နိုင်ငံ့စီးပွားတိုးတက်မြင့်မားရေးတွင် နိုင်ငံတကာစီးပွားရေးနယ်ပယ်စုံ၌ စီးဝင်မှုသည် အရေးကြီးသည်။ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သောနိုင်ငံများတွင် အမျိုးသားအကျိုးစီးပွားကို တစ်ကမ္ဘာလုံးသို့ လွှမ်းခြုံကြသည်။ စီးပွားကူးသန်း ရှေ့သို့လှမ်းချီရာ၌ နိုင်ငံတကာစီးပွားရေးတွင် ကုန်း၊ ရေ၊ လေ ဆက်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းစုံဖြင့် ထိုးဖောက်ဖြန့်ချိကြသည်။ ချမ်းသာသောနိုင်ငံများသည် ကုန်သွယ်ရေကြောင်း ဆိပ်ကမ်းပိုင်ဆိုင်ကြသည်။
အကြမ်းဖက်အဖွဲ့က လေလှိုင်းမှ နောက်တစ်ဖန် ပြန်လည်မွှေနှောက်ခြင်း
အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အဖြစ် ကြေညာခံထားရသည့် NUG က ကြေညာချက်တစ်ရပ်ကို လေထဲမှထုတ်လွှင့်ခဲ့ရာ ယင်းကြေညာချက်ကို ပြည်ဖျက်မီဒီယာများက D-Day စတင်ကြောင်း ကြေညာခြင်း၊ တစ်နိုင်ငံလုံး အရေးပေါ်အခြေအနေကြေညာခြင်း၊ ပြည်သူ့တော်လှန်ရေး စတင်ခြင်းအဖြစ် အသီးသီးထုတ်လွှင့်ခဲ့ကြပြီး အယုံလွယ်သူတို့ အပြေးအလွှား ဆန်ဝယ်၊ ဆီဝယ်၊ စုကြ၊ ဆောင်းကြနှင့်လူမှုကွန်ရက်မှ ခိုင်းသမျှ လိုက်လုပ်ခဲ့ကြသည်ကို တွေ့ရသည်။
အပြစ်ကြီးမား မုသာဝါဒအလိမ်အညာစကား
အမ္ဗလဋ္ဌိကရာဟုလောဝါဒသုတ်(မ-၂၊ ၇၈) တွင် “ချစ်သားရာဟုလာ မုသားဆိုရင် ရယ်ဖွယ်အဖြစ်တောင်မပြောနဲ့၊ လိမ်ဝံ့တဲ့သူဟာ မလုပ်ရဲသော အကုသိုလ်ဟူ၍မရှိ၊ မှောက်ထားသောရေခွက်မှာ ရေတစ်စက်မှမကျန်၊ ဘာမျှမရှိတော့သလို ထိုလိမ်ဝံ့ သူ၌ အရည်အချင်းကောင်းဟူသမျှ ဘာမျှမရှိနိုင်တော့ချေ” ဟု မြတ်စွာဘုရားရှင်က သျှင်ရာဟုလာအား ဆုံးမသွန်သင်ထားသည်။ မုသာဝါဒမလုံခြုံသူသည် မည်သည့် ပြစ်မှုမျိုးကိုမဆို အလွယ်တကူ ကျူးလွန်နိုင်သူဖြစ်၍အထူးသတိပြုဆင်ခြင်ရှောင်ရှား ရမည်ဖြစ်သည်။
အသိ၊ သတိတို့ မြဲမြံစေ
တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်အသီးသီးတို့တွင် ကိုဗစ် -၁၉ ရောဂါ ကာကွယ်ဆေးများကို ဦးစားပေး အစီအစဉ်များအလိုက် အုပ်စုများ သတ်မှတ်၍ ထိုးနှံပေးလျက်ရှိသည်။ ယင်းသို့ ထိုးနှံပေးနိုင်ရန်အတွက်လည်း ကာကွယ်ဆေးများကို တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များဆီသို့ မြေပြင်ခရီးလမ်းကြောင်းမှလည်းကောင်း၊ ဝေးလံခက်ခဲသည့် ဒေသများဆီသို့ တပ်မတော်(လေ)နှင့် မြန်မာ့လေကြောင်းတို့မှ လေယာဉ်များဖြင့်လည်းကောင်း အချိန်မီပို့ဆောင်ဖြန့်ဖြူးပေးခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ကာကွယ်၊ ထိန်းချုပ်၊ ကုသရေး ဆေးနှင့်ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ပစ္စည်းများ ပြည်ပမှတင်သွင်းရေး၊ လေကြောင်း၊ ဆိပ်ကမ်း၊ နယ်စပ်ဂိတ်များမှ စစ်ဆေးထုတ်ပေးမှုများ လွယ်ကူချောမွေ့စေရေးတို့အတွက် သက်ဆိုင်ရာဌာနအသီးသီးတို့မှ နေ့စဉ်ဆောင်ရွက်ပေး လျက်ရှိသည်။
အကြမ်းဖက်မှုချုပ်ငြိမ်းရေး ဝိုင်းဝန်းကြိုးပမ်း
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကိုဗစ်-၁၉ တတိယလှိုင်း ကူးစက်မှုမြင့်မားနေချိန်တွင် နိုင်ငံတော် စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအနေဖြင့် ပြည်သူလူထုနှင့်ပူးပေါင်း၍ ရောဂါကာကွယ် ထိန်းချုပ်၊ ကုသရေးလုပ်ငန်းများကို ဘက်ပေါင်းစုံမှ အစွမ်းကုန်ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက် လျက်ရှိသည်။ မိဘပြည်သူများအနေဖြင့် ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါကို စိုးရိမ်ပူပန်ကြ၍ ရောဂါကာကွယ်၊ ထိန်းချုပ်ရေးလုပ်ငန်းများတွင် တက်ကြွစွာပူးပေါင်းပါဝင်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ ယခုအခါ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုများ တဖြည်းဖြည်းလျော့ကျလာသည်။
စိုက်မွေးထုတ်ကုန်များနှင့် ပြည်ပဈေးကွက်
မြန်မာနိုင်ငံသည် ရေ၊ မြေအရင်းအမြစ်တို့ ပေါများသည့်အလျောက် စိုက်ပျိုးရေးအခြေခံသည့် စီးပွားရေးအပေါ် အမှီပြုခဲ့ရသည်မှာ သမိုင်းတစ်လျှောက်လုံးပင်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတစ်ခုလုံး ကိုလိုနီဘဝကျရောက် ခဲ့ရသည့်အခါ နယ်ချဲ့အရင်းရှင်တို့က မိမိတို့နိုင်ငံမှထွက်သည့် သယံ ဇာတများနှင့် ဆန်စပါး၊ ကျွန်းသစ်စသည်တို့ကိုသာ ထုတ်ယူသွားခဲ့ ကြပြီး စက်မှုလုပ်ငန်းများ ထူထောင်ခဲ့ခြင်းမရှိခဲ့။ ဆန်စက်၊ သစ်စက်၊ ရေနံချက်စက်နှင့် ရေနံမြေကဲ့သို့သော လုပ်ငန်းများမှာလည်း ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်ကာလတွင် မြေလှန်စနစ်ဖြင့် မီးရှို့ဖျက်ဆီးသွားခဲ့ခြင်းနှင့် ဗုံးကြဲဖျက်ဆီးခြင်းကို နှစ်ကြိမ်တိုင်တိုင်ခံခဲ့ရပြီးနောက် ပြာပုံမျှသာ ကျန်ရစ်ခဲ့ရသည်။
ကိုဗစ်ရောဂါကို စဉ်ဆက်မပြတ်သတိပြုကာကွယ်
နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီသည် နိုင်ငံ့တာဝန်စတင်ယူသည့်အချိန်မှစ၍ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကာကွယ်၊ ထိန်းချုပ်၊ ကုသရေးလုပ်ငန်းများနှင့် နောက်ဆက်တွဲ လူမှုစီးပွားအခက်အခဲများကို အစွမ်းကုန် ဖိဖိစီးစီး ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိသည်။ နိုင်ငံတစ်ဝန်း ရောဂါဖြစ်ပွားမှုကို လွှမ်းခြုံကာကွယ်ထိန်းချုပ်ပေးနိုင်ရန် ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းဒေသကြီးအစိုးရများနှင့် စဉ်ဆက်မပြတ်ချိတ်ဆက်တွေ့ဆုံ၍ ရောဂါကူးစက် ပြန့်ပွားမှုကျဆင်းစေရန် လမ်းညွှန်မှုများ ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိသည်။
ယုံယုံကြည်ကြည် ဆက်သွယ်ဝင်ရောက်
စိုးရိမ်စိတ်ဖြင့် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ကြသူများအား ဥပဒေဘောင်အတွင်း ပြန်လည်ဝင်ရောက်ရေး ဖိတ်ခေါ်လျက်ရှိသည်။ တိမ်းရှောင်နေ ကြသူများအနေဖြင့် ကိုယ်တိုင်ဖြစ်စေ၊ မိဘဆွေမျိုးသားချင်းများမှ တစ်ဆင့်ဖြစ်စေ ဆက်သွယ်နိုင်ရန်အတွက် တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်အသီးသီးတို့တွင်ရှိသည့် ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်များထံ ဆက်သွယ်ရမည့် ဖုန်းနံပါတ်များကို ထုတ်ပြန်ကြေညာထားခဲ့ရာ ယုံယုံကြည်ကြည်ဖြင့် ဆက်သွယ်လာကြသည်ကိုလည်း တွေ့ရသည်။ ဆက်သွယ်လာသူများနှင့် ပက်သက်သည့် မှုခင်းများကို ရဲတပ်ဖွဲ့ရှိမှုခင်းမှတ်တမ်းများနှင့် တိုက်ဆိုင်စိစစ်ပြီး ဖြေလျှော့ပေးရမည့်အချက်များနှင့် ကိုက်ညီသူများကို အမှုများပိတ်သိမ်း ပေးနေပြီဖြစ်သည်။
မတူကွဲပြားမှုများအကြား စည်းလုံးညီညွတ်မှု
၁၉၆၇ခုနှစ် သြဂုတ်လ၈ရက်နေ့တွင် စတင်တည်ထောင်ခဲ့သောအရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံ များအသင်း (အာဆီယံ) သည် ယခုအခါ (၅၄) နှစ်မြောက် နှစ်ပတ်လည်အခါသမယ သို့ရောက်ရှိလာပြီဖြစ်သည်။ ရာစုနှစ်တစ်ဝက်ကျော်ကြာမြင့်လာပြီဖြစ်သော အာဆီယံ အသင်းကြီးတွင် မြန်မာနိုင်ငံအပါအဝင် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ၁၀ နိုင်ငံတို့သည် “မတူကွဲပြားသော စည်းလုံးညီညွတ်မှု” ဟူသည့် အာဆီယံ၏ဝိသေသလက္ခဏာကို ထိန်းသိမ်းရန်အတွက် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအချင်းချင်း စည်းလုံးညီညွတ်စွာဖြင့် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။
ဒီမိုကရေစီနှင့် ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု
တည်ဆောက်ရေး အနာဂတ်ဆီသို့ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲသည် လွတ်လပ်သော၊ သန့်ရှင်းသော၊ တရားမျှတသော ရွေးကောက်ပွဲတစ်ခု မဖြစ်ခဲ့။ အာဏာရအစိုးရနှင့် ပါတီတို့က ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် အဖွဲ့များ အဆင့်ဆင့်ဖွဲ့စည်းခြင်း၊ မဲစာရင်းကောက်ယူခြင်း၊ မဲဆွယ် စည်းရုံးခြင်း၊ ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရေးကော်မတီများ ဖွဲ့စည်းခြင်း၊ ကြိုတင်ဆန္ဒမဲပေးခြင်း၊ ရွေးကောက်ပွဲနေ့တွင် ဆန္ဒမဲပေးခြင်းစသည့် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှု အဆင့်ဆင့်တို့၌ အာဏာရပါတီ က အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာကို အလွဲသုံးစားပြုကာ ဝင်ရောက်စွက်ဖက် မှု၊ မလျော်သြဇာသုံး၍ မသမာမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်းကို သက်သေသက္ကာယများနှင့်အတူ စစ်ဆေးတွေ့ရှိခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။