ရခိုင်ပြည်နယ်မှ နေရပ်စွန့်ခွာသူများ ပြန်လည်လက်ခံရေးကိစ္စရပ်များနှင့်စပ်လျဉ်း၍ မြန်မာနိုင်ငံသည် မြန်မာ-တရုတ်-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် သုံးနိုင်ငံအကြား သုံးပွင့်ဆိုင်သံတမန်ဆွေးနွေးပွဲများ ကျင်းပ၍လည်းကောင်း၊ မြန်မာ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နှစ်နိုင်ငံပူးတွဲလုပ်ငန်းအဖွဲ့အစည်းအဝေးများကျင်းပ၍လည်းကောင်း အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

လူအများစုနားလည်နေတဲ့ ကျန်းမာဖို့ဆောင်ပုဒ် က “ရေများများသောက်၊ အဆီနဲ့ ဆား၊ သကြား လျှော့စား၊ မေတ္တာများများပွား ကျန်းမာခြင်း အကြောင်းတရား” ဖြစ်ပါတယ်။ လမ်းလျှောက်ဖို့ ကိစ္စဟာလည်း ကျန်းမာရေးကောင်းဖို့အကြောင်းတရားဖြစ်လို့ ဒီဆောင်းပါးကို “လေရှူ လမ်းလျှောက်ရေများများသောက်” ဆိုပြီး ခေါင်းစဉ်တပ်လိုက် ပါတယ်။

မြန်မာ့မီးရထားအနေဖြင့် ယခုနှစ် မေလ ၁ ရက်နေ့က သက်တမ်း ၁၄၅ နှစ် ဆိုသည့် ဘူတာစဉ်အမှတ်ကို ဖြတ်ကျော် ခုတ်မောင်းခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ မြန်မာ့ မီးရထားပေါ်ပေါက်လာပုံ သမိုင်းအကျဉ်း ပြန်ပြောင်းကြည့်ရလျှင် ၁၈၅၂ ခုနှစ်တွင် အင်္ဂလိပ်နယ်ချဲ့တို့အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံကို ဒုတိယအကြိမ်ကျူးကျော်သိမ်းပိုက် ပြီးနောက် အောက်မြန်မာပြည်၏ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးမှာ လူသွားလမ်း၊ လှည်းလမ်းကြောင်းများနှင့် မြစ်ချောင်းတို့တွင် လှေသမ္ဗန်များဖြင့်သာ ဆက်သွယ်သွားလာလျက်ရှိခြင်း၊ ၁၈၆၉ ခုနှစ်တွင် စူးအက်တူးမြောင်း ဖွင့်လှစ်ပြီးနောက် အဓိကဒေသ ထွက်ကုန်ဖြစ်သည့် ဆန်နှင့်အခြားပို့ကုန်များ တင်ပို့မှုတိုးတက်လာခြင်းနှင့် အထက်မြန်မာပြည်ကို အုပ်ချုပ်လျက်ရှိသည့် မြန်မာဘုရင်က စစ်တုံ့ပြန်သည့်အခါ၎င်းတို့၏ ဗြိတိသျှစစ်တပ်နှင့် စစ်လက်နက်ပစ္စည်းများကို အလျင်အမြန် ရွှေ့ပြောင်းပို့ဆောင်နိုင်ရန်တို့ အတွက် ရထားလမ်းဖောက်လုပ်ရန် သုံးသပ်လာကြသည်။

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အချို့ကိစ္စရပ်များဟာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သင့်တဲ့အရာဆို ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။ မပူးပေါင်းလို့မရပါဘူး။ ဒီအချက်ကိုမျက်ကွယ်ပြုပြီး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရမယ့်အစား ပိတ်ဆို့ဖို့၊ ဖြတ်တောက်ဖို့၊ တားဆီးဖို့ချည်းပဲလုပ်နေမယ်ဆိုရင် ထိုအရေး၊ ထိုပြဿနာဟာအောင်မြင်မှုရဲ့ ပြောင်းပြန်ရလဒ်တွေကိုသာ ရရှိတတ်ပါတယ်။ လူကုန်ကူးမှုတိုက်ဖျက်ရေးအရေးဟာ တစ်နိုင်ငံတည်းမက နိုင်ငံအားလုံးနဲ့ဆက်စပ်နေတဲ့ကိစ္စပါ။ အနည်းဆုံးတော့ လူတွေစထွက်ခွာရာ မူရင်းနိုင်ငံနဲ့ ဖြတ်သန်းရာနိုင်ငံတွေ၊ နောက်ဆုံးသူတို့အလုပ်လုပ်မယ့် ဆိုက်ရောက်နိုင်ငံတွေဆိုပြီး ပါဝင်ပတ်သက်တဲ့နိုင်ငံတွေရှိကြပါတယ်။ အားလုံးပါဝင်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှ အဖြေထွက်တဲ့ ကိစ္စရပ်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။

ကမ္ဘောဇသာဒီနန်းတော်သည် ဒုတိယမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီးကို တည်ထောင်ခဲ့သော ဘုရင့်နောင်ကျော်ထင်နော်ရထာမင်းလက်ထက်က တည်ဆောက်ခဲ့သောနန်းတော်ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘောဇသာဒီနန်းတော်ကို မြန်မာသက္ကရာဇ် ၉၁၅ (ခရစ်နှစ် ၁၅၅၃ ခုနှစ်) တွင် တည်ဆောက်ခဲ့ကြောင်း၊ နန်းတော်တည်ဆောက်ရာမြေကို ကမ္ဘောဇသာဒီဟုသမုတ်ခဲ့ကြောင်း၊ နန်းတော်ဝန်းကျင်တွင် မင်းမိဖုရားအိမ်တော်၊ ကိုယ်လုပ်မောင်းမတို့အိမ်၊ ရွှေတိုက်၊ ငွေတိုက်၊ ကြေးတိုက်၊ ပုဆိုးတိုက်တို့ကို ဆောက်လုပ်ကြောင်း မှန်နန်းမဟာရာဇဝင်တော်ကြီးတွင် ဖော်ပြထားသည်။ ကမ္ဘောဇသာဒီဟု အမည်သမုတ်ခဲ့ရခြင်း၏အကြောင်းရင်းမှာ ကမ္ဘောဇ-ရှမ်းပြည်တစ်ခွင် အေးချမ်းစေခြင်းဟူသော အဓိပ္ပာယ်ဖြင့် အမည်သမုတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သမိုင်းပညာရှင်အချို့က ဆိုသည်။

လူ့ဘဝတွင် အသက်ရှင်သန် နေထိုင်ရစဉ်အတွင်း ကျန်းမာစွာနေထိုင်ရခြင်း၏တန်ဖိုးသည် အလွန်ကြီးမားလှပါသည်။ လူသားတို့သည် အများအားဖြင့် ကျန်းမာခြင်း၏တန်ဖိုးကို နေထိုင်မကောင်းဖြစ်ချိန်၊ ရောဂါဘယထူပြောလာချိန်မှသာ သိရှိလာတတ်ပါသည်။ ကျန်းမာခြင်း၏တန်ဖိုးရှိမှုအပေါ် အမှတ်တမဲ့ ထားလေ့ရှိကာ သတိမမူကြဘဲ ဖျားနာပြီး ရောဂါဘယဖြစ်ပွား၍ မထနိုင်မသွားနိုင်၊ မစားနိုင် မသောက်နိုင်ဖြစ်ချိန်မှ ကျန်းမာခြင်း၏ တန်ဖိုးရှိပုံကို သတိရကြသည်။ ရခဲလှသော လူ့ဘဝတွင် လူဖြစ်ရကျိုးနပ်စေရန်၊ လူဖြစ်မရှုံးစေရန် အခြေခံလိုအပ်သည့် ကျန်းမာရေးကောင်းမွန်ခြင်း၊ ကြံ့ခိုင်သွက်လက်ခြင်းတို့ကို ရရှိပိုင်ဆိုင်နိုင်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ ကိုယ်ရောစိတ်ပါ ကျန်းမာကြံ့ခိုင်မှသာလျှင် လောကီအလုပ်၊ လောကုတ္တရာအလုပ်များကို ပေါက်မြောက်အောင်မြင်အောင် စွမ်းဆောင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အချို့ကိစ္စရပ်များဟာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သင့်တဲ့အရာဆို ပူးပေါင်းဆောင်ရွက် ရမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ မပူးပေါင်းလို့မရပါဘူး။ ဒီအချက်ကို မျက်ကွယ်ပြုပြီး ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရမယ့်အစား ပိတ်ဆို့ဖို့၊ ဖြတ်တောက်ဖို့၊ တားဆီးဖို့ချည်းပဲ လုပ်နေမယ်ဆိုရင် ထိုအရေး၊ ထိုပြဿနာဟာ အောင်မြင်မှုရဲ့ ပြောင်းပြန်ရလဒ်တွေကိုသာ ရရှိတတ်ပါတယ်။ လူကုန်ကူးမှု တိုက်ဖျက်ရေး အရေးဟာ တစ်နိုင်ငံတည်းမက နိုင်ငံအားလုံးနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ ကိစ္စပါ။ အနည်းဆုံးတော့ လူတွေစထွက်ခွာရာ မူရင်းနိုင်ငံနဲ့ ဖြတ်သန်းရာနိုင်ငံတွေ၊ နောက်ဆုံး သူတို့အလုပ်လုပ်မယ့် ဆိုက်ရောက်နိုင်ငံတွေဆိုပြီး ပါဝင်ပတ်သက်တဲ့ နိုင်ငံတွေရှိကြပါတယ်။ အားလုံးပါဝင်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှ အဖြေထွက်တဲ့ ကိစ္စရပ်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံ လူကုန်ကူးမှုတိုက်ဖျက်ရေးနှင့် ပတ်သက်၍ နိုင်ငံခြားအစိုးရများ၏ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုအပေါ် အမေရိကန်သမ္မတ၏ အဆုံးအဖြတ်ကြေညာချက် (Presidential Determination No.2023-02) အား “Memorandum on Presidential Determination with Respect to the Efforts of Foreign Governments Regarding Trafficking in Persons” ခေါင်းစဉ်ဖြင့် အမေရိကန်သမ္မတအိမ်ဖြူတော်က ၁၄-၁၀-၂၀၂၂ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အာဆီယံနဲ့ပတ်သက်ရင် စာရေးသူရင်ထဲမှာ ခံစားချက်ရှိနေပါတယ်။ စာရေးသူမှမဟုတ်ပါဘူး။ အများပြည်သူများမှာလည်း ကျွန်တော့်လိုမျိုးခံစားချက်ရှိပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံဟာ အာဆီယံ အဖွဲ့အစည်းကို ၁၉၉၇ ခုနှစ် ဇူလိုင် ၂၃ ရက်မှာ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုပါဝင်ဖြစ်တဲ့ အကြောင်းရင်းကလည်း မြန်မာတို့အနေနဲ့ဆန္ဒရှိသလို အခြားအာဆီယံနိုင်ငံ အားလုံး ကလည်း မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပထဝီဝင်အနေအထား အချက်အချာကျမှု သိရှိတဲ့အတွက် မြန်မာကို အာဆီယံမှာ ပါဝင်စေချင်ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း မြန်မာတို့ အာဆီယံကို ဝင်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

မကြာမီ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒီဇင်ဘာအားကစားလပင် ရောက်ရှိတော့မည်ဖြစ်သည်။ အမှန်ကတော့ အားကစားလတွင်သာမက ကျန်သည့်လများတွင်လည်း အားကစားလှုပ်ရှားသင့်ပေသည်။ ထိုအချက်ကို သိနေသောတာဝန်ရှိသူများသည် ရေဒီယိုခေတ်ကတွင်ပင်မက ယခု တီဗွီခေတ်ထိတိုင်အောင် နံနက်ချိန်ခါ အားကစားလှုပ်ရှားမှုလေ့ကျင့်ခန်းများ ထုတ်လွှင့်ပြသတိုက်တွန်းလျက်ရှိနေသည်။ အချို့နိုင်ငံ၏ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများတွင် အလုပ်ဝင်ချိန်မတိုင်မီ ကျန်းမာရေးလေ့ကျင့်ခန်းများလုပ်ပြီးမှသာ လုပ်ငန်းခွင်သို့ဝင်ကြသည်။ ထိုအခါ လုပ်ငန်းခွင်ဝင်မည့်သူများ၏ ကိုယ်စိတ်ကျန်းမာရေးသာမက လုပ်ငန်းခွင်အတွက်လည်း အကျိုးကျေးဇူးများစွာရရှိပြီး ကုန်ထုတ်လုပ်မှုပါတိုးတက်စေကြောင်း အထောက်အထားများရှိပေသည်။