မြန်မာလူမျိုးတို့သည် ရှေးပဝေသဏီကတည်းကပင် ကိုယ့်ထီး၊ ကိုယ့်နန်း၊ ကိုယ့်ကြငှန်းဖြင့် နေထိုင်ခဲ့ကြသူများဖြစ်သည်။ မိမိလူမျိုး၊ မိမိတိုင်းပြည်ကို ချစ်မြတ်နိုးကြသည်။ မိမိလူမျိုးအား တိုင်းတစ်ပါးမှ ချိုးနှိမ်သည်ကို မနှစ်သက်သကဲ့သို့ မိမိတိုင်းပြည်ကို တိုင်းတစ်ပါးမှ မတရားစိုးမိုးခြယ်လှယ်သည်ကိုလည်း မနှစ်သက်ကြချေ။ မြန်မာလူမျိုးတို့သည် သူတစ်ပါးလူမျိုးအပေါ်လည်း မနှိမ်ချသကဲ့သို့ သူတစ်ပါးတိုင်းပြည်ကို ရန်စကျူးကျော်ခြင်း မပြုတတ်ကြပေ။ “ဝံသာနုရက္ခိတတရား”ကို ရှေ့တန်းတင်ထားကြသည့်လူမျိုးများ ဖြစ်ကြသည်။

မြန်မာတို့ရဲ့ ကျောက်မျက်ရတနာတွေထဲမှာ မြဆိုတာ အစိမ်းရောင်ရှိတဲ့ ကျောက်တစ်မျိုးမို့ ပညာရေးကို မြနဲ့တင်စားကြပါတယ်။ အစိမ်းရောင်ဟာ အေးမြခြင်းမို့ ပညာပြည့်ဝနှလုံးလှသူတွေရဲ့ စိတ်ဓာတ်ဟာ အေးမြပါတယ်။ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံမှာ အရေးကြီးဆုံးအချက်ကို ပြောပါဆိုရင် လူတိုင်းကပညာရေးကိုပဲ ပြောကြမှာပါ။ ပညာရေးဟာ လူသားတို့ဘဝအတွက် အရေးကြီးလှသလို နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအတွက်လည်း အလွန်အရေးပါလှပါတယ်။

“ဆီကိုရေချိုး၊ ဆေးရိုးမီးလှုံ၊ စပါးတောင်လိုပုံ” ဆိုသည့် ယခင်က ကျွန်တော်တို့၏ ဘိုးဘွားများ ပြောကြားခဲ့ဖူးသည့် ဆိုရိုးစကားလေးကို သတိတရဖြစ်မိသည်။ မြန်မာပြည်တွင် ဤမျှအထိ စပါးများပေါများစွာ ထုတ်လုပ်ထွက်ရှိခဲ့သည့်သဘော ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်ပင် ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအဖွဲ့ချုပ်၏ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက “အရှေ့တောင်အာရှ၏ စပါးကျီ ဗမာပြည်”ဟု ဂုဏ်ပြုမှတ်ချက် စကားပြောကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပေမည်။ ကမ္ဘာတွင် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကာလက တစ်ကမ္ဘာလုံးနီးပါး စားနပ်ရိက္ခာအခက်အခဲဖြစ်ချိန်တွင် မြန်မာနိုင်ငံမှဆန်များကို ဈေးနှုန်းချိုသာစွာ အကြွေးစနစ်ဖြင့် ရောင်းချဖြည့်စွမ်းပေးနိုင်ခဲ့သည်သာမက ငွေကြေးအခက်အခဲကြုံတွေ့ ရလျက်ရှိသော ကိုရီးယားနိုင်ငံနှင့် ဂျပန်နိုင်ငံတို့ကို လှူဒါန်းပေးနိုင်ခဲ့သဖြင့် ထိုနိုင်ငံများသည် ယနေ့အထိပင် မြန်မာနိုင်ငံအား ကျေးဇူးတင်မဆုံးဖြစ်နေသည်က သက်သေပင်ဖြစ်သည်။

ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများမှ အစိုးရများသည် လူငယ်များနှင့် အမျိုးသမီးများအား စွန့်ဦးတီထွင်မှု အစီအစဉ်များတွင် ပါဝင်စေရန် အားပေးဖန်တီးပေးခြင်း၊ လုပ်ငန်းစတင်ခြင်းကို အားပေးသည့် မူဝါဒများဖြင့် လုပ်ငန်းစတင်တည်ထောင်လိုစိတ်ကို ဆွဲဆောင်ခြင်း၊ လုပ်ငန်းစွမ်းဆောင်ရည် မြှင့်တင်ပေးပြီး ကျွမ်းကျင်မှုနှင့် အတွေ့အကြုံများရရှိနိုင်စေရန် ပံ့ပိုးပေးခြင်းများဆောင်ရွက်၍ လူမှုစီးပွားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာရန်နှင့် အလုပ်လက်မဲ့နှုန်းကို ကျဆင်းစေရန် ဆောင်ရွက်ကြပါသည်။

ဟေမန္တ…ဆိုတဲ့ ဆောင်းဥတုရဲ့ အေးမြတဲ့အရသာကို တန်ဆောင်တိုင်ပွဲတော် ရုံးပိတ်ရက် ကာလအပြီးမှာ နေပြည်တော်အပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်းမှ ပြည်သူအများစု စတင်ခံစားကြရပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဟေမန္တဆောင်းဥတုကာလကို တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်နေ့ကနေ တပေါင်းလပြည့်နေ့အထိ လေးလတာ သတ်မှတ်ထားပြီး မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ရာသီဥတုကလည်း ဥတုသပ္ပာယမျှတကာ အခြားနိုင်ငံများနဲ့မတူ နေရထိုင်ရ သင့်လျော်လျောက်ပတ်တဲ့နိုင်ငံ ဖြစ်ပါတယ်။

အာဆာအကြမ်းဖက်အဖွဲ့ဟာ ၂၀၂၂ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၉ ရက်နေ့က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ အတွင်းမှာရှိတဲ့ ဒုက္ခသည်စခန်းအတွင်းမှာ အာဆာအဖွဲ့ရဲ့ ခြောက်နှစ်မြောက်နှစ်ပတ်လည်နေ့ ကျင်းပခဲ့တာကို တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ ပွဲဦးဆောင်သူတွေအနက် နှစ်ဦးကို ဖမ်းဆီးစစ်ဆေး နေပြီး အခြားပါဝင်သူတွေကိုလည်း လိုက်လံရှာဖွေ နေတယ်လို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ရဲတပ်ဖွဲ့မှ လက်ထောက် ရဲအုပ် Faruk Ahmed ကပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့သူနှစ်ဦးကတော့ Mohammad Joynal (၃၂ နှစ်)နဲ့ Bakkar Uddin (၁၉ နှစ်) တို့ ဖြစ်တယ်လို့ အောက်တိုဘာလ ၁၁ ရက်နေ့ Radio Free Asia သတင်းစာမျက်နှာမှာ ဖော်ပြထား ပါတယ်။ သူတို့ကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၊ အူခီးယား ဘာလူခါလီစခန်း နံပါတ် (၁၀) မှာ အောက်တိုဘာလ ၉ ရက်နေ့နဲ့ ၁၀ ရက်နေ့တို့က ဖမ်းဆီးရမိခဲ့တာလို့ သိရပါတယ်။

ပညာဆိုတာဟာအကျယ်ကြီး၊ အနက်ကြီးပဲ။ ငါသိပြီ၊ ငါတတ်တယ်ဆိုပြီး ပညာရှာမှီးတာကိုရပ်လိုက်ရင် အဲဒီလူဟာ နိမ့်ဆင်းလျှောကျသွားတော့တာပဲ။ အဆက်မပြတ်၊ အမြဲမပြတ်သိစရာ၊ တတ်စရာတွေက အရှိန်အဟုန်နဲ့ တိုးပွားများပြားနေတာဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ရက်၊ တစ်လနဲ့မသိသာသေးပါ

တဖြည်းဖြည်းတိုးမြင့်နေသည့် ကမ္ဘာ့ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုသည် ရေရှည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို အဓိကခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခုဖြစ်လာနေပြီး လူသန်းပေါင်းများစွာကို ဆင်းရဲတွင်းနက်စေသည့် အကြောင်းရင်းတစ်ရပ်လည်း ဖြစ်လာနေပါသည်။

၁၉၉၁ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် နီပေါနိုင်ငံဆိုင်ရာ မြန်မာသံအမတ်ကြီးအဖြစ် ကျွန်တော့်ကို ခန့်အပ်ခဲ့ ပါသည်။ ထိုစဉ်က အမေရိကန်နိုင်ငံဆိုင်ရာ သံရုံး ယာယီတာဝန်ခံ/ သံမှူးအဖြစ် ဝါရှင်တန်၌ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေချိန် ဖြစ်ပါသည်။ ယခင် သံအမတ်ကြီး အငြိမ်းစားယူသွားပြီးနောက် သံအမတ်ကြီးတစ်ဦး အဆိုပြုခဲ့ရာ သဘောတူညီချက်မပေးသဖြင့် ကျွန်တော်က သံရုံးယာယီတာဝန်ခံ သံမှူးအဖြစ် ၁၀ လခန့် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေချိန် ဖြစ်ပါသည်။ နောက်သံအမတ်အတွက် သဘောတူညီချက်ရပြီး ၁၉၉၁ ခုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် ဝါရှင်တန်မှ ထွက်ခွာခွင့်ရရှိခဲ့ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်လာပြီး ထိုစဉ်က နိုင်ငံအကြီးအကဲနှင့် ဝန်ကြီးများအား ဂါရဝပြု ညွှန်ကြားချက်ခံယူရပါသည်။ ၁၉၉၁ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလမှာ နီပေါနိုင်ငံ ခတ္တမန္ဒူမြို့တော်သို့ရောက်ရှိပြီး နီပေါဘုရင် ဘီရင်ဒရာ (ယခု နတ်ရွာစံပြီး) ထံ သံအမတ်ခန့်အပ်လွှာ ပေးနိုင်ခဲ့ပါသည်။

ရှင်တော်ဂေါတမမြတ်ဗုဒ္ဓအလောင်းအလျာ သိဒ္ဓတ္ထမင်းသားဖွားမြင်တော်မူရာ နီပေါနိုင်ငံ “လုမ္ဗိနီ” ဒေသ၌ မြန်မာတို့၏ကုသိုလ်အလှူဒါနကြောင့် သာသနိကအဆောက်အအုံများ ခံ့ညားစွာတည်ရှိနေမှုကို သတိရစိမ့်သောငှာ ဤဆောင်းပါးကို တင်ပြအပ်ပါသည်။