အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများရှိ အမြင့်ဆုံးစာရင်းစစ် အဖွဲ့ အစည်း ၁၀ ခုမှ အကြီးအကဲများသည် ၂၀၁၁ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၆ ရက်နေ့တွင် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ ဘာလီကျွန်းတွင် စုဝေးခဲ့ကြပြီး အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများဆိုင်ရာ စာရင်းစစ်ချုပ်ရုံးများအဖွဲ့ (ASEAN Supreme Audit InstitutionsASEAN SAI) ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ခြင်း သဘောတူညီချက်ကို က်မှတ်ရေးထိုးကာ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများဆိုင်ရာ စာရင်းစစ်ချုပ်ရုံးများအဖွဲ့ (ASEAN SAl) ကို စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါသည်။ ယင်းနေ့မှာပင် ASEAN SAI ၏ ပထမဦးဆုံး စုံညီအစည်းအဝေး (Assembly) ကို ကျင်းပခဲ့ပြီး ASEANSAI ၏ဥက္ကဋ္ဌရာထူး ရွေးချယ်ခန့်အပ်ခြင်း၊ ရန်ပုံငွေ ထည့်ဝင်မှုနှင့် အထူးလုပ်ငန်းတာဝန်များ ထမ်းဆောင်နိုင်ရေးကော်မတီများ ဖွဲ့စည်းခြင်း စသည့် အဓိကမရှိမဖြစ်လိုအပ်သောကိစ္စရပ်များကို သဘောတူဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြပါသည်။

“ကျေးလက်ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေး”ဟုဆိုရာတွင် ကျေးလက်နေပြည်သူများ၏ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ စီမံအုပ်ချုပ်မှုနှင့်ယဉ်ကျေးမှုအပြောင်းအလဲများကို ဖော်ဆောင်ပေးခြင်း၊ လိုအပ်သော အခြေခံအဆောက်အအုံများ ပံ့ပိုးမြှင့်တင်ပေးခြင်း၊ ကျေးလက်ဒေသများတွင် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းနှင့် လယ်ယာထွက်ကုန်များ တိုးပွားလာစေခြင်း စသည်တို့ကို ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင် ကိုယ်ထူကိုယ်ထစွမ်းအားဖြင့် တက်ကြွစွာပူးပေါင်းပါဝင်မှုနှင့်အတူ မှီခိုမှုကင်းသော၊ ညီမျှမှုရှိသောနှင့် အကျိုးအမြတ်ရှိသော ရေရှည်တည်တံ့သည့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပတ်ဝန်းကျင်ကောင်းတစ်ရပ်ကို ဖော်ဆောင်ခြင်းပင် ဖြစ်ပါသည်။ ထိုသို့ ဖော်ဆောင်ရာတွင် သက်ဆိုင်သူအားလုံးကပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့်ကျေးလက်နေပြည်သူတို့၏ အမှန်တကယ် လိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းပေးရန်နှင့် ကျေးလက်လူမှုစီးပွားဘဝများ ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲစေရန်အတွက် ဆန်းသစ်ပြီး ထိရောက်သောနည်းလမ်းကို ရှာဖွေရန် အရေးကြီးလှပါသည်။

ငြိမ်းချမ်းရေးမရှိရင် အချုပ်အခြာအာဏာနဲ့ ခိုင်မြဲတဲ့ နိုင်ငံတော် တစ်ရပ် (State building) ထူထောင်ရေးမှာ အဟန့်အတား ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ ငြိမ်းချမ်းရေးမရှိရင် လူမျိုးပေါင်းစုံညီညွတ်တဲ့ အမျိုးသား နိုင်ငံတော်တစ်ရပ် (Nation building) ကိုရောက်ဖို့ အခက်အခဲရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် မြန်မာပြည်သူတွေဟာ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် မျှော်လင့်ချက်တွေကိုဖက်ပြီး စောင့်မျှော်ခဲ့တာ နှစ်ကာလတွေ ကြာတောင်းကြာရှည်ကြာခဲ့လေပြီလို့ ပြောရပါမယ်။ မြန်မာ့လွတ်လပ် ရေးအတွက် အသက်တွေပေးပြီး ဒီမြေ၊ ဒီရေအတွက် ညီညွတ်ရေးမပျက် စုပေါင်းတော်လှန်ခဲ့ကြတယ်။ ဒါပေမယ့် လွတ်လပ်ရေးရပြီးတဲ့အခါ အချင်းချင်းအကြား သွေးစက်သွေးပေါက်တွေနဲ့ အမျိုးသား ညီညွတ်ရေးဟာ သွေးထွက်သံယို ပြိုလဲခဲ့ရပြီဖြစ်ပါတယ်။

ရခိုင်ပြည်နယ်သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အနောက်ဘက်ခြမ်းတွင်တည်ရှိပြီး မြောက်ဘက်တွင် ချင်းပြည်နယ်၊ တောင်ဘက်တွင် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ အရှေ့ဘက်တွင် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး(အနောက်ပိုင်း) နှင့် အနောက်ဘက်၌ ဘင်္ဂလား ပင်လယ်အော်တို့နှင့် ထိစပ်လျက်ရှိသည်။

လူနှင့်သက်ရှိများ အသက်ရှင်သန်နိုင်ရေးအတွက် ရေသည် မရှိမဖြစ်လိုအပ်ပါသည်။ ကမ္ဘာ့မြေမျက်နှာ ပြင်၏ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းကို ပင်လယ်၊ သမုဒ္ဒရာများက ဖုံးလွှမ်းထားသည်။ ကမ္ဘာ့ရေထုအားလုံး၏ ၉၈ ရာခိုင်နှုန်းသည် ပင်လယ်နှင့် သမုဒ္ဒရာများရှိ သောက်သုံး၍ မရသော ဆားငန်ရေများအဖြစ်သာ ရှိနေကြသဖြင့် ကျန် ၂ ရာခိုင်နှုန်းမျှသော ကမ္ဘာ့ရေထုသည်သာ ရေချိုအဖြစ် တည်ရှိနေကြပါသည်။ ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့် ၀ ဒသမ ၃၆ ရာခိုင်နှုန်းမျှသာဖြစ်ပြီး အလွန်နည်း သော်လည်း ဂါလန်အားဖြင့် အမြောက်အမြားရှိနေသောကြောင့်သာ ကျွန်ုပ်တို့ နေ့စဉ်ရေအတွက် မပူမပင်သုံးစွဲနေရခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ လူ့ခန္ဓာကိုယ်တွင်လည်း ရေသည် ၆၅ ရာခိုင်နှုန်းပါဝင်နေပြီး သာမန်အားဖြင့် လူတစ်ယောက်သည် တစ်နေ့လျှင် ရေနှစ်လီတာခန့်သောက်သုံးရန် လိုအပ်ပါမည်။

ဘဝဆိုတာ ခရီးတစ်ခုပဲ။ ပန်းတိုင်တစ်ခု -မဟုတ်ဘူး။ တိုးတက်ကြီးပွားလိုစိတ်ရည်မှန်းချက် -မရှိဘဲ ဘာမှစလို့မရပါ။ စိတ်အားထက်သန်တဲ့ အားထုတ်လုပ်ဆောင်မှုမပါဘဲ အောင်မြင်မှုရခဲ့ခြင်း ဆိုတာ ဘယ်မှာမှမရှိ။ ရာ့ဖ်ဝါလ်ဒိုအယ်မာဆင်(၁၈၀၃-၁၈၈၂)

ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း အစိုးရကို ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်တဲ့ပုံစံ ပြောင်းလာတာကို တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒါ ကတော့ ငြိမ်းချမ်းစွာနဲ့ လမ်းပေါ်ထွက်ပြီး ဆန္ဒပြတဲ့ပုံစံပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ အစောပိုင်းကတော့ အစိုးရဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်မှုတွေကို ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြခဲ့ ကြတာပါ။

ရွာထဲမှာကပ်ထားသော ပိုစတာတစ်ခုကို ကျွန်တော် ဖတ်ဖူး၏။ “ဟင်းသီးဟင်းရွက်ပြုတ်ရည်များကို သွန်မပစ် ပါနှင့်” ဟူ၏။

ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းက စာရေးသူတို့ နေထိုင်ရာလမ်းရှိ နေအိမ်တစ်ခုကို လုံခြုံရေး တပ်ဖွဲ့ဝင်များက ဝင်ရောက်ရှာဖွေရာ လက်နက်များ သိမ်းဆည်းရမိခဲ့ကြောင်း သိခဲ့ရသည်။ လက်နက်များနှင့်အတူ ဖမ်းဆီးရမိသည့် အမျိုးသားမှာ အသက် ၄၀ ကျော်ဖြစ်ပြီး နောက်ခံသမိုင်းကြောင်းကို ကြည့်မည် ဆိုပါက ထိုသူသည် ခိုးကူးအခွေများရောင်း၍သော်လည်းကောင်း၊ နှစ်လုံးထီရောင်း၍သော် လည်းကောင်း အသက်မွေးနေသူတစ်ဦး ဖြစ်သည်။ အတ္တပရမျှတအောင် နေထိုင်သူ တစ်ဦး မဟုတ်သလို ပညာတတ်တစ်ဦး၊ နိုင်ငံအကျိုး၊ ရပ်ရွာ၊ ပြည်သူတို့၏ အကျိုးများဆောင်ရွက်ရာတွင် အားတက်သရောပါဝင်လေ့ရှိသူ တစ်ဦးလည်း မဟုတ်ပါ။ မိသားစုစားဝတ်နေရေးကို အဆင်ပြေသလို ဖြေရှင်းနေသူတစ်ဦးဖြစ်ပြီး နိုင်ငံ့အရေး၊ နိုင်ငံရေးများကို စိတ်မဝင်စား၊ ပြင်းပြသည့်စိတ်ဆန္ဒ မရှိသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်မျိုးတွင် ယခုကဲ့သို့ တွေ့ရှိရသည်မှာ အံ့ဖွယ်ကောင်းလေစွ။ မည်သို့သော အကြောင်းတရားများက စေ့ဆော်တိုက်တွန်းသဖြင့် ယခုကဲ့သို့ လုပ်ရပ်များကို ကျူးလွန်သည် ဆိုသည်ကို တွေးတောနေမိသည်။

အိုမီခရွန်မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုဗစ်-၁၉ရောဂါပိုး ထပ်မံတွေ့ရှိရမှုကြောင့် ပြည်သူများ စိုးရိမ် ထိတ်လန့်မှုမရှိစေရေး၊ မိဘပြည်သူများအနေဖြင့် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကို ဆက်လက်၍ သတိပြု ကာကွယ်နိုင်ကြစေရေးနှင့် မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါပိုးများကြောင့် ရောဂါဖြစ်ပွားမှု တစ်ကျော့ပြန်လည်၍ များပြားမလာစေရေး ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ဆောင်ရွက်ထားရှိမှုများကို ပြည်သူများသိရှိ၍ ပူးပေါင်းပါဝင်ပံ့ပိုး ဆောင်ရွက် နိုင်ရေးတို့အတွက် ရည်ရွယ်လျက် ယခုဆောင်းပါးကို တင်ပြလိုက်ရပါသည်။