မြန်မာကို ကမ္ဘာကသိသည်မှာ ဗုဒ္ဓဝါဒသာလျှင်ဖြစ်ပါတယ်။ ရှေးခါ ဘိုးဘွား ဆရာသမားများကလည်း မြန်မာလူမျိုးတို့ရဲ့တိုးတက်မှုဟူသမျှသည် ဗုဒ္ဓဝါဒ၌သာအခြေခံ၍ ဗုဒ္ဓသာသနာ တော် ဆုတ်ယုတ်ခြင်းသည် မြန်မာလူမျိုးတို့၏ကျရှုံးခြင်းပင်ဖြစ်တယ်လို့ ခံယူခဲ့ကြပါတယ်။

ရွှေတိဂုံကုန်းတော်သို့ ဘုရားဖူးရောက်လျှင် စနေထောင့် ညောင်ပင်ကြီးရှေ့၌ ပုံဆန်းဆန်း ကျောက်တိုင်သစ် တစ်ခုကို တွေ့ရမည်။ ကျောက်တိုင်ပေါ်ရှိ မြန်မာစာတန်းကိုဖတ်လျှင် အောက်ပါအတိုင်း တွေ့ရမည်။

မြန်မာတို့သည် အစဉ်အလာအရ “ပညာ”ကို လွန်စွာတန်ဖိုးထား၏။ မိုက်မှောင်လှသော မသိမှု(အဝိဇ္ဇာ) လွှမ်းခြုံရာ လောကထဲတွင် (ဝိဇ္ဇာ)တည်းဟူသော အလင်းရောင်ကိုပေးနိုင်သော “ပညာ”ကို “ဆီမီး”နှင့် တွဲလျက် “ပညာဆီမီး”ဟူ၍ ရူပကအလင်္ကာပြု၏။ ထိုပညာကို အခြေခံကပေးနိုင်သော မိဘများကို “မာတာပိတုဂုဏာ အနန္တော”ဟူ၍လည်းကောင်း၊ အဆင့်ဆင့်မြှင့်တင်ပေးသွားနိုင်သည့် ဆရာ ဆရာမများကို “အာစရိယဂုဏာ အနန္တာ” ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာနှင့် တစ်ဂိုဏ်းတည်း ထား၍ ပူဇော်ခဲ့ကြပါသည်။

၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် စာပေနိုဘယ်ဆုကိုရခဲ့သူ ဂျပန် လူမျိုး ကင်ဇာဘူရိုအိုအဲ (Kenzaburo Oe) က အထက်ပါ မေးခွန်းကို သူ့ဘဝမှာ နှစ်ခါ မေးခဲ့ပါသည်တဲ့။ သူငယ်ငယ်တုန်းက ကျောင်းပြေးပြီး တောထဲမှာ သစ်ပင်အမည်တွေ လိုက်မှတ်နေရင်း တစ်ကြိမ်နှင့် နောက်တစ်ကြိမ်ကတော့ အာရုံကြောချို့တဲ့နေသည့် သူ့သားကြီး ကျောင်းစသွားတဲ့နေ့မှာပါ။ သူက “ကိုယ့်ဟာကိုယ်ဖြစ်အောင် လုပ်နိုင်ဖို့နှင့် အရင် ကျောင်းသားတွေရဲ့ အတွေ့အကြုံတွေကိုဆက်ခံရန် အတွက် အခြားသူတွေနဲ့အတူ ကျောင်းသို့သွားပြီး အတူစာသင်၊ အတူကစားကြတာ” ဟု ဖြေခဲ့ပါသည်။

ရတနာပုံတက္ကသိုလ်သည် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး အမရပူရမြို့နယ်အတွင်း တောင်သမန်ကျေးရွာ၊ အိုးဘိုကျေးရွာနှင့် ထန်းတောကျေးရွာအနီးတွင် တည်ရှိပါသည်။ အမရပူရမြို့နယ်သည် မြောက်လတ္တီတွဒ် ၂၁ ဒီဂရီ ၅၃ မိနစ် ၂၀ စက္ကန့် ၊ အရှေ့လောင်ဂျီတွဒ် ၉၆ ဒီဂရီ ၄ မိနစ် ၄ စက္ကန့် အတွင်း၌ တည်ရှိပါသည်။

အဘိုးကြီးအို ခါးကုန်းကုန်း မသေပါနဲ့ဦး နောင်နှစ်ခါ တန်ဆောင်မုန်း ပွဲကြည့်ပါဦး မြိုင်မြိုင်ဆိုင်ဆိုင်၊ မြိုင်မြိုင်ဆိုင်ဆိုင် လတန်ဆောင်တိုင်၊ မြိုင်မြိုင်ဆိုင်ဆိုင်၊ မြိုင်မြိုင်ဆိုင်ဆိုင် လတန်ဆောင်တိုင် ကထိန်ပွဲခင်းပါတဲ့ လတန်ဆောင်တိုင် အထက်ဖော်ပြထားသော ရှေးရိုးရာနှင့် ခေတ်သစ်သီချင်းနှစ်ပုဒ်က တန်ဆောင်မုန်းလ၏ ပွဲတော်မျိုးစုံကို ဖော်ပြလျက်ရှိပါသည်။

စာဖတ်ခြင်းဆိုရာတွင် လူ့ဘဝအစ ကျောင်းနေစ မူလတန်း ‘ဝ’ လုံးလေးစရေးခဲ့သည်မှစ၍ စာဖတ်ကြရသည်။ ဗျည်းနှင့်သရ ချိတ်ဆက်နိုင်ခဲ့သည့်အခါ ၊ မင်္ဂလာဖိတ်စာ၊ အလှူဖိတ်စာ၊ ကြော်ငြာကဲ့သို့ စာတိုပေစလေးများ ဖတ်ခဲ့ရာမှ စာဖတ်ခြင်းများ မြင့်တက်ခဲ့ရသည်။

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် ကြီးမားသောမဲစာရင်း မှားယွင်းမှုများဖြစ်ပေါ်ခဲ့သဖြင့် တပ်မတော်က အာဏာရပါတီနှင့် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်တို့အား ဖြေရှင်းပေးရန် အကြိမ်ကြိမ်တောင်းဆိုခဲ့သော်လည်း တာဝန်ယူ ဖြေရှင်းခြင်း မရှိဘဲ လျစ်လျူရှုခဲ့သည်။ ထို့အပြင် အာဏာရပါတီသည် တတိယအကြိမ် လွှတ်တော် များခေါ်ယူပြီး အစိုးရဖွဲ့စည်းကာ နိုင်ငံတော် အာဏာကို အတင်းအဓမ္မရယူရန်ပင်ကြိုးစားလာခဲ့ သည်။ ထို့ကြောင့် တပ်မတော်က ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေအရတိုင်းပြည်တာဝန်ကို ခေတ္တထိန်းသိမ်းခဲ့ရသည်။

အရှေ့တောင်ကြောဘက်ဆီမှတိုက်ခတ်လာသော ထင်းရှူးရနံ့လေအေးတို့သည် လူအုပ်အကြားသို့ ဖြန့်ကြက်တိုးနေသည်။ လတ်ဆတ်သော ထင်းရှူးရနံ့လေအေးကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံး လန်းဆန်းသွား၏။ လူအုပ်ကြားတိုးဝှေ့နေစဉ်က သတိမထားမိသော လေအေးကို လူအုပ်နှင့် လွတ်ကင်းချိန်မှ အားရပါးရရှူမိသည်။ စိတ်ရောကိုယ်ပါ အေးချမ်းသွားတော့၏။ စိတ်အေးချမ်းသွားမှ ဝန်းကျင်ပတ်လည်ကို မျှော်ကြည့်လိုက်တော့ မြင်မြင်သမျှသည် လူပင်လယ်ကြီးပမာ။ အဆုံးအစ ကလနားသတ်ကိုမမြင်ရ။ ထိုအထဲတွင် အများသူငါလို မိမိသည်လည်း စီးမျောလျက်ရှိနေ၏။

ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီးက ကျန်းမာခြင်း၏အဓိပ္ပာယ်ကို ဖွင့်ဆိုရာတွင် ခန္ဓာကိုယ်တွင် ရောဂါဘယကင်းရှင်း၍ ကိုယ်၏ ကျန်းမာရေးကောင်းမွန်ခြင်း၊ စိတ်၏ကျန်းမာရေး ကောင်းမွန်ခြင်း၊ လူမှုဘဝအသိုင်းအဝိုင်းတွင် ပေါင်းသင်းဆက်ဆံရေး အဆင်ပြေစွာဖြင့် နေထိုင်နိုင်ခြင်းဟူသည့် အခြေခံအချက်(၃)ချက် ပြည့်စုံသည့်အခါမှသာ ကျန်းမာခြင်းနှင့်ပြည့်စုံသည်ဟု သတ်မှတ်ထားပါသည်။ လူတစ်ဦးတစ်ယောက်အနေဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်တွင် ရောဂါမျိုးစုံဖြစ်ပွား ခံစားနေရပါက ထိုသူအနေဖြင့် စိတ်လည်းချမ်းသာမည်မဟုတ်ဘဲ လူမှုစီးပွားဘဝ အဆင်ပြေစွာ နေထိုင်နိုင်ရေးကိုပါ အဆင့်ဆင့် ဆက်လက်ထိခိုက်စေမည် ဖြစ်ပါသည်။