စာမတတ်သူ၊ တို့ဝိုင်းကူစို့။ ဖေးမဆွဲထူ၊ တို့ဝိုင်းကူလျှင် မတတ်သူတို့၊ တတ်လာမည်။ ကြီးကောင်ဝင်မှ၊ စာသင်ရသူ၊ တို့ဝိုင်းကူစို့၊ ဖေးမဆွဲထူ၊ တို့ဝိုင်းကူလျှင် သူလည်းမကြာ၊ တတ်လာမည်။ ကြီးသူငယ်သူ၊ အရွယ်မတူ တို့ဝိုင်းကူလျှင် _ _ _ _မတတ်ဘယ်သူရှိအံ့နည်း။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပို့ဆောင်ရေးကဏ္ဍအစပျိုးမှုကိုကြည့်မည်ဆိုလျှင် ရှေးယခင်က နယ်ချဲ့အင်္ဂလိပ်တို့ မြန်မာနိုင်ငံကို ကိုလိုနီအဖြစ် ကျွန်ပြုအုပ်ချုပ်ခဲ့စဉ်က ၎င်းတို့၏အကျိုးစီးပွားကို အထောက်အကူဖြစ်စေသည့် ရထားလမ်း၊ ကားလမ်းများကိုသာ ဦးစားပေးဖောက်လုပ်ခဲ့ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။ နိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံး တစ်ပြေးညီ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဟူသော ရည်ရွယ်ချက်ကောင်းများ မရှိခဲ့သည့်အတွက် ကိုလိုနီခေတ်နှင့် လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက်ပိုင်း ကာလတစ်လျှောက်လုံး နယ်မြေဒေသအများစုသည် လမ်းပန်းဆက်သွယ်မှုခက်ခဲ၍ ဖွံ့ဖြိုးမှုနောက်ကျကျန်ခဲ့ကြောင်း တွေ့ရှိရမည်ဖြစ်ပါသည်။

ပြီးခဲ့တဲ့အပတ်က နံနက်စာစားဖို့ရပ်ကွက်ထဲက လူကြိုက်များတဲ့ လက်ဖက်ရည်ဆိုင်မှာ ထိုင်ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုင်အနီးမှာ ထူးထူးခြားခြား လူတစ်ယောက်ကိုတွေ့လို့ နံနက်စာစားရင်း ငေးမောကြည့်နေမိတယ်။ ထိုလူက ကန်စွန်းရွက်တစ်စီးကို သူ့ကားထဲကထုတ်ပြီး လူစည်ကားနေတဲ့ လက်ဖက်ရည်ဆိုင်ဘက်ကို ထောင်ပြတယ်။ “တစ်စီးတစ်ရာ”၊ ကန်စွန်းရွက်အစည်းက ခပ်ကြီးကြီးပါပဲ။ ပြီးတော့ကား နောက်ဖုံးထဲကို ထည့်လိုက်တယ်။

၂၀၁၅ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့တွင် ရေရှည်စဉ်ဆက်မပြတ်ဖွံ့ဖြိုးမှုပန်းတိုင်များ (Sustainable Development Goals, SDGs) ၁၇ ခုနှင့် ရည်မှန်းချက်ပေါင်း (Targets) ၁၆၉ ခုပါရှိသည့် “ရေရှည်စဉ်ဆက်မပြတ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် ၂၀၃၀ လုပ်ငန်းစဉ်” (The 2030 Agenda for Sustainable Development)ကို ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံမှ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ တညီတညွတ်တည်း သဘောတူညီမှုဖြင့် အတည်ပြုပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပါသည်။

ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ လူပေါင်း ၂ ဒသမ ၃ ဘီလီယံတို့သည် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ညစ်ညမ်းစေသည့် လောင်စာများအားချက်ရေး၊ ပြုတ်ရေးအတွက် သုံးစွဲနေရဆဲဖြစ်ပြီး လူပေါင်း ၆၇၅ သန်းတို့မှာ လျှပ်စစ်မီးသုံးစွဲနိုင်ခြင်းမရှိသေးကြောင်း နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများက ဇွန်လ ၆ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သော အစီရင်ခံစာ၌ ဖော်ပြထားသည်။ တစ်ကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာအရ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားသုံးစွဲနိုင်စွမ်းသည် ၂ဝ၁ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ၈၄ ရာခိုင်နှုန်းအထိရှိခဲ့ပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ၉၁ ရာခိုင်နှုန်းအထိ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်အတွင်း ကမ္ဘာ့ပြည်သူ ၂ ဒသမ ၃ ဘီလီယံတို့မှာလည်း မီးသွေးအပါအဝင် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကိုညစ်ညမ်းစေသည့် လောင်စာများနှင့် နည်းပညာများကို ချက်ရေး၊ ပြုတ်ရေးအတွက် သုံးစွဲနေရခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

ကျွန်တော်ငယ်စဉ်က စတင်မြင်ဖူးခဲ့သောနာရီများမှာ ရွာဦးဘုန်းကြီးကျောင်းမှ တိုင်ကပ်နာရီ၊ ရွာက သဟာယဆန်စက်ပိုင်ရှင် ကျွန်တော့် ဘကြီးဦးမြမောင်လက်မှာ ပတ်ထားသောနာရီနှင့် ကျောင်းဆရာ ကျွန်တော့်အဖေ ဆရာကြီးဦးသာခင်၏လက်က ရိုးမားနာရီအဝိုင်းလေး ဖြစ်သည်။ လှော်ကထား အလကကျောင်းရောက်တော့လည်း ဆရာ ဆရာမများကလွဲ၍ ဘယ်ကျောင်းသား ကျောင်းသူများမှ နာရီမရှိကြ။

ဥပဒေရေးရာဝန်ကြီးဌာနသည် “ဥပဒေပညာသည် အကျင့်သိက္ခာနှင့်ပြည့်စုံသော ပညာဖြစ်သည်” ဟူသည့်ဆောင်ပုဒ်နှင့်အညီ ဥပဒေဆိုင်ရာအခွင့်အရေးများကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရန်၊ ဥပဒေရေးရာဝန်ကြီးဌာန၏ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ချက်များ ပိုမိုအားကောင်းလာစေရန်၊ အများပြည်သူ၏ ယုံကြည်အားကိုးမှုမြှင့်တင်ရန်နှင့် တရားမျှတမှုကဏ္ဍ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ရန်ဟူသည့် ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်များထားရှိကာ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။

ယနေ့ခေတ်၏ သတင်းအချက်အလက်နည်းပညာကဏ္ဍမှာ အကန့်အသတ်မဲ့ကြီးထွားလာပြီး လူမှုဘဝသည် ယခင်ကဲ့သို့တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး၊ တစ်နေရာနှင့်တစ်နေရာ၊ တစ်နိုင်ငံနှင့်တစ်နိုင်ငံ ဆက်သွယ်ဆောင်ရွက်ရန် အချိန်များစွာမယူရတော့ဘဲ အင်တာနက်ဟူသည့် ပလက်ဖောင်းတစ်ခုအား အသုံးပြု၍ လုပ်ငန်းဆောင်တာအတော်များများကို အချိန်တိုအတွင်း ပြီးမြောက်နိုင်ကြသည်။ ထို့ကြောင့် မိမိတို့ မဲခေါင်-လန်ချန်း ဒေသတွင်းနိုင်ငံများသည်လည်း အဆိုပါ နည်းပညာခေတ်ရေစီးကြောင်းတွင် မလွဲမသွေမျောပါနေကြပြီး အထူးသဖြင့်ငွေကြေးဆိုင်ရာ နည်းပညာ၊ အီလက်ထရွန်နစ်ကုန်သွယ်ရေး အစရှိသည်တို့အား အကျိုးရှိရှိအသုံးပြုလာကြရာ ကွန်ရက်ချိတ်ဆက်မှုနှင့် အင်တာနက်ဝန်ဆောင်မှုများကို တစ်စထက်တစ်စ တိုးတက်တောင်းဆို အသုံးပြုလာလျက်ရှိပါသည်။

ကမ္ဘာဦးအစ လူမှုအသိုက်အဝန်းများအတွင်း ယဉ်ကျေးမှုထွန်းကားလာမှုနှင့်အတူ လူနှင့်ကုန်ပစ္စည်းများကို လိုအပ်ချက်အရ တစ်နေရာမှတစ်နေရာသို့ ရွှေ့ပြောင်းသယ်ယူပို့ဆောင်လိုခြင်းကြောင့် ပိုမိုလွယ်ကူအဆင်ပြေချောမွေ့စေရန်အလို့ငှာ ဝန်ဆောင်မှုပြုကြရသည့် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်းတစ်ရပ် ပေါ်ထွန်းလာခဲ့ရပေသည်။

မြန်မာနိုင်ငံမဟာဗျူဟာနှင့် နိုင်ငံတကာလေ့လာရေးအဖွဲ့ (Myanmar Institute of Strategic and Internation- al Studies)က ကြီးမှူးပြီး မဲခေါင်-လန်ချန်းနိုင်ငံများအကြား သမားရိုးကျမဟုတ်သော လုံခြုံရေးကိစ္စရပ်များနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဆိုင်ရာဆွေးနွေးပွဲ (Seminar: Cooperation on Non-Traditional Security Matters among Mekong Lancang Countries) ကို ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁၄ ရက်နေ့တွင် ရန်ကုန်မြို့ Chatrium ဟိုတယ်၌ အောင်မြင်စွာ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါ ဆွေးနွေးပွဲနှင့်စပ်လျဉ်း၍ မဖော်ပြမီ မဲခေါင်-လန်ချန်းနိုင်ငံများ၏ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုယန္တရားနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အနည်းငယ်မျှတင်ပြလိုပါသည်။ ဤ နေရာ၌ “မဲခေါင်-လန်ချန်း” အခေါ်အဝေါ် နှင့် “လန်ချန်း-မဲခေါင်” အခေါ်အဝေါ်ကို အနည်းငယ်ရှင်းပြလိုပါသည်။