အမှိုက်သရိုက်များရှုပ်ပွနေသည့် လမ်းမ၊ လမ်းသွယ်များနှင့် လူသွားစင်္ကြံပေါ် ပိတ်ဆို့ရောင်းချနေကြသည့် ဈေးသည်များ၊ စည်းကမ်းမဲ့မောင်းနှင်ပြီး ရပ်ချင်သလိုရပ်ထားသည့် ကားများ၊ သွယ်တန်းချင်သလိုသွယ်တန်းထားပြီး မြင်မကောင်းအောင်ရှုပ်ထွေးနေသည့် မီးကြိုး၊ ဖုန်းကြိုး၊ ဆက်သွယ်ရေးကြိုးများ၊ မိုးစင်စင်လင်းပြီးသည့်တိုင် မီးမပိတ်သေးသည့် ဓာတ်မီးတိုင်များ၊ အနံ့ဆိုးများထွက်ပေါ်နေပြီး ဘေးသို့လျှံကျနေသည့် အမှိုက်ပုံးများ စသည် စသည်ဖြင့် ပရမ်းပတာမြင်ကွင်းများနှင့် စည်းမဲ့ကမ်းမဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းမျိုးကို မည်သူမျှနှစ်မြို့ကြမည်မဟုတ်။ သို့သော် ပြည်သူလူထုအတွင်း ပြည်သူ့တာဝန်ကို သိရှိကျေပွန်သူတို့ နည်းပါးသည့်အခါ၊ ဝန်ထမ်းများလည်း တာဝန်မကျေပွန် သည့်အခါတွင် ထိုလူ့အဖွဲ့အစည်းမျိုးမှာ အထက်တွင်ဖော်ပြခဲ့သည့် မြင်ကွင်းမျိုးကို နေ့စဉ်ရှောင်မလွတ်အောင် မြင်တွေ့နေ ကြရမည်ဖြစ်သည်။

​​​​​​​ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါဖြစ်ပွားချိန်မှစ၍ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း၌ စီးပွားရေးထိခိုက်ရပ်တန့်မှုများနှင့်အတူ မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးသည်လည်း ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအစိုးရ နိုင်ငံ့တာဝန်ယူသည့်အချိန်တွင် ကျဆင်းနေသောစီးပွားရေးကို ပြန်လည်ဦးမော့လာအောင် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံ၏အဓိကကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများဖြစ်သော စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကို အခြေခံသည့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကို အားပေးဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

​​​​​​​ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံများ၏ အားပြိုင်မှုနှင့် ကမ္ဘာကြီးကို ၎င်းတို့အလိုရှိသလို ထိန်းကျောင်းမောင်းနှင်နိုင်ရေးကြိုးပမ်းမှုများတွင် Hard Power ခေါ် စစ်ရေးအင်အားကြီးမားအောင် အပြိုင်အဆိုင် တည်ဆောက်ကြသကဲ့သို့ Soft Power ခေါ် စာပေ၊ ဂီတ၊ အဆို၊ အက၊ ရုပ်ရှင်အနုပညာ၊ ယဉ်ကျေးမှုအားဖြင့်လည်း လွှမ်းမိုးထားနိုင်ရန်လည်း ဆောင်ရွက်ကြသည်။ ယဉ်ကျေးမှု ထိုးဖောက်လွှမ်းမိုးစေသည့် နည်းလမ်းသည် ရှေးယခင် ကိုလိုနီနယ်ချဲ့ခေတ်ကတည်းကပင် ကျင့်သုံးခဲ့ကြသည့် နည်းလမ်းအဟောင်းတစ်ခုပင်ဖြစ်သော်ငြားလည်း နည်းပညာတိုးတက် ဖွံ့ဖြိုးလာသည့် ယနေ့ခေတ်တွင် လွန်စွာလျင်မြန်ကျယ်ပြန့်လာသည်။ အနောက်တိုင်းယဉ်ကျေးမှုပုံစံများဖြင့် မွေးနေ့ပွဲ၊ မင်္ဂလာဆောင်ပွဲများကျင်းပခြင်း၊ Valentine Day ၊ Halloween Day အလေ့အထများ လက်ခံကျင့်သုံးလာခြင်း၊ New Year ပွဲတော်ကျင်းပခြင်း စသည့်ဓလေ့ထုံးစံများ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးတို့တွင် ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်လာသည်။

အမျိုးဂုဏ်၊ ဇာတိဂုဏ်မြင့်မားရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များ၊ အမျိုးသားရေးလက္ခဏာများ မပျောက်ပျက်အောင် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေး၊ တိုင်းရင်းသားတို့၏ ရိုးရာယဉ်ကျေးမှု အနုပညာအမွေအနှစ်များနှင့် အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှုစရိုက်လက္ခဏာများ မပျောက်ပျက်စေရန် ဖော်ထုတ်ထိန်းသိမ်းမြှင့်တင်ရေး၊ မျိုးဆက်သစ်လူငယ်များအကြားတွင် ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များကို ဖော်ထုတ်ထိန်းသိမ်းခြင်းနှင့်ထပ်တူ အမျိုးသားရေးစိတ်ဓာတ်များ ပိုမိုထွန်းကားပြန့်ပွားနေစေရေး၊ နိုင်ငံတော်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးတို့အတွက် အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှုအခန်းကဏ္ဍမှ တစ်တပ်တစ်အား ပူးပေါင်းပါဝင်ဆောင်ရွက်ရေး ရည်ရွယ်ချက် (၄) ရပ်ဖြင့် ကျင်းပသည့် ၂၀၂၄ ခုနှစ် (၂၅) ကြိမ်မြောက် ငွေရတုအထိမ်းအမှတ် မြန်မာ့ရိုးရာယဉ်ကျေးမှု အဆို၊ အက၊ အရေး၊ အတီး (ဗဟိုအဆင့်) ပြိုင်ပွဲကြီး ကျင်းပပြီးစီးခဲ့ပြီဖြစ်သည်။

နိုင်ငံ့စီးပွားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတွင် အသေးစား၊ အငယ်စား၊ အလတ်စား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ (MSMEs) များ၏ အခန်းကဏ္ဍမှာ ကြီးမားသည်။ မိမိတို့နိုင်ငံ၏ ကုန်ထုတ်မှုကဏ္ဍတွင် ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်သည် MSME လုပ်ငန်းများဖြစ်ပြီး လုပ်သားအင်အားစုစုပေါင်း၏ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ကိုလည်း အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများ ပေးထားသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ သို့ဖြစ်ရာ MSME များသည် နိုင်ငံ့စီးပွားရေး၏ အခြေခံအုတ်မြစ်ဖြစ်ပြီး လုပ်ငန်းများဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သည်နှင့်အမျှ နိုင်ငံ၏ ဂျီဒီပီနှင့် လူမှုစီးပွားဘဝတည်ငြိမ်မှုတို့ကို ပိုမိုဖြစ်ထွန်းလာစေမည်ဖြစ်သည်။

တစ်နိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေးသဘောတူစာချုပ် (NCA) ချုပ်ဆိုနိုင်ခဲ့သည်မှာ (၉) နှစ် ပြည့်မြောက်ခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ NCA စာချုပ်ကို ၂၀၁၅ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁၅ ရက်နေ့တွင် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ရှစ်ဖွဲ့ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပြီး ၂၀၁၈ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၃ ရက်နေ့တွင် အဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့ ထပ်မံလက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။ တိုင်းရင်းသားညီအစ်ကိုမောင်နှမများအကြား နှစ်ပေါင်းရှည်ကြာဖြစ်ပွားနေသည့် ပဋိပက္ခများကို ငြိမ်းချမ်းစွာဖြေရှင်းနိုင်ရန် ကနဦးအခွင့်အလမ်း သို့မဟုတ် အကောင်းဆုံးအခွင့်အလမ်းဖြစ်သည်။

အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်သည့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံမှ ရုရှားနိုင်ငံသို့ စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်များတင်ပို့မှု အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၁၃ ဒသမ ၅ သန်းအထိ စံချိန်တင်ရောက်ရှိခဲ့ကြောင်း၊ ဗီယက်နမ်နှင့် ရုရှား နှစ်နိုင်ငံအကြား လယ်ယာထုတ်ကုန်သီးနှံ ကုန်သွယ်မှုပမာဏသည် လွန်ခဲ့သည့်ငါးနှစ်အတွင်း နှစ်ဆတိုးလာကာ နှစ်စဉ် ပျမ်းမျှ အမေရိကန်ဒေါ်လာ တစ်ဘီလီယံအထိ ရောက်ရှိလာကြောင်းနှင့် ရုရှားနိုင်ငံရှိ ကုန်တိုက်ကြီးများတွင် ဗီယက်နမ်ထုတ်ကုန် အများအပြား ရောင်းချနေကြကြောင်း သိရသည်။ အလားတူပင် ဗီယက်နမ်မှ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံသို့ ယခုနှစ် ပထမနှစ်ဝက်အတွင်း လယ်ယာထွက်ကုန်တင်ပို့မှုတန်ဖိုး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၆၄ သန်းအထိ ရောက်ရှိခဲ့ကြောင်းနှင့် ဗီယက်နမ်လယ်ယာထွက်ကုန်များ၏ အရည်အသွေးနှင့် ဈေးနှုန်းတို့မှာ တောင်ကိုရီးယားစားသုံးသူများ၏ နှစ်သက်သဘောကျမှုကြောင့် တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် ဝယ်လိုအားမြင့်မားလာသည်ဟုလည်း သိရသည်။

သီတင်းကျွတ်ရာသီကာလ၌ အနောက်တောင်မုတ်သုံလေသည် မြန်မာပြည်မှ ဆုတ်ခွာသွားပြီဖြစ်၍ ဥတုရာသီပုံမှန်ဖြစ်စဉ်အရ မိုးလေကင်းစင်ကာလဟုဆိုသည်။ ဥတုသပ္ပာယ မျှတကောင်းမွန်ပြီး သာယာလှပသော လောကဓာတ်ကိုဆောင်သည်ဟု လည်းဆိုကြသည်။ သို့သော် မျက်မှောက်ကာလဖြစ်ပေါ်နေသော ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် ဥတုရာသီဖောက်ပြန်ပြောင်းလဲမှုနှင့် ဆက်လက်ကြုံတွေ့နေရပြန်ရာ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သော သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တို့ကို ကြိုတင်သတိပြုကြရမည် ဖြစ်သည်။

(၂၅) ကြိမ်မြောက် ငွေရတုအထိမ်းအမှတ် မြန်မာ့ရိုးရာ အဆို၊ အက၊ အရေး၊ အတီးပြိုင်ပွဲကြီးမှာ စည်ကားသိုက်မြိုက် အောင်မြင်စွာကျင်းပပြီးစီးသွားခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်အသီးသီးတို့မှ ပြည်ထောင်စုဖွား မြန်မာတိုင်းရင်းသားအားလုံးတို့၏ ရိုးရာအနုပညာ အမွေအနှစ်တန်ဖိုးများကို ဤပြိုင်ပွဲကြီး၌ ထုတ်ဖော်ပြသနိုင်ခဲ့ကြသည့်အပြင် သွေးစည်းညီညွတ်မှုကိုပါ အနုပညာဖြင့်သက်သေပြုတင်ဆက်ကြရာ ငွေရတုမှတ်တိုင်ကို စိုက်ထူနိုင်ခဲ့ကြသည်ဟုလည်း ဆိုရမည်ဖြစ်သည်။

​​​​​​​မြန်မာနိုင်ငံသည် ဆန်စပါးအဓိကစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သော နိုင်ငံဖြစ်သည်။ နိုင်ငံအတွင်း မှီတင်းနေထိုင်ကြသော ပြည်သူအားလုံး၏ အဓိကစားသုံးကုန်မှာ ဆန်ဖြစ်သည်။ ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု မြင့်မားတိုးတက်ပြီး စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုစရိတ်နှင့် ဈေးကွက်ပေါက်ဈေး လျော်ကန်သင့်မြတ်ပါမှ တောင်သူလယ်သမားများ အကျိုးစီးပွားဖြစ်ထွန်းမည်ဖြစ်သည်။ တောင်သူလယ်သမားများ အဆင်ပြေပြီးဈေးကွက်တည်ငြိမ် သင့်တင့်မျှတပါမှ စားသုံးသူအခြေခံပြည်သူများပါ လူမှုစီးပွားဘဝ ချောမွေ့စေမည်ဖြစ်သည်။