စာအုပ်အချို့ ကျွန်တော် မစ္စတာဘားမား စာအုပ်သည် ဆရာကြီး၏ ၁၉၅၆ ခုနှစ်မှ ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ် ကာလက နိုင်ငံတော်အစိုးရ၏ ပညာတော်သင်ဆု ရ၍ လန်ဒန်တက္ကသိုလ် လန်ဒန်စီးပွား ရေးနှင့် နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ ကောလိပ် (London School of Economics and Political Science) တွင်နိုင်ငံတကာ ဆက်ဆံရေးပညာ ဘာသာရပ်အတွက် သွားရောက်စဉ်က ပညာတော်သင် မှတ်တမ်းစာအုပ် ဖြစ်ပါသည်။ ဆရာကြီးသည် လန်ဒန်၌ လေးနှစ် သွားရောက်ပညာသင်ကြားခဲ့ရပါသည်။ ထိုသို့ ပညာသင်ကြားရင်း လန်ဒန် တက္ကသိုလ်တွင် နိုင်ငံတကာ ကျောင်း သားများ၊ ဗြိတိသျှလူမျိုးစုများနှင့် ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်စွာ ပေါင်းသင်းဆက်ဆံ မိခဲ့ပုံများ၊ သူတို့၏ ဘဝဓလေ့များ၊ အားလပ်ချိန်တွင် အသံလွှင့်ခြင်း၊ ပါဆယ်ပို့ခြင်း၊ စားပွဲထိုးဝင်လုပ်ခြင်း စသည်တို့ကို လုပ်ဆောင်ခဲ့ပုံများ၊ နွေရာသီ ကျောင်းပိတ်ရက်များတွင် လန်ဒန်ပြင်ပရှိ မြို့ရွာများက ဖိတ်ကြား ၍ မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုသမိုင်းကြောင်း ကို သွားရောက်ဟောပြောခဲ့ပုံများ၊ ရန်ကုန်မှ လစ်ဗာပူးဆိပ်ကမ်းသို့သင်္ဘော ဖြင့် အသွားအပြန် သွားရောက်ခဲ့သည့် အတွေ့အကြုံများ၊ ပညာသင်ကြားရေး အတွေ့အကြုံများနှင့် ဒေသန္တရဗဟု သုတများကို စိတ်ဝင်စားဖွယ် မှတ်တမ်းတင် ရေးသားထား သည်။

၈ မေ ၂၀၁၂ ရက် နံနက်။ ကျိုတိုဘူတာစုရပ်သို့ ရောက်တော့ ဘေးဘီဝဲယာ ကို မလေ့လာနိုင်အား။ ရထားဆိုက်ရပ်ချိန်က နီးကပ်နေတော့ အားလုံးအပြေးအလွှား။ မိနစ်ပိုင်း အတွင်း Bullet Train Nozomi 218 ဆိုက်ရောက် လာသည်။ ရထားပေါ်ရောက်လေမှ လေ့လာရေး အဖွဲ့ဝင်များအားလုံး သက်ပြင်းချနိုင်တော့သည်။

ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ပုံနှိပ်ရေးနှင့် ထုတ်ဝေရေးဦးစီးဌာနအောက်ရှိ စာပေဗိမာန်သည် ပြည်သူလူထုအား ပညာမျက်စိပေးရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် တည်ထောင်ထားသော အဖွဲ့အစည်းဖြစ်သည်နှင့်အညီ မြန်မာစာပေဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် အများပြည်သူများ အသိဉာဏ်ဖွံ့ဖြိုးစေမည့် စာအုပ်စာပေများ ထုတ်ဝေခြင်းနှင့် စာပေဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ မြန်မာစာပေဖွံ့ ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းများတွင် အမျိုးသားစာပေဆုများ စိစစ်ရွေးချယ်ရေးနှင့် စာပေဗိမာန်စာမူဆုများ ချီးမြှင့်ရေးလုပ်ငန်းများကိုပါ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ စာပေဗိမာန်ဆုကို ၁၉၄၈ ခုနှစ်မှ စတင်ချီးမြှင့်ခဲ့ပြီး ၁၉၅၆ ခုနှစ်မှစတင်ကာ အမျိုးသားစာပေဆုများအဖြစ် နှစ်စဉ်ချီးမြှင့်ခဲ့ပါသည်။ အမျိုးသား စာပေတစ်သက်တာဆုကို ၂၀၀၁ခုနှစ်မှစတင်၍ ချီးမြှင့်ခဲ့ပါသည်။

အောက်ဆီဂျင်ဟာ လေထုထဲမှာ အဓိကပါဝင်ပြီး သက်ရှိသတ္တဝါတွေ အတွက် အရေးပါတဲ့ ဓာတ်ငွေ့တစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ အောက်ဆီဂျင်ဓာတ်ငွေ့ကို ၁၇၇၄ ခုနှစ်မှာ ဂျိုးဇက်ပရီးစတီး အမည်ရှိ အင်္ဂလိပ်ဓာတုဗေဒပညာရှင်က ဒြပ်စင်တစ်ခုအဖြစ်တွေ့ရှိခဲ့ပြီး ၁၇၇၇ ခုနှစ်မှာ ပြင်သစ်ဓာတုပညာရှင် အန်တွိုင်းလဗွိုင်ယာစီက ဆက်လက် စမ်းသပ်ကာ အောက်ဆီဂျင်လို့ အမည် ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဓာတုသင်္ကေတနဲ့ အဆင်းကင်းမဲ့တဲ့ အောက်ဆီဂျင်ဟာ စကြဝဠာကြီးအတွင်း ဟိုက်ဒရိုဂျင် နဲ့ နိုက်ထရိုဂျင်ပြီးနောက် အများဆုံး တွေ့ရှိရတဲ့ ဒြပ်စင်ဖြစ်တယ်။ ကမ္ဘာ့ လေထုရဲ့  ၂၁ ရာခိုင်နှုန်းမှာ အောက်ဆီဂျင် ဖြစ်ပါတယ်။ အောက်ဆီဂျင်ကို ဓာတ်ငွေ့ သန့်သန့်အနေနဲ့သော် လည်းကောင်း၊ အခြားဒြပ်စင်တွေနဲ့ ပေါင်းစပ်၍သော် လည်းကောင်း ကျွန်မတို့ပတ်ဝန်းကျင် မှာ အများအပြား တွေ့ရတယ်။

နှစ်ပေါင်း တစ်သိန်းကိုးသောင်းလောက်က လူသားမျိုးနွယ်စု {Homo sapiens) စတင် နေခဲ့တဲ့အချိန်က ခန့်မှန်းရေတွက်ကြည့်ရင် ကမ္ဘာကြီးမှာ ယနေ့အထိ လူဦးရေစုစုပေါင်း ၁၀၅- ၁၀၇ ဘီလီယံနေခဲ့ပါတယ်။

 “ဆီကိုရေချိုး၊ ဆေးရိုးမီးလှုံ၊ စပါးတောင်လိုပုံ” ဟူသည့်ဆိုရိုးစကားသည် ကျွန်တော်တို့ဘိုးဘွားများ လက်ထက်က အမှန်တကယ်ဖြစ်ခဲ့သည်ကို ဂုဏ်ပြုတင်စား ဆိုထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ရာသီဥတုမှန်၊ သီးနှံလည်းအထွက်ကောင်းသဖြင့် အညာတစ်ခွင်တွင် ရာဝင်ဆီအိုးကြီးများ အစီအရီရှိကြသည်ကို ညွှန်းဆိုထားဟန်တူပါသည်။ နွေအခါ ရေကျသွားသည့် ချောင်းရိုးတစ်လျှောက်နှင့် ကုန်းစပ်စပ်မြေတွင် တောင်သူဦးကြီးတို့ မြန်မာ့ဆေးရွက်ကြီးများ စိုက်ကြသည်။ ကျေးရွာအုပ်စုတစ်ခုတွင်ပင် ဧက ၁၀၀ ထက်မက စိုက်ကြသည်။ ဒေသ၏ ဆေးတစ်ဧက အထွက်နှုန်းမှာ ပိဿာ ၁၀၀ ခန့်ဖြစ်သည်။

အောက်ဆီဂျင်ဟာ လေထုထဲမှာ အဓိကပါဝင်ပြီး သက်ရှိသတ္တဝါတွေအတွက် အရေးပါတဲ့ ဓာတ်ငွေ့တစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။ အောက်ဆီဂျင်ဓာတ်ငွေ့ကို ၁၇၇၄ ခုနှစ်မှာ ဂျိုးဇက်ပရီးစတီး အမည်ရှိ အင်္ဂလိပ်ဓာတုဗေဒပညာရှင်က ဒြပ်စင်တစ်ခုအဖြစ်တွေ့ရှိခဲ့ပြီး ၁၇၇၇ ခုနှစ်မှာ ပြင်သစ်ဓာတုပညာရှင် အန်ဘွိုင်းလွင်ယာစီက ဆက်လက်စမ်းသပ်ကာ အောက်ဆီဂျင်လို့ အမည်ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဓာတုသင်္ကေတနဲ့ အဆင်းကင်းမဲ့တဲ့ အောက်ဆီဂျင်ဟာ စကြဝဠာကြီး အတွင်း ဟိုက်ဒရိုဂျင် နဲ့ နိုက်ထရိုဂျင်ပြီးနောက် အများဆုံးတွေ့ရှိရတဲ့ ဒြပ်စင်ဖြစ်တယ်။ ကမ္ဘာ့ လေထုရဲ့ ၂၁ရာခိုင်နှုန်းမှာ အောက်ဆီဂျင် ဖြစ်ပါတယ်။ အောက်ဆီဂျင်ကို ဓာတ်ငွေ့ သန့်သန့်အ နေနဲ့သော်လည်းကောင်း၊ အခြားဒြပ်စင်တွေနဲ့ ပေါင်းစပ်၍သော် လည်းကောင်း ကျွန်မတို့ပတ် ဝန်းကျင်မှာ အများအပြားတွေ့ရတယ်။

၂၀၂၁ ခုနှစ် ဩဂုတ် ၁၈ ရက်က မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်း ရေးခရီး၏ သက်တမ်း ၁၀ နှစ်ပြည့်ခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ ၂၀၁၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၃၁ ရက်နေ့က စတင်ခဲ့သော သမ္မတဟောင်း ဦးသိန်းစိန် အစိုးရသည် အာဏာရရှိ ပြီး ၆ လကျော်အကြာ ၂၀၁၁ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် ငြိမ်းချမ်းရေးဖိတ်ခေါ်မှု စတင်ခဲ့ပါ၏။

လက်ရှိရုံးပိတ်ရက်ရှည်ကာလအတွင်းမှာ စာတွေ တစ်ဝကြီးဖတ်ရှုဖြစ်သည်။ ကနဦးတွင် ဖတ်လက်စ ဗိုလ်မှူးကြီး(ဟောင်း)တင်မောင်၏ “မင်းရေး ကြွယ်ကြွယ်”။ ပြီးတော့ “ဂျပန်ခေတ်စစ်ပညာသင် တစ်ဦး”၊ “တိုင်းပြည်ကနုနု မုန်တိုင်းကထန်ထန်”၊ “မုန်တိုင်းလွန်သော်” စာအုပ်တွေကို တစ်ဆက် တစ်စပ်တည်း ပြန်လည်ဖတ်ရှုဖြစ်တော့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် မြို့နယ် ၃၃၀ နှင့် ကျေးရွာပေါင်း ၆၀၀၀၀ ကျော်ရှိပြီး ကျေးလက်နေ ပြည်သူများသည် စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေး၊ ရေလုပ်ငန်းတို့ဖြင့် အဓိက အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း ပြုကြသည်။