ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးအတွင်း ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါ ကာကွယ်၊ ထိန်းချုပ်၊ ကုသရေးအတွက် ဆောင်ရွက်နေမှုများနှင့်စပ်လျဉ်းပြီး ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ကိုဗစ်-၁၉ ကာကွယ်၊ ထိန်းချုပ်၊ ကုသရေးအတွက် ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးကော်မတီ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ၊ ဆေးတက္ကသိုလ် - ၁ (ရန်ကုန်) ပါမောက္ခချုပ် ပါမောက္ခဒေါက်တာဇော်ဝေစိုးနှင့် မြန်မာ့ရုပ်မြင်သံကြားမှ သတင်းအဖွဲ့ စက်တင်ဘာ ၁၈ ရက်က ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားသည်များကို ပြန်လည်ဖော်ပြလိုက်ပါသည် -

တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးသည် ပြည်ထောင်စုသမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံ တောင်ဘက်အစွန်ဆုံးတွင် တည်ရှိသည်။ အကျယ်အဝန်းမှာ ၁၆၇၃၅ ဒသမ ၅၆ စတုရန်းမိုင် ဧရိယာရှိပြီး တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးတွင် ထားဝယ်ခရိုင်၊ မြိတ်ခရိုင်၊ ကော့သောင်းခရိုင်နှင့် မြို့နယ် ၁၀ မြို့နယ် ဖြင့်ဖွဲ့စည်းထားသည်။ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးတွင် လူဦးရေ ၁၄ သိန်းကျော် နေထိုင်ကြပြီး စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးလုပ်ငန်း၊ ရေလုပ်ငန်းနှင့် အရောင်းအဝယ်လုပ်ငန်းတို့ဖြင့် အသက်မွေးဝမ်း ကျောင်း ပြုကြပါသည်။ တနင်္သာရီပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းအရှည် မိုင် ၅၀၀ (ကီလိုမီတာ ၈၀၀) ကျော်ရှည်လျားပြီး ကျွန်းငယ်ပေါင်း ၈၄၀ ကျော်ရှိသည်။ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ မြိတ်ကျွန်းစုများသည် အရှေ့တောင်အာရှနှင့် အာရှတိုက်တွင် နာမည်ကျော်ကြားပါသည်။ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်း လှပသည့် ပင်လယ်၊ ရှည်လျားသည့်ကမ်းခြေနှင့် အေးချမ်းသာယာသော ကျွန်းစုများနှင့် တန်ခိုးကြီးစေတီပုထိုးများ ရှိသောကြောင့် ပြည်တွင်းပြည်ပမှ ခရီးသွားပြည်သူများ လာရောက်လေ့လာ အပန်းဖြေ သွားလာလည်ပတ်ကြသော တိုင်းဒေသကြီးတစ်ခု ဖြစ်သည်။

ဩဂုတ်လကုန်လောက်က ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် လျင်မြန်စွာ ပျံ့နှံ့ကူးစက်နေသည့် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကြောင့် မိတ်ဆွေ ဖြစ်သူ တရားလွှတ်တော်ရှေ့နေကြီးအား တယ်လီဖုန်းဖြင့် ဆက်သွယ်၍ ကျွန်တော်တို့ ခင်ဗျားတို့ အသက် ၇၀ ကျော် သက်ကြီးရွယ်အိုတွေ၊ ရောဂါအခံရှိသူတွေဟာ ကိုဗစ်ရောဂါ ရဲ့ ပစ်မှတ်ဖြစ်နေကြောင်း၊ လူအများကြား တရားရုံးသို့ သွားနေရသူဖြစ်၍ အထူးသတိထားသင့်ကြောင်း၊ ရောဂါ ကူးစက်မှုမှာ အလွန်လျင်မြန်နေကြောင်း၊ ရောဂါကူးစက် ခံရပြီဆိုလျှင် မိမိသာမက မိသားစုအပါအဝင် ပတ်ဝန်းကျင် အသိုင်းအဝိုင်း၏ စားဝတ်နေရေးပါ ထိခိုက်နိုင်သဖြင့် အထူးသတိထားသင့်ကြောင်းပြောရာ ၎င်းက အားရပါးရ ရယ်ပြီး ခင်ဗျားအားပေးစကားပြောတာ ကျေးဇူးတင်ပါ တယ်ဗျာ။ ဒါပေမဲ့ ခင်ဗျားပြောတာက ရောဂါကူးစက်ခံရ မှာကို ကြောက်တာထက် စိုးရိမ်စိတ်က ပိုများနေတယ်။ စိုးရိမ်စိတ်များရင် ဒုက္ခရောက်တတ်တယ်။ ကျွန်တော်က တော့ မကြောက်ဘူးဗျ၊ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ခင်ဗျား စဉ်းစားကြည့်လေ၊ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေနဲ့ယှဉ်ကြည့်ဗျာ၊ အဲဒီ နိုင်ငံတွေရဲ့ ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုတွေ၊ သေဆုံးမှုတွေကြည့်ရင် ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံမှာဖြစ်ပွားပါတယ်ဆိုတဲ့ အခြေအနေ ဟာ မဆိုးရွားဘူးလို့ ပြောလို့ရပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံ၌ ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် မတ်လတွင် စတင်ဝင်ရောက် လာခဲ့သည်။ ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါ မြန်မာနိုင်ငံကို စတင်ဝင်ရောက်လာသည့် အချိန်မှစပြီး နိုင်ငံတော် အစိုးရ အနေဖြင့် ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါ ကာကွယ်၊ ထိန်းချုပ်၊ ကုသရေးလုပ်ငန်းများကို အမျိုးသားရေး တာဝန်တစ်ရပ်အနေဖြင့် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

ပြောင်းလဲလာသည့် နည်းပညာခေတ်တွင် လုပ်ငန်းဆောင်တာများကို ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာ ဖြင့် လိုက်ပါပြောင်းလဲခြင်းက လုပ်ငန်းများ အရှိန်အဟုန်မပျက် ရပ်တည်နိုင်ရန်အတွက် သော့ချက်ဖြစ်သည်။ စိန်ရတုနှစ်ကြိုဖြစ်သည့် မြန်မာ့အသံနှင့် ရုပ်မြင်သံကြားသည် အွန်လိုင်း မီဒီယာဖြင့်လည်း ပရိသတ်များအတွက် တင်ဆက်ပေးလျက်ရှိသည်။

သင်တို့၏ ပုံပြောနိုင်သည့်စွမ်းရည် တိုးတက်ဖြစ်ပေါ်လာစေရန် လေ့ကျင့်ပါ ကျွန်ုပ်တို့ဟာ ဟောလိဝုဒ်လို့ပြောဆိုကြတဲ့အခါ ရုပ်ရှင်ဇာတ်ကားတွေက တင်ဆက်တဲ့ စိတ်လှုပ်ရှားဖွယ်ကောင်းတဲ့၊ ပြဇာတ်ဆန်တဲ့၊ ရယ်မောဖွယ်ရာကောင်းတဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေကို ဦးစွာ အမှတ်ရလေ့ရှိကြပါတယ်။

မိုးရာသီရောက်တိုင်း မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်းရေကြီးရေလျှံ သည့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ် “ရေဘေးဒုက္ခ” ကို ခံကြရ သည်မှာ နှစ်စဉ်လိုလိုဖြစ်ပါသည်။ မြစ်များ၊ ချောင်းများနှင့် နီးသောနေရာဒေသများ၌ မြစ်ရေ၊ ချောင်းရေတိုး၍ ရေကြီးရေလျှံဖြစ်ရသလို မြစ်များ၊ ချောင်းများမရှိ၊ မြစ်များ၊ ချောင်းများနှင့်ဝေးသော်လည်း မိုးသည်းထန်စွာ ရွာ၍ ရေကြီးရေလျှံဖြစ်ရသည့် နေရာဒေသများလည်း ရှိပေသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ထင်ရှားသော မြို့တစ်မြို့ ဖြစ်ပြီး ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးအတွင်း၌ တည်ရှိ သည့် တောင်ငူသည် ကေတုမတီဟုလည်း ထင်ရှားကာ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်တွင် မြို့တည် ထောင်မှု သက်တမ်း နှစ် ၅၁၀ ပြည့်ပြီဖြစ် သည်။ တောင်ငူဘုရင် မင်းကြီးညိုသည် ကေတုမတီမြို့ကို ခရစ်နှစ် ၁၅၁၀ ပြည့်နှစ် တွင် တည်ထောင်ခဲ့ကာ ကေတုမတီမြို့ကို မတည်မီ မြဝတီမြို့နှင့် ဒွါရာဝတီမြို့တို့ကို တည်ခဲ့သည်။

တစ်ကျော့ပြန် ကိုဗစ်လှိုင်းဟာ ကျွန်မတို့နိုင်ငံမှာ ဩဂုတ် လလယ်ကစပြီး ပြန်လည်ဦးမော့လာခဲ့တယ်။ ဇွန်၊ ဇူလိုင်လတွေမှာ ရောဂါဖြစ်ပွားနှုန်းကျဆင်းသွားခဲ့လို့ ကမ္ဘာကတောင် ချီးကျူးနေရတဲ့ အနေအထားဖြစ်ခဲ့တယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့လကစပြီး ရခိုင်ပြည်နယ်ကနေ ကူးစက်မှုတွေ ပြန့်ပွားလာတာကြောင့် အစိုးရနဲ့အတူ ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီး ဌာနရယ်၊ အလှူရှင်တွေရယ်၊ ပြည်သူ တွေရယ် ပူးပေါင်းပြီး အကြိတ်အနယ် ရင်ဆိုင်ကြရ ပြန်တယ်။ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ အခြားမြို့ရွာတွေကိုပါ ပျံ့နှံ့ လာခဲ့တယ်။ တစ်နေ့တစ်နေ့ ပိုးတွေ့လူနာ “ရာချီအထိ” တွေ့နေရတာကို ရင်တမမနဲ့ ‘ဘုရားတ’ရင်း စောင့်ကြည့် နေကြရတယ်။ သံသယလူနာတွေ အားလုံးနီးပါး များများ စစ်ဆေးနိုင်ကြလို့ ရောဂါပိုးရှိသူများများ ရှာဖွေနိုင်တာ လည်း ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လက်ရှိအခြေအနေမှာ လူတချို့ဟာ ညွှန်ကြားချက်တွေ၊ စည်းကမ်းတွေကို တိတိကျကျ မလိုက်နာကြတာကိုလည်း တွေ့နေရ ပြန်တယ်။

သလ္လာဝတီမြစ်ခေါ် ချင်းတွင်းမြစ် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ ချင်းတွင်းမြစ်သည် ဧရာဝတီမြစ်၏ အကြီးဆုံးသော မြစ်လက်တက်ဖြစ်သည်။ ချင်းတွင်းမြစ်သည် ကချင်ပြည်နယ်၏ ကျယ်ဝန်းသည့် ဟူးကောင်း ချိုင့်ဝှမ်းလွင်ပြင်တွင် မြစ်ဖျားခံပြီး တနိုင်း၊ တဝမ်၊ တရွန်မြစ်များစုဆုံ၍ ဖြစ်ပေါ်လာပါသည်။ မြောက်မှ တောင်သို့ စီးဆင်းသည့် ချင်းတွင်းမြစ်သည် မိုင်ပေါင်း ၇၅၀ ရှည်လျားကာ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အဓိက မြစ်ကြီးဖြစ် သည့် ဧရာဝတီမြစ်အတွင်းသို့ မြင်းခြံမြို့အနီးတွင် စီးဝင်ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ နာမည်ကျော် ကျောက်စိမ်း တွင်းများသည်လည်း ဥရုချောင်းဖျားနှင့် ချင်းတွင်းမြစ်ဝှမ်းဒေသများတွင် တည်ရှိနေကြသည်။