ဩဂုတ် ၁၁ ရက်မှ ၁၆ ရက်အတွင်း တိုင်းဒေသကြီးနှင့်ပြည်နယ်များတွင် နေရာစိပ်စိပ်မှ နေရာအနှံ့အပြား မိုးထစ်ချုန်းရွာပြီး ဒေသအလိုက်နှင့် နေရာကွက်၍ မိုးကြီးမည့်အကြောင်း မိုး/ဇလက ခန့်မှန်းထုတ်ပြန်ထားသည်။ မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းခြင်းနှင့်အတူ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များမှာ လေပြင်းတိုက်ခတ်ခြင်း၊ မိုးထစ်ချုန်းခြင်း၊ မိုးကြိုးပစ်ခြင်း၊ လျှပ်စီးလက်ခြင်း၊ မိုးသီးကြွေခြင်း၊ လျှပ်တစ်ပြက်ရေကြီးခြင်းနှင့် မြေပြိုခြင်းတို့ဖြစ်ရာ ဒေသများအလိုက် ကြိုတင်သတိပြုရှောင်ရှားနိုင်ကြရန်လည်း သတိပေးနှိုးဆော်ထားသည်။
ပြီးခဲ့သည့် ဇူလိုင်လနောက်ဆုံးရက်သတ္တပတ်အတွင်း မိုးဆက်တိုက်ရွာသွန်းမှုများကြောင့် တာချီလိတ်၊ ကလော၊ ပင်းတယ၊ တောင်ငူ စသည့်ဒေသများတွင် ရေကြီးရေလျှံမှုများဖြစ်ပွားပြီး လူသေဆုံးမှုများရှိသည်ဟုလည်း သတင်းများအရသိရသည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုကြောင့်ဖြစ်ပေါ်သည့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ် သတင်းများစွာတို့ကိုလည်း နိုင်ငံတကာသတင်း စာမျက်နှာများတွင် နေ့စဉ်ဆိုသလို တွေ့မြင်နေရသည်။ သို့ဖြစ်ရာ လူတိုင်း မိမိနေထိုင်ရာ နေရာဒေသများ၏ သဘာဝပထဝီအနေ အထားကိုလိုက်၍ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သော သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များကို မိုးလေဝသအခြေအနေပေါ်မူတည်၍ ကြိုတင်ရှောင်ရှား တတ်ကြစေရန်လည်းလိုအပ်လာသည်။ အထူးသဖြင့် ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုများက ရေကြီးရေလျှံခြင်းဖြစ်စဉ်များကို တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် အကြိမ်ရေပိုမိုများပြားလာခြင်း၊ ပို၍ပြင်းထန်လာခြင်းတို့ ဖြစ်စေနိုင်ကြောင်း ကမ္ဘာ့ရာသီဥတုဆိုင်ရာ သိပ္ပံပညာရှင်များက ပြောကြားထားသည်။
ရေကြီးရေလျှံခြင်းတွင် မိုးများ၍ မြစ်ချောင်းများ ရေကြီးရေလျှံခြင်း (Surface Water Floods)၊ ရုတ်တရက်တောင်ကျချောင်းရေကျဆင်းခြင်းကြောင့် ရေကြီးရေလျှံခြင်း(Flash Floods)၊ ကမ်းရိုးတန်းဒေသများတွင် ပင်လယ်ဒီရေမြင့်တက်ခြင်း၊ မုန်တိုင်းဒီရေတက်ခြင်း (Coastal Flood/ Storm Surge) ဟူ၍ ဖြစ်စဉ်များကွဲပြားခြားနားသည်။ မြစ်ဖျားပိုင်းဒေသများ၊ မြစ်ညာမြစ်ဝှမ်းဒေသများတွင် မိုးအဆမတန်ရွာသွန်းခြင်း၊ ရက်များစွာ ဆက်တိုက်ရွာသွန်းခြင်းတို့က မြစ်ရေမျက်နှာပြင်ကို မြင့်တက်လာစေပြီး မြစ်ကမ်းပါးများကို ကျော်လွန်ကာ မြစ်ကမ်းအနီးဒေသများနှင့်အနိမ့်ပိုင်းဒေသများကို ရေလွှမ်းမိုးမှုဖြစ်ပေါ်စေသည်။ မြစ်ကမ်းပါးတစ်လျှောက် တာတမံများဆောက်လုပ်ခြင်း၊ အနိမ့်ပိုင်းများတွင်မြေဖို့၍ ပြုပြင်ခြင်း၊ ရေပြန်လည်ကျဆင်းချိန်တွင် ရေများတင်မကျန်စေရေးအတွက် ရေစီးရေလာများ ဆောင်ရွက်ထားခြင်း၊ ရာသီဥတုအခြေအနေနှင့် မိုးလေဝသသတင်းများကို မပြတ်စောင့်ကြည့်၍ သတိပေးချက်များ ပေါ်ထွက်လာပါက ကြိုတင်ရှောင်ရှားခြင်းနည်းလမ်းများဖြင့် အန္တရာယ်မှ ရှောင်ရှားကြရမည်ဖြစ်သည်။
ရုတ်တရက်ရေကြီးခြင်း (Flash Floods) မှာ တောင်တန်း၊ မြေမြင့်ဒေသများနှင့် ဆက်စပ်နေသည့် မြစ်ဖျား၊ ချောင်းဖျားတွင် မိုးကြီးရာမှ တောင်ကျရေများ အရှိန်အဟုန်ဖြင့် အချိန်တိုအတွင်း စီးဆင်းလာပြီး ရေစီးကြောင်းတစ်လျှောက် တိုက်စားဖျက်ဆီးသွားခြင်းဖြစ်သည်။ တစ်ခါတစ်ရံနှစ်ပေါင်းများစွာကြာအောင် ရေစီးဆင်းခြင်းမရှိခဲ့သည့် ချောင်းကော၊ ချောင်းဟောင်းများတွင် တောင်ကျရေကြောင့် ရေကြီးသည့်ဖြစ်စဉ်များ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်ကိုလည်း တွေ့ရသည်။ အချိန်တိုအတွင်း ရုတ်တရက်ရေကြီးခြင်းမှာ ရှောင်ရှားရန်ပင် အချိန်မမီနိုင်သည့် အခြေအနေများစွာဖြစ်ပေါ်စေသည်။
မိုးအများအပြားရွာသွန်းသည့်ကာလတွင် တောင်ကုန်း၊ တောင်တန်း၊ ကုန်းမြေမြင့်၊ တောင်စောင်းနှင့် ဆင်ခြေလျှောဒေသများတွင် တောင်ပြိုမြေပြိုသည့်အန္တရာယ်ကို သတိပြုရန်လိုသည်။ တောင်စောင်းများ၊ ဆင်ခြေလျှောများတွင် ကျောက်တုံးများပြိုခြင်း၊ မြေလွှာများ အိကျခြင်းတို့သည် မကြာမီမြေပြိုမှုဖြစ်ပွားတော့မည့် ရှေ့ပြေးလက္ခဏာများဖြစ်ရာ အမြန်ဆုံးရှောင်တိမ်းကြရမည်ဖြစ်သည်။
နိဂုံးချုပ်အားဖြင့်ဆိုရလျှင် အချိန်နှင့်အမျှ ပြောင်းလဲဖြစ်ပေါ်နေသည့် မိုးလေဝသဖြစ်စဉ်များကို မိုး/ဇလက အချိန်နှင့်တစ်ပြေးညီ ထုတ်ပြန်ခြင်း၊ သတိပေးခြင်း၊ နှိုးဆော်ခြင်းများ ပြုလုပ်ပေးနေ ခြင်းဖြစ်သည့်အလျောက် မျက်ခြည်မပြတ်ဂရုပြုစောင့်ကြည့်ကာ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များမှ ကြိုတင်ပြင်ဆင် ရှောင်ရှားကြရပါမည့်အကြောင်း။ ။
