ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးပျက်ကပ်ကြီးမှာ တစ်ကမ္ဘာလုံး စီးပွားရေးကျဆင်းခဲ့သောအချိန်ဖြစ်ပြီး ခေတ်သစ် သမိုင်းတွင် အကြီးကျယ်ဆုံးနှင့်အရေးပါဆုံး စီးပွားရေးကျဆင်းမှုဖြစ်ကာ၂၁ရာစုတွင်ကမ္ဘာ၏စီးပွား ရေး မည်ရွေ့မည်မျှအထိ ကျဆင်းနိုင်သည်ကို သတ်မှတ်သော စံတစ်ခုဖြစ်လာသည်။ ကမ္ဘာ့စီးပွား ပျက်ကပ်ကြီးသည် အမေရိကန်နိုင်ငံမှ စတင်ခဲ့ပြီး သမိုင်းပညာရှင်တို့က အမည်းရောင်အင်္ဂါနေ့ဟု သိကြသော ၁၉၂၉ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၂၉ ရက် စတော့ဈေးကွက်ပြိုလဲသည့်နေ့ကို စတင်သည့် နေ့ အဖြစ် ရည်ညွှန်းလေ့ရှိကြသည်။

အဖွဲအစည်းကြီးတွေ၊ ကုမ္ပဏီကြီးတွေကတော့ စီမံကိန်းလုပ်ငန်းကြီးတစ်ခု လုပ်တော့မယ်ကြံတိုင်း သက်ဆိုင်ရာ စီမံကိန်းနဲ့ပတ်သက်လို ဖြစ်နိုင်ခြေ လေ့လာဆန်းစစ်တဲ့လုပ်ငန်းကို အချိန်ယူပြီး ကျကျ နန လုပ်လေ့ရှိကြပါတယ်။

တစ်လောက ဆောင်းပါးတစ်ပုဒ်မှ အစ်ကိုတစ်ယောက်ရေးတဲ့ အကြောင်းလေး စိတ်ဝင်စားလို့မှတ် မိနေတာလေး ပြန်လည်မျှဝေချင်လို့ပါ။ ရေးတဲ့အကြောင်းက အခြားမဟုတ်ပါ။ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး နဲ့ဆိုင်တဲ့ စီမံကိန်းလေးတစ်ခုအကြောင်းပါ။ ခေါင်းစဉ်က ရေမီတာသုံး ကျေးရွာလေးများတဲ့၊ စိတ်ဝင် စားစရာ ကောင်းတာက စီမံကိန်းလို့သာ ပြောတာ၊ အမှန်တကယ် လုပ်သွားတာက အဲဒီဒေသ၊ အဲဒီကျေးရွာတွေမှာ နေထိုင်နေကြတဲ့ ပြည်သူတွေ။ အဲဒါကြောင့်လည်း စိတ်ဝင်စားလို့ ဖတ်မိရင်း မှတ်မှတ်ရရ စိတ်ထဲစွဲနေတာပါ။

 

 

(ဒေါက်တာသန်းနိုင်စိုး )

 

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါမြန်မာနိုင်ငံတွင် ပျံ့နှံ့လာပြီးနောက် ချင်း (ဂျင်း) စားသုံးမှုမြင့်မားလာသည်ကို သတိပြုမိပါသည်။ ယခင်က ချင်းကို နေ့စဉ်ဟင်းချက်ရာတွင် ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်အဖြစ်လည်းကောင်း၊ ချင်းသုပ်အဖြစ် လည်းကောင်း၊ ချင်းဆီးပြားပြုလုပ်၍လည်းကောင်း စားသုံးလေ့ရှိရာမှ ယခုအခါ ဖျားနာခြင်းမှ ကာကွယ်ရန် အတွက် ချင်းမှုန့်ကို ရေနွေးကြမ်းတွင်ခတ်၍ သောက်သုံးသည့်အလေ့ ဖြစ်ထွန်းလာသည်ကိုလည်း တွေ့ရှိရ ပါသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်(အရှေ့ပိုင်း)ရှိ ကျိုင်းတုံမြို့နယ်သည် ကဿပမြတ်စွာဘုရားလက်ထက်တွင် ခဏ္ဍဝဇီရကို စိုးစံတော်မူပြီးနောက် ဆက်ခံစိုးစံမည့်အနွယ်မရှိဘဲဖြစ်နေစဉ် ဂေါပါလအမည် ရှိသော နွားကျောင်းသားသည် ကျီးတို့၏ကျေးဇူးကြောင့် ခဏ္ဍဝဇီရပြည်သို့ရောက်ရှိပြီး ဘုရင်ဖြစ်လာသည်။ ဂေါပါလမင်းအုပ်စိုးစဉ်တိုင်းပြည် ကိုရေလွှမ်းမိုးပြီး ရေအိုင်ကြီးဖြစ်သွားရာ ဓမ္မိလရေအိုင်ဟု အမည်တွင်ခဲ့လေသည်။

“သေရွာကာလ၊ ရောက်ကြသောအခါ ကိုယ့်နောက်ကိုကား၊ ဘာများပါမှာ ပစ္စည်းစုစု၊ တစ်ခုမပါ ကိုယ်ပြုထား၊ ကံများပါမည်သာ။”

နိုင်ငံတော်၏ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှုတွင် ရေလုပ်ငန်းကဏ္ဍသည် အရေးပါသော ထုတ်လုပ်မှုကဏ္ဍတစ်ခု ဖြစ်ပြီး ပြည်တွင်းငါးစားသုံးမှု တိုးတက်ရေးနှင့်ငါးရိက္ခာ ဖူလုံရေးအတွက်သာမက ပြည်ပတင်ပို့ကုန် အနေဖြင့်လည်း နိုင်ငံတော်အတွက် နိုင်ငံခြားဝင်ငွေများ ရှာဖွေပေးနိုင်သည့် ကဏ္ဍတစ်ရပ်ဖြစ်ပါသည်။ ရေလုပ်ငန်း ကဏ္ဍတွင် ငါးပုစွန်မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းမှ ထုတ်လုပ်မှုသည် ငါးထုတ်လုပ်မှုစုစုပေါင်း၏ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး ပြည်တွင်းငါးရိက္ခာ ဖူလုံရေးအတွက်သာမက ပြည်ပတင်ပို့ကုန်အနေဖြင့် မွေးမြူရေး ငါးမျိုးဖြစ်သော ငါးမြစ်ချင်း၊ ငါးသိုင်းခေါင်းပွတို့ကို အဓိကတင်ပို့လျက်ရှိပါသည်။

ကိုဗစ်ကြောင့် ခရီးသွားကန့်သတ်ခြင်း အပါအဝင် လိုက်နာရန် စည်းကမ်းများကြောင့် ပုံမှန်လှုပ်ရှား သွားလာ လုပ်ကိုင်မရတဲ့အတွက် နိုင်ငံတိုင်းမှာ စိုက်ပျိုး မွေးမြူရေး၊ ပို့ဆောင်ရေး၊ ဈေးကွက်စသည်များ ထိခိုက်လာပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ ကဏ္ဍအစုံမှာ ထိခိုက်မှုတွေ ရှိလာပါတယ်။ သဘာဝဘေး အန္တရာယ်နဲ့ ကပ်ဘေးတွေကြောင့် ထိခိုက်မှုတွေ ဖြစ်လာရင် ထိခိုက်ခံရမှု အများဆုံးက ကျေးလက်နေ ဆင်းရဲတဲ့ ပြည်သူတွေဖြစ်ပြီး မြို့ပြရော ကျေးလက်ပါ ထိခိုက်ပါတယ်။

လက်ဖက်ရည်ဆိုင်ထဲမှာ ချစ်သူစုံတွဲတစ်တွဲ နဖူးလေးကိုနမ်းလိုက်၊ ပါးလေးကိုတို့ထိလိုက်နှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ကို သူတို့မေ့လျော့နေသည်။ တစ်ဝိုင်းတည်းထိုင်နေသည့် လူငယ်ကောင်လေးများကလည်း သူတို့စုံတွဲကို ဂရုမထား ဂိမ်းကစားမပျက် ရှိလို့နေသည်။ အတိတ်မြင်ကွင်းပုံရိပ်တို့က တဖျတ်ဖျတ် ထင်ဟပ်လာသည်။ ဆရာမကြီးလူထုဒေါ်အမာက “ကျွန်မတို့ငယ်ငယ်တုန်းက” စာပဒေသာ ပေလွှာဖွဲ့နွဲ့ခဲ့သလို ကျွန်တော်တို့ ငယ်ငယ်တုန်းက ချစ်မှုရေးရာ နှလုံးသားကိစ္စများကို ပြန်ပြောင်းသတိရလာသည်။