စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ၂၀၁၆- ၂၀၂၀ အထိ လေးနှစ်ကျော်ကာလအတွင်း ပြည်သူ့အကျိုးပြုမှတ်တိုင်များ

ကုန်သွယ်ရေးဦးစီးဌာန ပြည်ပကုန်သွယ်မှုပမာဏတိုးတက်မှုနှင့် ကုန်သွယ်မှုလိုငွေ လျှော့ချနိုင်မှုအခြေအနေ

> မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်ပကုန်သွယ်မှုပမာဏမှာ ၂၀၁၆-၂၀၁၇ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ကန်ဒေါ်လာ (၂၉) ဘီလီယံဖြစ်ပြီး ကုန်သွယ်မှုလိုငွေမှာ ကန်ဒေါ်လာ (၅.၂၁) ဘီလီယံ၊ ၂၀၁၇-၂၀၁၈ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ကန်ဒေါ်လာ (၃၄) ဘီလီယံ ဖြစ်ပြီး ကုန်သွယ်မှုလိုငွေမှာ ကန်ဒေါ်လာ (၃.၈၁) ဘီလီယံ၊ ၂၀၁၈ ခုနှစ် (Mini Budget) တွင် ကန်ဒေါ်လာ (၁၉) ဘီလီယံဖြစ်ပြီး၊ ကုန်သွယ်မှုလိုငွေမှာ ကန်ဒေါ်လာ (၁.၀၁) ဘီလီယံ၊ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ကန်ဒေါ်လာ (၃၅.၁၅) ဘီလီယံဖြစ်ပြီး၊ ကုန်သွယ်မှုလိုငွေမှာ ကန်ဒေါ်လာ (၁.၀၃) ဘီလီယံနှင့် ၂၀၁၉-၂၀၂၀ ဘဏ္ဍာနှစ် (၂၅-၉-၂၀၂၀ ရက်နေ့ထိ) ကန်ဒေါ်လာ (၃၆.၂၁) ဘီလီယံဖြစ်ပြီး၊ ကုန်သွယ်မှုလိုငွေမှာ ကန်ဒေါ်လာ (၁.၅၀) ဘီလီယံ ဖြစ်ပါသည်။ ပင်လယ်ရေကြောင်းနှင့် နယ်စပ်ပို့ကုန်၊ သွင်းကုန်၊ ကုန်သွယ်မှုပမာဏမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်ပါသည်-

လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ ဖြေလျှော့ပေးခြင်းဆောင်ရွက်ချက်များ

> လက်လီလက်ကားရောင်းချသူများအကြား မျှတသောယှဉ်ပြိုင်မှုတိုးတက်စေခြင်းအားဖြင့် စားသုံးသူများအတွက်ဈေးနှုန်းလျော့ကျပြီး ရွေးချယ်ခွင့် ပိုမိုရရှိလာစေရန်လည်းကောင်း၊ ရောင်းချဖြန့်ဖြူးမှုလုပ်ငန်းများတွင် ကုန်ပစ္စည်း အရည်အသွေးနှင့်ဝန်ဆောင်မှုအရည်အသွေး၊ နည်းပညာများတိုးတက်စေရန်လည်းကောင်း၊ ပြည်တွင်းထုတ်ကုန် များ ဈေးကွက်ပိုမိုရရှိ၍ အသေးစား၊ အလတ်စားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ပိုမိုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန်ရည်ရွယ်၍ နိုင်ငံခြားသားကုမ္ပဏီ၊ မြန်မာနိုင်ငံသားနှင့် နိုင်ငံခြားသား ပေါင်းစည်းဆောင်ရွက်သည့်ကုမ္ပဏီများအား လက်လီ လက်ကားရောင်းချခွင့်ပြုခြင်းကို ၉-၅-၂၀၁၈ ရက်နေ့တွင် အမိန့်ကြော်ငြာစာအမှတ် ၂၅/၂၀၁၈ ဖြင့် လည်းကောင်း၊ ၂၆-၇-၂၀၁၈ ရက်နေ့တွင် လက်လီလက်ကားရောင်းချခွင့် မှတ်ပုံတင်လျှောက်ထားခြင်းဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းစဉ်အား သတင်းလွှာ (၂/၂၀၁၈) ဖြင့်လည်းကောင်း၊ နိုင်ငံခြားသားကုမ္ပဏီ၊ မြန်မာနိုင်ငံသားနှင့် နိုင်ငံခြားသားပေါင်းစည်း ဆောင်ရွက်သည့် ကုမ္ပဏီများအား လက်လီလက်ကားရောင်းချခွင့်ပြုသော ဦးစားပေးကုန်စည်စာရင်းအား သတင်းလွှာ (၃/၂၀၁၈) ဖြင့်လည်းကောင်း ထုတ်ပြန်ထားပါသည်။ လက်ရှိအချိန်တွင် လက်လီလက်ကားရောင်းချ ခွင့်ကို နိုင်ငံခြားသား အပြည့်အဝဆောင်ရွက်သည့် ကုမ္ပဏီ (၄၂) ခု၊ မြန်မာနိုင်ငံသားနှင့် နိုင်ငံခြားသား ပေါင်းစည်းဆောင်ရွက်သည့်ကုမ္ပဏီ ၃၈ ခုနှင့် မြန်မာနိုင်ငံသား အပြည့်အဝဆောင်ရွက်သည့် ကုမ္ပဏီ ၁၆ ခု စုစုပေါင်းကုမ္ပဏီ ၉၆ ခု တို့အား ခွင့်ပြုပေးခဲ့ပါသည်။

> ပြည်ပမှ တင်သွင်းဝင်ရောက်လာသော ကုန်စည်များကြောင့် ပြည်တွင်းအလားတူ ကုန်စည်ထုတ်လုပ်သူများတွင် ထိခိုက်နစ်နာမှု သို့မဟုတ် ထိခိုက်နစ်နာစေရန် ခြိမ်းခြောက်မှုများ ဖြစ်ပေါ်လာပါက ကာကွယ်ကုစားနိုင်ရန် အတွက် သွင်းကုန်ပမာဏမြင့်တက်ခြင်းမှ ကာကွယ်ပေးမှုဥပဒေကို ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၄ ရက်နေ့တွင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ဥပဒေအမှတ် ၃၅ ဖြင့် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပြီး ယင်းဥပဒေပုဒ်မ ၁ (ခ) တွင် “ ဤဥပဒေသည် နိုင်ငံတော်သမ္မတက အမိန့်ကြော်ငြာစာဖြင့် သတ်မှတ်သည့်နေ့မှစတင်၍ အာဏာတည်စေရမည် ” ဟုသတ်မှတ် ချက်အရ ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၁ ရက်နေ့မှစတင်၍ အာဏာသက်ဝင်မည် ဖြစ်ပါကြောင်း၊ ယင်းဥပဒေတွင် အခန်း (၁၁)ခန်း၊ ပုဒ်မ (၆၁) ခု ပါဝင်ပါကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် ယင်းဥပဒေအား အကောင်အထည်ဖော်ရန်အတွက် နည်းဥပဒေများ မူကြမ်းရေးဆွဲခြင်းများကို ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။

Myanmar Trade Policy Framework (မူကြမ်း) ရေးဆွဲခြင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒုတိယအကြိမ် ကုန်သွယ်မှုမူဝါဒ လေ့လာဆန်းစစ်ခြင်းကို အောင်မြင်စွာ ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် ဆက်စပ်အစည်းအဝေးများနှင့် အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲ  ကျင်းပခြင်း၊ ASEAN Frameworks Agreement on Services- AFAS ပါ Schedule of Commitment များအတွက် ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာဥပဒေ၊ နည်းဥပဒေများ ဆန်းစစ်ခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်နိုင်စေရန် ကာလတို “ Stock-taking on Trade in Services” ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲများ ကျင်းပခြင်းများဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့ပါသည်။

နိုင်ငံတကာအဖွဲ့ အစည်းများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအခြေအနေ

> နိုင်ငံတကာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအနေဖြင့် UNCTAD နှင့်ပူးပေါင်း၍ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ကုန်သွယ်မှုကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး စားသုံးသူအကာအကွယ်ပေးရေး ဥပဒေ၊ ယှဉ်ပြိုင်မှုဥပဒေနှင့်မူဝါဒ၊ ပင်ရင်းနိုင်ငံစည်းမျဉ်းများ နှင့် ပတ်သက်၍ မူဝါဒဆိုင်ရာအကြံပြုချက်များ၊ ငါးလုပ်ငန်းကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် LDC Graduation လုပ်ငန်းစဉ်တို့တွင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။

> International Trade Centre (ITC) နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများအနေဖြင့် ခရီးသွားကဏ္ဍတွင် TC နှင့် စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားလာရေးဝန်ကြီးဌာနတို့ ပူးပေါင်း၍ NETHERLANDS TRUST FUND - PHASE IV (NTF M G Inclusive Tourism project ကို ကယားပြည်နယ်တွင် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။

> Enhanced Integrated Framework (EIF) အစီအစဉ်အား လိုက်ပါဆောင်ရွက်မှုအနေဖြင့် ကုန်သွယ်မှုဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးဆိုင်ရာ ဘက်စုံလေ့လာမှု အကြိုအဆင့် (Pre-Diagnostic Trade Integrated Study - Pre-DTIS) ဒုတိယအဆင့်ဖြစ်သော ကုန်သွယ်မှုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာ ဘက်စုံလေ့လာမှုအဆင့် (Diagnostic Trade Integrated Study - DTIS) နှင့် ကုန်သွယ်မှုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာ စွမ်းဆောင်ရည်မြှင့်တင်သည့် Tier 1 အဆင့်တို့ကို အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး Tier - 2 အဆင့်ဖြစ်သော လုပ်ငန်းများ အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းအဆင့်ကို ဆောင်ရွက်နိုင်ရေးအတွက် ကုန်သွယ်မှု ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ဆိုင်ရာ ဘက်စုံလေ့လာမှုအဆင့် (Diagnostic Trade Integrated Study -DTIS) လုပ်ငန်းစဉ်မှ နောက်ဆက်တွဲ လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုဖြစ်သော ကုန်သွယ်မှု ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် နှစ်လတ်စီမံကိန်းအစီရင်ခံစာ (Medium Term Programme Repot) လုပ်ငန်းစဉ်များအနက်မှ ကုန်သွယ်မှုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် အလားအလာရှိသည့် ဦးစားပေးလုပ်ငန်းများကို သက်ဆိုင်ရာဝန်ကြီးဌာနများနှင့် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းခဲ့ပါသည်။

> ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့၏သဘောတူညီချက်များကို လိုက်ပါအကောင်အထည်ဖော်ခြင်း အနေဖြင့် WTO TradeFacilitation Agreement ကို သက်ဆိုင်ရာ ဝန်ကြီးဌာနများနှင့် ပူးပေါင်း အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက် ခြင်း၊ WTO Marrakesh Agreement si Annex 3 (Transparency) အရ Trade Policy Review များဆောင်ရွက်ခြင်း၊ WTO မှ ကျင်းပသော ဝန်ကြီးများအဆင့် ညီလာခံများ၊ အစည်းအဝေးများ၊ ဖိုရမ်များ၊ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှု အစည်းအဝေးများသို့ တက်ရောက်ခြင်း တို့ကို ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။

ကုန်သွယ်မှုအချက်အလက်များ ဘဏ္ဍာတိုက် (National Trade Portal and Trade Repository Website) ကို တည်ထောင်ထားရှိခြင်း

> မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ကုန်သွယ်မှုပြုရာတွင် သက်ဆိုင်ရာဌာနများမှ ချမှတ်ထားသည့် သိရှိလိုက်နာရမည့် ဥပဒေများ၊ နည်းဥပဒေများ၊ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်း၊ လုပ်ထုံး လုပ်နည်းများကို တစ်နေရာတည်းတွင် စုစည်းလေ့လာနိုင်ရန်၊ ဝင်ရောက်ကြည့်ရှုနိုင်ရန်အတွက် ကုန်သွယ်မှုအချက်အလက်များ ဘဏ္ဍာတိုက် (National Trade Portal and Trade Repository Website) ကို တည်ထောင်ထားရှိပြီး ဒုတိယသမ္မတ ဦးဟင်နရီဗန်ထီးယူမှ ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် တရားဝင်လွှင့်တင် ခဲ့ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံကိုကိုယ်စားပြုသည့် ကုန်သွယ်မှု Website တစ်ခုဖြစ်ပြီး အာဆီယံ၏ ASEAN Trade Repository သို့ သွားရောက်ချိတ်ဆက်ထားပြီးလည်း ဖြစ်ပါသည်။

Registered Exporter System အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ခြင်း

 > အီးယူအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက ၂၀၁၇ ခုနှစ်၊ နှစ်ဦးပိုင်းတွင် စတင်အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည့် မှတ်ပုံတင်ပို့ကုန်တင်ပို့သူစနစ် (Registered Exporter (REX) System)ကို မြန်မာနိုင်ငံသည် REX System ကို ၂၀၁၈ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ (၂၃) ရက်နေ့တွင် အမိန့်ကြော်ငြာစာအမှတ် (၃၂/၂၀၁၈) ထုတ်ပြန်ခြင်းဖြင့် စတင် အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ခဲ့ပြီး၊ ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလမှ စတင်ကာ အပြည့်အဝလိုက်ပါ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး ကုမ္ပဏီ (၇၄၆) ခုအား အတည်ပြု ပို့ကုန်မှတ်ပုံတင်လက်မှတ်များ စိစစ်ခွင့်ပြုထုတ်ပေးခဲ့ပါသည်။

CO Form များအား Manual စနစ်မှ Online CO Application System သို့ ကူးပြောင်းအကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ခြင်း

> စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနအောက်ရှိ ကုန်သွယ်ရေးဦးစီးဌာနသည် လက်ရှိခွင့်ပြုထုတ်ပေးလျက်ရှိသည့် အကောက်ခွန်သက်သာခွင့်ဆိုင်ရာ ပင်ရင်းနိုင်ငံသက်သေခံလက်မှတ်များ (Certificate of Origin-Co Form) များအား Manual System မှ Online CO Application System သို့ ကူးပြောင်း၍ ၂၀၁၈ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ (၁၂) ရက်နေ့မှ စတင်ကာ စမ်းသပ်အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး ၁-၄-၂၀၁၉ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ အပြည့်အဝ အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး ၁-၇-၂၀၁၉ ရက်နေ့တွင် မူဆယ်၊ မြဝတီကုန်သွယ် ရေး စခန်းများတွင်လည်းကောင်း၊ ၁-၁၀-၂၀၂၀ ရက်နေ့တွင် တာချီလိတ်၊ မြိတ်၊ ကော့သောင်း၊ မောတောင်၊ ထီးခီ၊ မယ်စုံကုန်သွယ်ရေးစခန်းများတွင်လည်းကောင်း အပြည့်အဝအကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။

> အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများသည် ကုန်သွယ်မှု ပိုမိုလွယ်ကူချောမွေ့စေရေးအတွက် အာဆီယံပြတင်းတစ်ပေါက် (ASEAN Single Window-ASW) မှတစ်ဆင့် အာဆီယံနိုင်ငံများအကြား အီလက်ထရောနစ်နည်းဖြင့် ATIGA Form-D များ လဲလှယ်နိုင်ရေးအတွက် နိုင်ငံအလိုက် National Single Window Routing Platfom (NSW-RP) စနစ်အား အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ မေလအတွင်း ATIGA Form-D စမ်းသပ်လဲလှယ် ခြင်း (Pilot Testing) ကိုလည်းကောင်း၊ စက်တင်ဘာလနှင့် အောက်တိုဘာလတို့တွင် Parallel Testing ကို လည်းကောင်း ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။

> ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့တွင် Live Operation ကိုဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး၊ဘရူနိုင်း၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ မလေးရှား၊ စင်ကာပူ၊ ထိုင်း၊ ဗီယက်နမ်၊ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတို့နှင့် e-ATIGA Form D စောင်ရေစုစုပေါင်း ၁၁၀၈၃စောင် ကို လဲလှယ်ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့ပါသည်။

အာဆီယံဒေသတွင်း ထုတ်လုပ်တင်ပို့သူကိုယ်တိုင် ပင်ရင်းထုတ်ကုန်ကြေညာသည့် အစီအစဉ် (ASEAN-Wide Self-Certification Scheme) အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်ရွက်ခြင်း

> ထုတ်လုပ်တင်ပို့သူကိုယ်တိုင် ပင်ရင်းထုတ်ကုန်ကြေညာသည့်စနစ် (Self-Certification System) ကို အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအကြား ရှေ့ပြေးစီမံကိန်း (၂) ခုအဖြစ် အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ ယခုအခါ အဆိုပါ Pilot Project l နှင့် Pilot Project ll အား ပေါင်းစည်း၍ အာဆီယံဒေသတွင်း ထုတ်လုပ်တင်ပို့သူ ကိုယ်တိုင် ပင်ရင်းထုတ်ကုန်ကြေညာသည့်အစီအစဉ် (ASEAN-Wide Self-Certification Scheme ) ကို အကူးအပြောင်းကာလမထားရှိဘဲ (၂၀-၉-၂၀၂၀) ရက်နေ့တွင် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအကြား တစ်ပြေးညီ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။

> စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနသည် ထုတ်လုပ်တင်ပို့သူကိုယ်တိုင် ပင်ရင်းထုတ်ကုန်ကြေညာသည့်စနစ် (Self-Certification System) ကို ကျင့်သုံးဆောင်ရွက်ရာတွင် အတည်ပြုပို့ကုန်တင်ပို့သူများ လိုက်နာဆောင်ရွက်ရမည့် လုပ်ငန်းစဉ် (Standard Operating Procedures-SOP) အား (၇-၉-၂၀၂၀) ရက်နေ့တွင် ပို့ကုန်သွင်းကုန်သတင်းလွှာ (၁၁/၂၀၂၀)ဖြင့် ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့ပြီး ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် စက်တင်ဘာလအတွင်းကုမ္ပဏီ (၆) ခုအား အတည်ပြု ပို့ကုန် မှတ်ပုံတင်လက်မှတ်များ စိစစ်ခွင့်ပြုထုတ်ပေးခဲ့ပါသည်။

ပို့ကုန်ထိန်းချုပ်ရေး (Export Control)

> ဥရောပသမဂ္ဂမှ ပို့ကုန်ထိန်းချုပ်မှုအတွက် အကူအညီပေးနေသည့် ဓာတု၊ ဇီဝ၊ ဓာတ်ရောင်ခြည်နှင့် အဏုမြူဆိုင်ရာ ဘေးအန္တရာယ် လျော့ပါးစေရေးစီမံကိန်း အမှတ်စဉ် (၄၇) (Chemical Biological Radiological and Nuclear Risk Mitigation Centers of Excellence (CBRN - CoE) Project 47) EU P2P export control programme for dual use goods ကို စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ဦးဆောင်ဌာနအဖြစ် အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက် နိုင်ရေးအတွက် နှစ်မျိုးသုံးကုန်စည်များ ကုန်သွယ်ရေးထိန်းချုပ်မှုဆိုင်ရာ အစည်းအဝေး၊ အသိပညာပေးသင်တန်းနှင့် အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲများကို နေပြည်တော်ရှိ Hilton Hotel ၌ ညှိနှိုင်း အစည်းအဝေးကို ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၁၁ - ၁၂ ရက်နေ့ထိ လည်းကောင်း၊ အသိပညာပေးရေးသင်တန်းကို ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၄ ရက်နေ့မှ ၂၇ ရက်နေ့ထိ လည်းကောင်း၊ အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲကို ၂၀၁၇ ခုနှစ်၊ဇွန်လ ၅ - ၇ ရက်နေ့များတွင် လည်းကောင်း ကျင်းပခဲ့ပါသည်။

မဲခေါင် - လန်ချန်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု

> မဲခေါင်-လန်ချန်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအောက်ရှိ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကဏ္ဍကို စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန၊ ကုန်သွယ်ရေးဦးစီးဌာနမှ ဦးဆောင်ဌာနအဖြစ် အကောင် အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး ၂၆-၇-၂၀၁၇ ရက်နေ့တွင် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ ယူနန်ပြည်နယ် ကူမင်းမြို့၌ ပထမအကြိမ် ပူးတွဲလုပ်ငန်းအဖွဲ့ အစည်းအဝေးကိုလည်းကောင်း၊ ၁၉-၆-၂၀၁၈ ရက်နေ့တွင် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ ယူနန်ပြည်နယ် ကူမင်းမြို့၌ ဒုတိယအကြိမ် ပူးတွဲလုပ်ငန်းအဖွဲ့အစည်းအဝေးကို လည်းကောင်း၊ ၉-၁၀-၂၀၁၉ ရက်နေ့တွင် လာအိုနိုင်ငံ ဗီယင်ကျန်းမြို့၌ တတိယအကြိမ် ပူးတွဲ လုပ်ငန်းအဖွဲ့ အစည်းအဝေးကို လည်းကောင်း ကျင်းပနိုင်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် စတုတ္ထအကြိမ် အစည်းအဝေးကို မြန်မာနိုင်ငံမှအိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပနိုင်ရေး လျာထားဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။

> နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဆိုင်ရာ (၅) နှစ်စီမံကိန်း (၂၀၂၀-၂၀၂၅) သည် Five Year Development Plan for MLC Cross - Border Economic Cooperation (၂၀၂၀-၂၀၂၅) (မူကြမ်း) ကို အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများနှင့် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးလျက်ရှိရာ (7 Draft) ထိ ညှိနှိုင်းခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါသည်။

မဲခေါင်-ဂျပန် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု

> မဲခေါင် - ဂျပန် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု၏ (၁၀) နှစ်ပြည့် အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် “ မဲခေါင်ဒေသ စီးပွားရေး၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့်ပတ်သက်သော ထွန်းသစ်စ လူငယ်လုပ်ငန်းရှင်များ၏ စီမံကိန်းများ တင်ပြဆွေးနွေးခြင်း” အစီအစဉ်ကို နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် လမ်းညွှန်ချက်နှင့်အညီ မြန်မာနိုင်ငံ နေပြည်တော်၌ ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၄ ရက်နေ့တွင် စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ကုန်သွယ်ရေးဦးစီးဌာနမှ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။

 Online ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်မှုအခြေအနေများ

 > Fully Online Licensing စနစ်။ လိုင်စင်လျှောက်ထားခြင်း၊ Online ဖြင့် ငွေပေးသွင်းခြင်း၊ လိုင်စင်ထုတ်ယူခြင်းတို့အား အင်တာနက်ရရှိသည့် မည်သည့်နေရာမှ မဆို ဆောင်ရွက်နိုင်သည့် စနစ်ဖြစ်ပြီး ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် စတင် အသုံးပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ကုန်ပစ္စည်းအမယ် ၁၂၄ မျိုးဖြင့် စတင်ခဲ့ပါသည်။ စတင်သည့်အချိန်ကပင် အထည်ချုပ်  လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း၏ MGMA Online စနစ်ဖြင့်ချိတ်ဆက်၍ အထည်ချုပ်စက်ရုံများမှတစ်ဆင့် CMP အထည်ချုပ်လိုင်စင်များပါ online ဖြင့် ထုတ်ပေးလျက်ရှိပါသည်။ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် COVD-19 ဖြစ်ပေါ်သည့်ကာလ တွင်၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဧပြီ ၁ ရက်နေ့မှစတင်၍ သွင်းကုန် HS ၆၅၀ လိုင်း၊ ပို့ကုန် HS 88 လိုင်း ထုတ်ပေးလျက်ရှိရာ COVID-19 အရေးပေါ်ကာလအတွင်း (၁-၄-၂၀၂၀) မှ (၃၁-၈-၂၀၂၀) ထိ အွန်လိုင်းဖြင့်ထုတ်ပေးသည့် လိုင်စင်စောင်ရေ ၁၀၄၀၇ စောင်၊ တန်ဖိုးအမေရိကန် ဒေါ်လာသန်းပေါင်း ၅၀.၄၇ ဖြစ်ပြီး ၇၀% သည် Online ဖြင့် ထုတ်ပေးလျက်ရှိပါသည်။

> Single Registration Number အသုံးပြုနိုင်မှုအခြေအနေ။  ပြည်တွင်းအခွန်မှ အသုံးပြုသည့် TIN Number (9 Digits) ဖြင့် ပြည်တွင်းအခွန်၊ DICA ကုန်သွယ်ရေး၊ အကောက်ခွန်၊ ဗဟိုစာရင်းအင်းနှင့် ကုန်သည်လုပ်ငန်းရှင် များကြားတွင် တူညီသည့် Unit ID အသုံးပြုနိုင်ရေး ဆောင်ရွက်ခဲ့ရာ ကုန်သွယ်ရေး ဦးစီးဌာနအနေဖြင့် (၅-၁၂၀၂၀) ရက်နေ့မှ စတင်၍ ထသကအမှတ်နှင့် ITC အမှတ်များနေရာတွင် TIN Number (9 Digits) ဖြင့် စတင် အသုံးပြုနိုင်ခဲ့ပါသည်။

Tradenet 2.0 အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်နေမှု အခြေအနေ

> USAID Fund အကူအညီဖြင့် ၂၀၁၈ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာတွင် Tradenet 2.0 စနစ် စတင်အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ရေး ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်အတွင်း စတင်အသုံးပြုနိုင်ရေးဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ Tradenet 2.0 စနစ်တွင် စနစ်ရှိသည့် ကုန်သွယ်မှုဆက်စပ်ဌာနများရှိ စနစ်များနှင့် ချိတ်ဆက်၍ Real Time electronic အချက်အလက် ချိတ်ဆက်ရယူပေးပို့ခြင်း၊ စနစ်မရှိသည့် ကုန်သွယ်မှုဆက်စပ်ဌာနများမှ Tradenet 2.0 အသုံးပြု၍ အချက်အလက် ထည့်သွင်းခြင်းတို့အား ဆောင်ရွက်နိုင်မည်ဖြစ်ပြီး National Single Window အထောက်အကူပြုစနစ်တစ်ခုဖြစ်လာမည် ဖြစ်ပါသည်။

 > Tradenet 2.0 စနစ်သည် လက်ရှိတွင် (၉၅%) ပြီးစီးပြီဖြစ်ပြီး လက်ရှိတွင် လိုက်ပါအသုံးပြုမည့် အစိုးရဝန်ထမ်းများ၊ (စီးပွား/ကူးသန်း, အခြားဆက်စပ်ဌာနများ) အား Online Training များ ပို့ချနိုင်ရေးဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး ၂၀၂၀ ခုနှစ်အတွင်း စတင်အသုံးပြုနိုင်ရေး ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။

> E-Payment System။ ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင် အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ခဲ့ပြီး စတင်စဉ်က MCB - Myanmar Citizen Bank တစ်ခုတည်းနှင့်သာ ချိတ်ဆက်၍ ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင်ဘဏ်နှင့်လိုင်စင်စနစ်များအား Real Time ချိတ်ဆက်၍ ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့ပါသည်။ ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် ဘဏ်တစ်ဘဏ်တည်း ဆောင်ရွက်သည်မှ ဘဏ်အားလုံးပါဝင်နိုင်သည့်စနစ် ဖြစ်စေရန်အတွက် MPU စနစ်ဖြင့် ချိတ်ဆက်၍ Online Payment များဖြင့် ပေးသွင်းသည့်စနစ်အား အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ခဲ့ပါသည်။

MACCS စနစ်သို့ လိုင်စင်အချက်အလက်နှင့် ပို့ကုန်သွင်းကုန်အချက်အလက်များ ချိတ်ဆက်နေမှုအခြေအနေ။ MACCS စနစ်သို့ electronic လိုင်စင် အချက်အလက်တို့အား ၂၀၁၆ ခုနှစ်မှစတင်၍ EDI - Electronic Data Exchange Fomat ဖြင့် ပေးပို့လျက်ရှိပြီး စတင်ချိန်က Oversea လိုင်စင်အချက် အလက်များ စတင်ပေးပို့ချိတ်ဆက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် မြဝတီကုန်သွယ်ရေးဇုန်မှ လိုင်စင်အချက်အလက်တို့အားပေးပို့ခဲ့ပါသည်။

> E-Commerce အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်မှုအခြေအနေ

ဒုတိယသမ္မတဦးဆောင်၍ ဆောင်ရွက်သည့် DEDC – Digital Economy Development Committee ပါe-Commerce အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်မှုတို့အား လိုက်ပါအကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။

 > DEDC ကော်မတီအောက်တွင် ဆပ်ကော်မတီ (၅) ခုရှိရာ ၎င်းအနက် DTEC - Digital Trade and eCommerce Sub Committee ဆပ်ကော်မတီတွင် စီးပွား/ကူးသန်းဒုတိယဝန်ကြီးက ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဆောင်ရွက်၍ ဆပ်ကော်မတီမှ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရမည့် Action Plan များ လိုက်ပါအကောင်အထည် ဖော်လျက်ရှိပါသည်။

 > COVID-19 စီးပွားရေးကုစားမှုအစီအစဉ် (CERP) အရ e-Commerce နှင့်ပတ်သက်သည့် ပန်းတိုင် (၅) ဆန်းသစ်ထုတ်ကုန်များနှင့်ပုံစံများကို တိုးမြှင့်မိတ်ဆက်ခြင်းခေါင်းစဉ်အောက်တွင် အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရမည့် Action Plan များအား လိုက်ပါ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်လျက်ရှိပါသည်။

> E-Commerce Registration ပြုလုပ်နိုင်ရေး အစီအစဉ်ရေးဆွဲခြင်း၊ စနစ်ရေးဆွဲခြင်းလုပ်ငန်းတို့အား ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်အတွင်း စတင်နိုင်ရေး ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။

> E-Commerceg ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလုပ်ငန်းများတွင် အထောက်အကူပြုစေရန် Innovation Advocacy လုပ်ငန်းများအား ၂၀၂၀ အောက်တိုဘာလမှ စတင်၍ ၂၀၂၂ ဇွန်လအထိ ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်။

> မြန်မာနိုင်ငံသည် ACCEC တွင်ပါဝင်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ Focal ဌာနများအဖြစ် ဌာန (၇) ခု ပါဝင်ပြီး ဦးဆောင်ဌာနအနေဖြင့် သတင်းအချက်အလက်နည်း ပညာနှင့် ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေးဦးစီးဌာနမှဆောင်ရွက်ပြီး ကုန်သွယ်ရေး ဦးစီးဌာနမှလည်း လိုက်ပါအကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။   ။