မြန်မာ့တိုင်းရင်းဆေးပညာသည် မြန်မာ့ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုဓလေ့ထုံးတမ်း၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်၊ ရာသီဥတု၊ ရိုးရာတွေးခေါ်မှုများ၊ ယုံကြည်ချက်၊ လူ့အဖွဲ့အစည်းတို့နှင့် အပြိုင်ဖြစ်ထွန်းလာခဲ့သော စစ်မှန်သည့်မြန်မာ့ရိုးရာအမွေအနှစ်၊ မွန်မြတ်သည့်အသက်မွေး ဝမ်းကျောင်းပညာရပ်ဖြစ်သည်။ “အများ ပြည်သူအားထားဖွယ်ရာ မြန်မာ့တိုင်းရင်းဆေးပညာ” “ပြည်သူလူထုကျန်းမာဖို့တိုင်းရင်းဆေးဖြင့် စောင့်ရှောက်စို့”ဆိုသည့် ဆောင်ပုဒ်များကို လက်ကိုင်ထားပြီး တိုင်းရင်းဆေးပညာရှင်များ မွေးထုတ်ပေးလျက်ရှိသော တိုင်းရင်းဆေးတက္ကသိုလ်ကြီးတစ်ခုကို မန္တလေးမြို့ အောင်မြေသာစံမြို့နယ် အိုးဘိုရွှေကျင်ရပ်ကွက် (၁)လမ်းနှင့် မန္တလေး-မိုးကုတ် မတ္တရာလမ်းကြားတွင် နိုင်ငံတော်ကတည်ဆောက်ပေးထားသည်။ တစ်နည်းအားဖြင့် “အသက် ကလေးရယ်တဲ့ရှည်စေလို မန်းတောင် ရိပ်ခို”ဆိုသည့် စာဆိုနှင့်အညီ အသက်ရှည်ရာ အနာမဲ့ကြောင်းအတွက် တိုင်းရင်းဆေးပညာရပ်များ သင်ကြား လေ့လာနေသောမျိုးဆက်သစ်တိုင်းရင်း ဆေးပညာရှင်များကွန်းခိုရာ တက္ကသိုလ်ကြီးအဖြစ် မန္တလေးတောင်ခြေရင်းတွင် ခံ့ခံ့ညားညားတည်ရှိနေပါသည်။

မြန်မာ့သမိုင်းတွင် ကျောက်ခေတ်၊ ကြေးခေတ်၊ သံခေတ် စသည်ဖြင့် သမိုင်းမတင်မီခေတ်၊ သမိုင်း တင်ခေတ်ဦးနှင့် သမိုင်းတင်ခေတ်ဟူ၍ ပြောင်းလဲ ဖြစ်တည်မှုအဆင့်ဆင့်ရှိခဲ့ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရှေးဟောင်းမြို့ပြယဉ်ကျေးမှုကို ခရစ်တော်မပေါ်မီ ကာလကပင် ယဉ်ကျေးသော လူ့အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် ပျူလူမျိုးများကအစပြု၍ တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့် တည်ထောင်ခဲ့ကြပါသည်။

ယခုနှစ်နွေရာသီကာလတွင် ပူပြင်းခြောက်သွေ့မှုကို တစ်နိုင်ငံလုံး သိသိသာသာ ခံစားခဲ့ကြရပြီး ဒေသအချို့တွင်လည်း ရေရှားပါးမှုများ၊ ရေတွင်းရေကန် ခန်းခြောက်မှုများဖြင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ကြရသည်။ ဤဖြစ်စဉ်၏ အဓိကအကြောင်းရင်းမှာ သစ်ပင်သစ်တောများ ပြုန်းတီးခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။

“အယ်လ်နီညို” ဆိုတာ ယေဘုယျအနေနဲ့ပြောရရင် မိုးရွာသွန်းမှု ပုံစံပြောင်းလဲလို့ ပြင်းထန်တဲ့ အပူလှိုင်းတွေ၊ မိုးခေါင်မှုတွေ ဖြစ်ပေါ်စေတာလို့ နားလည်မှတ်သားမိပါတယ်။ အယ်လ်နီညိုကြောင့် အချို့ဒေသတွေမှာ မိုးခေါင်ပေမယ့် အချို့ဒေသတွေမှာတော့ မိုးများပြီးရေလွှမ်းမိုးမှုတွေလည်း ကြုံတွေ့ရတာမျိုးတွေရှိပါတယ်။ ဒီတော့အယ်လ်နီညိုလို့ဆိုလာရင် မိုးရွာသွန်းမှုပုံစံမူမမှန်တာ၊ အပူချိန်မြင့်မားတာ၊ မုန်တိုင်းတွေ ပုံမှန်မဟုတ်ဘဲ ဖြစ်ပေါ်တတ်ပြီး အလွယ်အနေနဲ့ ပြောရရင်တော့ ကမ္ဘာ့ရာသီဥတုက ပုံမှန်မဟုတ်ဘဲ ဖောက်ပြန်တဲ့ ဖြစ်စဉ်လို့ပြောရမှာဖြစ်ပါတယ်။ အယ်လ်နီညိုက သာမန်အားဖြင့် နှစ်နှစ်ကနေ ခုနစ်နှစ်အတွင်း တစ်ကြိမ်ဖြစ်ပေါ်တတ်ပြီး တစ်ကြိမ်ဖြစ်ရင် တစ်နှစ်လောက်အထိ ကြာတတ်တာမျိုးပါ။ အယ်လ်နီညိုဖြစ်စဉ်က ပုံသေတော့မရှိဘဲ မတူကွဲပြားတတ်ပါတယ်။

ဘယ်အငြိုးနှင့်မသိ စစ်တွေမိုးက မိုးမလင်းမီကတည်းက သဲကြီးမဲကြီးရွာနေသည်။ မိုးအေးအေးတွင် အိပ်ရာထဲကွေးပြီး စာလေးဖတ်နေရလျှင် ဘယ်လောက်များ  ဇိမ်ရှိလိမ့်မလဲ ဘကြီးအောင်  တွေးလိုက်မိသည်။ လက်တွေ့ဘဝတွင်ကား ကွေးနေ၍မဖြစ်၊ ဘကြီးအောင်တို့အဖွဲ့ကို နိုင်ငံတော်က အလွန့်အလွန် အားကောင်းသော မိုခါမုန်တိုင်းဒဏ်ကြောင့် အပျက်အစီး အထိအခိုက်များစွာ ခံစားခဲ့ရသည့် ရခိုင်ပြည်နယ်၊ အထူးသဖြင့် စစ်တွေမြို့နယ်တစ်ဝိုက် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးနှင့် မူလထက် သာလွန်တိုးတက်ကောင်းမွန်ရေး ဆောင်ရွက်ရန် တာဝန်ပေးအပ်ထားသည်။ သည့်အတွက်ကြောင့် သည်အဖွဲ့တွေ မေလ ၁၄ ရက်က မိုခါမုန်တိုင်းတိုက်ခတ်ခဲ့ပြီးနောက် မေလ ၁၅ ရက်တွင်ပင် စစ်တွေမြို့သို့ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲနှင့်အတူ ရောက်ရှိခဲ့ကြသည်။

ကမ္ဘာ့ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုသည် နိုင်ငံတိုင်းသာမက လူတိုင်းအထူးဂရုပြုသတိထားရမည့် အကြောင်းအရာတစ်ခုဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးမှုသည် တဖြည်းဖြည်းမြင့်မားလာရာ အနာဂတ် ကာလတွင် ကမ္ဘာကြီးပူနွေးမှုသည် ၄ ဒီဂရီစင်တီ ဂရိတ်အထိ ပိုမိုမြင့်မားနိုင်ကြောင်း၊ အပူချိန် ၁ ဒသမ၅ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်မြင့်မားလျှင်ပင် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ ရေခဲတောင်များ အရည်ပျော်နိုင်ကြောင်း၊ ခရစ်နှစ် ၂၀၃၀ ပြည့်နှစ်တွင် လူဦးရေသန်း ၃၅၀ သည် သောက်သုံးရေရှားပါးမှုနှင့် ရင်ဆိုင်ရနိုင်ကြောင်း၊ ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲ ၁၄ ရာခိုင်နှုန်းကျော်မျိုးသုဉ်း

မီးလောင်မှုအပါအဝင် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များ၊ မတော်တဆမှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့လျှင် အချိန်နှင့်တစ်ပြေးညီ ဆက်သွယ်သတင်းပေးအကူအညီရယူနိုင်ရန် 191 Application ကို (၇၅) နှစ်မြောက် စိန်ရတုလွတ်လပ်ရေးနေ့က အများပြည်သူသို့ စတင်မိတ်ဆက်ပေးခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ပထမပတ်လောက်ကထင်ပါသည်။ ဦးထွန်းကြိုင် (လယ်/ပြ)(အ.ထ.က သရက်တောင် မြေပုံမြို့နယ်)ထံမှ ဖုန်းဝင်လာသည်။ သရက်တောင်ရွာတွင် ပထမအကြိမ်ရွာလုံးကျွတ် “မြတ်ဆရာပူဇော်ပွဲ”ကို ကျင်းပမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ သရက်တောင်ရွာရှိ အ.ထ.ကနှင့် အ.မ.က သရက်တောင် (မြောက်)တို့၌ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ကြသည့် အသက် ၆၀ နှင့်အထက် ဆရာဆရာမများကို ဖိတ်ကြားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ သို့ဖြစ်ပါ၍ ပြည်မဘက်သို့ ရောက်ရှိနေကြသော ဆရာဆရာမများ၏ ဖုန်းနံပါတ်နှင့်နေရပ်လိပ်စာတို့ကို သိလိုကြောင်းဖြင့် လေးလေးစားစား ပြောဆိုအကူအညီ တောင်းခံလာပါသည်။

ခရီးသွားလုပ်ငန်းသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင်အကြီးမားဆုံးစီးပွားရေးလုပ်ငန်းကြီးများတွင် တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် ခရီးသွားလုပ်ငန်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို များစွာအထောက်အကူပြုစေသည့် ခရီးစဉ်ဒေသသစ်များနှင့် ပြည်တွင်းခရီးသွားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာမှု အခြေအနေကောင်းများကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။ ပြည်တွင်းခရီးသွား အရှိန်အဟုန်ဖြင့်တိုးတက်လာခြင်းသည် ခရီးသွားလုပ်ငန်းများနှင့် ခရီးစဉ်ဒေသများအပေါ် သက်ရောက်မှု များစွာရှိသည်။

​​​​​​​ဗုဒ္ဓမြတ်စွာသာသနာတော်တွင် ဘုရားရှင်အား ပထမဆုံးဖူးတွေ့ရသူ (ဘုရားဖူးဦး)၊ ပထမဆုံး မုန့်ဆွမ်းလှူဒါန်းရသူ (ဆွမ်းလှူဦး)၊ ပထမဆုံး ဒွေဝါစိက သရဏဂုံတည်သူ (သရဏဂုံဦး)၊ ပထမဆုံး ဆံတော်ရှင် ချီးမြှင့်ခံရသူ(ဆံတော် ဓာတ်တော်ဦး)၊ ပထမဆုံး စေတီဘုရားတည်ရသူ(စေတီဦး-ဘုရားဦး) ဦးငါးဦးဖြင့် သာသနာတော်ကို ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်ခွင့်ရသူမှာ မြန်မာပြည်ဖွားပင်ဖြစ်ကြောင်း သာသနာသမိုင်းတွင် မှတ်တမ်းတင်ထားပါသည်။