၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်အတွင်း အရှေ့တောင်အာရှဒေသတွင် သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာအသစ်ဖြစ်ပွားမှုပေါင်း နှစ်သိန်းခန့်ရှိရာ ယင်းသည် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းဖြစ်ပွားမှု၏ ၃၂ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်ပြီး သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာကြောင့် သေဆုံးသူတစ်သိန်းခန့်ရှိရာ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းသေဆုံးမှု၏ ၃၄ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်ကြောင်း ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကင်ဆာစောင့်ကြည့်ရေးအစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့သည် သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာပပျောက်ရေးအတွက် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာမဟာဗျူဟာကို ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် ရေးဆွဲချမှတ်ခဲ့ရာ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများကလည်း နိုင်ငံအဆင့် သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာပပျောက်ရေး မဟာဗျူဟာများကို အသီးသီးရေးဆွဲအကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ကြသည်။
သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာသည် ကူးစက်ရန်အလွန်လွယ်ကူသည့် HPV ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ဖြစ်ရခြင်းဖြစ်သည်။ HPV ဗိုင်းရပ်စ်သည် အများအားဖြင့် လိင်ဆက်ဆံမှုမှတစ်ဆင့် ကူးစက်ခြင်းဖြစ်ပြီး အခြားတစ်နည်းနည်းနှင့်လည်း ကူးစက်နိုင်ခြေရှိသည်။ HPV ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခြင်းနှင့် ကင်ဆာအကြိုအဆင့်ဆဲလ်များမှာ မည်သည့်လက္ခဏာမျိုးမှ မပြခြင်းကြောင့် စစ်ဆေးကြည့်မှသာ သိနိုင်ကြသည်။ ထို့ကြောင့် ကင်ဆာအကြိုအဆင့်ဖြစ်နေခြင်းကို မသိလိုက်ကြဘဲ နှစ်များကြာမြင့်ပြီး ကင်ဆာဖြစ်ချိန်ကျမှသာ သိရှိကြရသည်။ HPV ဗိုင်းရပ်စ်များအနက် ၁၅ မျိုးမှာ အန္တရာယ်ကြီးပြီး ယင်းအနက်အချို့မှာ ပြင်းထန်ခြင်းကြောင့် ကူးစက်ခံရသည့်အမျိုးအစားပေါ်မူတည်ပြီး ရောဂါအပြင်းအပျော့ကွာခြားသည်ဟု ကျန်းမာရေးပညာရှင်များက ပြောသည်။
သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာရောဂါဖြစ်ပွားမှု၏ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် HPV ဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစား(၁၆) နှင့်(၁၈)ကူးစက်ခံရခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။ သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာသည် စောစောသိပါက နိုင်အောင် ကုသနိုင်သည့်ရောဂါဖြစ်သော်လည်း မစစ်ဆေးသူများ၊ စစ်ဆေးသော်လည်း မှန်ကန်သည့်အဖြေမရသူများ၊ အဖြေတွင် ပုံမမှန်မှုများ ရှိနေကြောင်း သိသော်လည်း မည်သည့်လက္ခဏာမှ ပြသခြင်းမရှိသောကြောင့် သေချာစွာကုသမှုမပြုသူတို့ သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုကို ခံစားကြရသည်။ သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာသည် ကာကွယ်နိုင်သော ရောဂါဖြစ်သလို စစ်ဆေး၍ စောစီးစွာသိလျှင် လုံးဝပျောက်ကင်းအောင် ကုသနိုင်သောရောဂါဖြစ်ရာ အသက် ၃၅ နှစ်အထက် အိမ်ထောင်ရှိသူ အမျိုးသမီးတိုင်း စစ်ဆေးမှုပြုလုပ် သင့်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် လက်ရှိထိုးနှံပေးနေသည့် သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာရောဂါကာကွယ်ဆေးသည် HPV ပိုးအမျိုးအစား(၆)၊ (၁၁)၊ (၁၆)၊ (၁၈) တို့ကို ကာကွယ်ပေးနိုင်ခြင်းကြောင့် သားအိမ်ခေါင်း ကင်ဆာအပြင် ကြွက်နို့ဖြစ်ပွားခြင်းကိုပါ ကာကွယ်ပေးနိုင်သည်ဟု သိရသည်။ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဦးစီးဌာန တိုးချဲ့ကာကွယ်ဆေးထိုးလုပ်ငန်းဌာနခွဲသည် သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာကာကွယ်ဆေးကို ကျောင်းအခြေပြုထိုးနှံခြင်းလုပ်ငန်းဖြင့် လွှမ်းခြုံမှု ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ရရှိအောင်မြင်ခဲ့သည်။ လာမည့်ဒီဇင်ဘာလဆန်းမှစတင်၍ ပြည်သူလူထုအခြေပြု သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာရောဂါကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်းလုပ်ငန်းကို အသက် ၉ နှစ်မှ ၁၁ နှစ်အတွင်းရှိ ကျောင်းပြင်ပ မိန်းကလေးငယ်များအား ဆက်လက်ထိုးနှံပေးသွားမည်ဖြစ်ပြီး ၂၀၂၆ ခုနှစ် ဩဂုတ်လနှင့် စက်တင်ဘာလတို့တွင် အသက် ၉ နှစ်မှ ၁၈ နှစ်အရွယ်အထိ မိန်းကလေးငယ်များကို အသက်အပိုင်းအခြားတိုးမြှင့်၍ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံပေးသွားမည်ဟု သိရှိရသည်။
သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာကာကွယ်ဆေးထိုးနှံထားခြင်းအားဖြင့် အသက် ၁၃ နှစ်မှ ၁၉ နှစ်အတွင်းရှိ မိန်းကလေးများတွင် HPV ကူးစက်မှုနှုန်း ၈၃ ရာခိုင်နှုန်းအထိ လျှော့ချနိုင်ပြီး အသက် ၁၅ နှစ်မှ ၁၉ နှစ်အရွယ် မိန်းကလေးများတွင် အဖြစ်များသည့် ကနဦး ကင်ဆာဖြစ်ပွားနှုန်းကို ၃၁ ရာခိုင်နှုန်းအထိ လျှော့ချနိုင်သည်ဟု သိရသည်။
ကမ္ဘာတစ်ဝန်း အမျိုးသမီးများတွင် စတုတ္ထမြောက်အဖြစ်အများဆုံးကင်ဆာ၊ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများမှ အမျိုးသမီးများတွင် တတိယမြောက်အဖြစ်အများဆုံး ကင်ဆာဖြစ်သော သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာဖြစ်ပွားမှုမှ ကင်းဝေးရန် ငယ်ရွယ်စဉ် လိင်မှုကိစ္စရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ တစ်ကိုယ်ရေသန့်ရှင်းမှု ဂရုပြုခြင်း၊ လိင်ဆက်ဆံဖက် မများခြင်း၊ ဆေးလိပ်ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ အာဟာရပြည့်ဝစွာ စားသုံးခြင်း၊ ရောဂါ ရှိ မရှိ ကြိုတင်စစ်ဆေးခြင်းတို့ဖြင့် ကျန်းမာရွှင်လန်းကြပါစေကြောင်း။ ။
