အားကစားနှင့်ပတ်သက်၍ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုများစွာရှိသည့်အနက် “အားကစားသည် ယဉ်ကျေးသော လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ်၏ အမှတ်လက္ခဏာဖြစ်သည်ဟု မှတ်ယူကြသည်။ တစ်နည်းအားဖြင့် အားကစားသည် လူသားထုတစ်ရပ်လုံး၏ ကျန်းမာကြံ့ခိုင်ရေးကို ရှေးရှုသော ပျော်ရွှင်ရင်ခုန်ကြည်နူးဖွယ် လှုပ်ရှားမှုအဖြစ် လူတစ်စု၊ လူတစ်ဖွဲ့မှသည် လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ်လုံး၊ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတစ်ရပ်လုံးမှသည် လူမျိုးတစ်မျိုး၊ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံချင်းစီအကြား လူသားဆန်သော အပြန်အလှန်ရင်းနှီးချစ်ကြည်မှုကို ဖန်တီးပေးနိုင်သည့် ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်းရေး၏ သံတမန်အခင်းအကျင်းတစ်ရပ်အဖြစ်ဖြင့် လွတ်လပ်ခြင်း၊ ညီမျှခြင်း၊ ချစ်ကြည်ခြင်း တည်းဟူသော လောကပါလတရားများကိုပင် ဖြစ်ထွန်းစေနိုင်သည်ဟု မျှော်လင့်ယုံကြည်ကြသည်” ဟူ၍လည်း ဖွင့်ဆိုကြပါသည်။

“ပညာရေးဆိုသည်မှာ အမျိုးမျိုးသော သင်ယူလေ့လာမှုနည်းလမ်းများမှတစ်ဆင့် ရရှိသည့် အသိပညာ၊ အတတ်ပညာ၊ ဗဟုသုတ၊ ကျွမ်းကျင်မှု၊ စွမ်းရည်၊ အရည်အသွေးနှင့် တန်ဖိုးများ”ဟုဆိုသည်။ လူတစ်ယောက်သည် ပညာကို မွေးဖွားလာကတည်းက ဘဝတစ်သက်တာ သင်ယူလေ့လာနေကြရသည်။ ပညာသင်ယူလေ့လာထားသည့် လူတစ်ဦးချင်းစီသည် မိမိတတ်မြောက်ထားသည့် ပညာနှင့်ဘဝကို ပြည့်စုံအောင်မြင်အောင် တည်ဆောက်နိုင်မည်ဖြစ်သကဲ့သို့ မိမိပတ်ဝန်းကျင်နှင့် လူ့အသိုက်အဝန်းကိုလည်း အထောက်အကူပြုစေနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ထိုသို့ဖြင့် သုံးရက်မျှကြာသောအခါ ဥတ္တရာသည် သူ့ခင်ပွန်းနန္ဒအား ခယ၍ “အရှင်သား ကျွန်မသည် မိမိအိမ်၌နေစဉ်က ဥပုသ်နေ့တိုင်းရှစ်ပါးသီလစောင့်သည်။ ဘုရားရှင်ကိုလည်းဖူးမြော်၍ တရားတော်ကိုနာကြားသည်။ ဤသို့ပြုသည့်အတိုင်း ကျွန်မအား ခွင့်ပြုရန်တောင်းခံပါသည်။” ခင်ပွန်းနန္ဒသည် ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ ရတနာသုံးပါးကို ကြည်ညိုသူမဟုတ်သောကြောင့် ခွင့်မပြုပါချေ။

လောကဓံဆိုတာကို အားလုံးကြုံရ၊ ဆုံရဓမ္မတာပါ။ အကောင်းလောကဓံ၊ အဆိုးလောကဓံဆိုပြီး မလွတ်ကင်း တွေ့ရမှာသာ။ ဘယ်မှာကင်းကြလို့ပါလဲ။ အာရုံတွေများလွန်းလှတဲ့ ယခုခေတ်ကြီး ပိုဆိုးလှတယ်။ မြန်မာကော ကမ္ဘာမှာပါ ဣဋ္ဌာရုံထက်အနိဋ္ဌာရုံက ပိုများနေတယ်၊ တင့်တယ်တာထက် မတင့်တယ်တာ၊ စိတ်ချမ်းသာစရာထက် ဆင်းရဲစရာက ပိုများနေတယ်၊ ဝမ်းသာကြည်နူးစရာထက် သောကစိုးရိမ်ပူဆွေးမှုတွေ၊ ပရိဒေဝငိုကြွေးမြည်တမ်းမှုတွေ၊ ဒုက္ခဆင်းရဲ၊ ဒေါမနဿ မသာယာမှုတွေ၊ ဥပါယာသ ပြင်းစွာသောပင်ပန်းမှုတွေ မီးတွေအလားထိုအပူတွေက ပိုမိုထူပြောလျက်ရှိနေပါတယ်...။