နိုင်ငံခြားငွေဆိုတာ မိမိတို့နိုင်ငံမဟုတ်တဲ့ အခြားနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံက အသိအမှတ်ပြုထုတ်ဝေသုံးစွဲတဲ့ ငွေကြေးကိုဆိုလိုပါတယ်။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးမှာ သုံးစွဲနေတဲ့ နိုင်ငံအလိုက် ငွေကြေးအမျိုးမျိုးအနက် နိုင်ငံအများအပြားက သုံးစွဲကြတဲ့ နိုင်ငံခြားငွေတွေ တစ်နိုင်ငံမှ အခြားနိုင်ငံသို့ စီးဆင်းရွှေ့ပြောင်းမှုများဟာ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးကဏ္ဍအတွက် အင်မတန်မှအရေးပါပါတယ်။ ကမ္ဘာ့မှာ အများဆုံးအရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်နေကြတဲ့ ထိပ်တန်းနိုင်ငံခြားငွေကြေး ၁၀ မျိုးကတော့ အမေရိကန်ဒေါ်လာ၊ ယူရို၊ ဂျပန်ယန်း၊ ပေါင်စတာလင်၊ ဩစတြေးလျဒေါ်လာ၊ ကနေဒါဒေါ်လာ၊ ဆွစ်ဖရန့်၊ တရုတ်ယွမ်၊ ဟောင်ကောင်ဒေါ်လာနဲ့ နယူးဇီလန်ဒေါ်လာတို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။ အဆိုပါငွေကြေးများနဲ့ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ တစ်နေ့ပျမ်းမျှရောင်းဝယ်မှုပြုနေတဲ့ပမာဏကို လေ့လာကြည့်ပါက အောက်ပါအတိုင်းတွေ့ရှိရပါတယ် -

ယနေ့ကမ္ဘာပေါ်မှာ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာပြဿနာတွေထဲမှာ လေထုညစ်ညမ်းမှုဟာလည်း ပိုမိုကြီးမားလာနေတဲ့ ပြဿနာတစ်ရပ်ဖြစ်ပါတယ်။ လေထုထဲမှာ မလိုလားအပ်တဲ့ ဓာတုပစ္စည်းနဲ့အခြားအရာတွေ ရောနှောပါဝင်နေတာကြောင့် လေရဲ့အရည်အသွေးကျဆင်းခြင်းကို လေထုညစ်ညမ်းမှုလို့ ခေါ်ဆိုကြပါတယ်။

လူတိုင်းအတွက် မိမိကိုယ်ကို နားလည်တတ်ဖို့ဆိုတာက အလွန်အရေးကြီးသလို ဒါဟာ ကိုယ့်ဘဝကို ပိုမိုပြည့်စုံအောင်ပြုလုပ်ပေးနိုင်တဲ့ အရည်အချင်းတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အလုပ်အကိုင်၊ ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ လူမှုဆက်ဆံရေးတွေမှာ အောင်မြင်မှုရရှိဖို့အတွက် ကိုယ့်စွမ်းရည်နဲ့ စိတ်ခံစားချက်တွေကို သေချာနားလည်ထားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ လူတွေက မိမိကိုယ်ကို နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်းနားလည်တယ်လို့ ယုံကြည်ထားကြပေမယ့် အဲဒါဟာ တကယ်ရောမှန်ကန်ပါရဲ့လား။ ဒါကြောင့် မိမိကိုယ်ကို နားလည်တတ်ခြင်းဟာ ကိုယ်တိုင်တိုးတက်မှုနဲ့ အဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ်ရဲ့ အနာဂတ်အောင်မြင်မှုအတွက် အရေးကြီးကြောင်း ဆွေးနွေးမျှဝေလိုပါတယ်။

အာဖရိကဒေသတွင် မျောက်ကျောက်ရောဂါ ကူးစက်မှုများကြောင့် ပိုမိုကူးစက်မြန်ပြီး ပြင်းထန်သည့် ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲထွက်ပေါ်နေသဖြင့် အာဖရိကရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနှင့် ကာကွယ်ရေးဌာနက သြဂုတ်လ ၁၃ ရက်နေ့တွင် အရေးပေါ်အခြေအနေထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ရောဂါဖြစ်ပွားမှု သိသိသာသာတိုးလာပြီး ကွန်ဂိုတွင် ယခုနှစ်စကတည်းက မျောက်ကျောက်ရောဂါ ကူးစက်ခံရသူပေါင်း ၁၅၆၀၀ ကျော်နှင့် သေဆုံးသူ ၅၃၇ ဦး အထိ ရှိခဲ့သည်။ ကွန်ဂိုအပြင် ဘူရွန်ဒီ၊ ဗဟိုအာဖရိကသမ္မတနိုင်ငံ ရဝမ်ဒါအပါအဝင် အခြားအာဖရိကနိုင်ငံများသို့လည်း ပျံ့နှံ့နေပြီး ထိန်းချုပ်နိုင်ရန် ပြင်းပြင်းထန်ထန် လုပ်ဆောင်ရမည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက သတိပေးထားသည်။

V - Process သတ္တုသွန်းလောင်းခြင်းစနစ်နည်းပညာကို ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်တွင် ဂျပန်နိုင်ငံမှ သုတေသနပညာရှင်များက သုတေသနပြုတီထွင်ခဲ့ကြသည်။ မူလသုံးစွဲနေသည့် သဲပုံသွန်းများအတွင်း သတ္တုရည်သွန်းလောင်းထုတ်လုပ်ခြင်း ထက်ထူးခြားသည်။ အားသာချက်များမှာ ထုတ်လုပ်မှုလျင်မြန်ကာ ကုန်ကျစရိတ်သက်သာပြီး လုပ်သားများ၏ ကျန်းမာရေးထိခိုက်မှုမရှိခြင်း၊ ဆူညံတုန်ခါမှုမဖြစ်စေဘဲ အပြစ်အနာအဆာကင်းလွတ်၍ မျက်နှာပြင်ချောမွေ့လှပခြင်း၊ အတိုင်းအတာတိကျသပ်ရပ်သော သွန်းထည်များကို ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်ခြင်းစသည့် ထူးခြားအားသာမှုများကြောင့် V-Process ကို ၁၉၈၀ ပြည့်နှစ်တွင် ဂျပန်နိုင်ငံမှ တရုတ်နိုင်ငံက နည်းပညာလွှဲပြောင်းဝယ်ယူခဲ့ပါသည်။

ယနေ့ခေတ် ယနေ့ကာလလို လူအချင်းချင်း နှိပ်စက်ကြတဲ့အခြေအနေမျိုး ယခင်က မရှိခဲ့ဖူး၊ မကြားခဲ့ဖူးပါ။

ပုခက်လွှဲသောလက်များဖြစ်ကြသည့် မိခင်များသည် တိုင်းပြည်အနာဂတ်ကို ပခုံးပြောင်းတာဝန်ထမ်းဆောင်ကြမည့် ရင်သွေးငယ်များကို ပြုစုပျိုးထောင်ရာ၌ များစွာအရေးပါသည်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်တစ်ဦးသည် အာဟာရပြည့်ဝနေမှသာလျှင် ကျန်းမာကြံ့ခိုင်သော ရင်သွေးငယ်တစ်ဦးကို မွေးဖွားနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် ရင်သွေးငယ်များအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော နို့ချိုအာဟာရကိုလည်း တိုက်ကျွေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ တတိယသီတင်းပတ်ကို ကိုယ်ဝန်ဆောင်နှင့် နို့တိုက်မိခင်များ အာဟာရဖွံ့ဖြိုးရေးရက်သတ္တပတ်အဖြစ် သတ်မှတ်ကာ အာဟာရဖွံ့ဖြိုးရေးရက်သတ္တပတ် လူထုလှုပ်ရှားမှုအဖြစ် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

ယခုအခါ နိုင်ငံတစ်ဝန်း လျှပ်စစ်ဓာတ်အား မလုံလောက်မှုများ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိပြီး ပြည်သူအများ အခက်အခဲဖြစ်ပေါ်နေချိန်တွင် ပြည်သူအချို့သည် “မည်သူသေသေ ငတေမာလျှင် ပြီးရော” ဆိုသကဲ့သို့ မိမိတို့အကျိုးစီးပွားအတွက် တရားမဝင်ဓာတ်အားသုံးစွဲမှုများကို နည်းလမ်းမျိုးစုံသုံး၍ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိနေကြပါသည်။

ဘာသာတရားဆိုသည်မှာ “ယုံကြည်ကိုးကွယ်သည့် အယူဝါဒ”ဟု မြန်မာအဘိဓာန်တွင် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုထားသည်။ ကမ္ဘာဦးအစကပင် ရောဂါအမျိုးမျိုး၊ ဒုက္ခအမျိုးမျိုး၊ ကပ်ဘေးအန္တရာယ်အမျိုးမျိုးတို့ကို လူသားတို့ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့ရသည့်အချိန်တွင် ကြောက်ရွံ့ခြင်းများဖြစ်လာပြီး ထိုအန္တရာယ်အမျိုးမျိုးမှ ကင်းလွတ်စေရေးအတွက် ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ပေးနိုင်မည့် လူပုဂ္ဂိုလ် သို့မဟုတ် အရာဝတ္ထုများကို ရှာဖွေခဲ့ကြသည်။ အတွေးအခေါ်ဖွံ့ဖြိုးမှုအားမကောင်းသေးသည့်ကာလ လူသားတို့သည် သစ်ပင်၊ မြစ်ချောင်း၊ တောတောင်၊ ပင်လယ်၊ ကျောက်တုံးစသည့် အရာများကို ကိုးကွယ်ရာအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့ကြသည်။

၁၈၄၄ ခုနှစ်တွင် အင်္ဂလန်နိုင်ငံ ရော့ခ်ဒေးမြို့ ဖလန်နယ်စက်ရုံမှ အလုပ်သမား ၂၈ ဦးတို့က ၎င်းတို့၏ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးနိမ့်ကျနေမှုများကို ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းရန် သမဝါယမကုန်စုံဆိုင်တစ်ဆိုင်ကို ရင်းနှီးငွေ စုပေါင်းထည့်ဝင်၍ ဖွင့်လှစ်ထူထောင်ခဲ့သည်မှစ၍ ကမ္ဘာ့သမဝါယမ စတင်ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။ ၁၈၉၅ ခုနှစ် ဩဂုတ် ၁၉ ရက်မှ ၂၃ရက်အထိ အင်္ဂလန်နိုင်ငံ လန်ဒန်မြို့၌ ပထမအကြိမ် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ သမဝါယမညီလာခံတစ်ရပ် ကျင်းပခဲ့ပြီး ၁၉-၈-၁၈၉၅ ရက်တွင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ သမဝါယမအဖွဲ့ချုပ်(International Cooperative Alliance-ICA)ကို ထူထောင်ဖွဲ့စည်းနိုင်ခဲ့ပါသည်။ အဖွဲ့ချုပ်စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့စဉ်က အာဂျင်တီးနား၊ ဩစတြေးလျ၊ ဘယ်လ်ဂျီယံ၊ အင်္ဂလန်၊ ဒိန်းမတ်၊ ပြင်သစ်၊ ဂျာမနီ၊ ဟော်လန်၊ အိန္ဒိယ၊ အီတလီ၊ ဆွစ်ဇာလန်၊ ဆားဗီးယားနှင့် အမေရိကန် စုစုပေါင်း ၁၃ နိုင်ငံက အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ပါဝင်ခဲ့ကြသဖြင့် ကမ္ဘာ့သမဝါယမများ၏ အမြင့်ဆုံးအဖွဲ့ကြီးအဖြစ် ရပ်တည်လာခဲ့ပါသည်။