မှန်တယ် ။ ဒီစကားက ရင်ကိုထိတယ်၊ အားရတယ်။ လောက်တွေရဲ့ ဆိုက်ဝါးအောက်မှာခံနေရတဲ့ ကျွန်တော်တို့တွေ ခံခဲ့ရတာများလှပြီ။ တစ်နိုင်ငံလုံး စစ်မျက်နှာပေါင်းစုံဖွင့်နေရတဲ့ အမိတပ်မတော်ကြီး အမှန်ပြောရရင် အားမလိုအားမရဖြစ်နေမိတာ။ ရန်သူကို ရန်သူလိုကျင့်ဖို့၊ ရန်ငါပြတ်ဖို့ ယခုမှ ကြားချင်တဲ့စကားကြားခဲ့ရပြီ။ ဘယ်တုန်းကနဲ့မှ မတူတဲ့ခေတ်ကြီး၊ တိုင်းပြည်နဲ့ပြည်သူ့ဘဝကို ဖျက်ဆီးနေကြတာရစရာမရှိ။ အမှန်ပင် စက်ဆုပ်ရွံရှာဖို့ကောင်းလှတယ်။ ရုရှား-ယူကရိန်း၊ အစ္စရေး-ဂါဇာစစ်ကလွဲလို့ ကမ္ဘာမှာမရှိဖူး၊ မကြားဖူးသေးတဲ့ အမြဲတမ်းအချိန်ပြည့်စစ်တိုက်နေရတဲ့ တပ်မတော်ကြီး ရှိနေပေလို့သာ..။

လူဟူ၍ဖြစ်လာသည်နှင့် မလွဲမသွေ ရင်ဆိုင်ရမည့်အရာ ၃ မျိုးရှိနေသည်ကို ကျွန်ုပ်တို့အားလုံးသိရှိပြီးဖြစ်၏။ စားရေး၊ ဝတ်ရေး၊ နေရေးဟူသော ပြဿနာကြီးသုံးရပ်သည် လူသားတို့နှင့် နိစ္စဓူဝကြုံတွေ့နေရသည့် အရာများပင်ဖြစ်သည်။ စားသောက်ရေးနှင့်ပတ်သက်၍ “စားစရာမရှိ လျော်စရာရှိ”၊ နေထိုင် ရေးအခက်အခဲနှင့်ပတ်သက်၍ “သေရေးထက် နေရေးခက်” ဟူသည့် စကားတို့သည် အမှန်တကယ်ချို့တဲ့သူများအတွက် ခက်ခဲသော ပြဿနာပင်ဖြစ်သည်။ အဝတ်အထည် ဝတ်ဆင်ရေးနှင့် ပတ်သက်၍လည်း “တောင်းမှာအကွပ် လူမှာအဝတ်” စသည့် စကားများက မှတ်သားထိုက်ဖွယ် ကောင်းလှသည်။ စားဝတ်နေရေး ပြဿနာသုံးရပ်သည် လူတစ်ဦး၊ မိသားစုတစ်စု၊ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံတည်းသာ ကြုံတွေ့နေရသည့် ပြဿနာများမဟုတ်ပေ။ အချို့သောနိုင်ငံများနေရေးအတွက် ခက်ခဲနေကြသည်။ စားရေးအတွက်ခက်ခဲနေကြသည်။ ဝတ်ရေးအတွက်လည်း ချို့တဲ့နေကြသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ မိမိတို့နိုင်ငံသည် အလေ့ကျပေါက်ရောက်သော သီးပင်စားပင်များမှအစ စနစ်တကျစိုက်ပျိုးလျှင် ပို၍အောင်မြင်ဖြစ်ထွန်းသော သီးနှံပင်များစွာ ပေါက်ရောက်သဖြင့် အခြားသော နိုင်ငံများထက်များစွာ ကံကောင်းသည်ဟု ဆိုရပေမည်။

“တိုးတက်လိုစိတ်ရှိတဲ့တောင်သူ” ဆိုသည့် စကားလုံးကို စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနနှင့် ဂျပန်အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအေဂျင်စီတို့ ၂၀၀၈-၂၀၁၁ ခုနှစ်အတွင်းက ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သည့် စိုက်ပျိုးပညာပေးရေးဆိုင်ရာ လူသားအရင်းအမြစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးစီမံကိန်းမှာ စတင်သိခဲ့ရသည်။ ထိုအချိန်က တိုးတက်လိုစိတ်ရှိပြီး တီထွင်ကြံဆတတ်သော တောင်သူနှင့်သမားရိုးကျလမ်းဟောင်းအတိုင်း စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သော တောင်သူတို့ကို ကွဲကွဲပြားပြားမသိခဲ့ပေ။ တောင်သူများနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု များပြားလာသောအခါမှ တိုးတက်လိုစိတ်ရှိသော တောင်သူတို့သည် တိုးတက်ကြ၍ တိုးတက်လိုစိတ်မရှိသော တောင်သူတို့သည် မတိုးတက်ကြောင်းကို သိခဲ့ရသည်။ ဤသဘောတရားကို ကာရိုလ်စုစန်ဒီဝစ်ခ် (Carol Susan Dweck)၏ စိတ်ဓာတ်(Mindset)၊ အောင်မြင်မှုစိတ်ပညာသစ် (The New Psychology of Success) စာအုပ်တွင် တိုးတက်စိတ် (Growth Mindset) နှင့် ကန့်သတ်စိတ်(Fixed Mindset) ဟူ၍ လေ့လာတွေ့ရှိရသည်။

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အင်တာနက်နည်းပညာလုပ်ငန်းကြီးဖြစ်တဲ့ ဂူဂဲလ်(Google)ဟာ သတင်းအချက်အလက်နဲ့ နည်းပညာဆိုင်ရာ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေး အစရှိတဲ့ လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေကို တစ်ကမ္ဘာလုံးလွှမ်းခြုံကာ အချိန်နဲ့အမျှဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိပါတယ်။

ကောက်ရိုးဆိုသည်က စပါးရိတ်သိမ်းပြီး ခြွေလှေ့ကာကျန်ရှိခဲ့သော စပါးရိုးများဖြစ်သည်။ ကောက်ရိုးကို တောင်သူအများစုက တိရစ္ဆာန်အစာအဖြစ် အသုံးပြု ကြပါသည်။ အချို့ကလည်း လယ်မြေထဲတွင် မီးရှို့ပြီး မြေကြီးအာဟာရဓာတ်ရရှိအောင် ပြုလုပ်ကြပါသည်။ သို့သော် ထိုသို့မီးရှို့ခြင်းသည် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်ဓာတ်ငွေ့များ ထုတ်လွှတ်သောကြောင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ညစ်ညမ်းမှုနှင့် ကမ္ဘာကြီးပူနွေးမှုကို ဖြစ်စေပါသည်။ ထို့ပြင် မြေကြီးထဲရှိ အကျိုးပြု အဏုဇီဝပိုးများနှင့် သက်ရှိအများစုကို သေဆုံးနိုင်ပါသည်။ ကောက်ရိုးများကို တိရစ္ဆာန်အစာအတွက်သာမက အကျိုးရှိရှိ ပြန်လည်အသုံးချနိုင်သည့်နည်းလမ်းပေါင်းစုံရှိနေသည်ကို လေ့လာတင်ပြသွားပါမည်။

အပိုင်း (၂) တွင်ဖော်ပြခဲ့သော United Nations Convention Against Illicit Traffic in Narcotic Drugs and Psychotropic Substances က ထုတ်ပြန်ကြေညာထားသည့် ထိန်းချုပ်ဓာတုပစ္စည်း ၃၉ မျိုး၏ တရားဝင်နှင့် တရားမဝင်အသုံးပြုမှုများကို ဆက်လက်ဖော်ပြသွားပါမည်။

လူသားတွေဟာ ရလာတဲ့ဘဝတစ်ခုကို ရှင်သန်ရပ်တည်နိုင်ဖို့ အလုပ်တွေလုပ်နေကြပါတယ်။ လုပ်နေတဲ့အလုပ်တွေမှာ ဘာအလုပ်ကိုပဲလုပ်လုပ်၊ အမျိုးအစားတွေ ဘယ်လိုကွဲပြားပါစေအလုပ်ရဲ့အဖြေက အမှန်နဲ့အမှားဆိုတဲ့ နှစ်မျိုးပဲရှိပါတယ်။ အမှန်ဆိုတာ မမှားယွင်းသော၊ မလွဲသော၊ ဖြောင့်မတ်သော၊ အစဉ်အမြဲအတိုင်းဖြစ်သောလို့ခေါ်ပြီး အမှားဆိုတာ မမှန်ကန်သော၊ အမှန်ရဲ့ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သော၊ ယွင်းသောလို့ မြန်မာအဘိဓာန်မှာ မှတ်သားဖူးပါတယ်။

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအနေဖြင့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်အတွင်းမှာ ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတစ်ရပ် ကျင်းပပေးနိုင်ရန် လျာထားဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ထိုသို့ လျာထားဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်ကို တချို့က လက်ရှိဖြစ်ပျက်နေသည့် အခြေ အနေများကိုအခြေခံပြီး ထွက်ပေါက်တစ်ခုအဖြစ် ပြောဆိုရှုမြင်နေသည်ကိုလည်း တွေ့မြင်ရပါသည်။ အဘယ်သို့သောအခြေအနေကို အခြေခံပြီး ထွက်ပေါက်အဖြစ် ရှုမြင်နေကြသည်ကိုတော့ မပြောတတ်ပါ။ “ရွေးကောက်ပွဲတစ်ရပ် ပြန်လည်ကျင်းပပေးမည်” ဆိုသည့်စကားရပ်သည် ယခုကာလမှ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်က ပြောကြားလာခြင်းမဟုတ်ဘဲ ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနှင့်လုံခြုံရေးကောင်စီအစည်းအဝေး၌ နိုင်ငံတော်၏ ယာယီသမ္မတက တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ထံ နိုင်ငံတော်၏တာဝန်များကို ခေတ္တထိန်းသိမ်းပေးရန် လွှဲပြောင်းပေးစဉ်ကတည်းက တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်သည် “နိုင်ငံတော်တွင် အရေးပေါ်ကာလဆိုင်ရာပြဋ္ဌာန်းချက်များနှင့်အညီ ဆောင်ရွက်ပြီးစီးပါက လွတ်လပ်၍ တရားမျှတသော အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲအား ကျင်းပပေးသွားမည်ဖြစ်ပြီး ရွေးကောက်ပွဲတွင် အနိုင်ရ နိုင်ငံရေးပါတီအား နိုင်ငံတော်တာဝန်ကို လွှဲပြောင်းပေးမည်” ဟု အခိုင်အမာ ပြောကြားခဲ့သည်ကို တွေ့ရပါသည်။

အမျိုးသားပြတိုက် (နေပြည်တော်) ကို မြန်မာတို့၏ အမျိုးဂုဏ်၊ ဇာတိဂုဏ် ဖော်ထုတ်ပြသရန်၊ ကြွယ်ဝပြီး အဆင့်အတန်းမြင့်မားသည့် မိမိတို့၏ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များကို ဖော်ထုတ်ပြသရန်နှင့် မိမိတို့လူမျိုး၏ Soft Power စွမ်းဆောင်ချက်များကို ပြသရန်ဟူသည့်ရည်ရွယ်ချက်များဖြင့် ရှေးဟောင်းသုတေသနဆိုင်ရာ၊ သမိုင်းဆိုင်ရာ၊ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် အနုသုခုမဆိုင်ရာ အမွေအနှစ်ပစ္စည်းများကို ခင်းကျင်းပြသခဲ့သည်မှာ ၁၅-၇-၂၀၂၄ ရက်နေ့တွင် (၉) နှစ်ပြည့်မြောက်ခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါသည်။ အမျိုးသားပြတိုက် (နေပြည်တော်) (၉) နှစ်ပြည့်အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် မြန်မာ့ရက်ကန်းလက်မှုအနုပညာအထူးပြပွဲကို ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁၅ ရက်နေ့တွင် စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပြီး ဇူလိုင်လ ၂၈ ရက် နေ့အထိ ပြသလျက်ရှိပါသည်။

ဝါဆိုဝါခေါင် ရေဖောင်ဖောင်ဟူသော ဆိုရိုးကဲ့သို့ပင် မုတ်သုံမိုးညို့ညို့နှင့်အတူ မြန်မာ့မြစ်ချောင်းအင်းအိုင်ရေပြင်တို့သည် ပြည့်လျှံဖွေးဖြူလျက်ရှိကြ၏။ မိုးရာသီသည် သစ်ပင်သီးနှံများ၊ ကောက်စိုက်တေးသံများဖြင့် သာယာသောကာလဖြစ်သကဲ့သို့ တစ်ဖက်တွင်လည်း ရေလွှမ်းမိုးမှုဘေးအန္တရာယ်သည် ဤကာလ၏ အလေးထားရမည့်စိန်ခေါ်မှုတစ်ရပ် ဖြစ်လျက်ရှိနေပါသည်။ ဇူလိုင်လအစတွင် မြစ်ဖျားပိုင်းမှ အစပြုခဲ့သော ဧရာဝတီမြစ်ရေကြီးမှုသည် ယခုအခါတွင် မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းနှင့် အောက်ပိုင်းများသို့ တဖြည်းဖြည်းပျံ့နှံ့ရောက်ရှိလာလျက်ရှိနေပါသည်။