ကမ္ဘာ့ရှေးဦးလူသားများကဲ့သို့ သလေးစပါးကိုသာ နေ့စဉ်နှင့်အမျှ ရှာဖွေစားသောက်ရမည် ဆိုပါက အဘယ်မှာ ဝမ်းဝကြမည်နည်း။ တိုးတက်ပြောင်းလဲ လာသော လူနေမှုစနစ်အရ တီထွင်ကြံဆ သုတေသန၊ နည်းပညာတို့ကို အသုံးချတတ်လာကြ၍ အထွက်နှုန်းကောင်း မျိုးကောင်းမျိုးသန့်များကို ရှာဖွေစိုက်ပျိုးလာကြသည်။ လယ်ယာမြေစနစ်ထွန်းကားလာမှုနှင့် အတူ မျိုးကောင်းမျိုးသန့် ရှာဖွေစိုက်ပျိုးရေးမှာလည်း တိုးတက်ပြောင်းလဲလာခဲ့သည်။ စိုက်ပျိုးရေးနှင့်မွေးမြူရေး တိုးတက်ရေး အတွက် သိပ္ပံပညာရှင်များက အပတ်တကုတ် စူးစမ်းရှာဖွေခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။ တစ်နည်းအားဖြင့် အထွက်နှုန်းကောင်းပြီး အနံ့အရသာနှင့် ပြည့်စုံသော သီးနှံမျိုးကောင်းမျိုးသန့်များကို စဉ်ဆက်မပြတ် သုတေသနပြု ရှာဖွေခဲ့ကြခြင်း ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်ပင် ယနေ့ခေတ်တွင် ကမ္ဘာ့လူဦးရေ တိုးတက်လာမှုကို ကာမိစေရန် စားရေရိက္ခာများ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးက တစ်နှစ်ထက် တစ်နှစ် ကြိုးပမ်းစိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်နေကြခြင်းဖြစ်သည်။

ရေသည် သက်ရှိသတ္တဝါများအတွက် အရေးပါဆုံး ဓာတ်ဖြစ်ပြီး ရေဓာတ်မရှိပါက အသက်ရှင်ရန် မလွယ်ကူသည့်အပြင် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတွင်လည်း အဓိကအခန်းကဏ္ဍ၌ ပါဝင်နေသည်။ ကမ္ဘာ့မြေမျက်နှာပြင်၏ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ကို ရေထုဖြင့် ဖုံးလွှမ်းထားသော်လည်း လူသားများအသုံးပြုနိုင်သော သန့်စင်သည့် ရေပမာဏမှာ ၂ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်းသာရှိသည်။ ကမ္ဘာ့လူဦးရေ တစ်ဘီလီယံခန့်သည် လုံခြုံဘေးကင်းသည့် သောက်သုံးရေ မရရှိနိုင်သေးသည့် အတွက် ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေးနှင့် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းလုပ်ငန်းများအပေါ် သက်ရောက်မှုများ ရှိနေသည်။ ကမ္ဘာ့လူဦးရေ ၂ ဒသမ ၃ ဘီလီယံခန့်သည်လည်း ကောင်းမွန်သည့် မိလ္လာစနစ်နှင့် အလှမ်းဝေးနေဆဲဖြစ်သည့်အတွက် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံက ၂၀၁၈-၂၀၂၈ ခုနှစ်အထိကို ရေဆိုင်ရာစဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုများအတွက် အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ရန် ဆယ်စုနှစ်အဖြစ် သတ်မှတ်ထားသည်။

၁။ မြန်မာနိုင်ငံ ကနဦးကန့်ကွက်လွှာရဲ့ စတုတ္ထကန့်ကွက်ချက်ဟာ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက တရားစွဲ လျှောက်ထားမှုကို တင်သွင်းတဲ့အချိန်မှာ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံနှင့် မြန်မာနိုင်ငံကြားမှာ အငြင်းပွားမှု မရှိခဲ့တဲ့အတွက် တရားရုံးမှာ စီရင်ပိုင်ခွင့်မရှိဘူး ဒါမှမဟုတ် အဲ့လိုလျှောက်ထားမှုကို လက်ခံ ဆောင်ရွက်ခြင်းမပြုနိုင်ဘူးဆိုတာကို ကန့်ကွက်တဲ့အနေနဲ့ တင်ပြခြင်းဖြစ်ပါတယ်။

၁။ ကျွန်တော့်အနေဖြင့်မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရ၏ကနဦးကန့်ကွက်လွှာ တတိယအချက်နှင့် စပ်လျဉ်း၍ လျှောက်လဲတင်ပြမှာဖြစ်ပါတယ်။ အဆိုပါကန့်ကွက်ချက်သည်Genocide Convention on Article VIII ကို မြန်မာနိုင်ငံက ခြွင်းချက်ပြုထားခြင်းနှင့် သက်ဆိုင်ပါတယ်။ ဤအကြောင်းအရာသည် ယခုအမှုတွင် စီရင်ပိုင်ခွင့်ရှိတဲ့ အတိုင်းအတာ ပင် ဖြစ်ပါတယ်။

ယခုတလော ကျွန်တော်ဖတ်မှတ်မိသော သတင်းများတွင် ခြိုးခြံချွေတာရေးသတင်းများဖြစ်သည်။ နွေရာသီရောက်တော့မည် ဖြစ်၍ ရေကိုချွေတာသုံးစွဲရ မည်ဆိုသော သတင်း၊ ဆည်ရေများ လျော့နည်း လာ၍ လျှပ်စစ်မီးကိုချွေတာရမည်ဆိုသောသတင်း၊ စားသုံးဆီနှင့်စက်သုံးဆီများ ပြည်ပက တင်သွင်းနေရ၍ လျှော့ချသုံးစွဲသင့်သည်ဆိုသောသတင်း စသည့်ချွေတာရေးသတင်းများ ဖြစ်လေသည်။ ထိုသတင်းအ ချက်အလက်များက ယနေ့တိုင်းပြည်တွင် ဘက်ပေါင်းစုံမှ ခြိုးခြံချွေတာရေးစနစ်ကိုကျင့်သုံးပြီး ကုန်ထုတ်စွမ်းအားကို အရှိန်အဟုန်နှင့်မြှင့်တင်သွားရန် သံချောင်းခေါက်လိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် အသေးစားငွေရေးကြေးရေး လုပ်ငန်းကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာမှုကြောင့် ၂၀၁၇ ခုနှစ် နောက်ပိုင်းတွင် ဝန်ဆောင်မှုပေးသည့် အသေးစား ငွေရေးကြေးရေး အဖွဲ့အစည်းများလည်း အရေအတွက်နှင့် ဝန်ဆောင်မှုပေးသည့် ငွေကြေးပမာဏပါ အရှိန်အဟုန်ဖြင့် တိုးတက်လာခဲ့သည်။ အသေးစား ငွေရေးကြေးရေး လုပ်ငန်းများနည်းတူ မြန်မာ့လယ်ယာဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ်၊ အသေးစားနှင့် အလတ်စားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ်၊ ငွေရေးကြေးရေး သမဝါယမအသင်းများကလည်း ငွေကြေးဝန်ဆောင်မှုများပေးသဖြင့် ချေးငွေတစ်ခု ထက်ပိုမိုရယူရန် အခွင့်သာသည့် အခြေအနေမျိုး ဖြစ်စေခဲ့သည်။

ပညာနှင့်ပတ်သက်၍ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက် အမျိုးမျိုးရှိသည်။ ပညာဟူသည့် ဝေါဟာရနှင့် စပ်လျဉ်း၍ “ပ” ကိုအထူးထူးအပြားပြား၊ “ညာ”ကို သိခြင်းဟု အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်လည်း ရှိသည်။

၂၀၀၃ ခုနှစ် ဗိဿနိုးမြို့ဟောင်း တူးဖော်မှုတွင် ဗိဿနိုးမြို့ဟောင်း ကုန်းအမှတ်-၁၃ (BTO-13) မြေလွှာအမှတ် (၂)နှင့် (၃) အကြား မြေအနက် နှစ်ပေ နှစ်လက်မတွင် အုတ်အကျိုးအပဲ့များနှင့်အတူ ကြေးဗုဒ္ဓဆင်းတုတော် တစ်ဆူ၊ ကြေးခေါင်းလောင်း တစ်လုံး၊ ကြေးဆီ မီးခွက်အရွယ်စုံ လေးခု စသည့်ဗုဒ္ဓဘာသာဆိုင်ရာ သာသနိကပစ္စည်းများကို တူးဖော်တွေ့ရှိရပါသည်။

“တစ်ယောက်အားဖြင့် ယူသော်မရ၊ တစ်သောင်းအားဖြင့် ယူသော်ရ၏” ဆိုသောစကားသည် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်း၏ အဓိကကျပုံကို မီးမောင်းထိုးပြခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ တစ်ဦးတစ်ယောက်တည်း ဆောင်ရွက်ရမည့် ကိစ္စရပ်များတွင် တစ်ဦးတစ်ယောက်တည်း ဆောင်ရွက်ရန်ဖြစ်သော်လည်း အများနှင့် သို့မဟုတ် အဖွဲ့အစည်းများအချင်းချင်း၊ နိုင်ငံအချင်းချင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန်လိုအပ်သည့် ကိစ္စရပ်များ အတွက် ထိရောက်သည့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် အောင်မြင်အောင်ဆောင်ရွက် ရမည်လည်း ဖြစ်ပါသည်။

ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ ဟနွိုင်းမြို့၌ ၁၂-၅-၂၀၂၂ ရက်မှ ၂၃-၅-၂၀၂၂ ရက်အထိ ကျင်းပမည့် အရှေ့တောင် အာရှအားကစားပြိုင်ပွဲနှင့် ပတ်သက်၍ မြန်မာနိုင်ငံက အားကစားနည်းမည်မျှ ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်မည်၊ မည်သို့ ကြိုတင်ပြင်ဆင်လေ့ကျင့် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်၊ အားကစားသမား မည်မျှဝင်ရောက် ယှဉ်ပြိုင်ကြမည်၊ ဆုတံဆိပ်မျှော်မှန်းထားရှိမှုအခြေအနေ စသည်တို့နှင့်ပတ်သက်၍ အားကစားနှင့် လူငယ်ရေးရာဝန်ကြီး ဌာနမှ ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးဌေးအောင်အား တွေ့ဆုံမေးမြန်းထားပါသည်။