ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ ဂျီနီဗာမြို့၌ မကြာသေးမီက ကျင်းပခဲ့သည့် လူ့အခွင့်အရေး ကောင်စီ၏ (၅၇) ကြိမ်မြောက် အစည်းအဝေးကာလအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ဝေဖန်ပြစ်တင်သည့် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လွတ်လပ်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးယန္တရား (IIMM) ၏ အစီရင်ခံစာအပေါ် အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးပွဲကို ၂၀၂၄ ခုနှစ် စက်တင်ဘာ လ ၉ ရက်နေ့တွင်လည်းကောင်း၊ ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီး ၏ အစီရင်ခံစာအပေါ် အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးပွဲကို ၂၀၂၄ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၂၄ ရက်နေ့တွင်လည်းကောင်း သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံမပါဝင်ဘဲ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

မကြာသေးမီက မိမိတို့နိုင်ငံတွင် ဖြစ်ရိုးဖြစ်စဉ်မဟုတ်သော ပုံစံဖြင့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ကြီးတစ်ခု ကျရောက်ခဲ့ရာ ယခုအချိန်အထိ ကူညီကယ်ဆယ်မှု၊ ပေးအပ်လှူဒါန်းမှု၊ ပြန်လည်ထူထောင်မှုတို့ ပြုလုပ်နေရဆဲဖြစ်သည်။ ရာဂီတိုင်ဖွန်းမုန်တိုင်းကြောင့် ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းဒေသများတွင်ပါဝင်သည့် မြို့နယ်ပေါင်း ၅၄ မြို့နယ်တွင် ရုတ်တရက် ရေကြီးရေလျှံမှုများဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရာ ယခင်က မတွေ့ကြုံခဲ့ရဖူးသည့် ဖြစ်စဉ်မျိုးကို ကြုံတွေ့လာရခြင်းဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ့ရာသီဥတုပြောင်းလဲ မှုတွင် မိုးလေဝသဖြစ်စဉ်များ ပိုမိုပြင်းထန်ကြမ်းတမ်းလာခြင်း၊ အကြိမ်ရေပိုမိုများပြားလာခြင်း၊ ယခင်က မဖြစ်ပေါ်ဖူးသည့် ပုံစံမျိုးဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ခြင်းတို့အတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားရန် သင်ခန်းစာရရှိလိုက်ခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။

​​​​​​​မြန်မာနိုင်ငံက အိမ်ရှင်နိုင်ငံအဖြစ် လက်ခံကျင်းပပြုလုပ်သည့် (၁၈)ကြိမ်မြောက် အာဆီယံရေတပ်ဦးစီးချုပ်များအစည်းအဝေးသို့ တက်ရောက်ကြမည့် အာဆီယံရေတပ် အကြီးအကဲများနှင့် ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ခေါင်းဆောင်များသည် အောက်တိုဘာလ ၁၀ ရက်နေ့ နံနက်ပိုင်းက နေပြည်တော် ဇေယျာသီရိဗိမာန်ဧည့်ခန်းမဆောင်တွင် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ထံ လာရောက်ဂါရဝပြု တွေ့ဆုံခဲ့သည်။

​​​​​​​နိုင်ငံရေးဆိုသည်မှာ လူ့ကိစ္စ၊ လူရေးလူမှုအစုစုဟူ၍ အမျိုးသားခေါင်းဆောင်ကြီး ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းက အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့သည်။ “နိုင်ငံရေးသဘောအမှန်မှာ ကျွန်ုပ်တို့လူသားတို့နှင့် မတန်မရာ မြင့်မြတ်လွန်းသည်လည်းမဟုတ်၊ နိမ့်ကျလွန်းသည်လည်းမဟုတ်၊ မျက်လှည့်ဗေဒင်လည်းမဟုတ်၊ အဂ္ဂိရတ်လည်းမဟုတ်၊ ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းသော ကန္တာရခရီးလည်းမဟုတ်၊ ဘယ်သူသေသေ ငတေမာပြီးရော စိတ်ဇောနှင့်လုပ်သော အရေးကိစ္စလည်းမဟုတ်၊ ကျွန်ုပ်တို့၏ပတ်ဝန်းကျင်၌ ပေါ်ပေါက်ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသော အခြေပေါ်တွင် မျှော်ခေါ်၍ ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်သော အရေးကိစ္စသာလျှင်ဖြစ်ပေ၏။ အတိုချုပ်ဆိုရလျှင် နိုင်ငံရေးဆိုသည် မှာ ကျွန်ုပ်တို့ နေ့စဉ်နှင့်အမျှ လူ့လောကတွင် တွေ့ကြုံနေကြရသော ကိစ္စပင်ဖြစ်ပေသည်။ တစ်နည်းအားဖြင့်ဆိုသော် နိုင်ငံရေးဆိုသည်မှာ လူ့ကိစ္စဟု ဆိုရပေမည်။ ကျွန်ုပ်တို့ စားမှု၊ သောက်မှု၊ နေမှု၊ ထိုင်မှု၊ သွားမှု၊ လာမှု အစုစုသည် နိုင်ငံရေးပင်ဖြစ်၏” ဟု ဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

“စာမတတ်လျှင် အကန်း”ဟူသော မြန်မာ့ဆိုရိုးစကားသည် ပညာ၏တန်ဖိုးကြီးမားပုံကို ထိရောက်စွာဆိုထားခြင်းဖြစ်သည်။ စာမတတ်သူသည် အသိပညာဗဟုသုတတို့ကို မလေ့လာ၊ မဆည်းပူးနိုင်သဖြင့် အမှောင်အတိကျသကဲ့သို့ အကန်းနှင့်တူနေပုံကို တင်စားထားခြင်းဖြစ်သည်။ စာတတ်မှသာ အသိပညာဗဟုသုတများကို ဆည်းပူးလေ့လာပြီး မိမိကောင်းကျိုး၊ လောကကောင်းကျိုးများကို သယ်ပိုးဆောင်ရွက်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှုများကို တိုးမြှင့်ဖမ်းဆီးရရှိနိုင်ရေး အလေးထားဆောင်ရွက်သွားကြရန် တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှုတိုက်ဖျက်ရေးဦးဆောင်ကော်မတီ လုပ်ငန်းညှိနှိုင်းအစည်းအဝေး (၄/၂၀၂၄) တွင် ဦးဆောင်ကော်မတီဥက္ကဋ္ဌက တိုက်တွန်းပြောကြားသွားခဲ့သည်။ တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှုများနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဩဂုတ်လအထိ ၃၂ လတာကာလအတွင်း အမှုတွဲ ၁၄၆၅၉ မှု၊ ခန့်မှန်းတန်ဖိုးငွေကျပ် ၃၀၀ ဒသမ ၀၂၈ ဘီလီယံ ဖမ်းဆီးရမိခဲ့ရာ နိုင်ငံတော်၏ ကုန်သွယ်မှုကဏ္ဍဖြင့်ကြည့်ပါက ယင်းပမာဏမှာ အနည်းငယ်မျှသာ ဖြစ်နေသည်။

ပြည်သူများ အေးချမ်းစွာဖြင့် နေထိုင်လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်နိုင်ရေးအတွက် လုံခြုံရေးအသိ၊ လုံခြုံရေးသတိ၊ လုံခြုံရေးအမြင်များ အားလုံးတွင် ရှိထားကြဖို့ လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။ ပြည်သူများအနေဖြင့် မိမိတို့ရပ်ရွာဒေသများတွင် အေးချမ်းစွာနေထိုင်ကြပြီး လူမှုစီးပွားဘဝ အဆင်ပြေတိုးတက်ရေးအတွက် လှုပ်ရှားရုန်းကန် လုပ်ကိုင်နေကြသည်။ နိုင်ငံတော်အနေဖြင့် ပြည်သူလူထု၏ လူမှုစီးပွားဘဝလုံခြုံရေးအတွက် ပြည်ထောင်စုတစ်ဝန်းလုံး တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးနှင့် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး အပြည့်အဝရရှိစေရန် အလေးထား ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးမြို့တော်ကြီး တည်ရှိရာ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးတွင် ယမန်နှစ် အောက်တိုဘာ ၁ ရက် ခန့်မှန်းချက်အရ လူဦးရေကိုးသန်း နေထိုင်ကြသည်ဟု သိရသည်။ ယင်းအနက် ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်သည် မြို့ပေါ်တွင် နေထိုင်ကြပြီး ကျန် ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်သာလျှင် တိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ ကျေးလက်ဒေသများအတွင်း နေထိုင်ကြခြင်း ဖြစ်သည်။

သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးကဏ္ဍ၌ ကုန်ကျစရိတ်အသက်သာဆုံးနှင့် ခရီးသည်နှင့် ကုန်စည်ဝန်ဆောင်မှုများစွာ ဆောင်ရွက်နိုင်သောကဏ္ဍတစ်ခုမှာ ရထားပို့ဆောင်ရေးကဏ္ဍဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ သယ်ယူပို့ဆောင်မှုသမိုင်းကြောင်း၌ ပထမဦးဆုံး အများပြည်သူသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်းဖြစ်သည့် နှစ်ပေါင်းတစ်ရာကျော် သက်တမ်းရှိသော မြန်မာ့မီးရထားသည် နိုင်ငံတော်နှင့်တိုင်းရင်းသားပြည်သူများကို များစွာအကျိုးပြုလျက်ရှိသည်။

မြန်မာ့မီးရထား၏သမိုင်းသည် ၁၈၇၇ ခုနှစ်တွင် စတင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ရာ မကြာမီနှစ်ပေါင်း ၁၅၀ ပြည့်တော့မည်ဖြစ်သည်။ အရှေ့တောင်အာရှဒေသတွင် အစောဆုံးအဖြစ်စတင်နိုင်ခဲ့သည့် မြန်မာ့ရထားသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးစနစ်မှာ လက်ရှိအချိန်တွင် အခြားနိုင်ငံများနှင့်ယှဉ်ပါက နောက်ကျကျန်ရစ်‌နေပြီဖြစ်သည့်အလျောက် အဘက်ဘက်မှ အဆင့်မြှင့်တင်မှုများပြုလုပ်၍ ခေတ်နှင့်အညီဆန်းသစ်စေကာ နိုင်ငံနှင့်ပြည်သူအကျိုးစီးပွားကို ဖော်ဆောင်နိုင်ရန် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်နေပြီဖြစ်သည်။