မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးရရှိခဲ့ပြီးသည်မှာ နှစ်ပေါင်း ၇၇ နှစ် ရှိပြီဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံနှင့် မရှေးမနှောင်းကာလများ၌ လွတ်လပ်ရေးရရှိခဲ့ကြသော နိုင်ငံများသည် လွတ်လပ်ရေး၏အသီးအပွင့်ဖြစ်သည့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု၊ တန်းတူညီမျှအခွင့်အရေးများကို ရရှိခံစားနေကြပြီဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ထိုမျှကြာရှည် လာသောကာလအတွင်း နိုင်ငံသားများအားလုံး လွတ်လပ်ရေး၏အသီးအပွင့်များကို ထိုက်တန်စွာခံစားရရှိသင့်သော်လည်း အကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် အပြည့်အဝ မရရှိသေးသည်မှာ ဝမ်းနည်းစရာဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း မှီတင်းနေထိုင်ကြသည့် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးပေါင်းစုံတို့သည် ရှေးနှစ်ပေါင်း ထောင်ချီကတည်းကပင် အတူလက်တွဲ၍ ရင်းနှီးချစ်ခင်စွာ စုပေါင်းနေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ တိုင်းရင်းသားအချင်းချင်း အေးအတူ၊ ပူအမျှ စိတ်ဝမ်းမကွဲပြားဘဲ ကူးလူးဆက်နွှယ်ဆက်ဆံခဲ့ကြသည်။ ကိုလိုနီနယ်ချဲ့လက်အောက် ကျရောက်ခဲ့သည့်အချိန်တွင် တိုင်းရင်းသားမျိုးချစ်များ အတူလက်တွဲ၍ ကိုလိုနီနယ်ချဲ့တို့ကို တွန်းလှန်ခဲ့ကြသည်။ ဤသို့သော စည်းလုံးညီညွတ်မှုဖြင့် ပြည်ထောင်စုစိတ်ဓာတ် ခိုင်မာစွာတည်ရှိနေမှုကို သက်သေအမျိုးမျိုးပြနိုင်ခဲ့သည်။

ကြွေတစ်လှည့် ကြက်တစ်ခုန်၊ သူတစ်ပြန်ကိုယ်တစ်ပြန်၊ မပြီးနိုင်မစီးနိုင်မဆုံးနိုင်တဲ့ အဆိုးအကျော့ သံသရာထဲ ထပ်မံနစ်ဆဲမြုပ်ဆဲ အရှေ့အလယ်ပိုင်း ဒေသကဆီးရီးယားပြည်သူတို့ရဲ့ဘဝ။

၁၈၈၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၂၈ ရက်နေ့နံနက် ၁၀ နာရီ။ အင်္ဂလိပ်စစ်သေနာပတိချုပ် ဂျင်နရယ်ပရင်ဒါဂတ်က တပ်များချီတက်ရန် အမိန့်ထုတ်ပြန်ပြီးနောက် အင်္ဂလိပ်စစ်သင်္ဘောများ မန္တလေးမြို့ဂေါဝိန်ဆိပ်သို့ ဆိုက်ရောက်လာကြသည်။ တစ်မြို့လုံး တိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်လျက်ရှိပေသည်။

အချို့သောနိုင်ငံတွေမှာ အချုပ်အခြာအာဏာအလုံးစုံပျက်သုဉ်းခြင်း ဒါမှမဟုတ် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ကင်းမဲ့နေခြင်း အခြေအနေမျိုးစုံတွေ့မြင်နေရတယ်။ တစ်ပါးနိုင်ငံ၊ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုခုရဲ့ စစ်ရေးအရ၊ စီးပွားရေးအရ၊ သံတမန်ရေးအရ လွှမ်းမိုးခြင်းခံရပြီး အမှီအခိုမကင်း အစောင့်ရှောက်ခံဘဝနဲ့ နေရတဲ့ နိုင်ငံတွေလည်းရှိနေတယ်။ အချို့နိုင်ငံတွေမှာ မိမိအချုပ်အခြာအာဏာ ကျိုးပဲ့မသွားအောင်ကို မနည်းရုန်းကန်နေရတဲ့ အနေအထားတွေလည်း တွေ့နေရတယ်။

၁၉ ရာစုမှာ ကုန်ထုတ်စွမ်းအားနဲ့ စစ်အင်အားတိုးတက်ကြီးမားလာကြတဲ့ လောဘတက်တိုင်းပြည်တွေအနက် ဖက်ဆစ်ဂျပန်နဲ့ နယ်ချဲ့အရင်းရှင် ဗြိတိသျှတို့က ၎င်းတို့ထုတ်လုပ်နိုင်တဲ့ထုတ်ကုန်တွေကို ဈေးကွက်တိုးချဲ့ရယူနိုင်ရေးအပြင် ကုန်ကြမ်းတွေရရှိရေးတို့အတွက်ပါ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနည်းပြီး စစ်အင်အားချည့်နဲ့တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ သဘာဝသယံဇာတတွေ ပေါကြွယ်ဝမှုကို မျက်စိကျလာခဲ့ကြပါတယ်။

အရင်တုန်းက ကျောင်းစာပေဟောပြောပွဲမှာလူငယ်တွေ ကျောင်းသားလေးတွေကို မူးယစ်ဆေးဝါးအန္တရာယ်အကြောင်း ပြောပြခဲ့ဖူးပါတယ်။‌ အဓိကက ဆေးလိပ်သောက်တာ လုံးဝရှောင်သင့် တယ်ဆိုတာပါ။ ဆေးလိပ်သောက်ရင် လူ့သက်တမ်းတိုစေတယ်၊ ကင်ဆာရောဂါတွေဖြစ်စေတယ် စတဲ့ဆိုးကျိုးတွေပဲ ရနိုင်တယ်။ ဆေးလိပ်သောက်တဲ့ အကျင့်ကို လုံးဝအစမလုပ်ပါနဲ့၊ ငြင်းပယ်သင့်တယ်ဆိုတာကို ကျောင်းသားအရွယ်လူငယ်တွေကို အကြိမ်ကြိမ်ပြောခဲ့တယ်။ အတန်းလစ်ပြီး ကျောင်းပြင်ပမှာ ဆေးလိပ်စီးကရက်လေး လက်ကြားညှပ်ပြီး စတိုင်ထုတ်ကြတဲ့ကလေးတွေ ဆေးလိပ်ရဲ့ဆိုးကျိုးကို သိသွားတယ်။ သိလို့ရှောင်သွားကြတယ်။

၁၉ ရာစုမှာ ကုန်ထုတ်စွမ်းအားနဲ့ စစ်အင်အားတိုးတက်ကြီးမားလာကြတဲ့ လောဘတက်တိုင်းပြည်တွေအနက် ဖက်ဆစ်ဂျပန်နဲ့ နယ်ချဲ့အရင်းရှင် ဗြိတိသျှတို့က ၎င်းတို့ထုတ်လုပ်နိုင်တဲ့ထုတ်ကုန်တွေကို ဈေးကွက်တိုးချဲ့ရယူနိုင်ရေးအပြင် ကုန်ကြမ်းတွေရရှိရေးတို့အတွက်ပါ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနည်းပြီး စစ်အင်အားချည့်နဲ့တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ သဘာဝသယံဇာတတွေ ပေါကြွယ်ဝမှုကို မျက်စိကျလာခဲ့ကြပါတယ်။

နံနက်မိုးသောက် အလင်းရောက်တော့မည်။ ဒီဇင်ဘာလဆန်းပေမယ့် ရန်ကုန်ရဲ့ ဟေမန္တဆောင်းရာသီဟာ ဆောင်းမပီ၊ ဆောင်းမမည်သေးချေ။ နေလို့ထိုင်လို့ ကောင်းရုံမျှသာရှိသေးသည်။ သို့သော် ဒီဇင်ဘာနံနက်ခင်း၏ လေပြည်လေညှင်းသည် သန့်ရှင်းလတ်ဆတ်အေးမြနေသည်။ တစ်ညတာအိပ်စက်အနားယူပြီးနောက် လောကဓာတ်တစ်ခွင်သည် အသစ်ပြန်လည်နိုးထရှင်သန်လာသည်။ သစ်ပင်ပန်းမန်များကလည်း စိမ်းစိမ်းစိုစိုဖြင့် အသစ်၊ လူတွေကလည်း ခွန်သစ်အားသစ်ဖြင့် စိတ်သစ်လူသစ်၊ အိပ်မှုန်ထနိုးကာစပတ်ဝန်းကျင်ကလည်း နေ့သစ်။

၁၈၈၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ ၂၈ ရက် နံနက် ၁၀ နာရီ။ အင်္ဂလိပ်စစ်သေနာပတိချုပ် ဂျင်နရယ်ပရင်ဒါဂတ်က တပ်များချီတက်ရန် အမိန့်ထုတ်ပြန်ပြီးနောက် အင်္ဂလိပ်စစ်သင်္ဘောများ မန္တလေးမြို့ ဂေါဝိန်ဆိပ်သို့ ဆိုက်ရောက်လာကြသည်။ တစ်မြို့လုံးတိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်လျက် ရှိပေသည်။