ရန်ကုန်မြို့အခြေစိုက် အနောက်နိုင်ငံများမှ သံရုံးအချို့က ကရင်ပြည်နယ်တွင် ပေါ်ပေါက်နေသည့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်စဉ်များနှင့် ပက်သက်၍ ပူးတွဲကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်းနှင့် စပ်လျဉ်း၍ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက သက်ဆိုင်ရာသံရုံးများသို့ သံတမန်စာ ပေးပို့သတိပေးခြင်းနှင့် ထုတ်ပြန်ကြေညာချက်ကို ကန့်ကွက်ခြင်းတို့ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါသံရုံးများက ပူးတွဲထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် ကြေညာချက်ပါ စိစစ်အတည်ပြုနိုင်ခြင်းမရှိသော အချက်အလက်များနှင့် စွပ်စွဲမှုများက သက်ဆိုင်ရာအိမ်ရှင်နိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းရေးကို ဝင်ရောက်စွက်ဖက် ရာရောက်ခြင်းကြောင့် ယခုကဲ့သို့ သတိပေး ကန့်ကွက်ချက်ထွက်ပေါ်လာခြင်းပင် ဖြစ်သည်။
လွတ်လပ်ရေးကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ်စောင့်ရှောက်
ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်သည် ကချင်၊ ကယား၊ ကရင်၊ ချင်း၊ မွန်၊ ဗမာ၊ ရခိုင်၊ ရှမ်း အစရှိသည့်တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ၏ စည်းလုံးမှုစွမ်းအား၊ ညီညွတ်မှုစွမ်းအား၊ အမျိုးကိုချစ်သော စိတ်ဓာတ်၊ အမိမြေကိုချစ်သောစိတ်ဓာတ်တို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ထားသောနိုင်ငံဖြစ်ပေသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ အေးချမ်းစွာဖြင့် ချစ်ခင်စည်းလုံးနေထိုင်ခဲ့ကြရာမှ ၁၈၈၅ ခုနှစ်တွင် လွတ်လပ်ရေးဆုံးရှုံးပြီး သူ့ကျွန်ဘဝသို့ ကျရောက်ခဲ့ရပေသည်။
လွတ်လပ်ချမ်းသာစွာ ခေါင်းထောင်နေနိုင်ရေး
လွတ်လပ်ခြင်းဆိုသည်မှာ အချုပ်အနှောင်ကင်းမဲ့ခြင်းနှင့် အတားအဆီး မရှိခြင်းတို့ပင်ဖြစ်သည်။ ချုပ်နှောင်ထားခြင်း၊ တားဆီးပိတ်ဆို့ထားခြင်းကို မည်သူမျှမကြိုက်။ လူတိုင်းလူတိုင်းက လွတ်လပ်ခြင်းကိုသာ အလိုရှိကြသည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ ရေးလက်စ ကိုယ်ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိတွင် “လွတ်လပ်ချမ်းသာစွာ ခေါင်းထောင်နေနိုင်မည်ဆိုလျှင် မလွတ်လပ်သော လူယဉ်ကျေး ဘဝထက် ကျွန်တော် အဆတစ်ရာ ကြိုက်သည်။ နှစ်သက်သည်။ ကျွန်တော်သည် စိမ်းလန်းစိုပြည်သော၊ ကျယ်ပြန့်သော လွင်ပြင်ရိုင်းတွင် လက်ပမ်းပေါက်ခတ်၍ လွတ်လွတ်လပ်လပ် မြူးတူးအော်ဟစ်နေလိုသည်။”ဟူ၍ ရေးဖွဲ့ခဲ့ရာ လွတ်လပ်ခြင်းအပေါ် ဗိုလ်ချုပ်၏ ခံစားချက်ကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ပြက်ပြက်ထင်ထင် တွေ့မြင်နိုင်သည်။
ကိုဗစ်ရောဂါမကူးစက်ရေး သတိမူဆောင်ရွက်
ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါသည် ပြည်သူလူထုကြားတွင် ရှိနေသဖြင့် ယနေ့ထက်တိုင် ရောဂါအရှင်းမပျောက်သေးဘဲ ကာကွယ်၊ ထိန်းချုပ်၊ ကုသရေးလုပ်ငန်းများကို မျက်ခြည်မပြတ် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါနှင့်ပတ်သက်၍ သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့ အစည်းများနှင့် ပြည်သူလူထု တက်ကြွစွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကြောင့် ရောဂါဖြစ်ပွားနှုန်းမှာ တစ်နေ့ထက်တစ်နေ့ သိသိသာသာကျဆင်းလာပြီ ဖြစ်သည်။
ဆေးပညာဖြင့် နိုင်ငံတော်နှင့်ပြည်သူကို အလုပ်အကျွေးပြု
နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ၊ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်သည် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ အစည်းအဝေး (၁၈/၂၀၂၁) အစည်းအဝေးတွင် ဆေးပညာဖြင့် နိုင်ငံတော်တာဝန်ကို ကျေပွန်စွာထမ်းဆောင်နိုင်ရေးနှင့် ပတ်သက်၍ အသိပေး ပြောကြားခဲ့သည်။
လူတိုင်း ကျန်းမာရန်အတွက် မပြည့်ဝဆီကိုသာ စားသုံးပါ
ကျန်းမာရေးအတွက် ဆီလျှော့စားရန် အကြံပြုမှုများကို မကြာခဏဆိုသလို တွေ့ကြရသည်။ အဓိကအကြောင်းရင်းမှာ မြန်မာလူမျိုးတို့ ဆီစားသုံးမှုများပြားနေခြင်းနှင့် ကျန်းမာရေး မညီညွတ်သောလူနေမှုပုံစံကြောင့် မကူးစက်တတ်သောရောဂါများ ဖြစ်ပွားမှု များပြားနေခြင်း ကြောင့်လည်း ဖြစ်သည်။ ဆီကို အလွန်အကျွံမစားသင့်သော်လည်း လုံးဝရှောင်ကြဉ်ရမည်မဟုတ်။ အဆီဓာတ်သည် ကိုယ်ခန္ဓာမှစွမ်းအင်ထုတ်လုပ်ရန်၊ ဗီတာမင်နှင့် သတ္တုဓာတ်များ စုပ်ယူနိုင်ရန်အတွက် လိုအပ်သည်။ ဆိုးကျိုးပေးနိုင်သည့်ဆီကို ရှောင်ပြီး ကောင်းကျိုးပေးနိုင်သည့်ဆီကို လိုအပ်သလောက် စားသုံးကြရမည် ဖြစ်သည်။
ပြည်သူများ၏ဆန္ဒ မမှိတ်မသုန်အကောင်အထည်ဖော်
“ဒီမိုကရေစီစနစ်တွင် နိုင်ငံရေးအရ အချင်းချင်းသဘောထားကွဲလွဲမှုများ ရှိနိုင်သော်လည်း အများစု၏ ဆန္ဒသဘောထားကိုလည်း ထည့်သွင်းစဉ်းစား၍ ဆင်ခြင်ဆောက်ရွက်ရန်လိုကြောင်း၊ နိုင်ငံတော်၏ နိုင်ငံရေးလျှောက်လှမ်းမှုတွင် အဆင်ပြေချောမွေ့စေရန်အတွက် မိမိတို့က ဝိုင်းဝန်းဆောင်ရွက်နေခြင်းပင်ဖြစ်ကြောင်း” နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌ၊ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် က ဘာသာပေါင်းစုံ ချစ်ကြည်ညီညွတ်ရေးအဖွဲ့ (ဗဟို)ဥက္ကဋ္ဌနှင့် အလုပ်အမှုဆောင်များအား ဒီဇင်ဘာ ၅ ရက်က တွေ့ဆုံစဉ် ပြောကြားခဲ့သည်။
သာသနာတော်ကို ချီးမြှောက်ထောက်ပံ့ခြင်း
ရှေးက မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပညာရေးမှာ အဓိကအားဖြင့် ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်း ပညာရေးဖြစ်သည်။ သာသနာ့ဝန်ထမ်းရဟန်းတော်များမှာ ၂၇ သွယ်သော သိက္ခာပုဒ်တို့ကို စောင့်ထိန်းကြရသည့် အလျောက် လူဝတ်ကြောင်တို့ထက် ကိုယ်အမူအရာ၊ နှုတ်အမူအရာအားဖြင့် ယဉ်ကျေးသိမ်မွေ့ကြသူများ ဖြစ်သည်။ ဆရာဖြစ်သောဘုန်းတော်ကြီးများက တပည့်ကျောင်းသားများ၊ သာမဏေများကို စာပေသင်ကြား ပို့ချရုံမျှမက လူကောင်းသူကောင်းများ ဖြစ်လာစေရန်လည်း သွန်သင်ဆုံးမ ခဲ့ကြသည်။ ရှင်မဟာသီလဝံသ၊ ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရ၊ ကျည်းကန်ရှင်ကြီး၊ တောင်ဖီလာဆရာတော်၊ ဆားတုံဆရာတော်တို့၏ ဆုံးမစာများသည် ရှေးခေတ်ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းများတွင် သင်ကြားပို့ချခဲ့သည့် လက်သုံးဆုံးမစာများပင် ဖြစ်သည်။
နိုင်ငံအကျိုးပြုပညာတတ်များဖြစ်ရေး ကြိုးပမ်း
“စွမ်းရည်ပြည့်ဝသော ခေတ်ပညာတတ်လူငယ်လူရွယ်များပေါ်ထွက်လာရေးအတွက် နိုင်ငံတော်သည် အမျိုးသားရေးတာဝန်တစ်ရပ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်နေပါသည်။ ကျောင်းမှန်မှန်တက်၊ စာမှန်မှန်ကျက် စာမေးပွဲအောင်ရုံဖြင့် ပညာတတ်သည်ဟု အပြည့်အဝ မဆိုနိုင်ပါ။ အကောင်းအဆိုး၊ အကြောင်းအကျိုး၊ အမှားအမှန် ခွဲခြားနိုင်ပြီး လက်တွေ့နယ်ပယ်တွင် ဉာဏ်နှင့်ယှဉ်ကာ အောင်မြင်အောင် စွမ်းဆောင်နိုင်မှသာ တကယ့်ပညာတတ်အစစ် ဖြစ်ပါမည်။”ဟု ပြည်ထောင်စုသမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်အစိုးရ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌ၊ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် က (၁၀၁)နှစ်မြောက် အမျိုးသားအောင်ပွဲနေ့သို့ ပေးပို့သည့် သဝဏ်လွှာတွင် ဖော်ပြထားသည်။
ပြည်ထောင်စုစိတ်ဓာတ်ရှင်သန်မှ တိုင်းပြည်ငြိမ်းချမ်း
“တစ်နိုင်ငံလုံး ငြိမ်းချမ်းရေးရရှိရေးအတွက် နိုင်ငံသားတိုင်းတွင် ပြည်ထောင်စု စိတ်ဓာတ်ထားရှိ မွေးမြူသွားကြရန် အလွန်အရေးကြီးကြောင်း” နိုင်ငံတော်စီမံ အုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌ၊ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် က ပြည်ထောင်စုတိုင်းရင်းသား လူမျိုးများဖွံ့ဖြိုးရေးတက္ကသိုလ် ပညာရေးဘွဲ့ ငါးနှစ်သင်တန်း အမှတ်စဉ်(၄) ကျောင်းဆင်းမည့် ကျောင်းသား ကျောင်းသူများအား တွေ့ဆုံစဉ်မှာကြားခဲ့သည်။