ရွေးကောက်ပွဲစနစ် Electoral System ဆိုသည်မှာ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ ပြည်သူများကို ကိုယ်စားပြုရန်အတွက် ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲများတွင် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များကို ရွေးချယ်ရာ၌ အသုံးပြုသည့်စနစ်တစ်ခုပင် ဖြစ်သည်။ ရွေးကောက်ပွဲများတွင် အရေးအကြီးဆုံးမှာ ရွေးကောက်ပွဲစနစ်ပင်ဖြစ်သည်။ ရွေးကောက်ပွဲစနစ်တစ်ခု ပြောင်းလဲကျင့်သုံးခြင်းသည် နိုင်ငံရေးပါတီမျိုးစုံပါဝင်နိုင်မှုနှင့် နိုင်ငံရေးစနစ်ပြောင်းလဲမှုကို အရှိန်အဟုန်မြှင့်တင်ပေးနိုင်သည်။ တိုင်းရင်းသားကိုယ်စားလှယ်များ စုံညီစွာပါဝင်နိုင်ခြင်းနှင့် အများပြည်သူ လိုလားတောင့်တသည့် ပါတီစုံဒီမိုကရေစီစနစ်အတွက် တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ်များ ပါဝင်ဆောင်ရွက်နိုင်ခြင်း အကျိုးတရားများ ရရှိစေနိုင်ပါသည်။

ယနေ့ခေတ်တွင် လျင်မြန်စွာပြောင်းလဲတိုးတက်နေသော ကမ္ဘာကြီး၌ စာတတ်မြောက်မှုသည် စာရွက်ပေါ်တွင် ရေးနိုင်၊ ဖတ်နိုင်၊ တွက်နိုင် စွမ်းထက်ကျော်လွန်သွားပြီဖြစ်ပါသည်။ သမားရိုးကျ စာတတ်မြောက်မှုသည် ပညာရေး၏ အခြေခံအုတ်မြစ်အဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေသော်လည်း ဒစ်ဂျစ်တယ်ခေတ်သည် ပိုမိုများပြားလာသော ဒစ်ဂျစ်တယ်လူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် သတင်းအချက်အလက်ရှာဖွေရန်၊ အကဲဖြတ်ရန်နှင့်ဖန်တီးရန် လိုအပ်သောကျွမ်းကျင်မှုများကို အလေးပေးကာ ဒစ်ဂျစ်တယ်ခေတ်တွင် စာတတ်မြောက်ခြင်း၏ အဓိပ္ပာယ်ကို ပိုမိုချဲ့ထွင်လာခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ စာတတ်မြောက်မှုကိုမြှင့်တင်ခြင်းသည် စာမတတ်သေးသူတို့အား စာတတ်လာအောင် သင်ကြားပေးရုံသာမက အသိပညာကို သိမ်းဆည်း၊ မျှဝေလေ့ရှိသော ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာဖြင့် ပုံသွင်းထားသည့် ကမ္ဘာတွင် ရှင်သန်ကြီးထွားလာစေရန် ခွန်အားဖြစ်စေခြင်းပင်ဖြစ်သည်။

ရွေးကောက်ပွဲများတွင် ဥပဒေနှင့်အညီမဲပေးခွင့်နှင့် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်လောင်းအဖြစ် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်သည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေက ပေးအပ်ထားသည့်အခွင့်အရေးဖြစ်သလို ဒီမိုကရေစီအခြေခံအခွင့်အရေးလည်းဖြစ်ပါသည်။ ဤအခွင့်အရေးကို ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပုဒ်မ ၃၈ (က)၊ ပုဒ်မ ၃၆၉ (က) နှင့် ပုဒ်မ ၃၉၅ တို့တွင် ပြဋ္ဌာန်းပေးထားပါသည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ပါတီစုံဒီမို ကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကြီးကို ၂၈-၁၂-၂၀၂၅ ရက်နေ့တွင် စတင်ကျင်းပမည်ဖြစ်ရာ ရွေးကောက်ပွဲတွင် လွှတ်တော်မဲဆန္ဒနယ်အလိုက် နိုင်ငံရေးပါတီကိုယ်စားပြု လွှတ်တော်ကိုယ်စား လှယ်လောင်းများနှင့် တစ်သီးပုဂ္ဂလလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ကြမည်ဖြစ်ပါသည်။ ဤဆောင်းပါးတွင် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်လောင်းအမည်စာရင်း တင်သွင်းခြင်းဆိုင်ရာ သိသင့်သိထိုက်သည်များကို ရေးသားတင်ပြသွားမည်ဖြစ်ပါသည်။

စက်တင်ဘာ ၃ ရက် (ဗုဒ္ဓဟူးနေ့)နံနက်ပိုင်းက တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ မြို့တော်ပေကျင်းမြို့ တီယန်မင်ရင်ပြင်၌ အနီရောင်နိုင်ငံတော်အလံတို့ တလွင့်လွင့်တောက်ပလျက်ရှိသည်။ သောင်းနှင့်ချီသည့် ဧည့်ပရိသတ်များက စတင်တော့မည့် အခမ်းအနားအတွက် စိတ်လှုပ်ရှားလျက်ရှိသည်။

ရုံးပိတ်ရက်တစ်ရက်၏ နံနက်ခင်းအချိန်၌ ကျွန်ုပ်သည် လက်ဖက်ရည်ဆိုင်တစ်ဆိုင်တွင် နံနက်စာ စားသုံးနေစဉ် ပြည်တွင်းသင်တန်းတစ်ခု၌ အတူတက်ရောက်ခဲ့သော မိတ်ဆွေသင်တန်းသားတစ်ဦးဖြစ်သူ “ကိုဇော်” နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ပါသည်။ ကိုဇော်သည် သိလိုစိတ်များပြား၍ သင်တန်းဆရာများ၏ သင်ကြားသော ဘာသာရပ်အပေါ် မေးခွန်းအများဆုံး မေးမြန်းတတ်သူဖြစ်သည်။ သူမေးသည့်မေးခွန်းများသည် အခြားသင်တန်းသားများ မေးချင်သည့် မေးခွန်းအကြောင်းအရာများပါ ပါဝင်တတ်သောကြောင့် သူတစ်ဦးတည်းဖြင့် သင်ကြားသော ဘာသာရပ်အပေါ် ထပ်မံမေးမြန်းရန် မလိုလောက်အောင် ပြီးပြည့်စုံစွာ မေးမြန်းတတ်သူတစ်ဦး ဖြစ်ပါသည်။

ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ၂၀၂၅ ခုနှစ် ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲအတွက် သတ်မှတ်ထားတဲ့ ပြည်သူ့လွှတ်တော်မဲဆန္ဒနယ်များ၊ အမျိုးသားလွှတ်တော်မဲဆန္ဒနယ်များ၊ တိုင်းဒေသကြီး သို့မဟုတ် ပြည်နယ်လွှတ်တော်မဲဆန္ဒနယ်များ၊ တိုင်းဒေသကြီးလွှတ်တော် သို့မဟုတ် ပြည်နယ်လွှတ်တော် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးမဲဆန္ဒနယ်များကို ဩဂုတ်လ ၁၅ ရက် ရက်စွဲနဲ့ ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။

ဩဂုတ်လ ၂၄ ရက်နေ့က မြန်မာနိုင်ငံမှာသာမက ကမ္ဘာမှာပါထင်ရှားတဲ့ ဂုတ်ထိပ်တံတားကြီးကို TNLA အဖွဲ့က မိုင်းထောင်ဖောက်ခွဲလိုက်တယ်ဆိုတဲ့သတင်းကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသားတစ်ယောက် အနေနဲ့ ကျွန်တော်အလွန်ပဲစိတ်မကောင်းဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။ ဂုတ်ထိပ်တံတားကြီးဆိုတာက နှစ်ပေါင်း ၁၂၅ နှစ်သက်တမ်းရှိတဲ့ တံတားကြီးတစ်စင်းပါ။ ဒီတံတားကြီးတည်ဆောက်ချိန်၊ စတင်အသုံးချချိန်တွေကို သိမီလိုက်တဲ့သူတွေ အခုဆိုမရှိကြတော့ပါဘူး။

ဝမ်းနည်းစိတ်မကောင်းစရာ ကောင်းတာတစ်ခုကတချို့မှာ ဘယ်လိုမှပြုပြင်လို့မရနိုင်တော့တဲ့ အနေအထားတွေကို နေ့စဉ်မြင်တွေ့၊ ကြားသိနေရတယ်။၊ အထူးသဖြင့် မစဉ်းစားတတ်၊ ဆင်ခြင်တုံတရားနည်းသူတွေရဲ့ စိတ်ဓာတ်နဲ့ လုပ်ရပ်အပိုင်းကို ဆိုချင်တာပါ။

ကုလသမဂ္ဂပညာရေး၊ သိပ္ပံနှင့်ယဉ်ကျေးမှုအဖွဲ့အစည်း (ယူနက်စကို-UNESCO) က ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များကို ထိန်းသိမ်းနိုင်ရန်အတွက် နှစ်စဉ်စာရင်းသွင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်ဟုဆိုရာတွင် ဒြပ်ရှိယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ် (Tangible Cultural Heritage -TCH)နှင့် ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ် (Intangible Cultural Heritage - ICH )ဟူ၍ နှစ်မျိုးခွဲခြားနိုင်သည်။

“ဆရာ။ ဒီကဦးလေးက မိတ္ထီလာမြို့နယ် ကုန်းတောင်းကျေးရွာက ဦးစန်းမောင်ပါ။ လက်ရှိ နိုင်ငံ့စီးပွားမြှင့်တင်ရေးရန်ပုံငွေက ဝက်မွေးမြူရေးချေးငွေ ငါးယူနစ်ယူထားပါတယ်။ အဲဒါ နောက်ထပ် ၁၀ ယူနစ် ထပ်ပြီးယူချင်တယ်ဆိုတာကြောင့် ဆရာ့ဆီခေါ်လာခဲ့တာပါ”