လတ်တလော အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာရောဂါ (COMID-19) ဖြစ်ပွားမှု အခြေအနေသည် တစ်ကမ္ဘာလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် ကူးစက်ပျံ့နှံ့လျက်ရှိရာ ကူးစက်မှုအချိန်ကာလအားဖြင့် သုံးလနီးပါးရှိလာပြီဖြစ်သည်။ စတင်ဖြစ်ပွား စဉ်အချိန်က ရောဂါစတင်ဖြစ်ပေါ်ရာ တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံဟူပေပြည်နယ် ဂူဟန်မြို့တွင် လူတစ်ယောက်မှစတင်ရာ ရက်ပိုင်းအတွင်းမှ တစ်လအတွင်း ကူးစက်ခံရသူဦးရေ ဆယ်ဂဏန်း၊ ရာဂဏန်း၊ ထောင်ဂဏန်းရှိလာခဲ့သည်။

ဖျော်ဖြေမှုလည်းပါ အနုပညာလည်းမြောက်သည့် ပညာမှာ ရုပ်ရှင်အတတ် ပညာဖြစ်သည်။ နိုင်ငံနှင့် ပြည်သူကို အကျိုးပြုသည့် ရုပ်ရှင်ဇာတ်ကားကောင်းများ ပေါ်ထွန်းရေးတွင် ပါဝင်စွမ်းဆောင်၊ ပါဝင်ဖန်တီးကြသည့် ရုပ်ရှင် အနုပညာရှင်များနှင့် ရုပ်ရှင် အတတ်ပညာရှင်များ၏ စွမ်းဆောင်မှုများမှာ ထိုရုပ်ရှင်ဇာတ်ကား ရုံတင်ပြသခွင့်ရှိသည့်ကာလနှင့် ထိုခေတ်ကာလကို ဖြတ်သန်း နေသည့်ရုပ်ရှင်ကြည့်ပရိသတ်များကြားတွင် ရှင်သန်မှု၊ ကျော်ကြားမှု၊ အောင်မြင်မှုနှင့် ချီးကျူးထောမနာပြုမှုတို့ဖြင့် ပြည့်လျှံနေ ပါသည်။

နွေရာသီသို့ရောက်ရှိပြီး အပူချိန် မြင့်မားလာသည်နှင့်အမျှ မြစ် ချောင်းများတွင် ရေနည်းကာ ရေတွင်းရေကန်တို့ ရေခန်းလာ သည်။ နိုင်ငံအလယ်ပိုင်း မိုးနည်းရေရှားရပ်ဝန်း၌သာမက ဧရာဝတီ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသနှင့် အခြားဒေသများတွင်ပါ သောက်ရေ သုံးရေအတွက် အခက်ပွေ့ကြရသည်မှာ နှစ်စဉ် ရာသီစက်ဝန်း တစ်ပတ်လည်၍ နွေသို့ရောက်တိုင်း ကြုံတွေ့နေကြရခြင်း ဖြစ်သည်။

လူမှုဘဝကို အသိပေးနှိုးဆော်နိုင်သည့် အတတ်ပညာမှာ ရုပ်ရှင်အတတ် ပညာ ဖြစ်သည်။ လူတို့၏ စိတ်နှလုံးသားကို ညွတ်ပျောင်းနူးဆွေအသိပေး နိုင်သည့် ပညာမှာ ရုပ်ရှင်အတတ်ပညာဖြစ်သည်။ ထိုသို့သော အတတ် ပညာဖြင့် မြန်မာ့

ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံ၏ဒေသအတော်များများတွင် မတ်လ၏ ပျမ်းမျှအပူချိန်ထက်ပို၍ ပူခဲ့သလို နေ့အပူချိန်များလည်း မြင့်မားလာ ခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် ချောက်၊ မကွေး၊ အောင်လံ၊ ဘော်လခဲ စသည့် မြို့များမှာ နေ့အပူချိန် ၄၄ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်၊ ၄၃ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်၊ ၄၂ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် စသည်ဖြင့် ထူးထူးခြားခြားမြင့်မားသည့် အပူချိန်များ ဖြစ်နေကြသည်။ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါဖြစ်သည့် ကိုဗစ် - ၁၉ ကာကွယ်ရေး အတွက် လုံးပန်းနေကြရသည့် အချိန်အခါတွင် နိုင်ငံအနှံ့အပြား၌ မြင့်မား လာသည့် နေ့အပူချိန်များမှာလည်း လတ်တလော ဂရုပြုကြရမည့် ဘေးအန္တရာယ်တစ်ခုဖြစ်သည်။

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကပ်ရောဂါ ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုကြီးမား ကျယ်ပြန့်လာသည်နှင့်အမျှ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ များစွာတို့မှာ အရေးပေါ် အစီအမံများချမှတ်ကာ ယောက်ယက်ခတ်လှုပ်ရှားနေကြရသည်။ နယ်စပ် ကူးသန်းသွားလာမှုများ ပိတ်ပင်ခြင်း၊ မိမိတို့၏ နိုင်ငံသားများ ပြည်ပသို့ထွက်ခွာခြင်းနှင့် နိုင်ငံခြား သားများ နိုင်ငံအတွင်းသို့ဝင်ရောက်ခြင်းတို့ကို ပိတ်ပင်ကန့်သတ်ခြင်း၊ ပြည်တွင်းသွားလာမှုများ၊ အိမ်တွင်းမှ အိမ်ပြင်ထွက်ခြင်းများကို တားဆီးကန့်သတ်ခြင်း၊ ဈေးများ၊ ကျောင်းများ၊ စားသောက် ဆိုင်များ၊ ကပွဲရုံများ ပိတ်ခြင်း စသည်ဖြင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပျံ့နှံ့နိုင်မည့် အလားအလာများကို လျှော့ချရန် ကြိုးပမ်းမှုများကို နိုင်င

တစ်ကမ္ဘာလုံး ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရသည့် CoVID-19 ရောဂါနှင့်ပတ်သက်၍ မတ်လ ၁၁ ရက်နေ့တွင် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က တစ်ကမ္ဘာလုံး ဆိုင်ရာကပ်ရောဂါ (Pandemic) အဖြစ် ထုတ်ပြန် ကြေညာခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ ထိုသို့ကြေညာလိုက်သည်နှင့် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးတို့သည် ထိုရောဂါကို တွန်းလှန်ဖယ်ရှား ကာကွယ်နိုင်ရန် အမျိုးသားရေးအသွင်ဖြင့် လှုပ်ရှား ဆောင်ရွက်နေကြသည်။

အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာရောဂါ ကိုဗစ်-၁၉ကို ကမ္ဘာလုံး ဆိုင်ရာ ကပ်ရောဂါ (Pandemic) အဖြစ် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် မတ်လ ၁၁ ရက် မြန်မာစံတော်ချိန် ည ၁၁ နာရီ ၁၃ မိနစ်တွင် သတ်မှတ်ကြေညာခဲ့ပါသည်။

ဤရောဂါက ကမ္ဘာနှင့်ချီ၍ ကူးစက်ပြန့်ပွားသည့် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ရောဂါဖြစ်၏။ ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၌ စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး နှစ်လ သုံးလအတွင်း နိုင်ငံအများအပြားကို ချက်ချင်းဆိုသလို ကူးစက်သွား ခဲ့သည့် အတွက် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံး တုံ့ပြန်မှု မြန်မြန်ဆန်ဆန်ဖြင့် တားဆီးကာကွယ်နိုင်ရေးကို အင်တိုက်အားတိုက် ဆောင်ရွက်နေကြပေသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် တန်ဖိုးအရှိဆုံး၊ အရေးအကြီးဆုံး အထင်ကရနေရာများစွာ ရှိသည်။ များသောအားဖြင့် ဘာသာရေး၊ ယဉ်ကျေးမှု၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် စသည့် အမွေအနှစ်များကိုသာ ညွှန်းဆိုဖော်ပြလေ့ရှိသည်။ အမှန်တကယ်တွင် တန်ဖိုးအရှိဆုံးနှင့် အရေးအပါဆုံးအမွေအနှစ်တို့တွင် နိုင်ငံ၏အနာဂတ်ကို အကောင်းဆုံးထုဆစ်ပုံဖော်ပေးနိုင်သည့် အသိဉာဏ်ပညာ၊ တွေးခေါ်မြော်မြင်မှုများ၊ ပညာအမွေအနှစ်များ ပျိုးထောင်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရာ၊ စုဝေးရာကိုဆိုချင်သည်။ 

ယခုအခါ အပူရှိန်ပြင်းထန်လာပြီး ရာသီဥတု အကူးအပြောင်းကာလလည်း ဖြစ်သည့်အတွက် မွေးမြူရေးတိရစ္ဆာန်များတွင် ကူးစက်ရောဂါများ ဖြစ်ပွားတတ်သည့် ကာလလည်းဖြစ်သည်။ စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးနှင့် ဆည်မြောင်းဝန်ကြီးဌာန၊ မွေးမြူရေးနှင့် ကုသရေးဦးစီးဌာနက အာဖရိက ဝက်အပြင်းဖျားရောဂါကာကွယ်ရေးနှင့် ကြက်ငှက်ရောဂါ ကြိုတင်ကာကွယ်ရေးတို့အတွက် အသိပေး နှိုးဆော်ချက်များ ထုတ်ပြန်ကာ မွေးမြူရေး (တိရစ္ဆာန်များတွင် ကူးစက်ရောဂါ ကျရောက်မှုကြောင့် ဆုံးရှုံးမှုများ မဖြစ်ပေါ်စေရေးအတွက် လိုက်နာဆောင်ရွက်ရန် အချက်များကိုလည်း အသိပေးလျက် ရှိသည်။