နှစ်သစ်ဦးမှာစတင်ပြီး ဇန်နဝါရီလ ၂၃ ရက်နေ့လောက်မှာ စတင်ဝုန်းဒိုင်းကြဲခဲ့တဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုဟာ နှစ်လအကြာ မတ်လ ၂၃ ရက်နေ့ကစလို့ တရုတ်မှာ သေဆုံးသူ မရှိတာ၊ ရောဂါပိုးထပ်မံကူးစက်ခံရသူ သိသိသာသာ လျော့နည်းသွားတာစသဖြင့် နိုင်နိုင်နင်းနင်းရှိသွားပြီး ကြောက်မက်ဖွယ် ကူးစက်ရောဂါက လေကြောင်းလိုင်း တွေကတစ်ဆင့် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံပေါင်း ၁၉၅ နိုင်ငံအထိ အံ့အားသင့်ဖွယ် ပျံ့နှံ့သွားပါတယ်။
လူငယ်ဆိုတဲ့ ဝေါဟာရကို ပါဠိစာပေတွေမှာတော့ “ယုဝ” လို့ ဆိုပါတယ်။ ပါဠိဝေါဟာရ “ယုဝ” ရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို “ပျိုမျစ်နုနယ်သူ၊ ငယ်ရွယ်သူ၊ ပဌမအရွယ်၌တည်သူ၊ အရွယ်ရောက်၍ အားအစွမ်းနှင့် ပြည့်စုံသူ” လို့ ဖွင့်ဆို ထားကြပါတယ်။ ပဌမအရွယ်၌ တည်သူဆိုတာကို “၁၆ နှစ်မှ ၂ဝ နှစ်ရှိသူ”လို့ ဆိုပါတယ်။ အဋ္ဌကထာတွေ မှာတော့ ၁၆ နှစ်မှ ၃၃ နှစ်အထိ အသက်ရှိသူလို့ ဖွင့်ဆို ထားကြပါတယ်။ ဒီဖွင့်ဆိုချက်တွေထဲမှာ “အရွယ်ရောက်၍ အားအစွမ်းနှင့် ပြည့်စုံသူ” ဆိုတဲ့ ဖွင့်ဆိုချက်ကတော့ လူငယ်ရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို ပိုပြီးပေါ်လွင်စေပါတယ်။
Pandemic ဆိုသည်မှာ
၂၀၂၀ မတ် ၁၁ ရက်မှာ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီး (WHO) က ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ (COVID-19)ကို တစ်ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာကပ်ရောဂါ(Pandemic disease) အဖြစ် ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ ကူးစက်ရောဂါများမှာ Epidemic ဆိုရင် တစ်နေရာတည်းမှာပဲ သီးသန့်ဖြစ်နေ တာ၊ En- demic ဆိုရင် အဲဒီနေရာကနေ တခြားနေရာကို ပျံ့လာ တာနဲ့ Pandemic ဆိုရင်တော့ ကမ္ဘာအနှံ့ပျံ့နေတဲ့ သဘောကို ဆိုလိုပါတယ်။
ကမ္ဘာမှာ အဆိုးရွားဆုံး Pandemic (၁၀)ကြိမ် ရှိခဲ့ကြောင်း သိရပါတယ်။
(၁) HIV/AIDS (၂၀၀၅-၂၀၁၂)(သေဆုံးသူ ၃၆ သန်း)
(၂) Flu Pandemic (တုပ်ကွေးရောဂါ)(၁၉၆၈ ခုနှစ်)(သေဆုံးသူ တစ်သန်း)
ယခုရက်တွေအတွင်း သင်ဟာ ဟောင်ကောင်၊ ဆိုးလ် ဒါမှမဟုတ် တိုကျိုမြို့မှာ နေထိုင်သူ တစ်ယောက်ဆိုရင် နှာခေါင်းစည်းမတပ်ဘဲ အပြင်ကို ထွက်လိုက်ပြီဆိုတာနဲ့ သင့်ကိုမနှစ်မြို့တဲ့ အကြည့်တွေကို ရင်ဆိုင်ရပါလိမ့်မယ်။ COVD-19 ဗိုင်းရပ်စ်လို့ အမည်ပေးထားတဲ့ ကူးစက်မြန် ဗိုင်းရပ်စ် စတင်ပျံ့နှံ့ခဲ့ချိန်ကစပြီး တချို့နေရာဒေသတွေမှာ လူတွေအားလုံးနီးပါး နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ဆင်ထားကြတာကို တွေ့ရပြီး နှာခေါင်းစည်း တပ်မထားတဲ့သူဟာ လူမှုရေးနယ်ပယ်မှာ ဝိုင်းပယ်ခံထားရတဲ့အထိတောင် ကြုံရပါတယ်။
လက်ခံတဲ့နိုင်ငံတွေရှိ
ဆေးတက္ကသိုလ် တတိယနှစ်တွင် ကာကွယ်ရေးနှင့် လူမှုရေးဆေးပညာဘာသာရပ်(Pre-ventive and Social Medicine – PSM) သင်ရသည်။ ထိုသို့ သင်ကြားရာတွင် ကူးစက်ရောဂါတစ်ခု လူအများတွင် ရုတ်တရက်ဖြစ်ပွား လာပါက လုပ်ဆောင်ရန် (Control of infectious disease out break) ကို သင်ရသည်။
တိုင်ရန်လူထု၊ သိမှုအစီရင်ခံ၊ ခွဲထားရန်နှင့်၊ တားပြန်သွားလာ၊ သတ်ခါပိုးမွှား၊ ဆေးဝါးမကျန်၊ ထိုးနှံ ပါဆေး၊ တိုက်ခါကျွေး၍၊ ဖြန့်ပေးပညာ၊ ဤကိုးဖြာ မှတ်ပါ ကာကွယ်ရေး။
(၁) တိုင်ရန်လူထု(Notification)
ကမ္ဘာတစ်ဝန်း၌ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုသည် မြန်ဆန်လျက်ရှိသည့်အတွက် အစိုးရအဖွဲ့အစည်းများက လည်း ကာကွယ်၊ ထိန်းချုပ်၊ ကုသရေးလုပ်ငန်းစဉ်များကို အရှိန်အဟုန်မြှင့် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။
ယခုအချိန်တွင် တရုတ်နိုင်ငံအတွင်း ဗိုင်းရပ်စ်ကူး စက်မှု နှုန်း လျော့ကျသွားသော်လည်း ဥရောပနိုင်ငံများနှင့် အခြားနိုင်ငံများတွင် ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုနှုန်း တစ်နေ့ တခြား တိုးတက်မြင့်မားလျက်ရှိသည်ကို တွေ့ရသည်။
ရှေးခေတ်မြန်မာ့ထီးလုပ်ငန်း
Novel Coronavirus (COV) အစ
တတိယအကြိမ်လွှတ်တော်သက်တမ်းအတွက် အထွေ ထွေရွေးကောက်ပွဲကြီးကို ယခု ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်အတွင်း ကျင်းပသွားရန် ရှိပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ခေတ်အဆက် ဆက် ရွေးကောက်ပွဲများတွင် အမျိုးသမီးများ ပါဝင် ယှဉ်ပြိုင်မှုအခန်းကဏ္ဍ မည်သို့ရှိသနည်း။ သမိုင်းကြောင်း ဖြစ်စဉ် အနှစ်ချုပ်မျှဝေပါရစေ။
အမျိုးသမီးများနှင့် ရွေးကောက်ပွဲ
ယခုအချိန်အခါတွင် IT နည်းပညာ တိုးတက်လာသည်နှင့်အမျှ အဖွဲ့အစည်းအသီးသီးက အကျိုးအမြတ် များများ ရရှိရန်၊ လုံခြုံစိတ်ချမှုရှိစေရန်နှင့် IT ပိုင်းဆိုင်ရာအတွက် ကုန်ကျစရိတ်များ သက်သာလာစေရန် ခေတ်နှင့်အညီ Cloud နည်းပညာကို အားထားလာကြပါသည်။ Cloud Computing နည်းပညာများ စတင်ခေတ်စားလာသည်မှာ ၂၀ ရာစုနောက်ပိုင်းကာလများတွင်ဖြစ်ပြီး IBM၊ Amazon၊ Google၊ Microsoft အစရှိသည့် ကုမ္ပဏီများက စတင် လာခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ Cloud Computing နည်းပညာ သည် အင်တာနက်အသုံးပြု၍ မိမိတို့၏ အချက်အလက် ဒေတာများ သိမ်းဆည်းထားပြီး လိုအပ်သည့်အချိန်တွင် အလွယ်တကူ ပြန်လည်ထုတ်ယူအသုံးပြုနိုင်ခြင်း၊ Application များ အသုံးပြုမည်ဆိုပါကလည်း Cloud-base