မကြာသေးခင်ကပဲ စာရေးသူအနေနဲ့ အကြမ်းဖက်ဝါဒနဲ့ပတ်သက်တဲ့ စာတမ်းဖတ်ပွဲ တစ်ခုတက်ရောက်ရင်း ရရှိလာတဲ့ဗဟုသုတနဲ့ အချက်အလက်တွေအရ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ ဆွေးနွေးစရာလေးတွေ ရှိလာပြန်ပါတယ်။ ကမ္ဘာပေါ်မှာ အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်လို့ သတ်မှတ်နိုင်တဲ့ ဖြစ်စဉ်ဖြစ်ရပ်တွေ မြောက်မြားစွာ ရှိနေသလို အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်တဲ့ နည်းလမ်းတွေ၊ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်ရတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေက အချိန်နဲ့အမျှ ပြောင်းလဲနေပါတယ်။

လူအများစုနားလည်နေတဲ့ ကျန်းမာဖို့ဆောင်ပုဒ်ကတော့ “ရေများများသောက်၊ အဆီနဲ့ ဆား၊ သကြားလျှော့စား၊ မေတ္တာများများပွား ကျန်းမာခြင်း အကြောင်းတရား” ဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးကောင်းဖို့ကိစ္စဖြစ်လို့ လွန်စွာတန်ဖိုး ရှိလှပါတယ်။

နှစ်စဉ် အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်နေ့သည် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ သက်ကြီးရွယ်အိုများနေ့ ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း သက်ကြီးရွယ်အိုများ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရသည့် ဆင်းရဲပင်ပန်းမှု၊ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုနှင့် လူမှုရေးအထီးကျန် ဆန်မှုတို့ကို လူ့အဖွဲ့အစည်းအား သိရှိလှုံ့ဆော်ပေးရန်ဟူသော ရည်ရွယ်ချက်များဖြင့် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ သက်ကြီးရွယ်အိုများနေ့ အခမ်းအနားကို ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၌ ၁၉၉၂ ခုနှစ်မှ စတင် ကျင်းပလာခဲ့သည်မှာ ယခု ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် နှစ် (၃၀) ပြည့် ပုလဲရတုအခါသမယသို့ ရောက်ရှိလာပြီဖြစ်သည်။

ယခုအခါတွင် ကမ္ဘာနှင့်တစ်ဝန်း ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုများနှင့်အတူ သဘာဝဘေးအန္တရာယ် အမျိုးမျိုး မကြာခဏဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသည်ကို တွေ့နိုင်ပါသည်။ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များ ဆိုသည်မှာ မိုးခေါင် ရေရှားခြင်း၊ ရေကြီးခြင်း၊ မြေပြိုခြင်း၊ တောမီးလောင်ခြင်း၊ မီးတောင်ပေါက်ကွဲခြင်း၊ ငလျင်လှုပ်ခြင်း၊ မုန်တိုင်းများ မကြာခဏတိုက်ခတ်ခြင်း၊ ရေခဲများ အရည်ပျော်ခြင်းနှင့် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် မြင့်တက်ခြင်း၊ အစားအစာနှင့် သောက်သုံးရေ ရှားပါးလာခြင်းနှင့် ရောဂါဘယများ ထူပြောလာခြင်း စသည်တို့ ပါဝင်ပါသည်။ သဘာဝအလျောက်ဖြစ်စေ၊ လူတို့၏ပြုမူဆောင်ရွက်မှု၊ မတော်တဆမှု သို့မဟုတ် ပေါ့ဆမှုကြောင့်ဖြစ်စေ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဘေးအန္တရာယ်များဖြစ်သည်။

လူအများစု နားလည်နေတဲ့ ကျန်းမာဖို့ ဆောင်ပုဒ်ကတော့ “ရေများများသောက်၊ အဆီနဲ့ ဆား၊ သကြားလျှော့စား၊ မေတ္တာများများပွား ကျန်းမာခြင်း အကြောင်းတရား” ဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်းမာရေး ကောင်းဖို့ ကိစ္စဖြစ်လို့ လွန်စွာတန်ဖိုး ရှိလှပါတယ်။

၂၀၂၂ ခုနှစ် သြဂုတ်လကုန်ပိုင်း နေ့ရက်တစ်ရက်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံ ပေကျင်းမြို့မှာ အခြေစိုက်တဲ့ နိုင်ငံပိုင် မီဒီယာကြီး တစ်ခုဖြစ်တဲ့ China Media Group မှ တာဝန်ရှိသူ တစ်ဦးက မကြာမီ တရုတ်နိုင်ငံ ကွမ်ရှီကျွမ်း ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ​​ဒေသ နန်နင်းမြို့မှာ ကျင်းပမယ့် The 2022 ASEAN Media Partners Forum ကို တက်ရောက်ဖို့ အွန်လိုင်းမှ ကြိုတင် ဖိတ်ကြားတာနဲ့အတူ စာရေးသူထံ ဖိတ်စာ ရောက်ရှိလာ ပါတယ်။ ဖိတ်စာအရ အဆိုပါဖိုရမ်ကို ၂၀၂၂ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၁၅ ရက်နေ့ကနေ ၁၉ ရက်နေ့အထိ ကျင်းပမယ်လို့ သိရပါတယ်။

ရုံးဌာန အဖွဲ့အစည်းများတွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်ရသည့် အကြီးအကဲ အရာထမ်းအားလုံးသည် မိမိ တာဝန်ယူ၊ တာဝန်ခံရသည့် ရုံးဌာန အဖွဲ့အစည်းများ၊ ထိုမှတစ်ဆင့် လူ့အဖွဲ့အစည်းကြီးနှင့် နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးတွင် အတူလက်တွဲ ဆောင်ရွက်နေကြသည့် လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက် အရာထမ်း၊ အမှုထမ်းများ၏ စွမ်းဆောင်မှုနှင့် အရည်အသွေး တိုးတက်ရေးတွင် တာဝန်ရှိကြပါသည်။ ထိုသို့ ခံယူထားသည့် အားလျော်စွာ သူတို့၏ တာဝန် ထမ်းဆောင်မှုနှင့် စွမ်းဆောင်ရည် တိုးတက်မှု ရှိ/မရှိ၊ အားသာချက်၊ အားနည်းချက်များနှင့် တကွ အချိန်နှင့် တစ်ပြေးညီ အမြဲတမ်း ဆန်းစစ်နေရ ပါသည်။ အခွင့်အလမ်း အပေါ်မူတည်၍ လိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းပေးနေရ ပါသည်။

(၇)ကြိမ်မြောက် အရှေ့ဖျားစီးပွားရေးဖိုရမ် (The 7th Eastern Economic Forum 2022) တက်ရောက်ဖို့ ရုရှားဖက်ဒရေးရှင်းနိုင်ငံကို သွားရောက်ခဲ့တဲ့ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နဲ့ ရုရှားဖက်ဒရေးရှင်းနိုင်ငံ သမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်တို့ ရင်းရင်းနှီးနှီးတွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့တဲ့ သတင်းတွေ၊ ပြန်လည်သုံးသပ်တင်ပြကြတာတွေကို မီဒီယာမျက်နှာစာ အမျိုးမျိုးမှာ တွေ့ရပါတယ်။ အလားတူ နိုင်ငံတကာသတင်းတွေမှာလည်း အထူးတလည် တင်ပြကြတာကို မြင်တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ ဒါဟာ ရုရှား-မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေ တိုးတက်ဖြစ်ထွန်းလာတာကို ထုတ်ဖော်ပြသခဲ့တဲ့ သမိုင်းမှတ်တမ်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ နှစ်နိုင်ငံအတွက် ကောင်းကျိုးဖြစ်ထွန်းမှုတွေဖြစ်လို့ မင်္ဂလာရှိတဲ့သတင်းကောင်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်။

သေဒဏ်ဆိုသည်မှာ လူတစ်ဦးတစ်ယောက်အား နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ အာဏာပိုင်အဖွဲ့အစည်းမှ တရားဥပဒေကြောင်းအရ ရာဇဝတ်မှုတစ်ခုအတွက် အပြစ်ဒဏ်ပေးသည့်အနေဖြင့် သတ်စေခြင်းကို ဆိုလိုပါသည်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် Capital punishment ဟု သုံးနှုန်းလေ့ရှိကြပြီး လက်တင်ဘာသာ capitalis မှ ဆင်းသက်လာသည်။ လက်တင်ဘာသာတွင် ခေါင်းနှင့်ဆိုင်သောဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး ရှေးယခင်ခေတ်များက ခေါင်းဖြတ်သတ်ခြင်းကို ဆိုလိုခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ရှေးကျသော ဥပဒေသဖြစ်သည့် ဟမ်မူရာဘီ၏ ကိုဓဥပဒေ (Babylonian Code of Hammurabi) တွင် “ မျက်လုံးတစ်လုံးအတွက် မျက်လုံးတစ်လုံး၊ သွားတစ်ချောင်းအတွက် သွားတစ်ချောင်း၊ အသက်တစ်ချောင်းအတွက် အသက်တစ်ချောင်း ” ဆိုသည့် ဥပဒေသပါဝင်ပါသည်။

နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဟာ ကောင်းမွန်တဲ့အခြေခံအအောက်အဦတွေနဲ့ အရည်အချင်းပြည့်ဝတဲ့ လူသားအရင်းအမြစ်တွေ မရှိမဖြစ်လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ကမ္ဘာပေါ်မှာရှိတဲ့ နိုင်ငံအများစုဟာ လိုအပ်တဲ့အခြေခံအဆောက်အဦတွေကို တတ်နိုင်သမျှ ပြည့်စုံအောင်တည်ဆောက်ကြပြီး လူသားအရင်းအမြစ်တွေကိုလည်း စဉ်ဆက်မပြတ် မွေးထုတ်ပေးလျက် ရှိပါတယ်။ နိုင်ငံကို ပြန်လည်ထူထောင်တည်ဆောက်ကြရာမှာ တတ်နိုင်တဲ့နိုင်ငံတွေကရှိတဲ့ ပြည်တွင်းအင်အားနဲ့ နိုင်ငံကိုတည်ဆောက်ကြပြီး မတတ်နိုင်တဲ့နိုင်ငံတွေက ပြည်ပမိတ်ဆွေအကူအညီတွေ ရယူတည်ဆောက်ကြပါတယ်။