အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူတို့၏ ထိန်းချုပ်မှုအောက်သို့ ယာယီအားဖြင့်ဖြစ်စေ ကျရောက်ခဲ့ရသည့် ဒေသတို့မှာ ကံဆိုးမိုးမှောင်ကျခြင်းဟုဆိုနိုင်သည်။ အချို့ဒေသများတွင် အကြမ်းဖက်ဝါဒမှိုင်းမိနေသူ၊ ပုဂ္ဂိုလ်စွဲ၊ ပါတီစွဲအစွန်းရောက်နေသူ၊ ရပ်ရွာအေးချမ်းသာယာရေးနှင့် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးကို မလိုလားဘဲ ဆန့်ကျင်ပုန်ကန်လိုစိတ်ရှိသူ စသည့် ဒေသခံအချို့က အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူတို့အား ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာကြိုဆိုခဲ့ကြသည်။ သို့ရာတွင် တွေးခေါ်ဆင်ခြင်ဉာဏ်နည်းပါးလှစွာသော ထိုသူတို့၏ စိတ်အထင်နှင့် လက်တွေ့ဘဝတို့မှာ မိုးနှင့်မြေလိုကွာခြားလှသည်ကို အချိန်ကြာမြင့်သည်နှင့်အမျှ တစ်စတစ်စ သိလာ ကြရသည်။
“ကျောချမှဓားပြမှန်းသိ” ဆိုသည်မှာ ဆင်ခြင်သိဖြင့်မသိနိုင်ဘဲ လက်တွေ့ခံရပြီးမှ သိသည့်အသိမျိုးဖြစ်သည်။ တိုင်းဖျက်ပြည်ဖျက် အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူတို့ အင်အားသုံးတိုက်ခိုက်ထိန်းချုပ်ခဲ့ သည့် ဒေသဟူသမျှ မူလအခြေအနေမှ နိမ့်ကျသွားခဲ့ရသလို လူမျိုးရေးအငုံ့စိတ်အခံရှိသည့် အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူတို့၏ လူမျိုးရေးခွဲခြားဆက်ဆံမှု၊ ၎င်းတို့၏ ငွေကြေးလိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းရန်အတွက် အခွန်ဟူ၍ အမည်တပ်ထားသော ဆက်ကြေးကို အဆမတန်ကောက်ခံမှု၊ အဖိုးတန်သယံဇာတများကို လက်ဝါးကြီးအုပ်၍ တရားမဝင်ခိုးထုတ်မှု၊ အတင်းအဓမ္မ လူသစ်ကောက်ယူစုဆောင်းမှု စသည်တို့ကို ဒေသခံတို့ ခံစားခဲ့ကြရသည့်အပြင် အကြမ်းဖက်သမားများအား ထမင်းဟင်းချက်ပြုတ်ကျွေးမွေးရခြင်း၊ ကင်းစောင့်ပေးရခြင်း စသည့်ဝတ်ကြီးဝတ်ငယ်ပြုစု ပေးရခြင်းများအကြောင်းကိုလည်း ကြားသိရသည်။
အဆိုးရွားဆုံးအခြေအနေမှာ ၎င်းတို့စိုးမိုးထိန်းချုပ်ရာ နယ်မြေဒေသများတွင် တရားဥပဒေစိုးမိုးမှု၊ ကျင့်ဝတ်စောင့်ထိန်းမှုဟူ၍မရှိဘဲ လက်နက်အားကိုးအနိုင်ကျင့်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ ယခုရက်ပိုင်းအတွင်းမှာပင် အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူအဖွဲ့ပေါင်းစုံတို့၏ ရက်စက်ယုတ်မာမှုများ လူမှုကွန်ရက်များတွင် ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်ကို လူတိုင်းတွေ့မြင်ခဲ့ကြရသည်။ အပြစ်မဲ့သက်ကြီးပိုင်း အမျိုးသားကြီးတစ်ဦးကို KIA များက သွေးအေးအေးဖြင့်ရိုက်သတ်မှု၊ အမျိုးသမီးကြီးတစ်ဦးကိုလည်း KNU များက ရိုက်သတ်ကာ ရေထဲပစ်ချမှု၊ နိုင်ငံအပေါ် သစ္စာမဲ့စွာ DCS ပြုလုပ်သွားခဲ့သည့် ကျောင်းဆရာမတစ်ဦးကို ကလေးဒေသမှ PDF အကြမ်းဖက်သမားများက အဓမ္မပြုကျင့်ခဲ့ကြသဖြင့် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် အဆုံးစီရင်မှုစသည်တို့မှာ ပူပူနွေးနွေးဖြစ်ရပ်များဖြစ်သည်။
ပြီးခဲ့သည့် ဇူလိုင် ၂၁ ရက်မှစ၍ မတ္တရာဒေသတစ်ဝိုက် TNLA နှင့် MDY-PDF အမည်ခံအကြမ်းဖက်သမားများ ပူးပေါင်း၍ အခိုင်အမာစုဖွဲ့ နေရာယူထားသည့် အယ်လ်ဖာဘိလပ်မြေစက်ရုံနှင့် ဖယောင်းတောင်သတ္တုတွင်းတို့ကို အပြီးတိုင်ချေမှုန်းသုတ်သင်ရန် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များက စစ်ကြောင်းလေးကြောင်းဖြန့်၍ အကြမ်းဖက်ချေမှုန်းရေး စစ်ဆင်ရေးဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ထိုသို့ဆောင်ရွက်ခဲ့ရာတွင် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် ဒေသခံပြည်သူများ၏ အပြည့်အဝထောက်ခံအားပေးမှု၊ တိုက်ပွဲဝင်အရာရှိ၊ စစ်သည်များ၏ စိတ်ဓာတ်ခွန်အားတက်ကြွမှု၊ တိုက်လိုခိုက်လို စိတ်ပြင်းပြမှုတို့ဖြင့် နည်းဗျူဟာမြောက်စစ်ဆင်၍ ရန်သူ၏ အခိုင်အမာ ခံစစ်နေရာများကို ချေမှုန်းနိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
ပြီးခဲ့သည့်နှစ် ဇူလိုင်လအတွင်းက TNLA နှင့် MDY-PDF အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူတို့ ဝင်ရောက်ထိန်းချုပ်ထားခဲ့သည့် အယ်လ်ဖာဘိလပ်မြေစက်ရုံနှင့် ဖယောင်းတောင်သတ္တုတွင်း (ရွှေသန့်စင်) လုပ်ငန်းတို့မှာ တစ်နှစ်တာကြာမြင့်ခဲ့ပြီးနောက်တွင် တပ်မတော်၏ စွမ်းစွမ်းတမံ ပြန်လည်တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်မှုဖြင့် ပြန်လည်ရရှိခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူအဖွဲ့များ နေရာယူထိန်းချုပ်ထားစဉ်ကာလအတွင်း စက်ရုံမှာလည်ပတ်နိုင်မှုမရှိခဲ့ခြင်းကြောင့် နိုင်ငံအတွက် နစ်နာဆုံးရှုံးမှုများဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရသလို ဒေသခံပြည်သူများ၏ အလုပ်အကိုင်အခွင့် အလမ်းများမှာလည်း ဆုံးရှုံးခဲ့ရပြီး အခက်အခဲများနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ကြရသည်။
အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူတို့ သိမ်းပိုက်ထိန်းချုပ်မှုအောက် ကျရောက်ခဲ့သည့် ဒေသများမှာ အချိန်အနည်းငယ်မျှကာလအတွင်း လူသူကင်းမဲ့လျက် ချုံနွယ်ပိတ်ပေါင်းတို့ ဖုံးလွှမ်းကာ မြို့ပျက်ရွာပျက်များ ဘဝသို့ကျရောက်ခဲ့ရသည်။ အကြောင်းကြောင်းကြောင့် ဆက်လက်နေထိုင်ကြသည့် ဒေသခံအချို့ရှိနေသည့်တိုင်အောင် စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး စသည့်လုပ်ငန်းယန္တရားများ လည်ပတ်နိုင်ခြင်းလည်းမရှိတော့ဘဲ အဘက်ဘက်မှ ချွတ်ခြုံကျခဲ့ကြသည်။ တပ်မတော်က အပြည့်အဝပြန်လည်ထိန်းချုပ်သိမ်းပိုက်ပြီး နိုင်ငံတော်ယန္တရားများ ပြန်လည်ပတ်လာသည့် မြို့များမှာ ကျက်သရေမင်္ဂလာပြည့်စုံစွာဖြင့် သက်ဝင်လှုပ်ရှားလာပြီဖြစ်သည်ကိုလည်း လက်တွေ့ကျကျတွေ့မြင်နိုင် ကြပြီဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံး အေးချမ်းသာယာမှုကို လိုလားတောင့်တသည့် တိုင်းရင်းသားပြည်သူတစ်ရပ်လုံး၏ အပြည့်အဝအားပေးထောက်ခံမှုဖြင့် မြန်မာ့တပ်မတော်၏ အကြမ်းဖက်ချေမှုန်းရေး စစ်ဆင်ရေးများ အားလုံးသည် တိုက်ပွဲတစ်ရာ၊ အောင်ပွဲတစ်ရာ မြေကြီးလက်ခတ်မလွဲ အောင်မြင်မည်သာဖြစ်သည့်အကြောင်း။ ။
