စားသုံးဆီသည် မြန်မာတို့၏ နေ့စဉ်ကြော်လှော်ချက်ပြုတ်ရာတွင် မရှိမဖြစ် အခြေခံစားသောက်ကုန်တစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ စားသုံးဆီဟုဆိုရာ၌ ရှေးအစဉ်အဆက် ဘိုးဘေးများလက်ထက်မှပင် စားသုံးလာကြသည့် ပြည်တွင်းဖြစ် မြေပဲဆီနှင့် နှမ်းဆီတို့အပြင် ခေတ်ကာလလိုအပ်ချက်အရ ပြည်ပမှတင်သွင်းလာသော စားအုန်းဆီ၊ နေကြာဆီနှင့် ပဲပုပ်ဆီ စသည်တို့လည်း ပါဝင်နေပါသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် အစေ့ထုတ်ပြောင်းကို ရှမ်းပြည်နယ်၌ အများဆုံးစိုက်ပျိုးပြီး စစ်ကိုင်း၊ ကချင်၊ ဧရာဝတီ၊ ကရင် စသည့် တိုင်းဒေသကြီး၊ ပြည်နယ်တို့တွင်လည်း စိုက်ပျိုးကြသည်။ စုစုပေါင်း စိုက်ဧရိယာ ဧက ၁ ဒသမ ၃၈ သန်းမှ အထွက်တင်းပေါင်း ၈၄ သန်းကျော် (တန်ချိန် ၂ ဒသမ ၀၆ သန်းခန့်) ထွက်ရှိသည်။ ရာသီအလိုက် စိုက်ပျိုးမှုမှာ မိုးစိုက် ဧက ၈၇ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ဆောင်းစိုက်ဧက ၁၃ ရာခိုင်နှုန်းရှိသည်။

သဘာဝဝန်းကျင်မပျက်စိုက်ပျိုးရေး (Conservation Agriculture- CA) ဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ မြေဆီလွှာပျက်စီးမှု၊ ရေရှားပါးမှုနဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုတွေကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်တဲ့ အဓိကမဟာဗျူဟာတစ်ရပ်အဖြစ် ပေါ်ထွက်လျက်ရှိပါတယ်။ မြန်မာ့လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍ ရေရှည်ရှင်သန်ဖို့အတွက် အရေးကြီးတဲ့အချက်ဖြစ်တဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ရင်း ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ စိုက်ပျိုးရေးစနစ်တွေအပေါ် အားထားပြီး ကုန်ထုတ်စွမ်းအား မြှင့်တင်နိုင်တဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်နေပါတယ်။

“မြူ” ဟု ဆိုရာတွင် မြူမှုန်နှင့် မြူငွေ့နှစ်မျိုးကွဲပြားပြီး ၎င်းတို့ဖြစ်ပေါ်စေသော အကြောင်းအချက်များ၊ ၎င်းတို့၏ဖွဲ့စည်းမှုများနှင့် သက်ရောက်မှုများလည်း ခြားနားကြပါသည်။ မီးခိုးမြူငွေ့(Smog)သည် မီးခိုး(Smoke)နှင့် မြူ(Fog)များ ပေါင်းစည်းမှုဖြစ်ပြီး နေရောင်ခြည်နှင့် ဓာတ်ပြုမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာရပါသည်။

ယနေ့ခေတ်ကမ္ဘာကြီးတွင် ကပ်ရောဂါအသွင်ဖြစ်ပွားနေသည့် ခုခံအားကျဆင်းမှု ကူးစက်ရောဂါ (HIV/AIDS)နှင့် လိင်မှတစ်ဆင့်ကူးစက်တတ်သောရောဂါ (Sexually Transmitted Infections-STIs)များ ဖြစ်ပွားနေမှုသည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်ကုန်အထိရရှိသော စာရင်းဇယားများအရ ခုခံအားကျဆင်းမှု ကူးစက်ရောဂါ(HIV) ပိုးကူးစက်ခံနေရသူသည် ကမ္ဘာတစ်ဝန်း၌ ၃၉ သန်းခန့်ရှိပြီး အရှေ့တောင်အာရှဒေသတစ်ခုထဲတွင်ပင် ၃ ဒသမ ၉ သန်းခန့် HIV ပိုး ကူးစက်ခံနေရပါသည်။

တူးဆွဖော်ယူထားသည့် မြေစာပုံများကြားမှ အုတ်ရိုးအုတ်ဟောင်းများသည် ထင်ရှားကျော်ကြားခဲ့သော သမိုင်းတစ်ခေတ်၏ အမွေအနှစ်အဖြစ်တည်ရှိနေသည်။ အချိန်ကာလ၏တိုက်စားမှုကြောင့် ပြိုပျက်ဟောင်းနွမ်းနေပြီဖြစ်သော်လည်း စည်ပင်ဝပြောခဲ့သည့် တောင်ငူမင်းဆက်၏ ရှေးဟောင်းမြို့တော် အသွင်အပြင်ကို အုတ်ရိုးအုတ်ဟောင်းတို့က လှစ်ဟပြသနေသည်။ ထိုအုတ်ရိုးအုတ်ဟောင်းတို့ကို လေ့လာခြင်းဖြင့် ရှေးကဘိုးဘေးများ၏ ရှင်သန်နေထိုင်ခဲ့မှုနှင့် ဗိသုကာပညာရပ်ဆိုင်ရာစွမ်းရည်များကို သိရှိနိုင်သည်။

စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနပြခန်းကို MSME လုပ်ငန်းရှင်များ ပြည်တွင်းဈေးကွက်ရရှိစေရေး၊ ပြည်ပဈေးကွက်ထိုးဖောက်နိုင်စေရေး၊ ရင်းနှီးမတည်ငွေ ချိတ်ဆက်ရရှိနိုင်စေရေး၊ အစိုးရဌာနများနှင့် ဆက်စပ်ဆောင်ရွက်ရသည့် လုပ်ငန်းများတွင် One Stop Service ပေးနိုင်ရေးရည်ရွယ်ဖွင့်လှစ်ပြသထားခြင်း ဖြစ်သည်။

ကျွန်တော်အမှတ်ရသလို အားလုံးကလည်း မှတ်မိကြဦးမည် ထင်ပါသည်။ အချိန်ကာလအနေဖြင့် တိတိကျကျပြောရလျှင် ၂၀၂၃ ခုနှစ် မေလ ၁၄ ရက်နေ့ နံနက်ပိုင်းမှစတင်၍ ရခိုင်ပြည်နယ် စစ်တွေအပါအဝင် မြို့ရွာဒေသအတော်များများကို “မိုခါ” မုန်တိုင်း ဝင်ရောက်တိုက်ခတ်သွားခဲ့သည်။

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အင်တာနက်နည်းပညာလုပ်ငန်းကြီးဖြစ်တဲ့ ဂူဂဲလ်(Google)ဟာ သတင်းအချက်အလက်နဲ့ နည်းပညာဆိုင်ရာ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေး အစရှိတဲ့ လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေကို တစ်ကမ္ဘာလုံးလွှမ်းခြုံကာ အချိန်နဲ့အမျှဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိပါတယ်။

လူတစ်ဦး တစ်နေ့ဆီ ၁ ဒသမ ၇ ကျပ်သားနှုန်း စားသုံးသည်ဟုတွက်ပါက လူတစ်ဦးသည် တစ်နှစ်လျှင် ခြောက်ပိဿာစားသုံးပါသည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ် စာရင်းအရ မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူဦးရေ ၅၁ ဒသမ ၃ သန်းကျော်ဖြင့်ဆိုပါက တစ်နှစ်လျှင် ဆီတန်ချိန် ငါးသိန်းကျော် လိုအပ်မည်ဖြစ်ပါသည်။