မြန်မာနိုင်ငံ၏ အမျိုးသားဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်

ဒေါက်တာအေးအေးသင်း(အမျိုးသားပြတိုက်၊ နေပြည်တော်)

ကုလသမဂ္ဂပညာရေး၊ သိပ္ပံနှင့်ယဉ်ကျေးမှုအဖွဲ့အစည်း (ယူနက်စကို-UNESCO) က ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များကို ထိန်းသိမ်းနိုင်ရန်အတွက် နှစ်စဉ်စာရင်းသွင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်ဟုဆိုရာတွင် ဒြပ်ရှိယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ် (Tangible Cultural Heritage -TCH)နှင့် ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ် (Intangible Cultural Heritage - ICH )ဟူ၍ နှစ်မျိုးခွဲခြားနိုင်သည်။

ဒြပ်ရှိယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များ (TCH)နှင့် ပတ်သက်၍ ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်စာရင်းဝင် (World Heritage List)အဖြစ် ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်ဒေသ (Cultural Heritage Site)၊ သဘာဝအမွေအနှစ်ဒေသ (Natural Heritage Site)နှင့် ယဉ်ကျေးမှု- သဘာဝအမွေအနှစ်ဒေသ (Mixed Heritage Site)တို့ကို ယူနက်စကိုက သတ်မှတ်ပေးလျက်ရှိသည်။ ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်ဒေသများအနက် ပျူမြို့ဟောင်းသုံးမြို့ (ဗိဿနိုး၊ ဟန်လင်းနှင့် သရေခေတ္တရာ)ကို ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင်လည်းကောင်း၊ ပုဂံရှေးဟောင်းဒေသကို ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင်လည်းကောင်း ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်စာရင်းဝင် (World Heritage List)အဖြစ် သတ်မှတ်ပေးခဲ့ပါသည်။

ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ် (ICH) ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေး

ယူနက်စကိုက ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များ(ICH)ကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရန် ၂၀၀၃ ခုနှစ် ပြင်သစ်နိုင်ငံ ပါရီမြို့၌ကျင်းပခဲ့သည့် ယူနက်စကို၏ (၃၂)ကြိမ်မြောက် အထွေထွေညီလာခံကြီးတွင် “ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေးကွန်ဗင်းရှင်း၊ ၂၀၀၃” (2003, ICH Safeguarding Convention) ကို ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါကွန်ဗင်းရှင်း၏ ရည်ရွယ်ချက်များမှာ-

(၁) ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်များကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရန်၊

(၂) သက်ဆိုင်ရာလူမှုအသိုက်အဝန်းများ၊ အုပ်စုများနှင့် လူပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးချင်းစီ၏ ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်များကို လေးစားတန်ဖိုးထားတတ်ကြစေရန်၊

(၃) ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်များ၏အကြောင်းနှင့် ယင်းတို့နှင့်ပတ်သက်၍ အချင်းချင်း အပြန်အလှန်နားလည်မှုရှိသင့်သည့် အကြောင်းတို့ကို ဒေသအဆင့်၊ နိုင်ငံအဆင့်၊ နိုင်ငံတကာအဆင့်အထိ သိရှိနားလည်လာကြစေရေးအတွက် မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်၊

(၄) အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် ကူညီထောက်ပံ့မှုများကိုပေးရန်တို့ ဖြစ်ပါသည်။

ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ် (ICH) ဆိုသည်မှာ

ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်၏ အဓိပ္ပာယ်ကို ၂၀၀၃ ခုနှစ် “ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေးကွန်ဗင်းရှင်း” အပိုဒ်(၂)တွင် အောက်ပါအတိုင်း ဖွင့်ဆိုထားပါသည်-

“ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်ဆိုသည်မှာ လူမှုအသိုက်အဝန်းများ၊ အုပ်စုများနှင့်အချို့ကိစ္စရပ်များတွင် လူပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးချင်းစီနှင့် သက်ဆိုင်သောယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များတွင် တစ်စိတ်တစ်ဒေသအဖြစ် ပါဝင်နေသည့် ဓလေ့ထုံးစံများ၊ ကိုယ်စားပြုချက်များ၊ ဖော်ပြချက်များ၊ ဗဟုသုတ၊ စွမ်းရည်များသာမက ၎င်းတို့နှင့် ဆက်နွှယ်သည့်ပစ္စည်းကိရိယာများ၊ အရာဝတ္ထုများ၊ ရှေးဟောင်းပစ္စည်းများနှင့် ICH နှင့် သက်ဆိုင်သောနေရာများကို ဆိုလိုခြင်းဖြစ်သည်။”

ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်သတ်မှတ်ရန်အတွက် မျိုးဆက်တစ်ခုမှတစ်ခုသို့ လက်ဆင့်ကမ်းခဲ့ကြခြင်း (Transmission)၊ ပတ်ဝန်းကျင်တွင် စဉ်ဆက်မပြတ်သစ်လွင်ဆန်းသစ်၍ ရှင်သန်နေခြင်း (Living Heritage)၊ သမိုင်းကြောင်း၊ သဘာဝတို့နှင့်ဆက်စပ်နေခြင်း (Interaction with nature and history)၊ စဉ်ဆက်မပြတ် တစ်သမတ်တည်းရှိနေခြင်း (Identity and continuity)၊ လူတို့၏ ကွဲပြားခြားနားသော ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဖန်တီးတီထွင်မှုတို့ကို အလေးဂရုပြု၍မြှင့်တင်ပေးခြင်း (Promote respect) စသည့်အချက်များဖြင့် ပြည့်စုံရန်လိုအပ်ပါသည်။

နယ်ပယ်(Domains) ငါးခု

ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်တွင် နယ်ပယ် (Domains) ငါးခု ပါဝင်ပါသည်-

၁။ ပါးစပ်ရာဇဝင်နှင့်ဖော်ပြချက်များ၊ ဘာသာစကားများ၊ (Oral Traditions and Expression) ဥပမာ- ရိုးရာပုံပြင်၊ ရိုးရာဘာသာစကားနှင့် စာပေ၊ အရေးအသားများ၊

၂။ ဖျော်ဖြေတင်ဆက်မှု အနုပညာများ၊ (Performing Arts)

ဥပမာ - ရိုးရာပြဇာတ်စသည့်အမြင်ဆိုင်ရာအနုပညာများ၊ ရိုးရာပွဲလမ်းသဘင်နှင့် ဇာတ်သဘင်၊ ရိုးရာအသံဆိုင်ရာ အနုပညာများ၊

 ၃။ လူမှုရေးအစဉ်အလာ အလေ့အထများ၊ ရိုးရာဓလေ့များနှင့်ပွဲတော်များ၊ (Social Practices, rituals and festive events)

ဥပမာ - နှစ်သစ်ကူးအတာသင်္ကြန်ပွဲတော်၊ သနပ်ခါးယဉ်ကျေးမှုဓလေ့၊ လူမှုရေးရိုးရာအစဉ်အလာများ၊ ရိုးရာဝတ်စားဆင်ယင်မှု၊ ရိုးရာအခမ်းအနားများ၊

၄။ သဘာဝနှင့် စကြဝဠာဆိုင်ရာ ဗဟုသုတနှင့်အလေ့အထများ၊ (Knowledge and Practices concerning nature and the Universe)

ဥပမာ - ရိုးရာအသိပညာ ဗဟုသုတများ၊ ရိုးရာနတ်ကိုးကွယ်မှု၊ ရိုးရာအားကစား၊ ရိုးရာတိုင်းရင်းဆေး၊

၅။ ရိုးရာလက်မှုပညာရပ်များ၊ (Traditional Craftsmanship)

ဥပမာ - ပန်းချီ၊ ပန်းပု စသည့် ရိုးရာ ပန်းဆယ်မျိုး၊ ရိုးရာရက်ကန်းပညာ၊ ရိုးရာဗိသုကာပညာ၊ ရိုးရာအစားအသောက်၊ သွားလာပို့ဆောင်ရာတွင် အသုံးပြုသော ရိုးရာယာဉ်။

ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခြင်း

အဆိုပါ ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များ ရေရှည်တည်တံ့နေစေရေးအတွက် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ကြရန်လည်း လိုအပ်ပါသည်။ ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခြင်း (Safeguarding) ပြုလုပ်ရာတွင် ပုံမှန်ပညာပေးမှုများ (Formal Education)နှင့် ပုံမှန်မဟုတ်သော ပညာပေးမှုများ (Nonformal Education)ဖြင့် ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်ဆိုင်ရာ သွင်ပြင်လက္ခဏာ (Identification)၊ မှတ်တမ်းမှတ်ရာ (Documentation)၊ သုတေသန(Research)၊ ထိန်းသိမ်းမှု (Preservation)၊ ကာကွယ်မှု(Protection)၊ တိုးမြှင့်မှု (Promotion)၊ မြှင့်တင်မှု (Enhancement)၊ လက်ဆင့်ကမ်းဖြန့်ဝေမှု(Transmission)စသည့် အကြောင်းအရာများကို ကောင်းစွာသိရှိနားလည်စေရေး ပညာပေး၍ ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များ ရေရှည်ရှင်သန် သက်ဝင်နေစေရေးအတွက် ဆောင်ရွက်ကြရမည့်ကိစ္စများကို ဆိုလိုခြင်းဖြစ်သည်။

ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရာတွင် လိုက်နာရမည့် ကျင့်ဝတ်(၁၂)ချက်

ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များ (ICH)ကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရာတွင်လည်း လိုက်နာဆောင်ရွက်ရမည့် ကျင့်ဝတ် (၁၂)ချက်ရှိသည်-

၁။ လူမှုအသိုက်အဝန်းများ၊ အုပ်စုများနှင့် လူပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးချင်းစီ (Community, Groups and Individual-CGI) အနေဖြင့် မိမိတို့၏ ICH တို့ကို အဓိကထိန်းသိမ်းရမည်။

၂။ CGI တို့၏ ICH ကို ဆက်လက်ရှင်သန်စေရန် လုပ်ဆောင်ကြသည့် လုပ်ပိုင်ခွင့်ကို လေးစားကြရမည်။

၃။ နိုင်ငံများနှင့် CGI တို့သည် မိမိတို့၏ ICH နှင့်ပတ်သက်၍ အချင်းချင်းအပြန်အလှန်နားလည်၍ လေးစားရမည်။

၄။ ICH မူရင်းပိုင်ရှင် CGI တို့၏ သဘောဆန္ဒဖြင့် လွတ်လပ်စွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်စေရမည်။

၅။ CGI တို့သည် ICH နှင့် ပတ်သက်သည့်ပစ္စည်းများ၊ နေရာများ၊ အထိမ်းအမှတ်များကို စစ်ပွဲများဖြစ်နေချိန်တွင်ပင် ရယူသုံးစွဲခွင့်ရှိရမည်။

၆။ CGI တို့ကသာ မိမိတို့၏ ICH များကို ကိုယ်တိုင်တန်ဖိုးဖြတ်ခွင့်ရှိပြီး အခြားပြင်ပမှ တန်ဖိုးဖြတ်ခွင့်မရှိ။

၇။ ICH ပိုင်ဆိုင်သည့် (CGI)တို့ကသာ ၎င်းတို့ ၏ ICH နှင့် ပတ်သက်၍ အကျိုးစီးပွားများကို ရရှိရမည်။

၈။ ICH ၏ အမြဲလှုပ်ရှားပြောင်းလဲနေပြီး ရှင်သန်နေသည့်သဘာဝကို လေးစားရမည်။ (ICH ထိန်းသိမ်းရာတွင် စစ်မှန်ခြင်း (Authenticity)၊ အထူးသီးသန့်ဖြစ်ခြင်း (Exclusivity)တို့ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစား ခြင်းမပြုရ။)

၉။ CGI တို့သည် မိမိတို့၏ ICH များ ရှင်သန်မှုကို ထိခိုက်စေမည့်ကိစ္စရပ်များကို ဂရုစိုက်၍ အကဲဖြတ်ကြည့်ရှုနေရမည်။

၁၀။ CGI တို့သည် သက်ဆိုင်ရာက ပြဋ္ဌာန်းသည့်ဥပဒေများတွင် မိမိတို့၏ ICH များနှင့်ပတ်သက်၍ စာရင်းမှ ပယ်ဖျက်ခြင်း၊ ရောင်းကုန်ပစ္စည်းအဖြစ်သတ်မှတ်ခြင်း၊ လွဲမှားစွာဖော်ပြထားခြင်းတို့ပါဝင်နေခြင်း ရှိ၊ မရှိတို့ကို ရှာဖွေဖော်ထုတ်ရမည်။

၁၁။ (CGI)တို့၏ ယဉ်ကျေးမှုများကွဲပြားမှုနှင့် လက္ခဏာရပ်များကို လေးစားရမည်။ ယင်းသို့တန်ဖိုးထားလေးစားမှုတွင် ယဉ်ကျေးမှုစံတန်ဖိုးများ၊ ကျား/မတန်းတူမှု၊ ကလေးသူငယ်များ ပါဝင်ဆောင်ရွက်နိုင်မှု၊ တိုင်းရင်းသားများ၏ ထူးခြားသော အမှတ်လက္ခဏာများပါဝင်နေမှုတို့ကို အလေးထား ထည့်သွင်းထိန်းသိမ်းရမည်။

၁၂။ ICH သည် လူသားအားလုံးနှင့် ယေဘုယျအားဖြင့် သက်ဆိုင်၍ နိုင်ငံအချင်းချင်း၊ ဒေသအချင်းချင်း ပူးပေါင်းကာ ICH ထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက်ကြသော်လည်း ICH ပိုင်ဆိုင်သည့် CGIတို့ကိုလည်း ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခွင့်ပြုရမည်။

ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရာတွင် အဓိကဆောင်ရွက်ရမည့်သူများမှာ လူမှုအသိုက်အဝန်းများ၊ အုပ်စုများ၊ လူပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးချင်းစီ (Community, Group and Individual - CGI)များဖြစ်ကြပြီး အစိုးရအနေဖြင့်မူ ပံ့ပိုးကူညီမှုပေးခြင်း၊ ပညာပေးလှုံ့ဆော်ခြင်းများကို ဆောင်ရွက်ပေးကြရမည်ဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခြင်း သမိုင်းကြောင်း

မြန်မာနိုင်ငံသည် “၂၀၀၃ ခုနှစ် ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေးကွန်ဗင်းရှင်း” သို့ ၂၀၁၄ ခုနှစ် မေလ ၇ ရက်နေ့တွင် စတင်ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ အဓိကဆောင်ရွက်ရသည့် ဝန်ကြီးဌာနသည် သာသနာရေးနှင့်ယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာနဖြစ်ပြီး ဦးစီးဌာနမှာ ရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့် အမျိုးသားပြတိုက်ဦးစီးဌာနဖြစ်ပါသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များကို စနစ်တကျ ထိန်းသိမ်းမြှင့်တင်နိုင်ရန်နှင့်  ကုလသမဂ္ဂသို့ အမည်စာရင်းများတင်သွင်းနိုင်ရန်တို့အတွက် “မြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသားဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ် တိုးတက်မြှင့်တင်ရေးကော်မတီ”ကို ၂၀၁၅ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၀ ရက်နေ့တွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါသည်။ ထို့နောက် မြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသားဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ် ထိန်းသိမ်းမြှင့်တင်ရေးကော်မတီဟု အမည်ပြောင်းလဲသတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် အမျိုးသားဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များကို စနစ်တကျ စစ်ဆေးအတည်ပြုနိုင်ရန်အတွက် အသိပညာရှင်၊ အတတ်ပညာရှင်များ ပါဝင်သော အမျိုးသားဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ် စိစစ်ရေးပညာရှင်အဖွဲ့ကို ၂၀၁၈ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၅ ရက်နေ့တွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါသည်။ ယနေ့အထိ အမျိုးသားဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ် စိစစ်ရေးပညာရှင်အဖွဲ့က စစ်ဆေး၍ မြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသားဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ် ထိန်းသိမ်းမြှင့်တင်ရေးကော်မတီမှတစ်ဆင့် အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှုဗဟိုကော်မတီသို့တင်ပြကာ အတည်ပြုချက်ရယူထားသည့် မြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသားဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်များမှာ စုစုပေါင်း ၂၂၈၉ ခုရှိပြီ ဖြစ်ပါသည်။

လူသားမျိုးနွယ်ကိုယ်စားပြု ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်စာရင်း (Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity)

ယူနက်စကိုက ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ် (ICH)နှင့်ပတ်သက်၍ အောက်ပါအတိုင်းစာရင်းသုံးမျိုး သတ်မှတ်ထားသည်-

၁။ အဆောတလျင် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရန် လိုအပ်သော ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုစာရင်း (List of the Intangible Cultural Heritage in Need of Urgent Safeguarding)

၂။ လူသားမျိုးနွယ်ကိုယ်စားပြု ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်စာရင်း (Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity)

၃။ အကောင်းဆုံး ကာကွယ်ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်မှုစာရင်း (Register of Best Safeguarding Practices)

အဆိုပါ စာရင်းသုံးခုအနက်လူသားမျိုးနွယ် ကိုယ်စားပြုဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ် စာရင်းဝင်ရန်အတွက် နိုင်ငံအများစုကကြိုးပမ်းကြသည်။ အဆိုပါလူသားမျိုးနွယ် ကိုယ်စားပြု ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေး မှု အမွေအနှစ်စာရင်း တင်သွင်းရာတွင် အောက်ဖော်ပြပါစံသတ်မှတ်ချက် (Criteria)ငါးချက်နှင့် ကိုက်ညီရပါမည်-

(၁) ၂၀၀၃ ခုနှစ် ကွန်ဗင်းရှင်းအပိုဒ်-၂ တွင် ဖော်ပြထားသည့် ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ် (ICH) အဓိပ္ပာယ်သတ်မှတ်ချက်နှင့်ကိုက်ညီခြင်း၊ (ICH Definition)

(၂) အမည်စာရင်းတင်သွင်းမည့် (ICH)၏ အရေးပါပုံကိုလူအများသိမြင်လာစေရန် ဖြန့်ဝေခြင်း၊ ဆွေးနွေးခြင်းနှင့် လူသားတို့၏ တီထွင်ဖန်တီးမှုကိုပြသနိုင်ခြင်း၊ (awareness)

(၃) အမည်စာရင်းတင်သွင်းမည့်(ICH)ကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေးအစီအမံများ ပြုလုပ်ထားခြင်း၊ (Safeguarding)

(၄) အမည်စာရင်းတင်သွင်းရာတွင်သက်ဆိုင်ရာ (CGI) အားလုံးပါဝင်ဆောင်ရွက်ခြင်းနှင့် သဘောတူညီခြင်း၊(Consent)

(၅) အမည်စာရင်းတင်သွင်းမည့် နိုင်ငံ၏အမျိုးသားဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်စာရင်းတွင် ပါဝင်ခြင်း။ (Listed in National ICH Inventory)

မြန်မာနိုင်ငံက ယူနက်စကိုသို့ လူသားမျိုးနွယ် ကိုယ်စားပြုဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်စာရင်း (Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity) အတွက် တင်သွင်းခဲ့သော (ICH)များ

မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့်လည်း “မြန်မာရိုးရာနှစ်သစ်ကူးအတာသင်္ကြန်ပွဲတော်” (Myanmar Traditional New Year At Thingyan Festival)ကို ယူနက်စကို၏ လူသားမျိုးနွယ်ကိုယ်စားပြု ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်စာရင်းဝင်အဖြစ် ၂၀၂၄ ခုနှစ်က ပထမဆုံးအကြိမ် သတ်မှတ်ခံခဲ့ရပြီးဖြစ်သည်။ ယခုအခါ “မြန်မာ့သနပ်ခါးယဉ်ကျေးမှုဓလေ့” (Practice of Thanakha Culture in Myanmar)ကို ယူနက်စကိုသို့ လူသားမျိုးနွယ်ကိုယ်စားပြု ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်စာရင်းဝင်ဖြစ်ရန် ၂၀၂၅ ခုနှစ် မတ်လ ၁၁ ရက်နေ့တွင် အမည်စာရင်းတင်သွင်းသည့် စာတွဲကိုပေးပို့ခဲ့ပြီးဖြစ်ပါသည်။ “မြန်မာ့သနပ်ခါး ယဉ်ကျေးမှုဓလေ့”ကို ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်ကတင်သွင်းခဲ့သော်လည်း စာတွဲတွင် လိုအပ်ချက်အချို့ရှိသဖြင့် ပြန်လည်ပြင်ဆင်၍ တင်သွင်းရန် (Refer)အဖြစ် ယူနက်စကိုက ဆုံးဖြတ်ခဲ့သောကြောင့် စာတွဲအသစ်ကို ယခုအခါပြန်လည်တင်ပြခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ယူနက်စကိုက “မြန်မာ့သနပ်ခါးယဉ်ကျေးမှုဓလေ့”ကို လူသားမျိုးနွယ်ကိုယ်စားပြု ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ် စာရင်းဝင်အဖြစ်သတ်မှတ်ခြင်း ခံရခြင်းရှိ၊ မရှိကို ၂၀၂၆ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် ကျင်းပပြုလုပ်မည့် (၂၁) ကြိမ်မြောက် ICH ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေးဆိုင်ရာ အစိုးရအချင်းချင်းကော်မတီအစည်းအဝေး (Session of Intergovernmental Committee for Safeguarding of ICH) တွင် ကြေညာသွားမည်ဖြစ်ပါသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ အမျိုးသားဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များသည် ယူနက်စကို၏ လူသားမျိုးနွယ်ကိုယ်စားပြု ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်စာရင်းဝင် ဖြစ်လာခြင်းကြောင့် ကမ္ဘာကအသိအမှတ်ပြုလာ ကြမည်ဖြစ်ပါသည်။ ထိုသို့ ကမ္ဘာကပင် အသိအမှတ်ပြုရသည့် မိမိတို့၏ကိုယ်ပိုင်ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များ ရေရှည်တည်တံ့စေရေးအတွက် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရန် အဓိကတာဝန်ရှိသူများမှာ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းများမဟုတ်ပါ။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အမျိုးသားဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များ မပျောက်ပျက်စေရေးနှင့် ရေရှည်တည်တံ့စေရေးတို့အတွက် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ကြရမည်မှာ မိမိတို့ မြန်မာနိုင်ငံရှိလူမှုအသိုက်အဝန်းများ၊ အဖွဲ့အစည်းများနှင့် နိုင်ငံသားတစ်ဦးချင်းစီတွင် အဓိကတာဝန်ရှိပါကြောင်း တိုက်တွန်းရေးသားလိုက်ရပါသည်။ ။