နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဟာ မီးဘေး၊ ရေဘေး၊ လေဘေး၊ ငလျင်ဘေးစတဲ့ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တွေ ကျရောက်ကြုံတွေ့ရတဲ့အခါမျိုးမှာ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ၊ အစိုးရနဲ့ အစုအဖွဲ့တွေအကြား ပုံမှန်အချိန်မှာ ရှိခဲ့တဲ့ နိုင်ငံရေးအရ အဟန့်အတားနဲ့ အေးစက်တင်းမာမှုတွေကို လျစ်လျူရှုဘေးဖယ်ထားပြီး လူသားချင်းစာနာထောက်ထားခြင်းဆိုတဲ့ရှုထောင့်မှ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို မြှင့်တင်စေနိုင်တဲ့ သံခင်းတမန်ခင်းလုပ်ငန်းစဉ်တွေကို သဘာဝဘေးအန္တရာယ် သံခင်းတမန်ခင်းလို့ သီအိုရီတွေက ညွှန်းဆိုထားရှိကြပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒီနှစ်နှောင်းပိုင်း ဒါမှမဟုတ် နောက်နှစ်အစောပိုင်းမှာ ရွေးကောက်ပွဲတွေ ကျင်းပဖို့ရှိတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံဟာ ရွေးကောက်ပွဲတွေကို ကိုယ့်ရဲ့စံတန်ဖိုးတွေနဲ့အညီသာ ကျင်းပသင့်ပါတယ်။ ဒီမိုကရေစီနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲတွေရဲ့အဓိပ္ပာယ်ကို သူတို့ရဲ့အမြင်နဲ့ပဲ တင်းကျပ်စွာ သတ်မှတ်ပြီး ကမ္ဘာ့တောင်ဘက်ခြမ်း နိုင်ငံတွေအပေါ် သူတို့ရဲ့ စံတန်ဖိုးတွေနဲ့လာပြီး ဆရာလုပ်နေကျ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအချို့ရဲ့ စွက်ဖက်မှုကို လက်ခံစရာ မလိုပါဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံဟာ ဗုဒ္ဓဘာသာကို အလေးအနက်ထားတဲ့ နိုင်ငံဖြစ်တဲ့အတွက် အဲဒီနိုင်ငံတွေက မြန်မာ့စံတန်ဖိုးနဲ့ ဓလေ့ထုံးတမ်းတွေကို နားလည်နိုင်မှာမဟုတ်ဘူး။ (Global South ဆိုတာ အာဖရိက၊ လက်တင်အမေရိက၊ အာရှတိုက်နဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်း ဒေသတချို့မှာရှိတဲ့ နိုင်ငံတွေကို အဓိကအားဖြင့် ပြောတာပါ။)

မြန်မာနိုင်ငံသည် စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးနှင့်ရေလုပ်ငန်းကဏ္ဍများကို အခြေခံသော ကျေးလက်ဗဟိုပြုစီးပွားရေးစနစ်ရှိသည့် နိုင်ငံဖြစ်ပြီး နိုင်ငံသားအားလုံး စားရေရိက္ခာဖူလုံရေးသည် အရေးပါလှပါသည်။ စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးနှင့် ဆည်မြောင်းဝန်ကြီးဌာနသည် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ၏ စီးပွားရေးဦးတည်ချက်(၄)ရပ်ပါ “စိုက်ပျိုးရေးနှင့် မွေးမြူရေးကိုအခြေခံသည့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုနည်းစနစ်များဖြင့် ပိုမိုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်ပြီး အခြားစီးပွားရေးကဏ္ဍများကိုလည်း ဘက်စုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် တည်ဆောက်ရေး” ဆိုသည့် ဦးတည်ချက်နှင့်အညီ မွေးမြူရေးကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရန် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။

ကျွန်တော်တို့ဟာ မိမိတို့အနာဂတ်အရေး လှပသာယာရေးစဉ်းစားကြတဲ့အခါ ယခုလက်ရှိကြုံတွေ့ရတဲ့အတွေ့အကြုံတွေဟာ တစ်ချိန်မှာ အရေးပါလာမှာသေချာပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ခါးသည်းလှတဲ့အတွေ့အကြုံတွေထဲက ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုးဆိုးရွားရွားအဖြစ်အပျက်တွေကနေ သံဝေဂယူတတ်မယ်၊ သင်ခန်းစာဖော်ထုတ်တတ်မယ်ဆိုရင်တော့ အတွေ့အကြုံကောင်းသဖွယ်ခံယူတတ်လာမှာဖြစ်ပြီး ရင့်ကျက်မှုရှိလာသည်အထိ ပေးစွမ်းနိုင်ပါလိမ့်မယ်။

အမြစ်မဲ့ အပင်က မသီးမပွင့်နိုင်သလို၊ ငြိမ်းချမ်းမှုမဲ့သောမြေ၌ ဖွံ့ဖြိုးမှုမရှိနိုင်။ တည်ငြိမ်သော ငြိမ်းချမ်းမှုများကသာ ဖွံ့ဖြိုးရေးသစ်ပင်များ၊ ပန်းခင်းများကို ရှင်သန်ဖူးပွင့် မွှေးပျံ့စေနိုင်ပါသည်။

ကိုမြင့်စိုးရေ…..ပန်ဆန်းကို ကိုယ်အရင်ဆုံးသွားခဲ့တာပါကွာ။ ၁၉၈၉ ခုနှစ်မှာ ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ခဲ့ပေမယ့် ပန်ဆန်း၊ မိုင်းမော၊ ဝိန်းကောင်ဒေသတွေက ကားလမ်းမပေါက်သေးတာမို့ ၁၉၉၃ ခုနှစ် မေလထဲမှာ နမ့်တစ်-မန်ခါးကတစ်ဆင့် တရုတ်ပြည်နယ်စပ် မုန်းအား/ မုန်းလျင်ကနေ ပန်ဆန်းကိုဝင်ရတာ။ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ပြီးစီးမှုတွေကို ကြေးနန်းတွေပို့ပြီး တင်ပြတဲ့အခါ ပေးပို့သူနေရာမှာ ဖဖရ(ပန်ဆန်း)၊ ဖဖရ(ဝိန်းကောင်)၊ ဖဖရ(မိုင်းမော)၊ ဖဖရ(မိုင်းလား)စသည်ဖြင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးရဲ့ အတိုကောက်စာလုံး (ဖဖရ)ကိုလည်း ကိုယ်စပြီးသုံးခဲ့တာပါ။ ဒါပေမဲ့မင်းရေးနေတဲ့ ဆောင်းပါးတွေထဲမှာကျတော့ ငါ့နာမည်တစ်ခါမျှမပါဘူးဟေ့။ ထိုသို့ပြောလာသူကတော့ နောင်တော်ကြီး ဦးခင်လတ် (ဗိုလ်မှူး ခင်လတ်-ဗသက ၄၉) ဖြစ်သည်။

တပ်မတော်နေ့နီးကပ်လာတိုင်း တစ်ချိန်ကတပ်မတော်နေ့လုပ်ငန်းတွင် ပါဝင်ခဲ့ရပုံကို ပြန်လည်သတိရမြဲဖြစ်သည်။ ထိုလုပ်ငန်းမှာ တပ်မတော်နေ့ စာပေနှင့်အနုပညာပြိုင်ပွဲလုပ်ငန်းဖြစ်သည်။ ၂၀၀၁ ခုနှစ် (၅၆) နှစ်မြောက် တပ်မတော်နေ့ပြိုင်ပွဲမှစ၍ နေပြည်တော်မပြောင်းရွှေ့မီ ၂၀၀၄ ခုနှစ် (၅၉) နှစ်မြောက် တပ်မတော်နေ့ပြိုင်ပွဲအထိ ကျွန်တော်ပါဝင်ခဲ့ပုံကို မှတ်မိနေသေးတော့သည်။

စားရေရိက္ခာဖူလုံရေးသည် မိသားစုတိုင်းအတွက် အခြေခံအကျဆုံး လိုအပ်ချက်တစ်ရပ်ဖြစ်သကဲ့သို့ နိုင်ငံတည်ငြိမ်ရေး၊ အေးချမ်းသာယာဝပြောရေးနှင့် စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် အရေးအကြီးဆုံး လိုအပ်ချက်တစ်ရပ်ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံအပါအဝင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးသည် စားရေရိက္ခာဖူလုံရေးအတွက် စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးနှင့် စားရေရိက္ခာအမျိုးမျိုး ထုတ်လုပ်ရေးအတွက် နေ့စဉ်ကြိုးပမ်းလုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။

ထွန်းသစ်စနေရောင်ခြည်အောက်တွင် ရှမ်းပြည်နယ်(တောင်ပိုင်း) ညောင်ရွှေမြို့နယ် ကုန်းခြံကျေးရွာလေးသည် ရှမ်းအိုးစည်သံများ၊ တိုးနရားကကွက်ဆန်းများ၊ ရိုးရာဝတ်စုံဝတ်ဆင်ထားသော အင်းတိုင်းရင်းသား တိုင်းရင်းသူများ၏ လှပညီညာသော ရိုးရာအကများဖြင့် စည်ကားပျော်ရွှင် အသက်ဝင်လျက်ရှိသည်။

မြန်မာတို့သည် ယဉ်ကျေးမှုအရာတွင် ကမ္ဘာနှင့်ရင်ပေါင်တန်းတိုးတက်ခဲ့သည်။ အနောက်နိုင်ငံများလောက် စက်မှုအရာတွင် ထွန်းကားမှုမရှိသော်လည်း ရှေးအစဉ်အဆက်ကတည်းကရှိခဲ့သည့် မိရိုးဖလာလက်မှုပညာများတွင်မူ အဆင့်အတန်းနိမ့်ကျခြင်းမရှိခဲ့ဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။