မြန်မာနိုင်ငံသည် ယဉ်ကျေးမှုအစဉ်အလာ ကြီးမားသောနိုင်ငံဖြစ်သည်။ သမိုင်းအစဉ်အဆက် နှစ်ပေါင်းထောင်ချီ၍ တိုင်းရင်းသား ညီအစ်ကိုမောင်နှမများ မရှိအတူ ရှိအတူ အေးအတူပူအမျှ နေထိုင်ကြသည်။ အစဉ်အဆက်ကျင့်သုံးခဲ့သော ယဉ်ကျေးမှု ဓလေ့ထုံးတမ်းစဉ်လာများနှင့် နှစ်လိုဖွယ်နေထိုင်ခဲ့သည်။ ဗုဒ္ဓသာသနာသည် မြတ်စွာဘုရားရှင် ပေါ်ထွန်းပြီးနောက် ပုဂံခေတ်မှ စ၍ ဘာသာ၊ သာသနာထွန်းကားလာခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှုသမိုင်းတွင် ဝံသာနုရက္ခိတ၊ အမျိုးဘာသာသာသနာ စသည်ဖြင့် အမျိုးသားရေးစိတ်ဓာတ်ကို မြှင့်တင်ခြင်းက အဦးအစဖြစ်သည်။ မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံး၊ မြန်မာအမျိုးသားတစ်ရပ်လုံး တိုင်းတစ်ပါးသားတို့၏လက်အောက် ကျရောက်နေပြီး ဖိနှိပ်ခံ၊ အနှိမ်ခံလူမျိုးများအဖြစ် နေထိုင်ခဲ့ရသည့် လွန်ခဲ့သည့် နှစ်ပေါင်း ၁၀၀ ကျော်ကာလက မိမိတို့ ဘိုးဘေးများ၏ ခံစားချက်များကို မျက်မှောက်ခေတ်မျိုးဆက်တို့ သိမြင်ပြီး နားလည်ခံစားနိုင်ရန် လိုအပ်သည်။ နယ်ချဲ့ဗြိတိသျှ တို့သည် အုပ်စိုးခံ မြန်မာတို့ကို လူလူချင်းအတူတူ၊ တန်းတူ ရည်တူဟူ၍ သဘောမထားခဲ့သည့်အပြင် အောက်တန်းကျသည့် လူမျိုးများ၊ မယဉ်ကျေးသူများ၊ ပျင်းရိသူများ၊ ဖျင်းအသူများအဖြစ်သာ မြင်ကြသည်။

ကမ္ဘာပေါ်တွင် ရှေးဦးကာလက ဘိန်းကိုစတင်တွေ့ရှိပြီး အသုံးပြုရာမှစ၍ တစ်ဆင့်ထက်တစ်ဆင့် မြင့်သည့် မူးယစ်ဆေးဝါးပြဿနာ ဖြစ်လာသည်။ မူလကဘိန်းနှင့် ပတ်သက်သည့်အသုံးပြုမှုနှင့် ပတ်သက်၍ လူမှုရေးပြဿနာအဖြစ် ရှုမြင်ခဲ့ရာမှ နေနောက်ပိုင်းတွင် လူမှုရေးနယ်ပယ်တွင်သာမက နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးနယ်ပယ်များတွင်ပါ အသုံးချလာကြသည်ကို တွေ့ရသည်။ မူးယစ်ဆေးဝါးကို လူမှုရေးပြဿနာအဖြစ် ထိန်းချုပ်တိုက်ဖျက်ခြင်းမပြုဘဲ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်တွင် အသုံးချ နေသရွေ့ မူးယစ်ဆေးဝါးပြဿနာသည် ကမ္ဘာပေါ်မှ မည်သည့်အခါမျှ ပျောက်ကွယ်သွားမည် မဟုတ်ပေ။

ရဟန်းဟူသည် တရားကို ကောင်းစွာကျင့်ခြင်း၊ မှန်စွာကျင့်ခြင်း၊ ကုသိုလ်ပြုခြင်းသည် ကောင်း၏၊ ကောင်းမှုပြုခြင်းသည် ကောင်း၏။ မညှဉ်းဆဲခြင်းသည် ကောင်း၏။ သတ္တဝါတို့ကို သနားခြင်းသည် ကောင်း၏ဟု နှလုံးသွင်းကျင့်နေသူ၊သံသရာမှ လွတ်မြောက်အောင် ကျင့်နေသူ၊ ကိလေသာအနှောင်အဖွဲ့ ကင်းသူ၊ ငြိမ်းချမ်းအောင်နေသူ ဖြစ်ပြီး လောကတ္ထစရိယ-လောက၏အကျိုးစီးပွား၊ ဉာတတ္ထစရိယ မိမိလူမျိုး၊ မိမိမျိုးနွယ်တို့၏ အကျိုးစီးပွား၊ ဗုဒ္ဓတ္ထစရိယ- မိမိ ကိုယ်တိုင် သံသရာမှ လွတ်မြောက်ကြောင်း တို့အတွက် ဖြည့်ကျင့် ထမ်းဆောင်နေသူလည်း ဖြစ်သည်။ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့အဖို့ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာကို အမြတ်ဆုံးသော ရတနာသုံးပါးအဖြစ် အထွတ်အမြတ်ထားကြသည့်အလျောက် သာသနာ့ဝန်ထမ်း ရှင်ရဟန်းတို့အားဗုဒ္ဓသာသနာ အရှည်တည်တံ့စေရန် ကျင့်ဆောင်သူ၊ စောင့်ရှောက် ထိန်းသိမ်းသူများအဖြစ်လည်း အလေးအမြတ်ပြုကြ သည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် ဘာသာပေါင်းစုံ လွတ်လပ်စွာကိုးကွယ်ခွင့်ရှိသော နိုင်ငံဖြစ်သည်။ ဘာသာရေးအရ လွတ်လပ်ခွင့်ရှိသော နိုင်ငံဖြစ်သည်။ မည်သည့်ဘာသာမဆို လွတ်လပ်စွာ ကိုးကွယ်ခွင့် ရရှိနေကြသည်။ ဘာသာရေးအရ မြန်မာနိုင်ငံသည် ဗုဒ္ဓဘာသာ ဝင်များ အများစုနေထိုင်သော နိုင်ငံဖြစ်သည်။ အစဉ်အလာအရ ဗုဒ္ဓဘာသာ သာသနာထွန်းကားပြန့်ပွားရေးကို မင်းနှင့်ပြည်သူ သဒ္ဓါထက်သန်စွာ တည်ဆောက်ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်လျက်ရှိသည်။

လတကာတို့တွင် တန်ဆောင်မုန်းလသည် မွေ့လျော်ဖွယ်ကောင်းသော လဖြစ်သည်ဟု ရှေးစာဆိုတို့ကဆိုသည်။ ၁၂ လရာသီပွဲများ အနက် တန်ဆောင်မုန်းလ၏ ထင်ရှားသည့်ပွဲမှာ ကထိန်ပွဲပင်ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံအတွင်း ဒေသအသီးသီးတို့တွင် ခြိမ့်ခြိမ့်သဲသဲကျင်းပသည့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာပွဲဖြစ်သည်။ ကထိန်ပွဲကျင်းပခြင်း၏ မူလအစသည် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရား သက်တော်ထင်ရှား ရှိစဉ်ကာလ ဓုတင်ဆောင်သော ပါဝေယျကတိုင်းသားရဟန်းတော်သုံးကျိပ်တို့၏ ဆင်းရဲပင်ပန်းမှု ကို တွေ့မြင်တော်မူပြီးနောက် ကထိန်ခင်းရန် ခွင့်ပြုတော်မူခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ယနေ့ကာလတွင် နိုင်ငံအတွင်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဖြစ်ပွားမှု လျော့ကျလာပြီဖြစ်၍ အခြေခံပညာ ကျောင်းများ ဖွင့်လှစ်ပြီးနောက် အဆင့်မြင့် ပညာကျောင်းများ ဖွင့်လှစ်ရန် ပြင်ဆင်ဆောင်ရွက်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။ ပညာအမွေပေးဝေရေးအတွက် အခြေခံပညာ ဆရာ ဆရာမများနှင့် တက္ကသိုလ်၊ ဒီဂရီကောလိပ်တို့မှ ဆရာ ဆရာမများ သစ်လွင်ကြိုဆိုပွဲများ၊ မွမ်းမံသင်တန်းဖွင့်လှစ်ပွဲများကို မြင်တွေ့ရသည်မှာ နိုင်ငံအတွက် ဝမ်းမြောက်ဖွယ်၊ အားတက်ဖွယ်ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် စွမ်းဆောင်ရည်ရှိသော လူ့အဖွဲ့အစည်း တစ်ရပ်လိုအပ်သည်။ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ လူ့အဖွဲ့အစည်းသည် အလုပ်လုပ်နိုင်သည့် စွမ်းရည် (The ability to work) နှင့် အလုပ်လုပ်လိုသည့်စိတ် (The will to work) တို့ရှိနေမှသာ ၎င်းနိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရန် အလားအလာ ရှိမည်ဖြစ်သည်။ နောက်ထပ်လိုအပ်ချက်တစ်ရပ်မှာ လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ အရည်အသွေးနှင့် အရည်အချင်း တို့ကို သက်ဆိုင်ရာ အစိုးရများက နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် အထိရောက်ဆုံး အသုံးပြုနိုင်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ယင်းသို့ အသုံးပြုရာတွင် အစိုးရက တိုက်ရိုက်အသုံးပြုခြင်းနှင့် ပြည်သူတို့က မိမိတို့ အသိစိတ်ဓာတ်ဖြင့် အသုံးပြုလာအောင် သွယ်ဝိုက်၍ အခြေအနေများ ဖန်တီးပေးရန် လိုအပ်သည်ဟု ပညာရှင်များက ဆိုကြသည်။

အကြမ်းဖက်အဖွဲ့များဖြစ်သည့် CRPH နှင့် NUG တို့က တိုင်းပြည်အလုံးစုံပျက်သုဉ်းရေး ဦးတည်ချက်ဖြင့် သွေးထိုးမြှောက်ပင့် ထောက်ပံ့ပေးမှုများကြောင့် ပြည်တွင်းမှ အစွန်းရောက် များနှင့် အကြမ်းဖက်သမား PDF များက နိုင်ငံအတွင်း အချို့ဒေသများ၌ ဆန့်ကျင်ဘက် ပါတီဝင်များ၊ အစိုးရကိုထောက်ခံသူ အပြစ်မဲ့ပြည်သူများအား ရက်စက်စွာသတ်ဖြတ်မှု သတင်းများကို စိတ်မချမ်းမြေ့ဖွယ်ကြားသိနေရသည်။

အခြေခံပညာကျောင်းများ ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်မှာ ဒုတိယ ရက်သတ္တပတ်သို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။ ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါကြောင့် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများနည်းတူ မိမိတို့နိုင်ငံမှ ကျောင်းသား ကျောင်းသူများမှာလည်း ကျောင်းများပိတ်ရပြီး စာသင်ပျက်ခဲ့ရသည်။ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်တွင် စာသင်နှစ်တစ်နှစ် ဆုံးရှုံးခဲ့ရပြီး ကျောင်းသူ ကျောင်းသားတို့ အသက်တစ်နှစ် ကြီးပြင်းခဲ့ရသည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် စာသင်နှစ်တွင်မူ စာသင်နှစ်အစ တစ်လကျော်ခန့်သာ သင်ကြားခဲ့ရပြီး ကပ်ရောဂါ လှိုင်းမြင့်တက် လာမှုကြောင့် ကျောင်းများ တစ်ဖန်ပြန်၍ပိတ်ခဲ့ရပြန်သည်။ ယခု ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှု ငါးရာခိုင်နှုန်း အောက်သို့လျော့ကျ လာမှုနှင့်အတူ အသက် ၁၂ နှစ်အထက် ကလေးများကို ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံပေးပြီး နိုဝင်ဘာ ၁ ရက်နေ့မှစ၍ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်မှု စိတ်မချရသေးသည့် မြို့နယ် ၄၀ ကျော်မှလွဲ၍ ကျန်မြို့နယ်များတွင် အခြေခံပညာကျောင်းများ ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်သည့်အခါတွင်မူ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းများ၏ ကျောင်းမတက်ရေး၊ ကျောင်းမအပ်နှံရေးလှုံ့ဆော်မှုများ၊ ခြိမ်းခြောက်မှုများနှင့် သတ်ဖြတ် တိုက်ခိုက်မှုများပါ ပေါ်ပေါက်လာသည်။