ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်သည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာကပ်ရောဂါအဖြစ် နိုင်ငံအများသို့ ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေသည်။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများ၊ ကမ္ဘာ့ပြည်သူများ အားလုံးတို့သည် နိုးနိုးကြားကြားဖြင့် ကပ်ရောဂါကို ကျော်လွှားနိုင်အောင်တညီတညွတ်တည်း ကြိုးပမ်းအားထုတ်လျက်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင်လည်း ကပ်ရောဂါကို ကြံ့ကြံ့ခံဟန့်တားရင်ဆိုင်နိုင်အောင်၊ တညီတညွတ်တည်း ကြိုတင်ကာကွယ် တားဆီး ရင်ဆိုင် ဖြေရှင်းနိုင်အောင် ပြင်ဆင်လျက်ရှိသည်။

ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံ၏ဒေသအတော်များများတွင် မတ်လ၏ ပျမ်းမျှအပူချိန်ထက်ပို၍ ပူခဲ့သလို နေ့အပူချိန်များလည်း မြင့်မားလာ ခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် ချောက်၊ မကွေး၊ အောင်လံ၊ ဘော်လခဲ စသည့် မြို့များမှာ နေ့အပူချိန် ၄၄ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်၊ ၄၃ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်၊ ၄၂ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် စသည်ဖြင့် ထူးထူးခြားခြားမြင့်မားသည့် အပူချိန်များ ဖြစ်နေကြသည်။ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါဖြစ်သည့် ကိုဗစ် - ၁၉ ကာကွယ်ရေး အတွက် လုံးပန်းနေကြရသည့် အချိန်အခါတွင် နိုင်ငံအနှံ့အပြား၌ မြင့်မား လာသည့် နေ့အပူချိန်များမှာလည်း လတ်တလော ဂရုပြုကြရမည့် ဘေးအန္တရာယ်တစ်ခုဖြစ်သည်။

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကပ်ရောဂါ ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုကြီးမား ကျယ်ပြန့်လာသည်နှင့်အမျှ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ များစွာတို့မှာ အရေးပေါ် အစီအမံများချမှတ်ကာ ယောက်ယက်ခတ်လှုပ်ရှားနေကြရသည်။ နယ်စပ် ကူးသန်းသွားလာမှုများ ပိတ်ပင်ခြင်း၊ မိမိတို့၏ နိုင်ငံသားများ ပြည်ပသို့ထွက်ခွာခြင်းနှင့် နိုင်ငံခြား သားများ နိုင်ငံအတွင်းသို့ဝင်ရောက်ခြင်းတို့ကို ပိတ်ပင်ကန့်သတ်ခြင်း၊ ပြည်တွင်းသွားလာမှုများ၊ အိမ်တွင်းမှ အိမ်ပြင်ထွက်ခြင်းများကို တားဆီးကန့်သတ်ခြင်း၊ ဈေးများ၊ ကျောင်းများ၊ စားသောက် ဆိုင်များ၊ ကပွဲရုံများ ပိတ်ခြင်း စသည်ဖြင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပျံ့နှံ့နိုင်မည့် အလားအလာများကို လျှော့ချရန် ကြိုးပမ်းမှုများကို နိုင်င

အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာရောဂါ ကိုဗစ်-၁၉ကို ကမ္ဘာလုံး ဆိုင်ရာ ကပ်ရောဂါ (Pandemic) အဖြစ် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် မတ်လ ၁၁ ရက် မြန်မာစံတော်ချိန် ည ၁၁ နာရီ ၁၃ မိနစ်တွင် သတ်မှတ်ကြေညာခဲ့ပါသည်။

ဤရောဂါက ကမ္ဘာနှင့်ချီ၍ ကူးစက်ပြန့်ပွားသည့် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ရောဂါဖြစ်၏။ ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၌ စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး နှစ်လ သုံးလအတွင်း နိုင်ငံအများအပြားကို ချက်ချင်းဆိုသလို ကူးစက်သွား ခဲ့သည့် အတွက် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံး တုံ့ပြန်မှု မြန်မြန်ဆန်ဆန်ဖြင့် တားဆီးကာကွယ်နိုင်ရေးကို အင်တိုက်အားတိုက် ဆောင်ရွက်နေကြပေသည်။

ယခုအခါ အပူရှိန်ပြင်းထန်လာပြီး ရာသီဥတု အကူးအပြောင်းကာလလည်း ဖြစ်သည့်အတွက် မွေးမြူရေးတိရစ္ဆာန်များတွင် ကူးစက်ရောဂါများ ဖြစ်ပွားတတ်သည့် ကာလလည်းဖြစ်သည်။ စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးနှင့် ဆည်မြောင်းဝန်ကြီးဌာန၊ မွေးမြူရေးနှင့် ကုသရေးဦးစီးဌာနက အာဖရိက ဝက်အပြင်းဖျားရောဂါကာကွယ်ရေးနှင့် ကြက်ငှက်ရောဂါ ကြိုတင်ကာကွယ်ရေးတို့အတွက် အသိပေး နှိုးဆော်ချက်များ ထုတ်ပြန်ကာ မွေးမြူရေး (တိရစ္ဆာန်များတွင် ကူးစက်ရောဂါ ကျရောက်မှုကြောင့် ဆုံးရှုံးမှုများ မဖြစ်ပေါ်စေရေးအတွက် လိုက်နာဆောင်ရွက်ရန် အချက်များကိုလည်း အသိပေးလျက် ရှိသည်။

ယနေ့ကမ္ဘာကို ကိုင်လှုပ်နှိုးလိုက်သော အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) နိုင်ငံတကာသို့ လျင်မြန်စွာ ပျံ့နှံ့ကူးစက်သည့် သတင်းများ ကြေညာလိုက်သည်နှင့် လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုလုံး တုန်လှုပ်သွားလေသည်။

သူ့ကျွန်ဘဝတွင် နှစ်ပေါင်း ၁ဝဝ ခန့် နေခဲ့ရပြီးသည့်နောက် မိမိတို့နိုင်ငံ၊ မိမိတို့လူမျိုးများ လွတ်လပ်သော နိုင်ငံ၊ လွတ်လပ်သော လူမျိုးဘဝသို့ ပြန်လည် ရောက်ရှိခဲ့သည်မှာ နှစ်ပေါင်း ၇၀ ကျော်ခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ နိုင်ငံ လွတ်လပ်ပြီးပါက ပြန်လည်ထူထောင်ရေး ကြီးပွားရေး(ဝါ) ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် အခြား လွတ်လပ်ပြီး နိုင်ငံများက ခြေတစ်လှမ်း လှမ်းပါက မိမိတို့က လေးငါးဆယ်လှမ်း လှမ်းနိုင်မှသာ နောင် ၁၀ နှစ်၊ အနှစ် ၂၀ ကြာသည့်အခါ ယင်းနိုင်ငံများနှင့် တန်းတူဖြစ်နိုင်မှာဖြစ်ကြောင်း လွတ်လပ်ရေး ဗိသုကာကြီး ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းက မိန့်ကြားခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း အပူပိုင်းဒေသဟုဆိုရာတွင် စစ်ကိုင်း၊ မကွေး၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး သုံးခုအတွင်းရှိ ခရိုင် ၁၂ ခရိုင်မှ မြို့ နယ် ၅၄ မြို့နယ်၊ အကျယ်အဝန်းအားဖြင့် က ၂ဝ ဒသမ ၁၇ သန်း ပါဝင်သည်။ မိုးနည်းရေရှားရပ်ဝန်းဖြစ်သည့် ယင်းဒေသကြီး၏ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် အခြေအနေများ တိုးတက်ကောင်းမွန်လာရေးအတွက် ရေဝေရေလဲ သစ်တောများ၊ ကျေးရွာ သစ်တောများ၊ စံပြသစ်တောများ ထူထောင်ခြင်း၊ ဒေသစိမ်းလန်းစိုပြည်ရေးနှင့် ရေဝေ တောင်တန်းများ စိမ်းလန်းစိုပြည်ရေး စီမံကိန်းများ အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းတို့ကို ခေတ် အဆက်ဆက် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

ကမ္ဘာနှင့်အဝန်း ရုတ်တရက် တုန်လှုပ်သွားရသည့် လတ်တလော ဖြစ်ရပ်မှာ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာရောဂါ ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုနှင့် ရောဂါဖြစ်ပွားသူတို့၏ အဖိတ်အစင်စာရင်းများ ဖြစ်ပါသည်။

တရုတ်နိုင်ငံ ဝူဟန်ဒေသတွင် ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလမှ စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာရောဂါ ကိုဗစ်-၁၉ သည် တိုတောင်းလှသည့် အချိန်ကာလအတွင်း၌ နိုင်ငံတကာအနှံ့ ပျံ့နှံ့ကူးစက်သွားခဲ့ပြီး ရောဂါကူးစက်သူ တစ်သိန်းသုံးသောင်း ကျော်၊ သေဆုံးသူ ၄၈၀၀ နီးပါး၊ ကျန်းမာ ကောင်းမွန်လာသူ ၆၈ဝဝဝ ကျော်ရှိနေပါသည်။

ဆေးလိပ်နှင့် ဆေးရွက်ကြီးထွက်ပစ္စည်း သုံးစွဲမှုကြောင့် ကမ္ဘာပေါ်တွင် နှစ်စဉ် လူခြောက်သန်း အသက်ဆုံးရှုံးနေကြရသည်ဟု ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အဖွဲ့ကြီးက ထုတ်ပြန်ထားသည်။ ယင်းအနက် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သော လူခြောက်သိန်းမှာ ကိုယ်တိုင်ဆေးလိပ် မသောက်ပါဘဲလျက် တစ်ပါးသူ၏ ဆေးလိပ်ငွေ့ကြောင့် ရောဂါရပြီး သေဆုံးခဲ့ကြရခြင်းဖြစ်ရာ ဆေးလိပ်သောက်သည့် အလေ့အကျင့်ဆိုးက ဆေးလိပ်သောက်သူ ကိုယ်တိုင်သာမက အနီးဝန်းကျင်၌ ရှိနေသူအတွက်ပါ အသက်ကို ရန်ရှာသည်အထိ အန္တရာယ်ရှိနေသည်ဟု ဆိုရမည်ဖြစ်သည်။