မာရဝိဇယရုပ်ပွားတော်မြတ်ကြီးအား မြန်မာနိုင်ငံရဲ့အထင်ကရမြို့တော်ဖြစ်တဲ့ နေပြည်တော်မှာ တည်ထားကိုးကွယ်ရတဲ့ရည်ရွယ်ချက်က မြန်မာနိုင်ငံမှာထေရဝါဒဗုဒ္ဓသာသနာတော်ကြီး ခိုင်မာစွာထွန်းလင်းတောက်ပလျက်ရှိမှုအား ကမ္ဘာကိုပြသရန်၊ မြန်မာနိုင်ငံသည် ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာကိုးကွယ်မှု၏ ဗဟိုချက်ဖြစ်စေရန်၊ နိုင်ငံတော်ကြီးသာယာဝပြောမှုရှိစေရန်၊ ကမ္ဘာကြီး ငြိမ်းချမ်းသာယာမှုဖြစ်စေရန်ဆိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်(၄)ရပ်နဲ့ ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရပါတယ်။ အဲဒီရည်ရွယ်ချက်များအရ မြန်မာနိုင်ငံသားအများစုဟာ ဗုဒ္ဓဟောကြားတော်မူခဲ့တဲ့ အဆုံးအမ၊ တရားဓမ္မတွေကို မြတ်နိုးတာကြောင့် အဲဒီအတိုင်း လိုက်နာကျင့်သုံးနေတဲ့ “ဗုဒ္ဓဘာသာ” ဘာသာဝင်တွေ ဖြစ်ကြတယ်ဆိုတာကို ကမ္ဘာကသိရှိစေဖို့ပြသလိုခြင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာကြီးမှာ ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှုနဲ့ ဘာသာတရားအမျိုးအစား စုံလင်စွာရှိသလိုလူတိုင်းဟာ မိမိနှစ်သက်ရာ လေးစားမြတ်နိုးတန်ဖိုးထားတဲ့အတိုင်း လွတ်လပ်စွာကိုးကွယ်ယုံကြည်ခွင့်ရှိရမှာဖြစ်သလို မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း ယင်းအခွင့်အရေးဟာ နိုင်ငံသားတိုင်းရဲ့အခြေခံဥပဒေပါ ရပိုင်ခွင့် ဖြစ်ပါတယ်။

ယနေ့ကမ္ဘာပေါ်တွင် လူဦးရေ ၈ ဘီလီယံကျော်ရှိသည့်အနက် အသက် ၁၅ နှစ်မှ ၂၄ နှစ်အတွင်းရှိ လူငယ်ဦးရေသည် ၁ ဒသမ ၂ ဘီလီယံခန့်ရှိပြီး ကမ္ဘာ့လူဦးရေ စုစုပေါင်း၏ ၁၆ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ရှိပါသည်။ ယင်းလူငယ်ဦးရေ၏ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးမှာ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများတွင် နေထိုင်ကြသူများဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်သည် ၈-၂-၂၀၂၃ ရက်နေ့က တောင်ကြီးမြို့နယ် ပင်းပက်ဒေသပင်ငိုကျေးရွာအနီးရှိ စက်မှုဝန်ကြီးဌာန အမှတ်(၁) အကြီးစားစက်မှုလုပ်ငန်း အမှတ်(၂) သံမဏိစက်ရုံ (ပင်းပက်)ကို လာရောက်စစ်ဆေးစဉ် “နိုင်ငံတော်တည်ဆောက်ရေးတွင် သံမဏိသည် မဖြစ်မနေလိုအပ်သည့် ပစ္စည်းဖြစ်ပြီး ပြည်တွင်းလိုအပ်ချက် များစွာရှိသဖြင့် သံမဏိထုတ်လုပ်ရေး စီမံကိန်းများအားအောင်မြင်အောင် အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း” ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

“လုံခြုံလှပဘဝများ - အမျိုးသမီးနှင့် ကလေးတိုင်းရစေသား” ဟူသောဆောင်ပုဒ်ဖြင့် မေတ္တာတရားရှေ့ထား၍ ဆောင်ရွက်လာကြသော မြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသမီးများနှင့် ကလေးသူငယ်များဘဝ မြှင့်တင်ရေးအသင်းသည် ပြည်သူအကျိုးပြုလူမှုရေး လုပ်ငန်းများ တက်ညီလက်ညီ လျှောက်လှမ်းလာခဲ့ သည်မှာ ၁၀ နှစ်တာခရီးရောက်ရှိလာခဲ့ပေပြီ။

မြန်မာနိုင်ငံသည် ဧရိယာအကျယ်အဝန်း ၆၇၆၅၇၈ စတုရန်းကီလိုမီတာရှိပြီး အရှေ့တောင် အာရှတွင် အကြီးဆုံးနိုင်ငံများအနက် တစ်ခုအပါ အဝင်ဖြစ်ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထဝီမြေမျက်နှာ ပြင်အနေအထားအရ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များ ဖြစ်သည့် ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းများ တိုက်ခတ်ခြင်း၊ မြေငလျင်များလှုပ်ခတ်ခြင်း၊ ရေကြီးခြင်းနှင့် မြေပြို ခြင်းကဲ့သို့ သဘာဝဘေးဒဏ်များ မကြာခဏခံစား ရလေ့ရှိပါသည်။ ထိုကဲ့သို့ သဘာဝဘေးဒဏ် အများဆုံးခံစားရသည့်နိုင်ငံ ဖြစ်သည့်အတွက် သဘာဝဘေးဒဏ်နှင့်ပတ်သက်၍ ကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်းနှင့် ဘေးကင်းလုံခြုံသည့် လူမှုအသိုက်အဝန်း တည်ဆောက်နိုင်ရေးအတွက် စီမံခန့်ခွဲပေးခြင်းသည် အခြေခံကျသည့် အချက်ပင်ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ပြင် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် ရရှိလာသည့် အကျိုးသက်ရောက်မှုများနှင့် သဘာဝဘေးဒဏ်ကျရောက်မှုများကို ကြံ့ကြံ့ခံရင်ဆိုင်နိုင်ရန်လည်း လွန်စွာအရေးကြီးလှပါသည်။

လျှပ်စစ်အန္တရာယ်မဖြစ်ပေါ်စေရေးနှင့် ကြိုတင်ကာကွယ်ရေးအတွက် စာရေးသူအနေဖြင့် ဝါသနာအလျောက် ဆောင်းပါးများကို အခါအခွင့်သင့်သလိုရေးသား သတိပေးလျက်ရှိပါသည်။ ဇူလိုင်လကုန်ပိုင်းထုတ် မြန်မာ့အလင်းသတင်းစာများတွင် လေဖိအားနည်းရပ်ဝန်းသတင်း၊ မြစ်ရေမြင့်တက်မှုသတင်းများကို ဖတ်မိရာ စိုးရိမ်စိတ်များနှင့်အတူ ရေကြီးရေလျှံ သဘာဝဘေးရန်နှင့် ပူးတွဲလာလေ့ရှိသည့် လျှပ်စစ်အန္တရာယ်များအကြောင်း သတိပေးဆောင်းပါးရေးရန် သတိရမိပါသည်။

မေလ ၁၉ ရက်နေ့ ပထမတစ်ခေါက်ခရီးစဉ်၊ လေယာဉ်ပေါ်မှမြင်ရသော စစ်တွေမြို့မြင်ကွင်းများက စိတ်ချမ်းမြေ့ဖွယ်ရာ တစ်စက်ကလေးမျှပင်မရှိ၊ အာရုံကို နောက်ကျိရှုပ်ထွေးသွားစေခဲ့သည်။ ဇွန်လ ၁၉ ရက်နေ့ စစ်တွေသို့ ထပ်မံရောက်ရှိခဲ့သော ဒုတိယတစ်ခေါက်ခရီးစဉ်၊ ယခင်အခြေအနေလောက် မဆိုးတော့။ အခြေအနေဟု ကျွန်တော်သုံးနှုန်းလိုက်ခြင်းမှာ ပြီးခဲ့သည့် မေလ ၁၄ ရက်နေ့ “မိုခါ” မုန်တိုင်းဝင်ရောက်မွှေနှောက် တိုက်ခတ်ပြီးစ အခြေအနေနှင့် တစ်လခန့်အကြာ ထပ်မံမြင်တွေ့ခွင့်ရခဲ့သော အခြေအနေနှစ်ခုကို ယှဉ်ကြည့်လိုက်ခြင်းဖြစ်၏။ မြို့သန့်ရှင်းရေးနှင့် ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေးလုပ်ငန်းများ အရှိန်ရနေပြီဖြစ်သလို ပတ်ဝန်းကျင်ကျေးရွာများ၌ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းဆောင်တာများ စတင်နေကြပေပြီ။ ယခု ဇူလိုင်၂၁ ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သော တတိယတစ်ခေါက် ခရီးစဉ်ကမူ ပျောက်ဆုံးသွားသော စစ်တွေမြို့ကြီးကို ပြန်တွေ့လိုက်ရဘိ အလား၊ စိတ်မှာ ကြည်နူးဝမ်းသာဖြစ်ရပါ၏။

တပ်မတော်ကအာဏာသိမ်းလို့ အာဏာသိမ်းတပ်မ‌တော်အစိုးရကိုထောက်ခံတယ်ဆိုတဲ့ ပြည်သူတွေနေတဲ့နိုင်ငံတွေ ကမ္ဘာမှာအမှန်တကယ်ကို ရှိလာနေပါတယ်။ အနောက်အာဖရိကက ထွန်းသစ်စဒီမိုကရေစီ နိုင်ဂျာနိုင်ငံရဲ့ဖြစ်စဉ်ကိုပဲကြည့်ပါ။ အားလုံးသိပြီးဖြစ်တဲ့အတိုင်း အမေရိကန်နဲ့အနောက်အုပ်စု ကျောထောက်နောက်ခံပြု မိုဟာမက်ဘဇွန်းဆိုတဲ့ ရွေးကောက်ခံသမ္မတတစ်ယောက် ဇူလိုင်လ ၂၆ ရက်နေ့က နိုင်ဂျာတပ်မတော်ရဲ့ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံလိုက်ရတဲ့ ဖြစ်စဉ်ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ ဖွံ့ဖြိုးမှုနောက်ကျပြီး မတည်ငြိမ်၊ မအေးချမ်း၊ ဆင်းရဲတွင်းနက်လှတဲ့ အာဖရိကနိုင်ငံငယ်တွေမှာ မကြာခဏဆိုသလို အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်စဉ်တွေဖြစ်လေ့ရှိတာ အထူးအဆန်းမဟုတ်သလိုပါပဲ။ ထူးဆန်းတာက ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံမှာ ဘာကြောင့်အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်စဉ် ပေါ်ပေါက်ရပါသလဲ။ ယခုနောက်ဆုံးအာဏာသိမ်းမှုကို နိုင်ဂျာပြည်သူတွေ ဘာကြောင့်ထောက်ခံကြသလဲ။ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေကကော အာဏာသိမ်းနိုင်ဂျာတပ်မတော်နဲ့ နိုင်ဂျာပြည်သူတွေဘက်က ဘာကြောင့်ရပ်တည်ထောက်ခံကြပါသလဲ။ စဉ်းစားစရာတွေရှိလာခဲ့ပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ဇူလိုင်လလယ်က ဝန်ထမ်းတွေစိတ်ခွန်အားမြှင့်တင်ဖို့အတွက်ရည်ရွယ်ပြီး ဌာနတစ်ခုမှာကျင်းပတဲ့ ဟောပြောပွဲတစ်ခုကို အခွင့်အလမ်းတစ်ခုအနေနဲ့ စိတ်ဝင်တစား ကျွန်မ တက်ရောက်နားထောင်ခွင့်ရခဲ့ပါတယ်။ ဒီဟောပြောပွဲမှာ ဟောပြောဖို့ ဖိတ်ကြားခံရတဲ့ ဆရာဒေါက်တာ မြတ်မိုးရဲ့ ဆောင်းပါးအတော်များများကိုတော့ ကျွန်မတို့ဖတ်ဖူးပြီးသားဖြစ်ပါတယ်။

နိုင်ငံ့လုပ်သားထု၏ ဘဝအရည်အသွေးမြင့်တက်စေရေးနှင့် ကုန်ထုတ်စွမ်းအားတိုးတက်ရေး ဆောင်ရွက်ရာတွင် လုပ်ငန်းခွင်ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေးနှင့် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာကိစ္စရပ်သည် အရေးပါသည့်ကိစ္စရပ်တစ်ခုအနေဖြင့် ထည့်သွင်းစဉ်းစားဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်သည်။ လုပ်ငန်းခွင် ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေးနှင့် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များကို နိုင်ငံအတွင်းသို့မဟုတ် လုပ်ငန်းခွင်အတွင်း အကောင်အထည်ဖော်သည့်နေရာတွင် အခြားသူများ၏အောင်မြင်ခဲ့သည့် အလေ့အကျင့် ကောင်းများကို လေ့လာအတုယူပြီး မိမိနိုင်ငံအခြေအနေ (သို့မဟုတ်) မိမိလုပ်ငန်းခွင်အခြေအနေနှင့် ကိုက်ညီသည့်ပုံစံသို့ ပြောင်းလဲကျင့်သုံး၍ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ခြင်းသည် ထိရောက်မှုရှိသည့် နည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်သည်။