၂၀၂၀ တိုကျို အိုလံပစ်အားကစားပွဲတော်ကြီးကို ဂျပန်နိုင်ငံက ကိုဗစ်-၁၉ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါဆိုးကြီး ကြားထဲက မဖြစ်မနေကျင်းပနေပါတယ်။ ဂျပန် နိုင်ငံက အိုလံပစ်ပွဲတော်ကြီးကို လက်ခံကျင်းပတာ ယခုအကြိမ်အားဖြင့်ဆို နှစ်ကြိမ်မြောက်ရှိနေပါပြီ။

“အပေါ်ယံတွင် ဝတ်ဆင်ထားသော ဝတ်စုံကိုစွဲ၍ စစ်သား၊ အရပ်သား ခွဲခြားကြပါသည်။ အခေါ်အဝေါ် ပညတ်မျှသာ ဖြစ်ပါသည်။ စိတ်စေတနာမှန်ဖြင့် ပြည်သူကို အလုပ်အကျွေးပြုမည်။ ပြည်သူက ကျွေးမွေးသော အစာအာဟာရကိုမှီဝဲ၍ ပြည်သူ့ကျေးဇူးသစ္စာကို စောင့်သိရိုသေမည်ဆိုလျှင် စစ်သည်ကောင်းလည်း ပီသသည်။ ဝန်ထမ်းကောင်းလည်းမည်သည်။ ပြည်သူ့အစေခံ (Public Servant) ဆိုသော ဂုဏ်ထူးကို စေတနာမှန်လျှင် မြတ်နိုးအပ်သည်။”

အဆုတ်ပွရောဂါသည် မိုးဥတုတွင် အဖြစ်များသော ရောဂါဖြစ်သည်။ အဆုတ်လေပြွန်များ အတွင်း ရေငွေ့များဝင်ရာမှ ပြန်မထွက်နိုင်သောအခါ အအေးပတ်ပြီး အဆုတ်အအေးပတ်ရောဂါ ဖြစ်သည်။ ထို့နောက် အဆုတ်ပွရောဂါ၊ အဆုတ် ရောင်ရောဂါများ ဆက်၍ဖြစ်လာနိုင်သည်။

ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါဆိုးကြီး၏ တတိယ လှိုင်းအဝှေ့တွင် အနယ်နယ်အရပ်ရပ်ရှိ ဆေးဆိုင်များတွင် လူတွေအုံခဲလို့ နေကြသည်။

ရွှေကျော်(စာပေဗိမာန်) (ယမန်နေ့မှအဆက်) ဆရာကြီးရေးသားခဲ့သော ဂန္ထဝင် မြောက်စာအုပ်များအနက်မှ - နီရဲသော ဗိုလ်ဥတ္တမ ထိုစာအုပ်သည် ၁၈၈၅ ခုနှစ်အလွန်တွင် နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေးနှင့် အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေးအတွက် သမိုင်းတွင် ထင်ရှားသည့် ဗိုလ်ဥတ္တမအကြောင်း ဖွဲ့ဆိုထားသော်လည်း အခြားသော ဇာတ်ကောင်များစွာ အကြောင်း ကဏ္ဍအလိုက် ဝေဝေဆာဆာ ဖွဲ့ဆိုထားသည်။ ခုနှစ်သက္ကရာဇ် ပြည့်စုံစွာ နေရာဒေသ အတိအကျဖြင့် သမိုင်းနောက်ခံ လက်နက်ကိုင် ကျူးကျော်စစ်ပွဲများအကြောင်း ရေးဖွဲ့ထားသည်။ နီရဲသော ဗိုလ်ဥတ္တမဆိုသည့်အတိုင်း နောက်ဆုံး အချိန်အထိ ကျူးကျော်စစ်ကို အညံ့မခံ အသက်ပေးကာ အဆုံးစီရင်ခဲ့သည်ကို ဖတ်ရှုရသောအခါ မျိုးချစ်စိတ်ဓာတ် ပြင်းထန်လာကာ မခံမရပ်နိုင်ဖြစ်လာ အောင်ပင် ဇာတ်လမ်းရေးဖွဲ့ထားသည်။ ဤဝတ္ထုသည် ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ် အောက်တိုဘာလတွင် ပထမအကြိမ် ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခဲ့သည့်ဝတ္ထုဖြစ်သည်။

၂၀၂၀ တိုကျို အိုလံပစ်အားကစားပွဲတော်ကြီးကို ဂျပန်နိုင်ငံက ကိုဗစ်-၁၉ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါဆိုးကြီး ကြားထဲက မဖြစ်မနေကျင်းပနေပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံက အိုလံပစ်ပွဲတော်ကြီးကို လက်ခံကျင်းပတာ ယခုအကြိမ်အားဖြင့်ဆို နှစ်ကြိမ်မြောက်ရှိနေပါပြီ။

ရှေးသရောအခါ ပြည်မြန်မာဝယ် ဒီစကားလေးနဲ့ စလိုက်ချင်ပါတယ်။

အဆုတ်ပွရောဂါသည် မိုးဥတုတွင် အဖြစ်များသော ရောဂါဖြစ်သည်။ အဆုတ်လေပြွန်များ အတွင်း ရေငွေ့များဝင်ရာမှ ပြန်မထွက်နိုင်သောအခါ အအေးပတ်ပြီး အဆုတ်အအေးပတ်ရောဂါ ဖြစ်သည်။ ထို့နောက် အဆုတ်ပွရောဂါ၊ အဆုတ် ရောင်ရောဂါများ ဆက်၍ဖြစ်လာနိုင်သည်။

နည်းပညာတိုးတက်လာခြင်းဟာ လူတွေရဲ့ နေ့စဉ်လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေအတွက် ကောင်းကျိုးတွေ ယူဆောင်လာပါတယ်။ အရင်က မြန်မာနိုင်ငံမှာ တယ်လီဖုန်းတစ်လုံး ပိုင်ဆိုင်ဖို့ဆိုတာ အိပ်မက်တောင် မမက်ရဲပါဘူး။ ကမ္ဘာပေါ်က ဖြစ်ပျက်နေတာတွေကို သိဖို့ဆိုတာ ခက်ခက်ခဲခဲနဲ့ သိခဲ့ရပါတယ်။ အခုတော့ အခြေအနေတွေက ပြောင်းလဲနေပါပြီ။ ၁၉၆၉ ခုနှစ် ဇူလိုင်လကလကမ္ဘာပေါ်ကို လူသားတွေခြေချနိုင်တော့ တစ်ကမ္ဘာလုံး အုန်းအုန်းကျွက်ကျွက်နဲ့ ချီးမွမ်းအံ့ဩခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီနေ့ဆိုရင် လကမ္ဘာကိုကျော်လွန်ပြီး ကမ္ဘာကနေ မိုင်ပေါင်း ၃၃ ဒသမ ၉ သန်းဝေးတဲ့ အင်္ဂါဂြိုဟ်ဆီကို အာကာသစူးစမ်း လေ့လာရေးယာဉ်တွေ ဆင်းသက်နေပါပြီ။

ယခုအခါ မြန်မာပြည်သည် အခြားတိုင်းပြည်များနှင့်တကွ ကိုဗစ်-ဒယ်လ်တာ လှိုင်းကြီး၏ ဆိုးရွားသော ဒဏ်ကိုခံနေရပြီဖြစ်သည်။ ဤရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူ အသိမိတ်ဆွေများအနက် လွန်ခဲ့သောနှစ်ပတ်ခန့်က ကျွန်မ ချစ်ခင်ရင်းနှီးသောသူများလည်း ပါခဲ့သည်။ နှစ်ဦးကို ဆေးရုံတင်ရန် ကျွန်မကိုယ်တိုင် သူတို့ မိသားစုများနှင့်အတူ ကြိုးစားခဲ့သော်လည်း အဆင်မပြေခဲ့ပေ။ ဤရောဂါဖြစ်ပျက်နေပုံနှင့် စပ်လျဉ်း၍ “Context” ဟုခေါ်သည့် ဆက်စပ်နေသော နောက်ခံ အခြေအနေအချို့ကို ရှုထောင့်တစ်ခုမှ တင်ပြလိုပါသည်။