ခွန်အားကြီးမားသော ဆင်များကို မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဌာနပိုင်ဆင်များ (Domesticated Elephants) အဖြစ်လည်းကောင်း၊ တောဆင်ရိုင်းများ (Wild Elephants) အဖြစ်လည်းကောင်း တွေ့မြင်နိုင်သည်။ ဌာနပိုင်ဆင်များကို အဓိကအားဖြင့် သစ်ထုတ်လုပ်ခြင်း၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ခြင်း၊ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အခမ်းအနားများ၊ တောဆင်ရိုင်းဖမ်းဆီးခြင်း၊ နိုင်ငံတော်အခမ်းအနားများ၊ ခရီးသွားလုပ်ငန်းများ၊ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများတွင် အသုံးပြုကြသည်။

လူမှန်သမျှ စား၊ ဝတ်၊ နေရေးနဲ့ မကင်းနိုင်ကြပါဘူး။ မကင်းနိုင်တဲ့အတွက် ကုန်စည်တွေ၊ ဝန်ဆောင်မှုတွေကို ရယူ၊ သုံးစွဲကြရသလို တစ်ဖက်မှာလည်း ဒီကုန်စည်တွေ၊ ဝန်ဆောင်မှုတွေကို ထုတ်လုပ်၊ ရောင်းချ၊ ဝန်ဆောင်မှုပေးနေကြရပြန်ပါတယ်။ စားသုံးသူဖြစ်လိုက်၊ ထုတ်လုပ်၊ ရောင်းချသူ၊ ဝန်ဆောင်မှုပေးသူ ဖြစ်လိုက်နဲ့ပါ။ စားသုံးသူ ကာကွယ်ရေးဥပဒေအရတော့ စားသုံးသူဆိုတာ ကုန်စည်၊ ဝန်ဆောင်မှုကို ရောင်းဝယ်ဖို့ ဒါမှမဟုတ် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းပြုဖို့မဟုတ်ဘဲ ကိုယ်တိုင်သုံးဖို့ဖြစ်ဖြစ်၊ တခြားလူအတွက်ပဲဖြစ်ဖြစ် ရည်ရွယ်ပြီး ဝယ်တဲ့၊ သုံးတဲ့၊ ရယူတဲ့၊ ကုန်စည်ချေးငှားတဲ့၊ ပေးကမ်းထောက်ပံ့ခံရတဲ့သူကို ဆိုလိုပါသတဲ့။ အလွယ်နည်းမှတ်ရရင်တော့ လူတိုင်းလူတိုင်းဟာ စားသုံးသူတွေပါပဲ။

အိမ်ထောင်စုတစ်ခုအတွက် မီးဖိုချောင်စရိတ်က အဓိကဟုပြောရမည်ထင်ပါသည်။ အသက်ရှင်ရပ်တည်ရေးအတွက် စားဝတ်နေရေးလိုအပ်သည်။ စားဝတ်နေရေးတွင် စားရေးက ထိပ်ဆုံးလိုအပ်ချက် ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့်ပင် ဝင်ငွေရှာကြသည့်အခါ စားစရိတ်ဖန်တီးရခြင်းက ပင်မဖြစ်လာပါသည်။ မီးဖိုချောင်စရိတ်ခေါ် စားစရိတ်ကိုကြည့်လျှင် အခြေခံစားသောက်ကုန် ကိုးမျိုးအတွက် မဖြစ်မနေကုန်ကျ ကြပါသည်။ ဆန်၊ စားဆီ၊ ဆား၊ ငရုတ်၊ ကြက်သွန်နီ၊ ကြက်သွန်ဖြူ၊ အာလူး၊ အသားနှင့်ငါးများ၊ ကြက်ဥ၊ ဘဲဥများ၊ ပဲမျိုးစုံ အစို/အခြောက်များနှင့် သစ်သီးဝလံ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်များဖြစ်ကြပါသည်။ ဤကိုးမျိုးတွင် စားဆီသည် အရေးကြီးမှုအဆင့်အနေဖြင့် နံပါတ်နှစ်တွင်ရှိပါသည်။ ဆန်ကမူ မရှိမဖြစ်လိုအပ်ချက်ဖြစ်သကဲ့သို့ ဆီမှာလည်း လူ၏ ကျန်းမာရေးနှင့် လိုအပ်သောစွမ်းအင်အတွက် ဆီကိုစားသုံးကြရပါသည်။ ဆီမပါလျှင် မဖြစ်သည့် မီးဖိုချောင်စရိတ်တွင် ဆီဈေးနှုန်းများသည် ယခင်နှစ်က များစွာဈေးတက်ခဲ့သည်ကို တွေ့ကြုံခဲ့ရပြီး ဖြစ်ပါသည်။ ယခုနှစ်တွင်တော့ ထိုသို့မြင့်တက်ခြင်း မဖြစ်စေလိုပါ။

ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်သည် ပြောင်းလဲနေသောခေတ်စနစ်နှင့်အညီ နိုင်ငံရေး၊ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေးစသည့်ကဏ္ဍများ၏ တိုးတက်ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကို အရှိန်အဟုန်ဖြင့် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည့်အပြင် ပုဂ္ဂလိကစီးပွားရေးကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကိုလည်း အားပေးမြှင့်တင်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

ယနေ့လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ စရိုက်များ၊ သုစရိုက်ထက် ဒုစရိုက်များနေသည်၊ ကုသိုလ်အမှုထက် အကုသိုလ်က ပိုများနေသည်။ ကာယကံ၊ ဝစီကံ မဟုတ်လျှင်တောင် မနောကံကမလွတ်၊ မိမိနှင့်ဆန့်ကျင်သူ မုန်းသူဖြစ်လျှင် မုန်းသည့်စိတ်ဖြင့် သေစေရန်တောင့်တကြ၊ ပျက်စီးမှုကို လိုလားကြသည်၊ သေပါစေ၊ ပျက်စီးပါစေသဘော။ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာဂုဏ်ရှိသူပင်မချန် မစောင့်စည်းနိုင်ကြ၊ ပြစ်မှားကြံစည်လွန်းကြသည်။ ဗျာပါဒဟုခေါ်သည့် ဒေါသအခြေခံတရား ကိုယ့်သဘောတစ်ခုပင်ဖြစ်သည်၊ ရိုးရိုးဒေါသမဟုတ် ဒီလူသေသွားရင် ကောင်းမှာပဲ၊ ပျက်စီးသွားရင်ကောင်းမှာပဲ စသည်ဖြင့် လွယ်လွယ်ဖြစ်စေချင်ကြသည့် မနောကံဒုစရိုက်အတွေးများ တွေးရုံမျှနှင့်ပင် အကုသိုလ်ကံအဘယ်မျှကြီးမားကြောင်း မသိကြ၍ဖြစ်သည်။

ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲဆိုတာကတော့ ကမ္ဘာပေါ်မှ ဇီဝကွဲပြားမှုအမျိုးမျိုးကို ဆိုလိုတာဖြစ်ပြီး အပင်တွေ၊ သတ္တဝါတွေ၊ သေးငယ်တဲ့ အဏုဇီဝရုပ်တွေရဲ့ သက်ရှိလက္ခဏာပုံစံအမျိုးမျိုးနဲ့ အဲဒီသက်ရှိတွေ ပါဝင်နေတဲ့ ဂေဟစနစ်တွေဖြစ်ပါတယ်။ ဂေဟစနစ်ရဲ့ အကျဉ်းချုပ်အဓိပ္ပာယ်ကတော့ သက်ရှိ (အပင်နဲ့ တိရစ္ဆာန်) တွေနဲ့ သက်မဲ့ရုပ်ဝတ္ထု (ရေ၊ မြေ၊ လေ၊ အပူချိန်၊ စိုထိုင်းဆ စသည်)တွေ တစ်ခုနဲ့တစ်ခု ညီညွတ်မျှတစွာ အပြန်အလှန်ဆက်နွှယ်ပေါင်းယှက်နေတဲ့ သဘာဝစနစ်ကို ခေါ်ဆိုတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

စပါးသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပင်မစိုက်ပျိုးရေးပင်။ စပါးမှဆန်ကို အချောထုတ်ယူပြီး ထွက်ရှိလာသည့် ဘေးထွက်ပစ္စည်းများကို တိရစ္ဆာန်အစာနှင့် စိုက်ပျိုးရေးအတွက် ပြန်လည်အသုံးပြုကြသည်။ ထိုသို့ဆန်ကြိတ်ခွဲခြင်းမှ ထွက်ရှိလာသည့်ဖွဲနုကို ယခင်က တိရစ္ဆာန်အစာအဖြစ် အသုံးပြုကြသော်လည်း ယခုအခါ Solvent Extraction and Physical Refining နည်းပညာနှင့် ပေါင်းစပ်ကာ စားသုံးနိုင်သည့်ဖွဲနုဆီအဖြစ် ထုတ်လုပ်အသုံးပြုနေကြပြီဖြစ်သည်။

နိုင်ငံ့စီးပွားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှုလျှော့ချရေးအတွက် စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍသည် အရေးပါသောကဏ္ဍတစ်ရပ်ဖြစ်ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးကို အဓိကထားသောစိုက်ပျိုးရေးနိုင်ငံဖြစ်ပါသည်။ အဓိကအကြောင်းရင်းများအနေဖြင့် စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးကဏ္ဍတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု နည်းပါးခြင်း၊ ခေတ်မီနည်းပညာများရရှိမှုနည်းပါးခြင်း၊ ကူညီပံ့ပိုးမှုစနစ်များအားနည်းခြင်းစသည်တို့ကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း လေ့လာတွေ့ရှိချက်များအရ သုတေသီများက ပြောကြားကြပါသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည်စိုက်ပျိုးရေးကိုအခြေခံထားသာ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး လယ်ယာသီးနှံအထွက်နှုန်းတိုးတက်ရေး တစိုက်မတ်မတ် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိသော နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်သည်။ ရှေးယခင်တောင်သူလယ်သမားများ၏ အခက်အခဲမျိုးစုံ၊ ရပ်တည်ချက်မျိုးစုံဖြင့် ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည့် သမိုင်းမှတ်တိုင်များသည် ကမ္ဘာတည်သရွေ့ မမေ့နိုင်သည့် အဖြစ်အပျက်များဖြစ်ခဲ့သည်။

ဦးမိုးကြီး၏ လက်ဖက်ရည်ဆိုင်မှာ ကျွန်တော်တို့ သူငယ်ချင်းတစ်သိုက် ထွေရာလေးပါးစကားတွေပြောရင်း ထုံးစံအတိုင်းပွဲကျနေကြသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသန်းခေါင်စာရင်းကောက်ယူမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဆွေးနွေးနေကြခြင်းဖြစ်သည်။