ယခု ရက်ပိုင်းအတွင်း အစိုးရကို ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်တဲ့ပုံစံ ပြောင်းလာတာကို တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒါကတော့ ငြိမ်းချမ်းစွာနဲ့ လမ်းပေါ်ထွက်ပြီး ဆန္ဒပြတဲ့ပုံစံပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ အစောပိုင်းကတော့ အစိုးရဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်မှုတွေကို ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြခဲ့ကြ တာပါ။

ကော်ဖီသောက်သုံးမှုအများဆုံးနိုင်ငံများသို့ တင်ပို့မှု အီးယူနိုင်ငံများ၏ကော်ဖီသောက်သုံးမှု အီးယူသည် စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်နေသည့် နိုင်ငံ ၂၇ နိုင်ငံကို ပေါင်းစည်းထားပြီး ကမ္ဘာ့အကောင်းဆုံးစီးပွားရေး ဘုံစနစ်တစ်ခု ကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည့် အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကော်ဖီသောက်သုံးမှု အမြင့်မားဆုံးဖြစ်သော ကြောင့် အသိအမှတ်ပြုလက်မှတ်ရကော်ဖီများအတွက် ကမ္ဘာ့အကြီး မားဆုံး ဈေးကွက် တစ်ခုဖြစ်သည်။ အီးယူ ၂၇ နိုင်ငံအနက်မှ ဂျာမနီ၊ ပြင်သစ်၊ ဘယ်လ်ဂျီယံ၊ အီတလီ၊ ဒိန်းမတ်၊ နယ်သာလန်နှင့် စပိန် တို့သည် မြန်မာ့ကော်ဖီကို နှစ်စဉ်တိုးတက်ဝယ်ယူခဲ့သည်။

အတိတ်က နိုင်ငံရေးပြိုင်ဘက်တို့ လက်ထဲရှိ လက်နက်မျိုးစုံကြောင့် တိုင်းပြည်မှာ အခက်အခဲများစွာ ကြုံတွေ့ခဲ့ပြီး မျှော်မှန်းသလောက် မဖွံ့ဖြိုးမတိုးတက်နိုင်ခဲ့ချေ။ လက်ရှိကာလတွင်လည်း ဒီမိုကရေစီအရေးကို အကြောင်းပြ၍ အကြမ်းဖက်အုပ်စုများကလက်နက်ကယ်စုံအညီနှင့် မြန်မာပြည်ကိုခက်ဖွယ်ရယ်ကြုံအောင် ကြံစည်လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်။ သို့နှင့် ကိုမျိုးသစ်နှင့် ကိုမျိုးချစ်တို့သည် မြန်မာ့အရေး၊ ကမ္ဘာ့အရေးနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ဆွေးနွေးပြောဆို ဖြစ်ကြပါသည်။

နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံတွင် အရည်အသွေးပြည့် လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်နှင့်အတူ တန်ဖိုးအနဂ္ဂထိုက်တန်သည့် ဇာတိသွေးဇာတိမာန်စိတ်ဓာတ်၊ တစ်စိတ်တစ်၀မ်းတည်း ကျောသားရင်သားမခွဲခြားသည့် ပြည်ထောင်စုစိတ်ဓာတ်၊ ဘာသာသာသနာကို အသက်နှင့်ထပ်တူချစ်မြတ်နိုးသည့် စိတ်ဓာတ်များကား အရေးပါဆုံးနေရာများတွင် ရှိသင့်သည်။ ထိုထိုသော မျိုးချစ်စိတ်ဓာတ်များကသာ ၅၄ သန်းသော မြန်မာတို့၏ စုစည်း ညီညွတ်မှုနှင့် တိုင်းရင်းသားတို့၏ ရပ်တည်ရှင်သန်မှုကို အာမခံချက်ပေးနိုင်မည်၊ နိုင်ငံတွင်ကျရောက်နေသော အမှောင့်ပယောဂမျိုးစုံကို ချေဖျက်နိုင်မည်ဟု ယုံကြည်ပါသည်။ မျိုးချစ်စိတ် အရင်းမခံဘဲ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ပြန်လည်တည်ဆောက်ဖို့ဆိုသည်မှာ ဘယ်လိုမှမဖြစ်နိုင်ပါ။

နှစ်စဉ် နိုဝင်ဘာလ ၂၅ ရက်နေ့မှ ဒီဇင်ဘာလ ၁၀ ရက်နေ့အတွင်းကာလသည် အမျိုးသမီးများ အပေါ် အကြမ်းဖက်မှုပပျောက်ရေး ၁၆ ရက်တာ လှုပ်ရှားမှုကာလဖြစ်ပါသည်။ ကျားမကွဲပြားမှု အခြေပြု အကြမ်းဖက်မှုပပျောက်ရေး ၁၆ ရက်တာ လှုပ်ရှားမှုဟုလည်း ခေါ်ကြသည်။ ထို ၁၆ ရက် သည် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအမျိုးသမီးများအပေါ် အကြမ်းဖက်မှုပပျောက်ရေးနေ့ နိုဝင်ဘာ ၂၅ ရက် မှစတင်ပြီး ကမ္ဘာ့လူ့အခွင့်အရေးနေ့ ဒီဇင်ဘာ ၁၀ ရက် အထိဖြစ်သည်။ ထိုကာလ အတွင်းတွင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးကာကွယ် စောင့်ရှောက်သူများနေ့ (နိုဝင်ဘာ ၂၉ ရက်)၊ ကမ္ဘာ့ AIDS နေ့ (ဒီဇင်ဘာ ၁ ရက်) နှင့် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မသန်စွမ်းသူများနေ့ (ဒီဇင်ဘာ ၆ ရက်)တို့ ပါဝင်နေသည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် အမျိုးသမီးများအပေါ် အကြမ်းဖက်မှု ပပျောက်ရေး ၁၆ ရက်တာ လှုပ်ရှား မှုဆောင်ပုဒ်မှာ “အမျိုးသမီးများအပေါ် အကြမ်းဖက်မှု ပပျောက်ဖို့၊ ယခုပင်ဆောင်ရွက်စို့” (End violence against women now) ဖြစ်သည်။

အချိန်ရေစီးကြောင်းရဲ့ ပြန်ကျော့မှုကြောင့် ဒီဇင်ဘာလကို ရောက်လာခဲ့ပြန်ပါပြီ။ ဒီဇင်ဘာ လရဲ့ အေးမြမှုဟာ ကမ္ဘာသူကမ္ဘာသားတွေရဲ့ ရင်ထဲအထိထိုးဖောက်ဝင်ရောက်နိုင်ဖို့တစ်နှစ်ထက် တစ်နှစ် ခက်ခဲလာနေပါတယ်။ လူသားတွေရဲ့ လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟတွေကြောင့် ကမ္ဘာသူ ကမ္ဘာသားတွေအတွက် နေ့စဉ်နဲ့အမျှ စိန်ခေါ်မှုတွေ တိုးပွားလျက်ရှိပါတယ်။ ဆင်းရဲမွဲတေမှုမှစ၍ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခအလယ် ကမ္ဘာကြီးပူနွေး လာမှုအပါအဝင် ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာ (Artificial Intelligence - Al) ဆိုင်ရာ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေအဆုံး အမျိုးမျိုးသော ခြိမ်းခြောက်မှု တွေက ကမ္ဘာသူ ကမ္ဘာသားတွေရဲ့ စိတ်နှလုံးကို ညှိုးငယ် စေလျက်ရှိပါတယ်။ အဆိုပါ အန္တရာယ်များတဲ့ အခြေအနေတွေဟာ လူသားမျိုးနွယ်ကို ပျက်စီးခြင်းလမ်းကြောင်းပေါ်ကို တွန်းပို့နိုင်တယ်ဆိုတာကို ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ ဘိုးဘွားတွေက ကြိုတင်သိမြင် နားလည်ခဲ့ကြပါတယ်။ ယင်း အခြေအနေတွေကို ကာကွယ်တားဆီးနိုင်ဖို့အလို့ငှာ ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်းရေး၊ လူသားမျိုးနွယ်တွေရဲ့ သာယာဝပြောရေး ကိုရှေးရှုတဲ့ စဉ်းစားချက်တွေ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၇၀ ကျော်က ကမ္ဘာ့ ကုလသမဂ္ဂစင်မြင့်ထက်မှာ ရှိခဲ့ပါတယ်။

အထူးသတိပြုစောင့်ကြည့်ရမည့် ကိုဗစ် - ၁၉ ဗီဇပြောင်းမျိုးကွဲ 'အိုမီခရွန်' နှင့် ပတ်သက်ပြီး ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်သူ့ ကျန်းမာရေး ဦးစီးဌာန ကျန်းမာရေးအသိပညာ မြှင့်တင်ရေးဌာနခွဲမှ ညွှန်ကြားရေးမှူး ဒေါက်တာသန်းနိုင်စိုးနှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းထားပါသည်။

အဂတိလိုက်စားမှုသည် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ နိုင်ငံအများစုတွင် တွေ့ကြုံနေရသော ပြဿနာတစ်ရပ်ဖြစ်ပြီး ၎င်း၏ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှုသည် ကြီးမားကျယ်ပြန့်သောကြောင့် နိုင်ငံအစိုးရများက နည်းလမ်းပေါင်းစုံဖြင့် ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနေကြရပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေးကော်မရှင်ကို စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သော ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှစ၍ အဂတိလိုက်စားမှုများကို ထိထိရောက်ရောက်စုံစမ်း စစ်ဆေးအရေးယူခြင်းများ ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံတကာ၏အသိအမှတ် ပြုမှုကို ရရှိခဲ့ပါသည်။ ထို့အပြင် နိုင်ငံတော်၏ငွေကြေးနှင့် ပိုင်ဆိုင်မှုများ ထိခိုက်နစ်နာပျက်စီး ဆုံးရှုံးမှုများအား ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့ပြီး အဂတိလိုက်စားမှုကြောင့်ရရှိသည့် ငွေကြေးနှင့်ပစ္စည်းများကို ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာ အဖြစ် ပေးသွင်းစေခြင်းနှင့် သိမ်းဆည်းခြင်းများ ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့ကြောင်း ကော်မရှင်က ထုတ်ပြန်သည့် နှစ်ပတ်လည်အစီရင်ခံစာများအရ သိရှိရပါသည်။ ကော်မရှင်အနေဖြင့် အဂတိလိုက်စားမှုတိုက်ဖျက် ရေးလုပ်ငန်းများကို တဖြည်းဖြည်းတိုးမြှင့်လုပ်ဆောင်ခဲ့ရာ နိုင်ငံတော် စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီလက်ထက်တွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့သော တတိယအကြိမ် ကော်မရှင်လက်ထက်၌ စုံစမ်းစစ်ဆေးအမှုဖွင့်အရေးယူမှုများကို အရှိန်အဟုန်ကောင်းကောင်းဖြင့် ဆောင်ရွက်လျက် ရှိကြောင်းကို နေ့စဉ်ထုတ်သတင်းစာများမှတစ်ဆင့် ကော်မရှင်ကထုတ်ပြန်သည့် သတင်းထုတ်ပြန်ချက်များတွင် တွေ့ရှိရပါသည်။ နိုင်ငံတော်ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးအတွက် လိုအပ်သော သန့်ရှင်းသောအစိုးရနှင့် ကောင်းမွန်သော အုပ်ချုပ်မှုဖြစ်ပေါ်လာစေရေးတွင် ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့ နေရသော အဓိကအဟန့်အတားများအနက် တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်သော အဂတိလိုက်စားမှုများကို အရှိန်အဟုန်ဖြင့် တွန်းလှန်တိုက်ဖျက်ခြင်း များဆောင်ရွက်လာသည်ကို ပြည်သူတစ်ယောက် အနေဖြင့် ကျေနပ်အားရမိပါသည်။

ယခုသီတင်းပတ်အကုန်မှာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ အနည်းဆုံးပြည်နယ် ၁၀ ခုမှာ အိုမီခရွန် ကိုဗစ်-၁၉ ဗီဇပြောင်းမျိုးစိတ်သစ် ကူးစက်ဖြစ်ပွားနေတဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံသား ဒါဇင်ကျော်ရှိတယ်လို့ အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်အစိုးရအဖွဲ့ဟာ ကိုဗစ်-၁၉ ကာကွယ်ဆေးထိုးအစီအစဉ်နဲ့ အဲဒီကပ်ရောဂါကို အစွမ်းကုန်တိုက်ဖျက်နေတဲ့အချိန်မှာ အခုလိုအိုမီခရွန်ကူးစက်ဖြစ်ပွားသူတွေ တွေ့ရှိခဲ့တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် အဂတိလိုက်စားမှုတိုက်ဖျက်ရေးဥပဒေကို | ၇-၈-၂၀၁၃ ရက်နေ့တွင် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ကာ အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေးကော်မရှင်ကို ၂၅-၂-၂၀၁၄ ရက်နေ့က စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး အဂတိ လိုက်စားမှုတိုက်ဖျက်ရေးကို အမျိုးသားရေးတာဝန်တစ်ရပ်အဖြစ် ခံယူလျက် သန့်ရှင်းသော အစိုးရနှင့် ကောင်းမွန်သော အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်တို့ကို အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်နိုင်ရေး ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ခဲ့သည်မှာ သက်တမ်းကာလ ရှစ်နှစ်ခန့်ရှိခဲ့ပြီး အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေး လုပ်ငန်းများကို အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ အောင်မြင်အောင် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။