စီးပွားဖြစ်ကော်ဖီ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ရာတွင် ကိုင်းဖြတ်ပြုပြင်ခြင်းသည် အဓိကထား၍ လုပ်ဆောင်ရမည့်လုပ်ငန်းတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ ကော်ဖီတွင် ကိုင်းဖြတ်ပြုပြင်ပေးခြင်းသည် ကော်ဖီနှစ်ခြား သီးခြင်း (biennial bering) မှ ကာကွယ်ပေးပါသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၌ စပါးအပါအဝင် ဆီထွက်သီးနှံများ၊ ပဲအမျိုးမျိုးနှင့် အခြားသီးနှံပေါင်းများစွာကို နိုင်ငံအနှံ့အပြားတွင် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်လျက်ရှိပြီး နိုင်ငံအတွင်းထုတ်လုပ်မှုမှ ဆန်နှင့်ပဲကို ပြည်တွင်းစားသုံးမှုအတွက် လုံလောက်ရုံသာမက ပိုလျှံသောထုတ်ကုန်များကို ပြည်ပသို့ပါ တင်ပို့ရောင်းချနိုင်သည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ သို့သော် စားသုံးဆီကို လုံလောက်အောင် ထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်းမရှိသေးဘဲ ပြည်ပမှတင်သွင်းနေရသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဒေသတွင်းစားသုံးဆီဖူလုံရေးကို အလေးထား၍ ဆောင်ရွက်ရန်လိုအပ်ပြီး ယခုအခါ နိုင်ငံတော်အစိုးရက စားသုံးဆီဖူလုံပိုလျှံစေရေးအတွက် အလေးအနက်ထားဆောင်ရွက်နေသည်ကိုလည်း တွေ့မြင်နိုင်ပါသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီးကို ဖျက်ဆီးလို့ အားမရ၊ မပျက်ပျက်အောင် ဖျက်ကြဆဲ၊ မူလက ကောင်းနေတဲ့ပစ္စည်းတစ်ခု အထိမခံ၊ ကျိုးလွယ်၊ ပဲ့လွယ်၊ ရှလွယ်၊ ကွဲလွယ်တဲ့ fragile အနေအထားကနေ ဘာလုပ်လုပ် မအောင်မြင်အောင် ပျက်စီးသည်ထက် ပျက်စီးအောင်လုပ်နေတဲ့ fail state အနေအထား။ ဒီအနေအထားကနေ တိုင်းပြည်ကို အစိတ်စိတ်အမြွာမြွာကွဲထွက်ပြီး အလုံးစုံပျက်သုဉ်းပြိုလဲပြိုကျအောင် (collapse) ဖြစ်အောင် လုပ်လာနေကြပြီ။ အခြေအနေအားလုံးက မြင်သာပါတယ်။

ခွာနာလျှာနာရောဂါသည် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများ၌ ခွာကွဲတိရစ္ဆာန်များတွင် လျင်မြန်စွာ ကူးစက်စေတတ်သည့် အဓိကကျသော ရောဂါတစ်ခုဖြစ်သည်။ တိရစ္ဆာန်နှင့် တိရစ္ဆာန်ပစ္စည်းများ ကုန်သွယ်မှု၌ ရောဂါကင်းစင်မှုသည် အရေးပါသည့်ရောဂါဖြစ်၍ ရောဂါကင်းရှင်းနိုင်ငံဖြစ်စေရန် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြသော်လည်း တိရစ္ဆာန်နှင့် တိရစ္ဆာန်ပစ္စည်းများ၏ ရွှေ့ပြောင်းသွားလာမှုများကြောင့် လျင်မြန်စွာ ပြန်လည်ဖြစ်ပွားနိုင်သော ရောဂါဖြစ်သည်။ ခွာနာလျှာနာရောဂါဖြစ်ပွားစေ သော ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးမျိုးကွဲ (၇) မျိုးရှိပြီး Type O, A, C, SAT 1, SAT 2, SAT 3 နှင့် Asia 1 တို့ ဖြစ်ကြသည်။ မျိုးကွဲတစ်ခုနှင့် တစ်ခုအကြားတွင် ရောဂါခုခံနိုင်မှု သီးခြားစီရှိကြသည်။ ၎င်းခုနစ်မျိုးတွင် Type “O” အမျိုးအစားသည် ဖြစ်ပွားမှုအများဆုံးဖြစ်သည်။

သန်စွမ်းစိမ်းစိုနေသည့် နွေနှမ်းစိုက်ခင်းများသည် တစ်မျှော်တစ်ခေါ် ရှုမဆုံးတော့သည်။ စိုက်ပျိုးရန် မြေပြင်ခြင်း၊ မျိုးစေ့ချခြင်းတို့အပြင် စိုက်ပျိုးနည်းစနစ်အဆင့်ဆင့်တို့ကို စနစ်တကျလုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ၄၅ ရက်သားခန့်ရရှိနေချိန်တွင် ယခုကဲ့သို့ တွေ့မြင်ရခြင်းဖြစ်သည်။

ကျွန်ုပ်တို့နေထိုင်ရာ ကမ္ဘာဂြိုဟ်သည် ရေ၊ လေ၊ မြေ၊ အပူစွမ်းအင်တို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းတည်ရှိနေပြီး လူအပါအဝင် သက်ရှိပေါင်းမြောက်မြားစွာ၏ တစ်ခုတည်းသော မူလဘူတ မှီခိုရာအိမ်ကြီးသဖွယ်ဖြစ်ပါသည်။ ပုံစံမျိုးစုံဖြင့် ဖွဲ့စည်းလျက်ရှိသည့် သက်မဲ့များ၏ အစုအဝေးများလည်း တည်ရှိပြီး သက်ရှိသက်မဲ့များ ဆက်နွှယ်မှုရှိသည့် ဂေဟစနစ်မျိုးစုံလည်း ဖြစ်တည်လျက်ရှိသကဲ့သို့ ပြောင်းလဲမှုဖြစ်စဉ်များလည်း တည်ရှိပါသည်။ တည်မှီလျက်ရှိသည့် သက်ရှိများဖြစ်သည့် လူအပါအဝင် သတ္တဝါများနှင့် အပင်များ ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲရေး၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးမှာ လွန်စွာအရေးကြီးလှပါသည်။ စဉ်ဆက်မပြတ် ပူးတွဲရပ်တည်ရှင်သန်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။

လူသားများ ရှင်သန်ရပ်တည်နိုင်ရန်အတွက် ပတ်ဝန်းကျင် ရေရှည်တည်တံ့ကောင်းမွန်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် လက်ရှိကြုံတွေ့နေရသော ဖြစ်စဉ်များကိုလေ့လာကြည့်ပါက သစ်တောများ ပြုန်းတီးပျက်စီးခြင်း၊ တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များ နေထိုင်ရာဒေသများဖြစ်သည့် ရေ၊ မြေ၊ တော၊ တောင် ဂေဟစနစ်အမျိုးမျိုးပျက်စီးခြင်း၊ သစ်တောဖုံးလွှမ်းသောဧရိယာများတွင် မြို့ပြဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး  လုပ်ငန်းများနှင့် စိုက်ပျိုးမြေများ အလွန်အကျွံ ချဲ့ထွင်ခြင်းအပါအဝင် အကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် မြေအသုံးချမှု ပြောင်းလဲခြင်း၊ ရေနေသတ္တဝါများ အလွန်အကျွံဖမ်းဆီးခြင်း၊ တောမီးလောင်ကျွမ်းခြင်းနှင့် ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှုများပြားသော စက်မှုဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းများ၊ ရုပ်ကြွင်းလောင်စာအခြေခံသည့် စွမ်းအင်ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းများကို တိုးချဲ့လုပ်ဆောင်ခြင်း စသည်တို့ကြောင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် တစ်နေ့ထက်တစ်နေ့ ပျက်စီးလာသည်ကို ထင်ထင်ရှားရှားတွေ့မြင်ကြရမည်ဖြစ်သည်။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ယိုယွင်းပျက်စီးမှုနှင့်အတူ နောက်ဆက်တွဲ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များအပါအဝင် နောက်ဆက်တွဲ ဆိုးကျိုးများကို ရင်ဆိုင်ကြရလျက်ရှိပါသည်။

နုနယ်ပျိုမြစ်သည့် အချိန်ကာလအပိုင်းအခြားတစ်ခုကို ပိုင်ဆိုင်ထားကြသည့် လူငယ်များအနေဖြင့် ဘဝတွင် အောင်မြင်မှုတို့ကို လက်လှမ်းမီနိုင်ရေး ကြိုးစားကြရမည်ဖြစ်သည်။ ဘဝတွင် ပျော်ရွှင်အောင်မြင်မှုကို ရယူနိုင်ရေး အားသွန်ခွန်စိုက်ကြိုးစားရမည့် လူငယ်ဘဝအခိုက်အတန့်ကာလသည် အလွန်အရေးကြီးသည်။ မှန်ကန်သော ကြိုးစားအားထုတ်မှုများဖြင့် အောင်မြင်ကြီးပွားရေးလမ်းကြောင်းပေါ်သို့ ရောက်ရှိနိုင်သကဲ့သို့ မှားယွင်းသောလုပ်ရပ်များကြောင့် ပျက်စီးကာ အဖတ်ဆယ်မရသည့်ဘဝသို့ ရောက်ရှိနိုင်သည်ကိုလည်း သတိပြုသင့်ပေသည်။ ခေတ်ရေစီးကြောင်းပြောင်းလဲလာမှုနှင့်အတူ ကြီးပွားတိုးတက်ရေးအတွက် စိန်ခေါ်မှုများစွာကို ရင်ဆိုင်နေရသည့်လူငယ်များကို ဘဝဇာတ်ခုံပေါ်မှ ကမောက်ကမထိုးကျသွားအောင် ဆွဲချနိုင်သည့် အရာများကလည်း များစွာပင်။

“အေး ကိုအောင်ရေ၊ မင်းကို သတင်းလေးတစ်ခု မှန်၊ မမှန် သိချင်လို့ဖုန်းဆက်နေတာ။ မင်းဖုန်းကလည်း မကိုင်တာက များနေတယ်”

ကျွန်ုပ်တို့နေထိုင်ရာ ကမ္ဘာကြီး၌ ပင်လယ်သမုဒ္ဒရာများ၏ ရေလွှမ်းမိုးမှုက ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်ပြီး ကုန်းမြေမှာ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းမျှသာရှိသည်။ ထို ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းထဲတွင် သဲကန္တာရကြီးများလည်း ပါဝင်သည်။ ယနေ့ကမ္ဘာပေါ်ရှိ နိုင်ငံအသီးသီး၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု (Sustainable Development) ဟူသော စကားရပ်သည် အလွန်လိုအပ်သောအရာဖြစ်လာနေသည်။ ဖွံဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့်အတူ ကမ္ဘာ့လူဦးရေသည်လည်း ရပ်တန့်နေသည်တော့မဟုတ်ပါ။ နေ့စဉ်နှင့်အမျှ အစဉ်တိုးပွား လာနေပေသည်။