလေသည်။ “သားက ပိုးစုန်းကြူးကို ဘယ်လိုသိလာသလဲ” မေးတော့ သူငယ်ချင်းက ပြော၍သိသည်ဟု ဆိုပါသည်။ “သား သူငယ်ချင်းက မြင်ဖူးတယ်ပေါ့”ဟူသော ကျွန်မ၏ ထပ်ဆင့်မေးခွန်းကို “သူ့ ဘွားဘွား ပြောပြတာ”ဟု သားက ခပ်မြန်မြန် ပြန်ဖြေပါသည်။ သားက ပိုးစုန်းကြူးအကြောင်းသာသိရန် စိတ်စောနေသည့်ပုံ။

လူတို့၏ စိတ်သဘောထားသည် တစ်ယောက်နှင့် တစ်ယောက် ကွဲပြားကြခြင်းကြောင့် လူတစ်ဦးနှင့် တစ်ဦးအကြား မတူညီသော ခံယူချက်၊ အယူအဆ၊ အမြင်၊ တွေးခေါ်မှုနှင့် လိုလားချက်တို့သည်လည်း ကွဲပြားတတ်ကြသည်။

ကမ္ဘာသုံး Tourism ကို မြန်မာနိုင်ငံတွင် ခရီးသွားလုပ်ငန်းဟု အစဉ်အဆက် ခေါ်ဝေါ်လာခဲ့သည်မှာ ကြာပြီဖြစ်ပါသည်။

စာရေးဆရာကြီး မောင်ထင်မှာ တစ်ခေတ်တစ်ခါက မြန်မာစာပေ လောကအတွင်း မသိသူမရှိ၊ ရှားမှရှား ပညာရှင်တစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်။ လီဗာ -၏ခရီးစဉ် စာအုပ်နဲ့ အမျိုးသားစာပေ ဘာသာပြန်ဆုရရှိထားခဲ့တဲ့ မောင်ထင်ဟာ အထင်ရှားဆုံး လက်ရာဖြစ်တဲ့ ဘနဲ့ မောက်ဂလိတို့လို ဝတ္ထုကြောင့်လည်း မြန်ပြည်တစ်လွှားက စာဖတ်သူအကြားမှာ နာမည်ကျော်ကြားခဲ့သူပါ။

နိုင်ငံပိုင်သတင်းစာများတွင် ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းများ ၂၄ နာရီဖွင့်လှစ်ကာ လူနာများအား လက်ခံကုသပေးလျက်ရှိနေကြောင်း သတင်းဖော်ပြချက်များကို တွေ့ရသဖြင့် ဝမ်းသာပိတိ ဖြစ်ရသည်။ ယခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလလယ်ခန့်မှစ၍ ဆေးရုံ၊ ဆေးပေးခန်းများတွင် ဆရာဝန်မရှိ၊ သူနာပြု မရှိ ဖြစ်သွားခဲ့ခြင်းကြောင့် ရောဂါဝေဒနာခံစားနေရသူများ သေသူ သေ၊ ပို၍ နာသူနာ ဖြစ်ခဲ့ရသည့် သတင်းများကို စိတ်မကောင်းစရာ ကြားသိခဲ့ရသည်မှ ယခုသတင်းများမှာ မင်္ဂလာ ရှိသောသတင်းလည်း ဖြစ်သည်။ သို့သော် လူနာနှင့် ဆရာဝန်၊ သူနာပြုအင်အား မလုံလောက် သေးသည်များက ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် CDM ဝင်သွားခဲ့သူ ဆရာဝန်၊ သူနာပြု ဆရာ ဆရာမများ ရှိနေသေးသောကြောင့်ဖြစ်သည်။

နာမည်ကြီးတဲ့ခေါင်းဆောင်တွေက သူတို့ရဲ့ ထူးခြားတဲ့စွမ်းရည်တွေကြောင့် အလွန်ကြီးကျယ်တဲ့ အလုပ်တွေကို အောင်မြင်အောင် ဆောင် ရွက်နိုင်တယ်လို့ ကျွန်တော် အစကထင်ခဲ့မိပါတယ်။ လူတွေဆီက အထောက်အကူရသည်ဖြစ်စေ၊ မရသည်ဖြစ်စေ ရာဇဝင်မှာ နာမည်ကြီးတဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေက အောင်မြင်မှုတွေကို စွမ်းဆောင်နိုင် ခဲ့တယ်လို့ ကျွန်တော်ထင်ခဲ့မိပါတယ်။ တကယ်တော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ရာဇဝင်မှာ နာမည်ကြီးခဲ့တဲ့ ဂျူးလီးယက်ဆီဇာ (Julious Ceasar)၊ အေဗရာဟင်လင်ကွန်း (Abraham Lincoln)၊ ဝင်စတန်ချာချီ (Winston Churchill)စတဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေကအစကြီးရဲ့ အကူအညီ၊ အထောက်အပံ့ကြောင့် အောင်မြင်မှုတွေရခဲ့ကြတာ ပါ။ လူတွေရဲ့ အထောက်အကူတွေမရခဲ့ရင် အောင်မြင်တဲ့ခေါင်းဆောင် တွေဖြစ်လာဖို့ မလွယ်ပါ။

(၁) ကုန်းဘောင်ခေတ် မြန်မာ့ကြေးနန်းမီဒီယာခေတ်၌ “ ငါမကောင်း၊ ငါ့အကြောင်းရေးကြပါ၊ ငါ့မိဖုရား မကောင်းလျှင် ငါ့မိဖုရားအကြောင်းရေးကြပါ၊ သတင်းစာဆရာတွေ ငါ့နန်းတော်၌ အတားအဆီး မရှိ ဝင်ကြစေ၊ ထွက်ကြစေ ”။ မင်းတုန်းမင်းကြီး (၁၁၇၆-၁၂၄၀)၊ (မြနန်း စံကျော်၊ ရွှေနန်းတော်၊ ကုန်းဘောင်ခေတ် မြန်မာ့သမိုင်း) မင်းတုန်းမင်းကြီးသည် ၁၈၇၅ ခုနှစ် မတ်လ ၂၀ ရက်နေ့မှစတင်ပြီး ရတနာပုံနေပြည်တော် သတင်းစာကို ထုတ်ဝေခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

နိုင်ငံတည်ဆောက်ရေးကိုအကောင်အထည်ဖော်ဆဲ ကာလဖြစ်သည်နှင့်အညီ စိန်ခေါ်မှုများသည် ကြောက်ခမန်းလိလိ များပြားလှပေ၏။ ပြဿနာ များသည် တစ်ခုရှင်းနိုင်လျှင် နှစ်ခုပေါ် လာသကဲ့သို့ တစ်ခုမရှင်းနိုင်ပါက သုံးခုဖြစ်သွားတတ်သော သဘောရှိရာ နိုင်ငံတည်ဆောက် ရေးကို ဦးဆောင် ဦးရွက်ပြုကြရသော ခေါင်းဆောင်များ၏တာဝန် သည် လွယ်ကူလှသည် မဟုတ်ပါ။

ပစ္စက္ခမိမိတို့ကြုံတွေ့နေရသည့်စာသင်ကျောင်းနှင့် နိုင်ငံပိုင်အဆောက်အအုံများကို ပစ်မှတ် ထား၍ ဗုံးခွဲမီးရှို့ခြင်း၊ လုံခြုံရေးအဖွဲ့ဝင်များနှင့် ပြိုင်ဘက်ပါတီဝင်များ၊ ရပ်/ကျေးအုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့ဝင်များအား စနစ်တကျပစ်မှတ်ထား လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခြင်း၊ Non CDM ဝန်ထမ်း များ၊ အမျိုးသားရေးအင်အားစုများ၊ ငြိမ်းချမ်းစွာပညာသင်ကြားနေသော ကျောင်းသားလူငယ်များနှင့် အပြစ်မဲ့ပြည်သူများအား သူလျှို ဒလန်များဟု စွပ်စွဲ၍ ခြိမ်းခြောက်သတ်ဖြတ်ခြင်း စသည့် ဖြစ်စဉ်များသည် နိုင်ငံသမိုင်းတွင် မကြုံဖူးသော အလွန်စက်ဆုပ်ရွံရှာဖွယ် အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ် များဟု ဆိုရပေမည်။ ထိုအကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်ကို ထောက်ခံသူ၊ ပါဝင်ဆောင်ရွက်နေသူများထဲတွင် အမျိုးသမီးငယ်များပင် ပါဝင်နေသည်မှာ အံ့သြတုန်လှုပ်ဖွယ်ဖြစ်သည်။