အွန်လိုင်းတွင် “ပွဲဟေ့” ဟု ဆိုလိုက်လျှင် ဘယ်သူဘာဖြစ်သည်ဆိုသည်ကို စိတ်ဝင်စားကြသူများက ဒုနဲ့ဒေးပင်။ “ပွဲ” ဟု ဆိုကြသည့် ဖြစ်ရပ်အများစုသည် အမှန်အားဖြင့် လူတစ်ဦးတစ်ယောက်၏ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာများနှင့် သက်ဆိုင်သည့် ကိစ္စရပ်များသာ။ အများနှင့် သက်ဆိုင်သည့် ကိစ္စရပ်များကို ဖော်ပြပါကလည်း အကျိုးထက်အပျက်ကို ဦးတည်နေသည်က များသည်သာ။

နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအတွက် နယ်မြေတည်တံ့မှု၊ အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်စိုးမှုနဲ့ အမျိုးသားလွတ်လပ်ရေး အဓွန့်ရှည်တည်တံ့ဖို့အတွက် နိုင်ငံတော်ကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ဖို့ နိုင်ငံသားတိုင်းမှာ တာဝန်ရှိပါတယ်။ နိုင်ငံတိုင်းက မိမိတို့နိုင်ငံကို ကာကွယ်ဖို့ကာကွယ်ရေးစီမံချက်အသီးသီးကို ချမှတ်ကြတဲ့အခါ နိုင်ငံအများစုမှာ အရွယ်ရောက်သူနိုင်ငံသားတိုင်း စစ်မှုမထမ်းမနေရဥပဒေကို ပြဋ္ဌာန်းအကောင် အထည်ဖော်ကြလေ့ရှိပါတယ်။

ကမ္ဘာတွင် သဘာဝသယံဇာတများ ရှားပါးခြင်း၊ သစ်တောပြုန်းတီးခြင်း၊ သဘာဝဂေဟစနစ် ပျက်စီးခြင်း၊ ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲ အရင်း အမြစ်များ ယိုယွင်းလာခြင်း၊ ရေညစ်ညမ်းမှုနှင့် လေညစ်ညမ်းမှု စသည့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ပြဿနာများနှင့် စိန်ခေါ်မှုမျိုးစုံဖြင့် ခြိမ်းခြောက်လျက် ရှိပါသည်။ မဲခေါင်ဒေသသည် သစ်တောကို အမှီသဟဲပြုနေသည့် ခန့်မှန်းခြေလူဦးရေ ၈၅ သန်းတို့၏ မှီတင်း နေထိုင်ရာ ဒေသတစ်ခုဖြစ်ပြီး ထိုလူဦးရေ၏ သုံးပုံတစ်ပုံကျော်သည် ဒေသခံတိုင်းရင်းသားများ ဖြစ်ကြသည်။ ဒေသအတွင်းရှိ ခန့်မှန်းခြေလူဦးရေ၏ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် ဆင်းရဲနွမ်းပါးကြသည့်အတွက်သဘာဝအရင်းအမြစ်များကို ရယူသုံးစွဲမှုနှင့် စီးပွားရေးပိုမိုဖွံ့ဖြိုးတိုး တက်လာမှုတို့ကြောင့် ၁၉၉၀ နှင့် ၂၀၁၅ အတွင်း ပျမ်းမျှသစ်တော ၄ ဒသမ ၉ ရာခိုင်နှုန်း ဆုံးရှုံးခဲ့ပြီး မဲခေါင်ဒေသရှိ သစ်တောအသိုင်းအဝိုင်းသည် တောတောင်ရေမြေပေါ်တွင်အခြေခံ၍ ရေရှည်ထိန်းသိမ်းလုပ်ကိုင်သွားနိုင်ရေး ဆောင်ရွက်ရာတွင် စိန်ခေါ်မှုများစွာ ရင်ဆိုင်ရသည်။ ဒေသတွင်းနိုင်ငံများအားလုံးသည် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ကာကွယ်ရေးနှင့် ရေရှည်တည်တံ့သော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတို့တွင် အလားတူပြဿနာများ၊ စိန်ခေါ်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေကြရသည့်အတွက် သစ်တောပြုန်းတီးမှု ကြုံတွေ့နေမှုအပေါ် ကာကွယ်နိုင်ရေးအတွက် ဒေသတွင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုသည် အရေးကြီးပါသည်။

တက္ကသိုလ်၊ ကောလိပ်၊ ကျောင်းတွေဟာ ဒေသရဲ့ဥပစာ၊ လူထုအတွက်အခရာ၊ ဒီနယ်ပယ်ပရဝဏ်အတွင်းမှာ တာဝန် ထမ်းရွက်ကြတဲ့ ဆရာ ဆရာမ၊ ပါမောက္ခ တွေဟာ Intellectual capital ဖြစ်တာ ကို တွေ့ရပါတယ်။ ဒီလိုတက္ကသိုလ်၊ ကောလိပ်ဧရိယာတွေမှာ ရောက်ရှိနေကြတဲ့ ပါမောက္ခဆရာကြီး ဆရာမကြီးတွေ၊ ပညာရှင်ကြီးတွေရဲ့ ဇွဲ၊ လုံ့လ၊ ဝီရိယ၊ သမာဓိ၊ သတိ၊ ပညာတို့ဟာ နိုင်ငံတော်အရေး၊ အမျိုးသားရေးနဲ့ လူမျိုးရှင်သန် ကြီးထွားရေးတွေနဲ့ တစ်ဆက်တစ်စပ်တည်း ဖြစ်နေပါတယ်။

အခြေအနေနဲ့ အချိန်အခါအရတော့ သင့်တော်မယ်ထင်ပါတယ်။ ငြိမ်းချမ်းတယ်ဆိုတာမရှိတဲ့ အနိဋ္ဌာရုံတွေနဲ့ ကမ္ဘာကြီးထဲ ရောက်နေတာဖြစ်တဲ့အတွက်... တစ်နေရာကတစ်နေရာ စစ်ခင်းရတာ လွယ်နေတဲ့ခေတ်ကြီး၊ ဘယ်နေရာကြည့်ကြည့် နေရာလုပွဲချည်း၊ အကျိုးစီးပွား အပြိုင်အဆိုင်ခေတ်ကြီး၊ ကိုယ်ဦးကိုယ်ချ၊ သူဦးသူချ၊ ကိုယ့်ဒေသ၊ ကိုယ့်လူမျိုးပါမချန် အင်အားနည်းသူကို ဖျက်ဆီးဖို့ဝန်မလေး၊ ချနင်းခံရတဲ့ခေတ်ကြီးမှာ အင်အားကသာ အခရာဖြစ်နေတာ မဆန်းပါ။ ဒါကြောင့် အင်အားကိုတည်ဆောက်ရလိမ့်မယ်။

ချစ်တဲ့သူငယ်လေ သူငယ်ချင်းကောင်း ယောက်မတို့လေ။ သူများမောင်မှာ စစ်သံကြားလျှင် နာဖျားဥပါယ်ခိုကြတယ်။ နှမလေးမယ်တို့မောင်မှာ စစ်သံကြားလျှင် ရွှေဓားပိုက်ကာ အိုးစားဖက်ကို လိုက်လို့ရှာသည် ရိက္ခာကနည်း မိုးကသည်းနှင့် သင်းတွဲကိုကူးပါလိမ့်မလားတော်။

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အင်တာနက်နည်းပညာလုပ်ငန်းကြီးဖြစ်တဲ့ ဂူဂဲလ်(Google)ဟာ သတင်းအချက်အလက်နဲ့ နည်းပညာဆိုင်ရာ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေး အစရှိတဲ့ လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေကို တစ်ကမ္ဘာလုံးလွှမ်းခြုံကာ အချိန်နဲ့အမျှဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိပါတယ်။

ယခုအခါ လူငယ်အချို့တွင် PDF ဂိမ်းကစားခြင်း ခေတ်စားနေသည်။ PDF game ဟူသည် အကြမ်းဖက်အားပေး ဂိမ်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ PDF လူငယ်များ က IT အကူအညီရယူ၍ online ကြော်ငြာခြင်း၊ online ဂိမ်းကစားခြင်းသည် ၎င်းတို့၏ အကြမ်းဖက်လုပ်ငန်းများအတွက် အလှူငွေရှာခြင်း နည်းအမျိုးမျိုးအနက် တစ်ခုပင်ဖြစ်သည်။ PDF ဂိမ်းအသစ်တစ်ခုပြီး တစ်ခုထွက်၍ လူများများဆော့နိုင်ရန် အချင်းချင်းမျှဝေကြသည်။ အင်တာနက်ကဲ့သို့ဖြစ်ပြီး ပေးထားသည့် Link ကိုဖွင့်၍ VPN ခံကာ ဒေါင်းလုပ်ဆွဲဆော့ကြရသည့် လက်ကိုင်ဖုန်းဂိမ်း အမျိုးအစား တစ်ခုပင်ဖြစ်ပါသည်။

ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ (၂၃) ကြိမ်မြောက် သုတေသနညီလာခံကို ဝါရင့်ပညာရှင် မျိုးဆက်သုံးဆက်မက ပါဝင်ကြပြီး ပြည်တွင်းသုတေသီတွေရဲ့ စွမ်းပကားနဲ့ မိမိတိုင်းပြည်ရဲ့လိုအပ်ချက်တွေကို ဖြည့်ဆည်းနိုင်ဖို့ အမျိုးသားအဆင့် ဝိဇ္ဇာနှင့် သိပ္ပံသုတေသနညီလာခံကို ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ကမကထဦးစီးဦးရွက်မှုနဲ့ Naypyitaw State Academy မှာ ဇန်နဝါရီလ ၂၅ ရက်နေ့မှ ၂၇ ရက်နေ့အထိ သိုက်သိုက်ဝန်းဝန်း ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။

ပင်စင်ယူထားတာ မကြာသေးတဲ့ အသိတစ်ယောက်ဆီကို ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်က ရောက်သွားတယ်။ မိမိရောက်သွားတော့ သူကဖုန်းပြောလက်စ။ “အေး… ငါစာရင်းသွားပေးမလို့…အဲဒါဘယ်မှာပေးရမလဲလို့ မင်းဆီလှမ်းမေးတာ..ဒါပဲ‌နော်..” ဆိုပြီး ဖုန်းချလိုက်တယ်။ ကျွန်တော့်ကို ကြည့်ပြီး “အေး.. မင်းရောက်လာလို့ နို့မို့ဆို ငါသွားတော့မလို့ အထုပ်ပြင်ပြီးပြီ၊ အခုတောင် ဘယ်မှာ သတင်းပို့ရမလဲလို့မေးနေတာ” ဟု နောက်သလိုနဲ့ပြောတော့ ကျွန်တော်က“ဘာလဲ”လို့ ပြန်မေးလိုက်တယ်။