မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း တိုင်းရင်းသားလူမျိုး ၁၃၅ မျိုးဖြင့် စည်းလုံးညီညွတ်စွာ ချစ်ခင်ပေါင်းစည်း မှီတင်းနေထိုင်ကြသည့် မြန်မာတို့သည် ပင်ကိုသဘာဝ အားဖြင့် တည်ငြိမ်လေးနက်၍ သဘောထားဖြူစင်သူများ ဖြစ်ပါသည်။ မိမိတို့အား အရင်းခံစိတ်ထားဖြင့် ချစ်ခင်လေးစား တတ်သူများကိုလည်း ချစ်ခင်ရင်းနှီးမှု၊ ဖော်ရွေပျူငှာမှုတို့ဖြင့် တုံ့ပြန်တတ်ပါသည်။ ထိုမျှမက သနားကြင်နာတတ်သော နှလုံးသားပိုင်ရှင် မြန်မာအမျိုးသမီးများမှာ သာ၍ပင် သဘောဖြူအူစင်း၊ စိတ်ထားနူးညံ့ ပျော့ပျောင်းကြပါသည်။

ကုလသမဂ္ဂနဲ့ သူ့လက်အောက်ခံ အဖွဲ့အစည်းတချို့ရဲ့  မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် တစ်ဖက်သတ် ဝေဖန်သုံးသပ် ပြောဆိုမှုတွေဟာ အတောမသတ်နိုင်ပဲ ရှိပါသေးတယ်။ အခုလည်း ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ခွဲ တစ်ခုဖြစ်တဲ့ ဂျီနီဗာ အခြေစိုက် UNHRC လို့ခေါ်တဲ့ ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေး ကောင်စီဟာ သူ့ရဲ့ (၅၁) ကြိမ်မြောက် ပုံမှန်အစည်းအဝေးမှာ မြန်မာနိုင်ငံကို ပစ်မှတ်ထား စွပ်စွဲပြောဆိုခဲ့ပြန် ပါပြီ။

(၂၃) ကြိမ်မြောက် မြန်မာ့ရိုးရာယဉ်ကျေးမှု အဆို၊ အက၊ အရေး၊ အတီးပြိုင်ပွဲကို မြန်မာနိုင်ငံ၏ မြို့တော် နေပြည်တော်၌ မကြာမတင်အချိန်တွင် ကျင်းပတော့မည်ဖြစ်သည်။ မြန်မာအက မြန်မာဂီတတို့ကို နှစ်သက်ကြည်နူးဖွယ် ပြိုင်ပွဲအရောက် တောက်လျှောက် အားပေးနိုင်တော့မည်ဖြစ်သည်။ မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှု အနုပညာသည် မြန်မာ့သမိုင်း၊ မြန်မာတို့၏ ရိုးရာဓလေ့၊ မြန်မာတို့၏ မြင့်မားသော လူနေမှုအဆင့်အတန်း၊ မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်တို့၏ ခံ့ညားထည်ဝါမှု၊ အမျိုးသားရေး စိတ်ဓာတ်ကြံ့ခိုင်ကြီးမားမှုကို ရောင်ပြန်ဟပ်စေသည့် အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍ စသည့်ဂုဏ်ဒြပ်တို့ ပါဝင်နေပေသည်။ အနုပညာရပ်များစွာရှိသည့်အနက်မှ မြန်မာအကနှင့် မြန်မာဂီတပညာရပ်တို့သည် ခေတ်သမိုင်းစဉ်တစ်လျှောက် ခိုင်မြဲတိုးတက်ထွန်းကားလာခဲ့သည်ကို တွေ့နိုင်သည်။ ခေတ်အဆက်ဆက် ပညာရှင်များ တီထွင်ဖန်တီးခဲ့ကြသဖြင့် တိုးတက်ဖြစ်ထွန်းသည့်သဘောကို လည်းတွေ့ရသည်။

ချင်းပြည်နယ်သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အနောက် မြောက်ဘက်တွင်တည်ရှိပြီး ခရိုင် ခြောက်ခရိုင်၊ မြို့နယ် ကိုးမြို့နယ်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားကာ ၂၀၁၄ ခုနှစ် သန်းခေါင်စာရင်းအရ လူဦးရေ ၀ ဒသမ ၄၇ သန်းကျော် နေထိုင်လျက်ရှိသည်။ တောင်ပေါ်ဒေသ ဖြစ်သဖြင့် ချမ်းအေးသော ရာသီဥတုရှိကာ အပူဆုံးသောလမှာ ဧပြီလနှင့်မေလဖြစ်ပြီး ပျမ်းမျှအပူချိန် မှာ ၆၀ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက်မှ ၇၀ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက်သာရှိသည်။ အအေးဆုံးကာလများတွင် အပူချိန်မှာ ၃၉ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက်မှ ရေခဲမှတ်အောက်ထိ ကျဆင်းတတ်သည်။ ပျမ်းမျှမိုးရေချိန်မှာ ၈၀ မှ ၁၀ဝ လက်မအတွင်းရှိပြီး အထူးသဖြင့် တောင်ပိုင်းဒေသများတွင် မိုးပိုများသည်။

နှစ်စဉ် အောက်တိုဘာ ၅ ရက်ဟာ ကမ္ဘာ့ဆရာများနေ့ဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ဆရာများနေ့ကို ၁၉၉၄ ခုနှစ်က စတင်ကျင်းပခဲ့တာဖြစ်လို့ အခုဆိုရင် ကမ္ဘာ့ဆရာများနေ့ ကျင်းပခဲ့တာ ၂၈ နှစ်ရှိပါပြီ။ ယခု ၂၀၂၂ ခုနှစ် ကမ္ဘာ့ဆရာများနေ့အတွက် ဆောင်ပုဒ်က “The transformation of education begins with teachers” “ပညာရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု ဆရာများနှင့် အစပြု” ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဆောင်ပုဒ်က ဆရာများရဲ့ အခန်း ကဏ္ဍကို ပိုမိုထင်ရှားစေပါတယ်။ လက်တွေ့နယ်ပယ်မှာတော့ ဆရာများရဲ့အခန်းကဏ္ဍဟာ ဒီထက်မက နက်နဲကျယ်ဝန်းလှပါတယ်။

ယနေ့ကျွန်တော်တို့၏ ပြောင်းလဲလိုသည့်ပညာရေးမှ နိုင်ငံသား များကို အဓိကထား လေ့ကျင့်ပေးရမည့်အချက်များတွင် “လူ့အဖွဲ့ အစည်း ငြိမ်းချမ်းသာယာမှုကို မြတ်နိုးတည်ဆောက်သူ နိုင်ငံသားများ” ပေါ်ထွန်းလာရေးပင် ဖြစ်ပါသည်။ ထိုသို့ပေါ်ထွန်းလာစေရန်အတွက် အောက်ပါ ဉာဏ်ရည်များ လူတစ်ဦးချင်းဆီတွင် ထက်မြက် မြင့်မားလာအောင် ပညာရေးက လေ့ကျင့် ပေးရပါမည်။

မြန်မာ့ပညာရေး မျှော်မှန်းချက်က “မျက်မှောက်ကာလဖြစ်သော ပညာခေတ်ရဲ့ စိန်ခေါ်မှုကို ရင်ဆိုင်နိုင်တဲ့ အစဉ်လေ့လာသင်ယူနေသော လူဘောင်အဖွဲ့အစည်းကို ဖန်တီးပေးနိုင်သည့် ပညာရေးစနစ်တစ်ခု ဖြစ်ထွန်းစေရန်” ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာတို့ အတွက်ကတော့ အမြဲတမ်းသင်ယူနေတဲ့ လူ့ဘောင်အဖွဲ့အစည်းဖြစ်အောင် ပညာရေးစနစ် တည်ဆောက်ရမယ်လို့ “မြန်မာ့ပညာရေးမျှော်မှန်းချက်” ကျောက်တိုင်ကို အခြေခံကျောင်းတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေမှာ ကျောက်တိုင်စိုက်ပြီး ပညာရေးယန္တရားကို မောင်းနှင်လျက်ရှိနေပါတယ်။

မကြာသေးခင်ကပဲ စာရေးသူအနေနဲ့ အကြမ်းဖက်ဝါဒနဲ့ပတ်သက်တဲ့ စာတမ်းဖတ်ပွဲ တစ်ခုတက်ရောက်ရင်း ရရှိလာတဲ့ဗဟုသုတနဲ့ အချက်အလက်တွေအရ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ ဆွေးနွေးစရာလေးတွေ ရှိလာပြန်ပါတယ်။ ကမ္ဘာပေါ်မှာ အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်လို့ သတ်မှတ်နိုင်တဲ့ ဖြစ်စဉ်ဖြစ်ရပ်တွေ မြောက်မြားစွာ ရှိနေသလို အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်တဲ့ နည်းလမ်းတွေ၊ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်ရတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေက အချိန်နဲ့အမျှ ပြောင်းလဲနေပါတယ်။

လူအများစုနားလည်နေတဲ့ ကျန်းမာဖို့ဆောင်ပုဒ်ကတော့ “ရေများများသောက်၊ အဆီနဲ့ ဆား၊ သကြားလျှော့စား၊ မေတ္တာများများပွား ကျန်းမာခြင်း အကြောင်းတရား” ဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးကောင်းဖို့ကိစ္စဖြစ်လို့ လွန်စွာတန်ဖိုး ရှိလှပါတယ်။