ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်းသည် ရေရှည်မှာ ဒီရောဂါအန္တရာယ်မှ ကင်းဝေးမှာဖြစ်ပြီး လူတိုင်းမှာ ရောဂါကို တုံ့ပြန်နိုင်တဲ့ ကိုယ်ခံအား တွေ၊ ပဋိပစ္စည်းတွေရှိနေရင် ရောဂါက ကူးချင်သလို ကူးလို့မရတော့ပါဘူး၊ ( ဒေါက်တာသန်းနိုင်စိုး)

ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်း၏အရေးကြီးပုံနှင့်ပတ်သက်ပြီး ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်သူ့ကျန်းမာ ရေးဦးစီးဌာန ကျန်းမာရေး အသိပညာ မြှင့်တင်ရေးဌာနခွဲမှ ညွှန်ကြားရေးမှူး ဒေါက်တာသန်းနိုင်စိုး နှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းထားပါသည်။

မေး။ ။ ကိုဗစ်-၁၉ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်းကအပုံနဲ့ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ပေါ်ပေါက် လ၁ပုံ သမိုင်း ကြောင်းကို ပြောကြားပေးပါဦး။ ဖြေ။ ။ ကိုးဗစ်-၁၉ ရောဂါနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရချိန်မှာ ဂါကာကွယ်ရေး အတွက် ရေရှည် အကျိုးရလဒ်ရရှိဖို့နဲ့ တစ်သည်းသော ထွက်ပေါက်က ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ကာကွယ် ခေါင်းတွေ ပေါ်ပေါက်လာတယ်ဆိုတာ ဆော်ပေါ်သိပ္ပံပညာရဲ့ အသီး အပွင့် တွေလို့ ပြောလို့ရပါ တယ်။

ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်း

ကာကွယ်ဆေးတွေက ဘာကြောင့်အရေးပါ လသလဲဆိုရင် လူသားတွေအနေနဲ့ ကပ်ဂါတွေ ကို အခုမှ ရင်ဆိုင်ရတတ မဟုတ်ပါဘူး၊ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါမတိုင်ခင် ကပ်ရောဂါတွေအများအပြား ရင်ဆိုင်ခဲ့ ရပါတယ်။ ဒီရောဂါတွေကြောင့် သမိုင်း လူသန်းပေါင်းစွာ ဆုံးရှုံးတာတွေရှိခဲ့ပါတယ်။ အခု ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကို နောက်ဆုံးကပ်ရေဂါလို့ ပြောလို့မရပါဘူး။နေက်ထပ်အသစ်ဖြစ်ပေါ်လာနိုင် တဲ့ ကပ်ရောဂါတွေရှိလာနိုင်ပြီး ဒါကို Emerging Inacticus Diseases လို့ခေါ်တယ်။ လတ်တလော ဖြစ်ပွားမှုကျဆင်းနေပေမယ့် ပြန်လည်ခေါင်ကျော် လလ နိုင်တဲ့ ကူးစက်ရောဂါတွေရှိပြီး ဒါကို Reemerging Infacticus Diseases လို့ ခေါ်ပါတယ်။ ဒီလို Emerging နဲ့ Re-emerging Infectious Diseasesတွေရဲ့ သဘေအနေနဲ့ကပ်ရောဂါအသွင် ဖြစ်ပွားနိုင်ပါတယ်။ ဒီလိုရောဂါတွေ ကပ်ဂေါ အသွင် ဖြစ်ပွားနိုင်တာကိုပြောင်းနိုင်တဲ့ ထိရောက် တဲ့ စုပေါင်းနည်းလမ်းက ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေး Global Health Of Global Health လုပ်ငန်းစဉ်ရဲ့ အလွန်အစွမ်းထက်တဲ့လက်နက်က ကာကွယ် ဆေးထိုးခြင်းဖြစ်ပါတယ်။

ကာကွယ်ဆေးတွေ ပေါ်လာတဲ့နေရာမှာ အကျိုးရှိနဲ့ အထင်ရှားဆုံး ဥပမာက ကျောက် ရောဂါဖြစ် ပါတယ်။ ကျောက်ရောဂါဖြစ်ပွား ရင် ဖြစ်ပွားသူဦးရေရဲ့ သုံးပုံတစ်ပုံအထိသေဆုံးနိုင်ပြီး ရှင်သန် ကျန်ရစ်ခဲ့သူတွေအနေနဲ့ မျက်မှာကျောက်ပေါက်တွေ၊ မျက်စိ မမြင် တာတွေဖြစ်တာ ရှိတဲ့ အတွက် ကပ်ရောဂါဆိုးကြီးတစ်ခုလို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ ဒီကျောက်ရောဂါကိုလည်း လူသားတွေကနည်း အမျိုးမျိုးနဲ့ ကာကွယ်ထိန်းချုပ်နိုင်အောင် ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြပါတယ်။

၁၇၉၆ ခုနှစ် မေလမှာ အင်္ဂလိပ်သမားတော် Edward Jenner က ခြံက ကျောက် ပေါက်ဝသသူ တွေမှာ လူနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ကျောက် ဥဂါတွေ မဖြစ်ဆိုတာကို စတင်တွေ့ရှိပြီး အသက် ၈ နှစ်အရွယ် James Phipps ကို နွားနို့ညှစ်တဲ့ အလုပ်သမ Sarah Nelms ရဲ့ နွားကျောက် ပေါက်တဲ့အနာက အရည်ကြည်ကိုယူပြီး James Phipps ရဲ့ အရေပြားမှာရှိတဲ့ ပြတ်ရှဒဏ်ရာထဲကို ထည့်ပေးလိုက်ပါ တယ်။ နောက်ထပ် ခြောက်ပတ် လောက်ကြာတဲ့အခါမှာ ကျောက်ရောဂါနဲ့ ထိတွေ့ စေတယ်။ ဒါပေမယ့် James Phipps မှာ ကျောက်ရောဂါဖြစ်တာမတွေ့ရပါဘူး။ အဲဒီကနေ ကျောက်ရောဂါ ကာကွယ်ဆေးကို စတင်တွေ့ရှိခဲ့တာ ဖြစ်ပါ တယ်။ Edward Jenner ရဲ့ တွေ့ရှိမှုက ခေတ်ပေါ် ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ အစလို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ လက်တင်ဘာသာလို နွားမကို Vacca လို့ ခေါ်ပါ တယ်။ Edward Jenner ရဲ့ တွေ့ရှိမှုကို ဂုဏ်ပြုပြီး နွားမကနေရတဲ့ ကာကွယ်ဆေးဖြစ်တဲ့အတွက် Vacca ကနေ နောက်ပိုင်းမှာ ကာကွယ်ဆေး Vaccination ဆိုပြီး ဝေါဟာရအသစ် ပေါ်ထွက်လာ တာဖြစ်ပါတယ်။

သိသိသာသာ တိုးတက်ပြောင်းလဲလာ

ကျောက်ရောဂါကာကွယ်ဆေးရဲ့ ကောင်း ကျိုး တွေကို သိတဲ့အတွက် နိုင်ငံတိုင်းက အစိုးရတွေ အနေနဲ့ ကျောက်ရောဂါ ကာကွယ်ဆေးထိုး လုပ်ငန်း ကို အားပေးခဲ့ပါတယ်။ ၁၇ နဲ့ ၁၈ ရာစုကြားမှာ ကိန်းဂဏန်းတွေက သိသိသာသာ တိုးတက်ပြောင်း လဲလာခဲ့တယ်။ Edward Jennerရဲ့ ကာကွယ် ဆေး မပေါ်ခင်ကာလ သက္ကရာဇ် ၁၇၀၀ ကနေ ၁၇၉၇ ခုနှစ်အထိ ကျောက်ရောဂါ ကြောင့် သေဆုံး နှုန်းက လူတစ်သန်းမှာ ၃၀၀၀ အထိရှိခဲ့ပြီး ၁၈၃၈ ခုနှစ်မှ ၁၈၅၃ ခုနှစ်အတွင်း လူတစ်သန်းမှာ သေဆုံးနှုန်းက ၄၁၇ ဦးပဲရှိပါတယ်။ မဖြစ်မနေကာကွယ်ဆေးထိုးရ မယ်လို့ သတ်မှတ်တဲ့ကာလ ၁၈၅၇ ခုနှစ်မှ ၁၈၆၆ ခုနှစ်အထိ လူတစ်သန်းမှာ သေဆုံးမှုနှုန်းက ၂၁၄ ဦးရှိပါတယ်။ ၁၈၈၉ ခုနှစ်မှ ၁၈၉၈ ခုနှစ်အထိကျောက်ရောဂါကာကွယ်ဆေးကို မထိုးမနေရ သတ်မှတ်ပြီး မထိုးရင် အရေးယူတဲ့ အတွက်ကျောက်ရောဂါကြောင့်သေဆုံးမှုက လူတစ်သန်းမှာ ၁ဝ ဦး ရှိပါတယ်။ ၁၉၈၀ ပြည့်နှစ် ကမ္ဘာပေါ်မှာကျောက်ရောဂါ လုံးဝကင်းစင်ပြီလို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာ ရေးအဖွဲ့က ကြေညာနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ Edward Jenner ရဲ့ ကျောက်ရောဂါကာကွယ်ဆေး စတင်တွေ့ရှိမှုကနေ လူသန်းပေါင်းများစွာရဲ့ အသက်ကို ဆက်လက်ကယ်ဆယ်နိုင်ခဲ့ပြီး ကမ္ဘာမြေကြီးပေါ်က နေကျောက်ရောဂါ လုံးဝပျောက် ကွယ်သွားတဲ့အဆင့် ထိ ရောက်ရှိလာတာက ကာကွယ်ဆေးရဲ့ အလွန်အောင်မြင်တဲ့ သမိုင်းကြောင်း ဖြစ်ပါတယ်။

မေး။ ။ ကာကွယ်ဆေး အဆင့်ဆင့်ထုတ်လုပ်ပုံကိုရှင်းပြပေးပါဦး။

ဖြေ။ ။ ဆေးသိပ္ပံပညာရပ်တွေပိုပြီးထွန်းကားလာတဲ့အခါထပ်ပြီးကာကွယ်ဆေးတွေ တွေ့ရှိ လာပါ တယ်။ ပြင်သစ်သိပ္ပံပညာရှင် Louis Pasteur က ၁၈၈၀ ပြည့်နှစ်မှာ ကာလဝမ်းရောဂါ၊ ၁၈၈၅ ခုနှစ်မှာ ခွေးရူးပြန်ရောဂါ ကာကွယ်ဆေးတွေကို တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဆက်လက်ပြီး ကာကွယ်ဆေး တွေထွက်ပေါ်လာတာက ကြက်ညှာချောင်းဆိုးရောဂါ (၁၉၁၄ခုနှစ်)၊ ဆုံဆို့နာကာကွယ်ဆေး (၁၉၂၆ ခုနှစ်)၊ မေးခိုင်ရောဂါကာကွယ်ဆေး(၁၉၃၈ခုနှစ်)၊ တုပ်ကွေး ရောဂါကာကွယ်ဆေး(၁၉၄၅ ခုနှစ်)၊ ပါး ချိတ်ရောင် ရောဂါ (၁၉၄၈ ခုနှစ်)၊ ပိုလီယိုရောဂါ (၁၉၅၅ ခုနှစ်)၊ ဝက်သက်ရောဂါ(၁၉၆၃ ခုနှစ်)၊ ဂျိုက်သိုးရောဂါ (၁၉၆၉ ခုနှစ်)၊ အသည်းရောင်အသား ဝါဘီကာကွယ်ဆေး (၁၉၈၆ ခုနှစ်)၊ ဝမ်းပျက် ဝမ်းလျှော့အတွက် ရိုတာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေး (၁၉၈၈ ခုနှစ်)၊ Human Papillomavirus (HPV) ကာကွယ်ဆေး (၂၀၀၆ ခုနှစ်) စသဖြင့် ကူးစက်ရောဂါ တော်တော် များများအတွက် ကာကွယ်ဆေး တွေ ပေါ်ထွက်လာပါတယ်။ အချို့ကာကွယ်ဆေးတွေက ကူးစက်ရောဂါ ကာကွယ်ရုံတင်မကဘူး ကင်ဆာ ရောဂါကိုပါ အကာ အကွယ်ပေးလာနိုင်တဲ့ အာနိသင်ရှိပါတယ်။ ဥပမာ- အသည်းရောင် အသားဝါ ဘီကာကွယ်ဆေး က ဘီပိုးကြောင့် အသည်းကင်ဆာ ဖြစ်တာ၊ HPV ကာကွယ်ဆေးက HPVပိုး ကြောင့် သားအိမ်ခေါင်း ကင် ဆာဖြစ်တာတွေကို ထိထိရောက်ရောက် ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါ တယ်။

ကာကွယ်ဆေးဆိုတာက်ဆုံးထွက်ရှိနေတဲ့ ကိုဗက်-၁၉ ရောဂါကာကွယ်ဆေး အပါအဝင် မည်သည့် ကာကွယ်မေးမဆို ထုတ်လုပ်မှုသုတေသန အဆင့်ပေါင်းများစွာကို တော်တော်ခဲဖြတ်ရပါတယ်။ စတင်ထုတ်လုပ်တဲ့ နိုင်ငံအဆင့်မှာ အသိအမှတ်ပြုဖို့ အတော်ခက်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကျန်မာရေးအဖွဲ့ရဲ့

ပေါ်အသုံးပြုခွင့် လင်းထက်ဖို့ဆို ပိုပြီးတော်ပါ တယ်။ ကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်မှု လုပ်ငန်းစဉ်အစ [Praclinical Phase) မှာ တိရစ္ဆာန်တွေနဲ့ စမ်းသပ်လေ့ရှိပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးကြောင့် ထွက်လာ တဲ့ ပဋိပစ္စည်း ရောဂါပိုးရဲ့ အလယ်အပိုင်းကို တိုက်ခိုက်မယ်။ သပ် Antigen အပိုင်းကို တိုက်ခိုက် နိုင်မယ့်၊ ပဋိပစ္စည်းထွက်နိုင်မယ့် မျိုးဖြစ်ရမယ် ဆိုတာကို ဓာတ်ခွဲခန်းမှာ တိရစ္ဆာန်တွေနဲ့ ရင် ထမ်းသပ်ပါတယ်။

လူဦးရေဆယ်ဂဏန်းလောက်ကို စပြီးစမ်းသပ်

စမ်းသပ်မှုပေါင်း ထောင်ချီပြီး စမ်းသပ်လို့ တစ်ခုအောင်မြင်ချင်မှ အောင်မြင်မယ်ဆိုတဲ့ အနေ အထား ဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ် Antigen ကို တိုက်ခိုက် မယ်။ ဘယ် Antibody ကို ထွက်အောင်လုပ်မယ် အတင်သိလာပြီ၊ ကင်းစိတ်ချရမှုလည်း ရှိလာပြီ ဆိုရင် ကာကွယ်ဆေးသု တေသန လုပ်ငန်းစဉ် အဆင့်(၁)အနေနဲ့ ရေ ဆယ်ဂဏန်လေက်ကို စပြီး စမ်းသပ်ပါတယ်။ အသက်အရွယ် လည်းငယ်၊ ကျန်းမကလည်း ကောင်းတယ်။ သန်သန်မာမာကို ရွေးရပါတယ်။ အဆင့်မှာ အဓိက ထမ်းရတာက ကာကွယ်ရဲ့ စိတ်ချရမှု၊ ကိုယ်ရဲ့ ခုခံအား စနစ်ကို လှုံ့ဆော်နိုင်စွမ်းချို့ဆိုရင်မှာကင်းစိတ်ချရမှု ဘယ်လောက်အထိရှိတယ်ဆို က ထမ်းသပ် ပါတယ်။ ။

ဘေးကင်းစိတ်မူတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် Phase 2 မှာ ဒီထက်ပိုပြီး လူဦးရေအာဏန်းဗြစ်လာပါ တယ်။ ဒီအဝ ကင်းစိတ်ချမှုအပြင် သူ့ရဲ့ အာနိသင်ထက်မြက်မှုကို စမ်းသပ်ပါတယ်။ ဆေးပေး တဲ့အုပ်စု၊ မပေတဲ့အုပ်စု ဒီလိုထားပြီး စမ်းသပ် ပါတယ်။ ဆေးအာနိသင်အရအောင်မြင်မှုတွေရလာ တယ်။ ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းမှုရှိတယ်ဆိုရင် နေက်တစ် ဆင့်အနေနဲ့ Phase 3 ကို စမ်းရပါတယ်။

အဲဒီ နေရာဒေသမတူညီတဲ့၊ နိုင်ငံတွေ မတူညီတဲ့ လူဦးရေထက်ပေါင်းများစွာပါတယ်။ ဒီလိုသုတေ သနမျိုးမှာ အချို့ ကို ကာကွယ်ဆေးထိုးတယ်၊ အချို့ကို ဆေးတော့ထိုးတယ်။ ဒီကာကွယ် ဆေးတော့မဟုတ်ဘူး၊ ထိုခံရသူ ကလည်း ကိုယ့်ကို ကာကွယ်ဆေးထိုးသလား၊ အခြားသောလည်း ဘယ်သူ့ကို သယ်ဆေးထိုးမှန်းမသိဘူး။ ဒလဒ်ကို ထပ်ပေးမယ်ဆိုတဲ့ ကိစ္စကို Randomize လုပ်ထား လို့ ဘယ်သူမှမသိနိုင်ပါဘူး အချို့ သုတေသနတွေမှာ ကိန်းဂဏန်းအချက်အလက် တွေကို ဆန်းစစ် ပေးတဲ့ ကိုယ်တိုင်တောင် မသိပါဘူး။ ဒီလိုအဆင့်ဆင့် တော်တော်တော်ခက်ခဲခဲ လုပ်ရပါ သည်။ အဆင့်ဆင့်ကိုင်းကို ကျော်စွာနဲ့ သုတေသန အဆင့်ဆင့်လုပ်ရပါတယ်။ ဒီလို Phase 3 ဆောင်ရွက်ပြီး အောင်မြင်မှ ဒီသုတေသနတွေ့ရှိချက် တွေကို သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံရဲ့ FDA (သို့မဟုတ်) National Regulatory Authority ကြည့်ပြီး နိုင်ငံအတွင်းမှာ အရင်ဆုံး၌ပြုပါတယ်။

နိုင်ငံရဲ့ ခွင့်ပြုချက်ကိုရပြီဆိုမှ ဒီအထောက် အထားတွေနဲ့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကို တင်ရပါ တယ်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့မှာ ကျွမ်းကျင်ပညာ ရှင်တွေပါဝင်တဲ့အဖွဲ့ Strategic Advisory Group of Experts on Immunization (SAGE) ထပ်ပြီးအခါခါ Review လုပ်ပါတယ်။ ကျေနပ်မှုရှိမှ အရေးပေါ်အသုံးပြုခွင့်စာရင်း WHO Emergency Use List ထဲကို ထည့်ပြီး အသုံးပြုခွင့်ပေးပါတယ်။ ဒီတော့ ကာကွယ်ဆေးတစ်ခုအနေနဲ့ ဒီအရေးပေါ် အသုံးပြုခွင့်စာရင်းထဲပါဖို့က အလွန်ခက်ခက်ခဲခဲနဲ့ အဆင့်ပေါင်းများစွာ ဖြတ်သန်းရတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို အဆင့်ဆင့်ကျော်ဖြတ်ပြီးတာတောင် ဆက် လက် ပြီး ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ဘေးကင်းလုံခြုံမှု၊ အာနိသင်ထက်မြက်မှုနဲ့ ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းစဉ် တွေကို သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းတွေက ဆန်းစစ် ကြီးကြပ်ခြင်း၊ စောင့်ကြပ်ကြည့် ရှုခြင်းတွေ ဆောင်ရွက်နေတာဖြစ်ပါတယ်။ ။

ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ကောင်းကျိုး

လက်ရှိထိုးနှံနေတဲ့ကာကွယ်ဆေး Covishield Sinovac နဲ့ Sinopharm တွေက ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အဖွဲ့ကအရေးပေါ် အသုံးပြုခွင့်ပေးထားတဲ့ဆေး တွေဖြစ်ပြီး စိတ်ချလက်ချ ထိုးနှံဖို့လိုပါတယ်။ ဆေးရုံ တက်ရောက်ရမှု၊ ရောဂါပြင်းထန်မှုတွေက အခုလို “ဒယ်လ်တာ” ဖြစ်တဲ့အချိန်မှာ သိသိ သာသာ လျှော့ချ နိုင်တဲ့အတွက်ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ကောင်းကျိုးတွေက အများကြီးဖြစ်ပါတယ်။

မေး။ လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာမှာ ကာကွယ်ဆေးတွေနဲ့ဆိုင်တဲ့ သတင်းအမှားတွေ အမျိုးမျိုး ထွက်ပေါ်နေတာနဲ့ပတ်သက်ပြီးပြောကြားပေးပါ။

ဖြေ ။ ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ သတင်းအမှားနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဆေးသုတေသနပညာရှင် လောကမှာ လှုပ်လှုပ်ရှားရှားဖြစ်စေခဲ့တဲ့  အဖြစ်အပျက်တစ်ခုရှိပါတယ်။ ဝက်သက်၊ ဂျိုက်သိုးရောဂါကာကွယ် ဆေးတွေကို ၁၉၉၈ ခုနှစ် မှာ အင်္ဂလန်က သုတေသန ပညာရှင်တစ်ယောက်က  Lancet ဆိုတဲ့ နာမည်ကြီးဆေးပညာဂျာနယ်မှာရေးလိုက်တယ်။ ဒီကာကွယ်ဆေးကို ထိုးထားရင်  ကလေးတွေမှာ ဦးနှောက်အာရုံကြောဖွံ့ဖြိုးမှုအား နည်းတဲ့ရောဂါ Autism နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ရောဂါ တစ်ခုခု ဖြစ်ပွားနိုင်ပြီး အူမကြီးရောင်တဲ့ရောဂါတွေ ဖြစ်ပွားနိုင်တယ်ဆိုပြီး ရေးလိုက်ပါတယ်။

အမှားတွေကို မယုံကြည်ဖို့လို သူတို့နိုင်ငံတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး လက်မခံတဲ့သူတွေ ရှိတဲ့အတွက် ဒီကာကွယ်ဆေး နဲ့ပတ်သက်ပြီးဆိုးကျိုးတွေကိုပုံကြီးချဲ့ပြီးပြောကြပါတယ်။ မီဒီယာ တွေကလည်းပြောကြတော့ အားလုံး က စိုးရိမ်သွားကြပါတယ်။ တကယ်တမ်း ဝက်သက်၊  ဂျိုက်သိုးရောဂါကာကွယ်ဆေး ဆိုတာကိုယ်ဝန်ဆောင်တွေနဲ့ ကလေးငယ်တွေအတွက် အလွန် ကောင်း တဲ့ ကာကွယ်ဆေးဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ဆုံးကမ္ဘာတစ်ဝန်း  မှာရှိတဲ့ သုတေသန အချက် အလက်တွေကို စုစည်း ပြီး ဒီလိုဆိုးကျိုးတွေဖြစ်တာ မဟုတ်ဘူးဆိုပြီး ပြန်ရှင်းလင်းရပါတယ်။ နောက်ဆုံး Lancet ဂျာနယ် ကလည်း ဂျာနယ်ထဲမှာ ဖော်ပြပြီးသားစာတွေကို ပြန်ဖြုတ်သွားရပါတယ်။ ရေးသားတဲ့သုတေသန  ပညာရှင်လည်း မကောင်းဘူးဖြစ်သွားပါတယ်။

ကာကွယ်ဆေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ကောလာဟလဆိုတာ ၊ အခုမှ ထွက်တာမဟုတ်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် သတင်း အမှားတွေကို မယုံကြည်ဖို့လိုပါတယ်။

နိုင်ငံတကာမှာ နိုင်ငံခေါင်းဆောင်တွေ အပါအဝင် လတ်တလောပြောဆိုနေကြတာက လက်ရှိဖြစ်နေ တဲ့ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါက ပုံစံပြောင်း သွားပြီလို့ဆိုပါတယ်။ “the only pandemic among the unvaccinated" ဆိုပြီးဖြစ်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးမထိုးထား တဲ့သူတွေဆီမှာ ကပ်ရောဂါ ပြင်းပြင်း ထန်ထန်ဖြစ်ပွားမှုတွေများတယ်၊ ကာကွယ် ဆေးထိုးထားသူတွေဆီမှာ ကပ်ရောဂါက သိပ်ပြင်း ပြင်းထန်ထန်မဖြစ်တော့ဘူးလို့ဆိုတဲ့ သဘောကို တင်စားပြီးပြောတာဖြစ်ပါတယ်။

လက်ရှိမြန်မာနိုင်ငံမှာရရှိနေတဲ့ကိုဗစ်-၁၉ရောဂါ ကာကွယ်ဆေးတွေက ပထမအဆင့် ထုတ်လုပ်တဲ့ နိုင်ငံရဲ့ FDA/ NRA အသိအမှတ် ပြုထားခြင်း၊ ဒုတိယ အဆင့်ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ရဲ့ အရေးပေါ် အသုံးပြု ခွင့် စာရင်းထဲမှာပါဝင်ခြင်း၊ တတိယအဆင့် မြန်မာ နိုင်ငံကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ အစား အသောက် နှင့်ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေးဦးစီးဌာနမှ အသိအမှတ် ပြုခြင်းတွေ ရရှိထားတဲ့အပြင် ကမ္ဘာအနှံ့ နိုင်ငံပေါင်း များစွာမှာ လူသန်းပေါင်းများစွာကို ထိုးနှံပြီးတာဖြစ် တဲ့အတွက် ဘေးကင်းစိတ်ချရမှုနှင့် အာနိသင် ထက်မြက်မှုတွေရှိတဲ့အတွက် ယုံယုံကြည်ကြည်နဲ့ ထိုးနှံမှုခံယူသင့်ပါတယ်။

မျိုးဗီဇပြောင်းတာတွေ လျော့သွားကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်းသည် ရေရှည်မှာ ဒီရောဂါအန္တရာယ်မှ ကင်းဝေးမှာဖြစ်ပြီး လူတိုင်းမှာ ရောဂါကို တုံ့ပြန်နိုင်တဲ့ကိုယ်ခံအားတွေ၊ ပဋိပစ္စည်း တွေရှိနေရင် ရောဂါက ကူးချင်သလို ကူးလို့မရတော့ ပါဘူး။ မျိုးဗီဇပြောင်း တာတွေ လျော့သွားမယ်။ ဒီတော့ ကာကွယ်ဆေး လွှမ်းခြုံမှုအားကောင်းဖို့လိုပါတယ်။ အခုလို နိုင်ငံတော်က အခမဲ့ထိုးနှံပေးနေတဲ့ အချိန်မှာ ကိုယ့်အလှည့်ရောက်ပြီဆိုတာနဲ့ မပျက် မကွက် အကြိမ်ပြည့်ထိုးနှံခြင်း ခံယူသင့်ပါတယ်။

ကျန်မာရေးဝန်ကြီးဌာနက နောက်ထပ် ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံဖို့ လူအုပ်စုတွေကို တိုးချဲ့ပြီး စက်တင်ဘာ ၁၇ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်ထား တာရှိပါ တယ်။ အသက် ၅၅ နှစ်အထိ အသက်အုပ်စုကို

လျှော့ချပြီး မသန်စွမ်းသူတွေအုပ်စု၊ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ အစည်းတွေက တပ်ဖွဲ့ဝင်နဲ့ မိသားစုဝင်တွေအုပ်စု၊ ရွှေ့ပြောင်းလူအုပ်စုများနှင့် ယာယီစခန်းများမှ လူအုပ်စု၊ နာတာရှည်နှင့် မကူး စက်နိုင်သောရောဂါရှိသူများအုပ်စုတွေကို တိုးချဲ့ ကြေညာထားပါတယ်။  မပျက်မကွက် အကြိမ် ပြည့်ထိုးနှံကြ ဒါကြောင့် ကာကွယ်ဆေးကို မပျက်မကွက် အကြိမ်ပြည့်ထိုးနှံကြပါ။ ဆေးထိုးစုရပ်ကို လာတဲ့ အခါမှာ မှတ်ပုံတင် သို့မဟုတ် သက်သေခံနိုင်တဲ့ အထောက်အထားတစ်ခုခု ယူသွားဖို့ မမေ့ပါနဲ့။ ပထမအကြိမ်ထိုးပြီးသူတွေက ဒုတိယအကြိမ် မဖြစ်မနေလာထိုးကြပါ။ ဒုတိယအကြိမ်ကို သတ်မှတ်ရက် အတိအကျ မထိုးနှံနိုင် ပါကလည်း အနီးဆုံးသတ်မှတ်ကာလအတွင်း နီးစပ်ရာ ကာကွယ် ဆေးထိုးစုရပ်များသို့ သွားရောက်ထိုးနှံခြင်းခံယူ ကြပါ။ ကာကွယ်ဆေး အကြိမ်ပြည့်ထိုးနှ ံပြီးစီးပါက ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပေးတဲ့ QR Code ပါသည့် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ကာကွယ်ဆေးထိုး မှတ်တမ်းကတ်ပြားများကို မပျောက်ပျက်အောင် သိမ်းထားပေးကြပါလို့ တင်ပြလိုက် ရပါတယ်။ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

ထက်လျှံ