စစ်တွေမြို့မှာရောက်ရှိနေခိုက် မိမိတို့သမဝါယမနှင့် ကျေးလက်ဖွံ့ဖြိုးရေးဝန်ကြီးဌာနအောက် ဦးစီးဌာနများဖြစ်သော သမဝါယမဦးစီးဌာန၊ ကျေးလက်ဒေသ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဦးစီးဌာန၊ အသေးစားစက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်းဦးစီးဌာန၊ ကျေးလက်လမ်းဖွံ့ဖြိုးရေးဦးစီးဌာနများသို့ သွားရောက်ကာ အဆောက်အဦများ ပြန်လည်ပြုပြင်တည်ဆောက်နေမှုအခြေအနေကို ကြည်ရှုစစ်ဆေးခဲ့သည်။ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးဦးလှမိုး စစ်တွေမြို့သို့ရောက်ရှိစဉ် မှာကြားခဲ့သည့်အတိုင်း ဝန်ထမ်းအိမ်ရာများ၊ ရက်ကန်းနှင့် သက်မွေးပညာသင်တန်းကျောင်း၏ ကျောင်းသူအိပ်ဆောင်နှင့် စာသင်ဆောင်တို့ အမိုးများမိုးခြင်းကို ဦးစားပေးဆောင်ရွက်စေခဲ့သည်။ ရုံးတွေမှာ တပည့်များနှင့်တွေ့သောအခါ ရင်းနှီးမှု သဘောအရ၊ လောကဝတ်အရ နှုတ်ဆက်စကားဆိုဖြစ်သည်-

နား၊ နှာခေါင်း၊ လည်ချောင်း၊ ဦးခေါင်းနှင့် လည်ပင်းခွဲစိတ်အထူးကုဆေးရုံကြီး (ရန်ကုန်မြို့)သည် ခုတင် ၁၅၀ ဆံ့ အထူးကုသင်ကြားရေးဆေးရုံကြီးတစ်ရုံဖြစ်ပြီး မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးမှ ညွှန်းပို့လာသော နား၊ နှာခေါင်း၊ လည်ချောင်း၊ ဦးခေါင်း၊ လည်ပင်းနှင့် ပတ်သက်သောရောဂါများကို ကုသမှုပေးလျက်ရှိရုံသာမက မွေးရာပါနားမကြားသော ကလေးငယ်များအား နားအကြားအာရုံနှိုးဆွစက် (Cochlear Implant–CI) ခွဲစိတ်တပ်ဆင်ပေးသော အဓိကဆေးရုံကြီးတစ်ရုံလည်းဖြစ်သည်။

ယနေ့ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် ဆီးချို၊ သွေးတိုး၊ နှလုံး၊ ကင်ဆာ၊ နာတာရှည်အဆုတ်နှင့် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းရောဂါများ စသည့် မကူးစက်နိုင်သောရောဂါ (Non-Communicable Diseases)များ ကြောင့် နှစ်စဉ်လူဦးရေ ၄၁ သန်းကျော် အသက်ဆုံးရှုံးနေရပြီး တစ်ကမ္ဘာလုံးတွင် သေဆုံးမှုအားလုံး ၏ ၇၁ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့၏ အချက်အလက်များအရ ဝင်ငွေနည်းပါးသော ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများတွင် အသက်(၃၀)နှစ်နှင့် (၇၀)နှစ်ကြား သေဆုံးမှုအားလုံး၏ ၈၆ ရာခိုင်နှုန်းသည် မကူးစက်နိုင်သောရောဂါများကြောင့် အသက်ဆုံးရှုံးနေရကြောင်း လေ့လာတွေ့ရှိရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင်လည်း ၂၀၁၈ ခုနှစ်၌ ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းများတွင် ဖြစ်ပွားသော သေဆုံးမှု (Hospital Death) စုစုပေါင်း၏ သုံးပုံနှစ်ပုံခန့်သည် မကူးစက်နိုင်သောရောဂါများကြောင့် သေဆုံးနေရကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။ မကူးစက်နိုင်သောရောဂါများဖြစ်ပွားရသည့် အဓိကအကြောင်းရင်းတစ်ခုမှာ ဆေးလိပ်နှင့်ဆေးရွက်ကြီးသုံးစွဲခြင်းဖြစ်ပြီး ၎င်းသည်ရှောင်လွှဲ၍ရသည့် ရောဂါဖြစ်ပွားစေသောအကြောင်းရင်း တစ်ရပ်ဖြစ်သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ် မေလ ၁၉ ရက်နေ့ ၀၉:၂၅ နာရီ၊ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအတွင်းရေးမှူး ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး အောင်လင်းဒွေးထံမှ တယ်လီဖုန်းဖြင့် ညွှန်ကြားချက်တစ်ခု လက်ခံရရှိခဲ့သည်။ ၁၀:၀၀ နာရီတွင် နေပြည်တော်လေဆိပ်မှ တပ်မတော်လေယာဉ်တစ်စင်း စစ်တွေသို့ထွက်ခွာမည်၊ ခဏစောင့်ရန် ပြောထားပေးမည်၊ မီအောင်လိုက်သွားပါရန်ဟူ၍……။

ကျွန်ုပ်တို့  ယနေ့ကြုံတွေ့နေရသည့် ပလတ်စတစ်ညစ်ညမ်းမှုသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပြဿနာ တစ်ရပ်ဖြစ်လာသည်။ ပလတ်စတစ်အိတ်များ၊  အသုံးအဆောင်များနှင့်  ပရိဘောဂများ သုံးစွဲမှုများ ပြားလာသည်နှင့်အမျှ ပလတ်စတစ် စွန့်ပစ်ပမာဏလည်း မြင့်တက်လာပြီး ညစ်ညမ်းမှု ဖြစ်လာစေ သည်။ ထိုပြဿနာကို အလေးအနက် ထားပြီး တိုက်ဖျက်ရန်အချိန်တန်ပြီဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ လုံးဆိုင်ရာ ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးအတွက် အလွန်ထူးခြားလေးနက်သည့်  မှတ်တိုင်တစ်ရပ် စိုက်ထူခဲ့သည့် နေ့ဖြစ်သည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇွန်လ ၅ ရက်နေ့တွင် ကျရောက်သည့် ကမ္ဘာ့ပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးနေ့ အထိမ်းအမှတ်ဆောင်ပုဒ်မှာ “Solutions to Plastic Pollution” “ပလတ်စတစ် ညစ်ညမ်းမှုတိုက်ဖျက်ဖို့  ပူးပေါင်းဖြေရှင်း ဆောင်ရွက်စို့”  ဟူ၍  သတ်မှတ်ထားသည်။

နိုင်ငံတော်သံဃမဟာနာယကအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ အဘိဓဇမဟာရဋ္ဌဂုရု ဗန်းမော်ဆရာတော်ဘုရားကြီး ပြီးခဲ့တဲ့ ၁၃၈၅ ခုနှစ် နယုန်လဆန်း(၇)ရက် (၂၅-၅-၂၀၂၃) ရက်ည မဇ္ဈိမယံမှာ ပျံလွန်တော်မူရှာ ပြီဆိုတဲ့သတင်းကိုကြားလိုက်ရတော့ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်မြန်မာပြည်သူတွေအဖို့ အင်မတန်မှစိတ်ထိခိုက် ပြီး နှလုံးစိတ်ဝမ်းမသာမယာဖြစ်ကြရတယ်ကွယ်။

၂၀၂၃ ခုနှစ် နွေကာလသည် ထူးထူးခြားခြားလူငယ်များနှင့် ဆက်စပ်နေသောလဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။ ရှေးဦးစွာ မေလ ၃ ရက်နေ့သည် ကဆုန်လပြည့် (ဗုဒ္ဓနေ့)နှစ်တိုင်းကဲ့သို့ ယင်းနေ့တွင် အစဉ်အလာမပျက် ကဆုန်ညောင်ရေသွန်းပွဲ ကျင်းပခြင်းအပြင် လူငယ်များပါဝင်သော ဗုဒ္ဓနေ့အထူးအစီအစဉ်အဖြစ် နေပြည်တော်၊ ဥပ္ပါတသန္တိစေတီတော်အား ပူဇော်မည့် ဆီမီးတိုင်များကိုင်ဆောင်လှည့်လည်ပူဇော်ပွဲနှင့် ဓမ္မပူဇာသဘင်တို့တွင် ပါဝင်ပူဇော်ခွင့်ရရှိခြင်းက လူငယ်များ၏နှလုံးသားတွင် ဗုဒ္ဓတရားတော်၏ တန်ဖိုးအဆီအနှစ်တို့ ကိန်းဝပ်စေသောအကျိုးကို ရရှိစေခဲ့သည်။

ပတ်ဝန်းကျင်ရှုထောင့်စုံက ဘယ်အာရုံလာလာ၊ ကမ္ဘာကြီးရဲ့ဘယ်နေရာက ဘယ်လိုအရာ‌တွေ ရိုက်ခတ်သည်ဖြစ်စေ အကြောင်းအကျိုး၊ အဆိုးအကောင်း ခွဲခြားစိတ်ဖြာဝေဖန်နိုင်မှုကို ပေးနိုင်စွမ်းတာလည်း ပညာပါပဲ။ အနာဂတ်ခရီးလမ်းကို ချောမွေ့‌စေမယ့် ပတ်စ်ပို့တစ်ခုအဖြစ် ပညာကို တင်စား နိုင်သလို ယနေ့အချိန်မှာ ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှု အားကောင်းသူတွေသာလျှင် အနာဂတ်ကို ပိုင်ဆိုင်ကြပါလိမ့်မယ်။ မိမိ ကိုယ်မိမိပြောင်းလဲနိုင်တာ၊ မိသားစု လူ့အဖွဲ့အစည်းကို၊ နောက်ဆုံးကိုယ့်နိုင်ငံ ကိုယ့်ကမ္ဘာကြီးကိုတောင်ပြောင်းလဲပေး နိုင်တာကပညာတည်းဟူသော လက်နက်စွမ်းပကားသာလျှင် ဖြစ်ပါတယ်။

မိမိဘဝရဲ့တန်ဖိုးတစ်ခုဟာ ပညာစွမ်းအားအပေါ်မှာသာ မှီတည်ပါတယ်။ တည်ငြိမ်တဲ့ လမ်းကြောင်းတစ်ခုမှာ လျှောက်ချင်ရင် အခြားအရာတွေထက် ပညာကိုသာ ဦးစားပေးရှာဖွေရပါမယ်။ ပညာကသာ ကောင်းတဲ့အလုပ်ကိုရွေးချယ်နိုင်ပြီး အကောင်းဆုံးအကျိုးပြုနိုင်မှာဖြစ်တဲ့အတွက် ကောင်းတဲ့ဂုဏ်သတင်းနဲ့အတူ ဘဝရှင်သန်ရပ်တည်မှုအခက်အခဲ‌မရှိ‌အောင် လမ်းပြသည်က ပညာသာလျှင်ဖြစ်ပါတယ်၊၊