သုတေသနနှင့် ဆက်နွှယ်၍

ကျွန်မ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်တွင် ဂုဏ်ထူးတန်းတက်ရောက်ခွင့်ရရှိကြောင်း သိလိုက်ရချိန်မှာ ပျော်လိုက်သည်ဖြစ်ခြင်း၊ အမှန်တော့ ဟိုးငယ်စဉ် ကလေးဘဝကတည်းက ဘွဲ့နှင်းသဘင် ခန်းမကြီးမှာ ဘွဲ့တက်ရောက်ယူကြသော အစ်ကို၊  အစ်မဝမ်းကွဲများ၏ ဓာတ်ပုံများကို ငေးမောကြည့်ရှုရင်း တစ်နေ့နေ့ တစ်ချိန်ချိန်မှာ မိမိကိုယ်တိုင် ဘွဲ့နှင်းသဘင်ခန်းမကြီးထဲ တက်ရောက် ဘွဲ့ယူလိုစိတ်က တဖွားဖွားဖြစ်တည်ခဲ့သည်။ 

မိဘများက နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းများဖြစ်၍ တာဝန်ကျရာ နယ်အနှံ့ ပြောင်းရွှေ့တာဝန်ထမ်းဆောင်နေကြရသူများ ဖြစ်သဖြင့် မည်သည့်တက္ကသိုလ်တွင် ပညာသင်ကြားခွင့် ရနိုင်မည်ကိုပင်  မသိရှိရသေးမီကပင် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ရင်ငွေ့ကိုခိုလှုံခွင့်ရရှိရေး ရည်မြော်တွေးရင်း ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်တွင် ပညာသင်ကြားခွင့် ရရှိနိုင်အောင် စာကိုသာ တစိုက်မတ်မတ် ကြိုးစားသင်ယူ ခဲ့သည်။

ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်၏  ငွေရတု၊ ရွှေရတု၊  စိန်ရတု များကို ပျော်ရွှင်စွာဆင်နွှဲခဲ့ကြသော  ကျောင်းတော်သူ၊ ကျောင်းတော်သားများ၏  ပုံရိပ်များကို    ကြည့်ရှုရင်း ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် နှစ် ၁၀၀ ပြည့် (ရာပြည့်)တွင် ပါဝင် ဆင်နွှဲခွင့် ရချင်ခဲ့သည်။                    

ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်နှင့်ပတ်သက်၍လည်း  နေ့စဉ် ထုတ်သတင်းစာများတွင် အထူးကဏ္ဍများပါရှိနေသဖြင့်  ဖတ်ရင်း  အမိတက္ကသိုလ်ကို သတိရတမ်းတစိတ်ဖြင့် လွမ်းဆွတ်နေမိသည်။ ဆောင်းပါးနှင့်  ဝတ္ထုတိုပြိုင်ပွဲ ဖိတ်ခေါ်သည်ကို သတင်းစာထဲတွင် တွေ့လိုက်ရသည့် အခါ  အမိတက္ကသိုလ်ကို   ကျေးဇူးဆပ်သည့်အနေဖြင့် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မည်ဟု    ဆုံးဖြတ်လိုက်သည်။ ကလောင်နာမည် “ဇင်” ဖြင့် ၁၉၉၁ ခုနှစ်ကတည်းက  မဂ္ဂဇင်းစာစောင်များတွင် စာမူ ၄၀၀ ကျော်ဖော်ပြခံခဲ့ရပြီး ဆောင်းပါး၊ ဝတ္ထုတိုနှင့် ဂျပန်ဘာသာပြန် ပုံပြင်ပေါင်းချုပ်များ ၁၀ အုပ် ထုတ်ဝေပြီး ဖြစ်သော်လည်း အမိရန်ကုန် တက္ကသိုလ်၏ ရာပြည့်အထိမ်းအမှတ်ကို ဂုဏ်ပြုသည့် အနေဖြင့် ဇင် (ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်) ကလောင်နာမည်ဖြင့် ဆောင်းပါးရော ဝတ္ထုတိုပါ  စာမူများ ပေးပို့ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဆုရရှိ၊  မရရှိခြင်းထက်  မိခင်ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ကို  ကျေးဇူးပြန်ဆပ်လိုစိတ်သက်သက်ဖြင့် ပြိုင်ပွဲဝင်ဖြစ်ခဲ့ ခြင်း ဖြစ်သည်။

ဆုကြေညာသည့်အခါ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်၏ ရာပြည့်အထိမ်းအမှတ်   ကဗျာပြိုင်ပွဲတွင်   တတိယဆု ရရှိသည့် ဆရာရေနံ့သာမောင်ကျော်ညွန့်က  ပြိုင်ပွဲတွင် ဆောင်းပါးရော ဝတ္ထုတိုပါ အထူးဆုနှစ်ဆုရကြောင်း ဖုန်းလှမ်းဆက်သဖြင့် သတင်းစာကို   အပြေးအလွှား ရှာဖတ်ရသည်။ မိမိမျက်စိကို မိမိမယုံနိုင်လောက်အောင် ခံစားနေရပြီး ပထမဦးဆုံး သတိရမိသွားသည်က ဖေဖေ နှင့်မေမေ့ကို ဖြစ်သည်။ လူ့လောကတွင် မရှိရှာတော့ပြီ ဖြစ်သည့်  မိဘနှစ်ပါးကို သတိရတမ်းတလွမ်းဆွတ် ကြေကွဲမှုကြောင့်  မျက်ရည်များက သူ့အလိုလို စီးကျလာသည်။ နိုင်ငံခြားဘာသာသိပ္ပံတွင် ဂျပန်ဒီပလိုမာ လေးနှစ်တက်စဉ်က စာပေပြိုင်ပွဲများတွင် ပထမဆု နှစ်ကြိမ် ရရှိခဲ့ဖူးသော်လည်း ယခု ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်၏ ရာပြည့်အထိမ်းအမှတ်ပြိုင်ပွဲတွင် တစ်နိုင်ငံလုံးသို့ ဖိတ်ခေါ် ယှဉ်ပြိုင်စေခဲ့ခြင်းဖြစ်သဖြင့်  ဖေဖေနှင့် မေမေသာရှိပါက  ကာယကံရှင်  ကျွန်မထက်  ပိုပျော်ရွှင်ကြည်နူးပီတိဖြစ်နေ ကြမည်မှာ အသေအချာပင် ဖြစ်သည်။

ငယ်ငယ်ကလေးဘဝကတည်းက စာပေဝါသနာ ပါလွန်းသည့် ကျွန်မကို အထက်တန်းပြဆရာမဖြစ်သည့် မေမေက စည်းကမ်းကြီးစွာဖြင့် ကျွန်မဘွဲ့ရပြီးမှ စာပေလောကသို့ ဝင်ရောက်ခွင့်ပြုခဲ့သည်။ ပညာမစုံခင်  လမ်းခု လတ်တွင် ပညာတစ်ပိုင်းတစ်စနှင့် ဖြစ်သွားမည်စိုးသဖြင့်  ခွင့်မပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။   ဖေဖေရော မေမေပါ   စာဖတ် ဝါသနာပါသဖြင့် ရွှေသွေး၊ တေဇ စသည့်ကလေးဖတ်ရှုရန်  စာစောင်များကိုမူ အမြဲဝယ်ပေးခဲ့ခြင်းက  စာပေဖတ်ရှု လိုစိတ်ကို ပျိုးထောင်ပေးခဲ့ခြင်းပင်။ ညအိပ်ရာဝင်ချိန် မေမေ့ပေါင်ပေါ်  ခေါင်းအုံးအိပ်ရင်း မေမေ ရန်ကုန် တက္ကသိုလ်တက်ရောက်စဉ်ကအကြောင်းကို   ပြန်ပြော ပြတိုင်း ကျွန်မ စိတ်ပါဝင်စားစွာ နားထောင်ခဲ့စမြဲ။ 

‘‘စာကြိုးစားမှ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ကို  တက်ခွင့်ရမှာ နော်’’ဟု  မေမေက   တဖွဖွပြောရင်း   ပညာရေးဘက်ကို အာရုံစိုက်ဖို့ တွန်းအားပေးခဲ့သည်။ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်၏ ဆောင်ပုဒ်ဖြစ်သည့်  ‘‘နတ္ထိ ဝိဇ္ဇာ၊  သမံ  မိတ္တံ’’ ဟူသည့် ‘‘ပညာသင်ယူခြင်းနှင့်တူသော မိတ်ဆွေသည် မရှိ’’ ဆိုသည့် အတိုင်း ပညာကိုသာ မိတ်ဆွေဟု  သတ်မှတ်ပြီး ကြိုးစား သင်ယူစေခဲ့သည်။ ဖေဖေ တစ်မြို့ပြီးတစ်မြို့ပြောင်းတိုင်း   ကျောင်းဆရာမ မေမေက လုပ်ငန်းသဘာဝအရ  ချက်ချင်း ပြောင်းလိုက်သွား၍မရဘဲ  သားသမီးများနှင့်အတူ  အမြဲ ကျန်နေရစ်စမြဲ။ နောက်ဆုံး  မေမေကသားသမီးများ တက္ကသိုလ်တက်နေသည့် ရန်ကုန်မြို့သို့ ပြောင်းရွှေ့လာခဲ့ပြီး ဖေဖေကလည်း ရန်ကုန်မြို့ရှိ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာနတွင် ညွှန်ကြားရေးမှူးအဖြစ်  တာဝန်ထမ်းဆောင်ရတော့မှပင် မိသားစုအတူ ပြန်ဆုံခွင့်ရခဲ့ကြသည်။

ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်တွင်  ဂုဏ်ထူးတန်း   ပထမနှစ် တက်ရောက်ရစဉ်က မေမေ မပြောင်းလာရသေးပါ။ ကျောင်းစတက်သည့်နေ့က မေမေ ကျောင်းလခလိုက်သွင်း ပေးပြီး နယ်သို့ပြန်သွားတော့ ကလေးလေးလို  ဝမ်းပန်း တနည်း    ရှိုက်ငိုခဲ့ဖူးသည်ကို  အမိကျောင်းတော်ကြီးက သိနေသည်။ သစ်ပုပ်ပင်ကြီးကိုဖြတ်၍ အတန်းတက်ရသဖြင့် ဖေဖေနှင့် မေမေကို  လွမ်းဆွတ်သတိရကြောင်း  တိုင်တည် ပြောဖြစ်ခဲ့သလို  အဓိပတိလမ်းကို  လျှောက်တိုင်းလည်း မေမေ့ခြေရာထင်ကျန်နေနိုင်သည်ဆိုသည့်   အတွေးဖြင့် မေမေရှိနေသလို ခံစားရမြဲဖြစ်သည်။

ဂုဏ်ထူးတန်း နောက်ဆုံးနှစ်တွင် ကျောင်းသုံးနှစ် ပိတ်သွားသဖြင့် လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာနတွင် အလုပ်ဝင် ဖြစ်သွားသည်။ အလုပ်တစ်ဖက်နှင့်ပင် နိုင်ငံခြားဘာသာ သိပ္ပံ ဆက်တက်ဖြစ်သွားခဲ့သည်။ စာရေးဆရာမဖြစ်နေပြီ ဖြစ်သဖြင့် နောက်အယ်ဒီတာအဖြစ် ဝါသနာပါရာ စာပေ လုပ်ငန်းခွင်တွင် ဆက်လက်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ စာတည်းမှူးအဆင့်အထိ   လုပ်သက်   ၂၄ နှစ်ရှိချိန်တွင်  မိဘနှစ်ပါးစလုံး   ဆုံးပါးသွားသဖြင့်   ခင်ပွန်းသည်နှင့် မောင်အရင်းရှိရာ   နေပြည်တော်သို့  ပြောင်းရွှေ့တာဝန် ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။

လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာနတွင် ညွှန်ကြားရေးမှူး ရာထူးမှ  ခင်ပွန်းသည်အငြိမ်းစားယူချိန်မှာပင် တိုက်တိုက်ဆိုင်ဆိုင် ကျွန်မ ရန်ကုန်မြို့သို့ ပြန်ပြောင်းရွှေ့တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ရသည်။ ကျွန်မတာဝန်ကျသည့် သုတေသနဌာနခွဲတွင် ဌာနအနေဖြင့် စာအုပ်များ ထုတ်ဝေနေလျက်ရှိသည့်အတွက် စာပေချစ်မြတ်နိုးလှသော ကျွန်မမှာ စာပေ လောကနယ်ပယ်သို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိသွားခဲ့ရပါသည်။

သုတေသန

သုတေသနဟူသည့် စကားလုံးသည် ပါဠိဘာသာဖြင့် သုတနှင့် ဧသနာကို ပေါင်းစပ်ထားသည့် ဝေါဟာရ ဖြစ်ပြီး သုတသည် အကြားအမြင်ဖြစ်၍ ဧသနာသည် ရှာမှီးခြင်းဟု  အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုနိုင်ကြောင်း  ဒေါက်တာ သန်းထွန်း၏ သုတေသနထုံးစာအုပ်တွင် ဖတ်ရှုမှတ်သား ခဲ့ဖူးပါသည်။  သုတေသနလုပ်ငန်းသည်  မြန်မာနိုင်ငံ အတွက် အလွန်အရေးပါသော လုပ်ငန်းတစ်ရပ်ဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများအနေဖြင့်လည်း သုတေသနလုပ်ငန်းများ တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးလျှင် ဖွံ့ဖြိုးသလို နည်းပညာနှင့် ဥစ္စာဓန  ကြွယ်ဝချမ်းသာသော   နိုင်ငံများအဖြစ်   ထိပ်ဆုံးတွင် ရပ်တည်နေနိုင်ကြသည်။  သုတေသနပြုသည့်လုပ်ငန်း များသည်  ဝိဇ္ဇာနှင့်သိပ္ပံပညာရပ်များ   ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် လာစေရန်၊  အသိပညာ၊  အတတ်ပညာများ  တိုးတက် ဖွံ့ဖြိုးလာစေရန်နှင့် ပြည်သူများ အသိအမြင်၊ ဗဟုသုတများ  ကြွယ်ဝလာစေရေးအတွက်   ပညာဗဟုသုတ များစွာကို ဖြန့်ဝေပေးနေသော လုပ်ငန်းလည်းဖြစ်သဖြင့်  သုတေသနလုပ်ငန်းများ ကြီးမားကျယ်ပြန့်လာသည်နှင့်  ပြည်သူများအတွက်   ကောင်းကျိုးများစွာ   ဖြစ်ထွန်း ရရှိနိုင်မည် ဖြစ်သည်။

ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြန်ကြားရေးနှင့် ပြည်သူ့ ဆက်ဆံရေးဦးစီးဌာန  သုတေသနနှင့်  သတင်းအချက် အလက်ဌာနခွဲ(ရန်ကုန်)သည် ပြင်ပပညာရှင် သုံးဦးဖြင့် ၁၅-၆-၂၀၁၆  ရက်နေ့တွင်  မြန်မာရေးရာလေ့လာရေး အဖွဲ့ကို စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် သုတေသန လုပ်ငန်းများ   ပြန်လည်ဖွံ့ဖြိုးရေး၊   သုတေသနအခြေခံ စာစောင်များ ထုတ်ဝေနိုင်ရေး၊ ပညာရပ်ဆိုင်ရာ ဆွေးနွေး ပွဲများ ကျင်းပနိုင်ရေးအတွက် ရည်ရွယ်ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ထိုရည်ရွယ်ချက်နှင့်အတူ သုံးလတစ်ကြိမ်ထုတ် မြန်မာ ရေးရာဂျာနယ်၊ လေးလတစ်ကြိမ်ထုတ် တိုင်းရင်းသား  ရေးရာဂျာနယ်၊ နှစ်လတစ်ကြိမ်ထုတ် ကမ္ဘာ့ရေးရာ ဂျာနယ်စာအုပ်များ ထုတ်ဝေခြင်းလုပ်ငန်းအပြင် မျက်မှောက် နိုင်ငံရေးအခြေအနေနှင့်ပတ်သက်သော ဆွေးနွေးပွဲများ၊ နိုင်ငံတကာပညာရှင်များ   ဖိတ်ခေါ်၍  ဆွေးနွေးသည့်  ဆွေးနွေးပွဲများ၊   အခြားမိတ်ဖက်အဖွဲ့ အစည်းများနှင့် ပြုလုပ်သည့်ဆွေးနွေးပွဲများကိုပါ ပြုလုပ် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။

m စာမျက်နှာ ၂၀ မှ

မြန်မာရေးရာလေ့လာရေးအဖွဲ့မှ   ၂၀၁၈  ခုနှစ်  နိုဝင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့တွင်  သုတေသနစာတမ်းဖတ်ပွဲကို ကျင်းပခဲ့ရာ စာတမ်းရှင် ဒေါက်တာခင်အေး (မောင်ခင်မင်- ဓနုဖြူ) က  “မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဘာသာစာပေသုတေသန လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ခဲ့ပုံ”စာတမ်းကိုလည်းကောင်း၊ စာတမ်းရှင် ဖွံ့ဖြိုးရေးသုတေသီ ဦးဇော်အောင်က “မြန်မာနိုင်ငံ သုတေသနဖွံ့ဖြိုးရေးအကြံပြုချက်” စာတမ်း ကိုလည်းကောင်း၊    စာတမ်းရှင်    သမိုင်းပါမောက္ခ ဒေါက်တာကျော်ဝင်းက “အမိန့်တော်များထဲမှ  မင်းတုန်းမင်းလက်ထက် တရားစီရင်ရေး”  စာတမ်းကို လည်းကောင်း၊   စာတမ်းရှင်များဖြစ်သည့်   ဒေါက်တာ တိုးလှနှင့် ဒေါက်တာတင်လှိုင် (ဘိုးလှိုင်) တို့၏ “မြန်မာနိုင်ငံ သုတေသနအသင်း  ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းခြင်း နှင့် အလားအလာ” စာတမ်းကို   ဒေါက်တာတိုးလှက လည်းကောင်း ဖတ်ကြားခဲ့ကြပါသည်။                             

မြန်မာနိုင်ငံသုတေသနအသင်း                                                      

သုတေသနလုပ်ငန်းများသည် ကမ္ဘာတွင် ပိုမို အားကောင်းလာသည်နှင့်အမျှ သုတေသနလုပ်ငန်းများတွင် အောင်မြင်သည့်နိုင်ငံများသည် ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်း နိုင်ငံများအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိလာကြသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ တွင်လည်း  သုတေသနလုပ်ငန်းများ၏  အရေးပါမှုကို သိရှိနားလည်၍  ပြည်သူများ  အကျိုးကျေးဇူးဖြစ်ထွန်း ရရှိစေရန် ၁၉၁၀ ပြည့်နှစ် မတ်လ  ၂၉  ရက်နေ့တွင် ရန်ကုန်မြို့ ဘားနတ် အခမဲ့စာကြည့်တိုက်တွင် မြန်မာ  နိုင်ငံ၏ ပထမဦးဆုံးသော သုတေသနအသင်းကို စတင် ဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ အသင်းစတင်ပေါ်ပေါက် လာစေရေးအတွက် အကြံပေးခဲ့သူမှာ  မစ္စတာဖာနီဗယ် ဖြစ်သည်။ ၁၉၀၉ ခုနှစ်  နိုဝင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့တွင်  ရေဒီယိုမှ မြန်မာနိုင်ငံ သုတေသနအသင်း  တည်ထောင် ဖွင့်လှစ်မည်ဖြစ်၍ စိတ်ပါဝင်စားသူများအား အသင်းဝင် နိုင်ကြောင်းကို ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။

မြန်မာသုတေသနအသင်း၏  ပထမဆုံး အထွေထွေ  အစည်းအဝေးမှတ်တမ်းအရ အသင်းသားပေါင်း ၂၃၅ ဦးဖြစ်ပြီး  အသင်း၏မတည်ငွေမှာ  ၃၀၈၁  ကျပ်ဖြစ်၍ ဦးထွန်းငြိမ်းက ငွေထိန်းတာဝန်ယူခဲ့သည်။ ၁၉၂၁ ခုနှစ်  ဖေဖော်ဝါရီလ ၄ ရက်နေ့မှစတင်ပြီး ရန်ပုံငွေကို ရှားပါးလှသော ရှေးဟောင်းမြန်မာစာအုပ်များ ပြန်လည် ဖော်ထုတ်ရေးအတွက် သီးခြားသတ်မှတ်ထားရှိခဲ့သည်။ အသင်း၏ရည်ရွယ်ချက်မှာ မြန်မာနိုင်ငံနှင့်  အိမ်နီးချင်း  နိုင်ငံများနှင့်   သက်ဆိုင်သည့်   သိပ္ပံပညာ၊   စာပေနှင့် အနုပညာတို့ကို စူးစမ်းလေ့လာရေးဖြစ်၍  အသင်းသား များ၏  သုတေသနပြုချက်များကို   စုစည်းပြီး  ဂျာနယ် ထုတ်ဝေရေးဖြစ်သည်။   မြန်မာသုတေသနအသင်း  ဂျာနယ်ကို ၁၉၁၁  ခုနှစ် ဇွန်လတွင်   စတင်ထုတ်ဝေ ခဲ့သည်။ ပါဝင်သော ဆောင်းပါး၊ စာတမ်း အများစုမှာ  အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် ဖြစ်သော်လည်း မြန်မာဘာသာဖြင့် ရေးသားသော မြန်မာပညာရှင်ကြီးများ၏  ဆောင်းပါး စာတမ်းများလည်း ထည့်သွင်းဖော်ပြသည်။

သုတေသနဆိုရာတွင်   မြန်မာနိုင်ငံ၏   လူမျိုး၊ ယဉ်ကျေးမှု၊ ဓလေ့ထုံးတမ်း၊ သမိုင်းနှင့်   စာပေတို့ကို သုတေသနပြုရန်လည်း ပါဝင်သည်။ သုတေသနလုပ်ငန်း များကြောင့်ပင်  မြန်မာတို့သည်  ပညာဗဟုသုတတွင် စိတ်ဝင်စားမှုရှိလာကြပြီး   ပညာကို    လိုလားနှစ်သက် လာခဲ့ကြသလို  သုတေသနအသင်းကလည်း  ထိုလိုအင် ဆန္ဒကို ဖြည့်ဆည်းပေးခဲ့သည်။ အသင်း၏  အဓိက လုပ်ငန်းမှာ သုတေသနစာတမ်းများကို ပြုစုဖတ်ကြားပြီး ဂျာနယ်တွင် ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေရေးဖြစ်သဖြင့် ဂျာနယ်တွင် စာတမ်း၊ မှတ်စုနှင့် စာအုပ်သုံးသပ်ချက်တို့  ထည့်သွင်း ဖော်ပြထားသည်။ စာပေ၊ ယဉ်ကျေးမှု၊ သမိုင်း၊ မနုဿ ဗေဒ၊ ရှေးဟောင်းသုတေသန၊ စီးပွားရေး၊ စိုက်ပျိုးရေး၊ ဘာသာရေး၊ စိတ်ပညာ၊ ပထဝီဝင်  စသည့်ပညာရပ်မျိုးစုံ ပါရှိပြီး  ထိုပညာရပ်များကို   စာတမ်း၊  ဆောင်းပါး၊ ဝေဖန်ချက်၊ စာအုပ်သုံးသပ်ချက်၊ ဘာသာပြန်၊ ဘွဲ့ယူ စာတမ်း စသော  အရေးအသားပုံစံမျိုးစုံဖြင့်   တွေ့ရပြီး စာရင်းဇယား၊ မြေပုံ၊ ဓာတ်ပုံ၊ သရုပ်ပြပုံ၊ စကေးတို့ဖြင့် လည်း  စုံစုံလင်လင်   တင်ပြထားသည်။  အင်္ဂလိပ်နှင့် မြန်မာဘာသာဖြင့်  ဂျာနယ်တွင်  အဓိကထား၍ ရေးသား ကြသည်။ ဂျာနယ်၊  စာစောင်ငယ်၊  စာစဉ်၊  အထိမ်း အမှတ်စာစောင်နှင့် အခြားစာစောင်ငယ်များကိုလည်း  အလျဉ်းသင့်သလို ထုတ်ဝေခဲ့သည်။                                                                                

ဆရာကြီးဦးဖေမောင်တင်သည်  ၁၉၁၃ ခုနှစ် ကတည်းကပင်    မြန်မာနိုင်ငံ  သုတေသနအသင်း၏ ရာသက်ပန် အသင်းဝင်တစ်ဦးဖြစ်ခဲ့ပြီး  အသင်းကောင်းကျိုး အတွက် အဘက်ဘက်မှ ထောက်ပံ့ကူညီပေးခဲ့သူလည်း ဖြစ်သည်။ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်တွင် ဆရာကြီးဦးဖေမောင်တင် အမှူးပြုသော မြန်မာပညာရှိကြီးများ၏ ကြိုးပမ်းမှုကြောင့်  မြန်မာစာပေအခြေအနေ၊ အဆင့်အတန်းမြင့်မားလာခဲ့ပြီး ဆရာကြီးဦးဖေမောင်တင်နှင့် ပညာရှင်များသည် မြန်မာစာပေများကို စနစ်တကျတည်းဖြတ်ကာ မြန်မာနိုင်ငံသုတေ သနအသင်းက သုတေသန စာစဉ်များအဖြစ် အစီအစဉ်တကျ  ပေါ်ထွက်လာသော မြန်မာစာပေများကို တက္ကသိုလ်များ၊  ကျောင်းများတွင် ပြဋ္ဌာန်းပေးခဲ့သည်။ သုတေသနလုပ်ငန်း၏ အကျိုးကျေးဇူးကြောင့် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်တွင် မြန်မာစာကို မယူမနေရဘာသာအဖြစ် သတ်မှတ်နိုင်ခဲ့သည့်အပြင် ဂုဏ်ထူးတန်း၊ မဟာဝိဇ္ဇာတန်းများ ဖွင့်လှစ်နိုင်သည်အထိ တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့် ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့သည်။

ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ရှိ  ဌာနအသီးသီး၏  သုတေသန ဆောင်ရွက်ချက်များနှင့် ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခြင်းတို့သည် လွန်စွာ အားကျစရာကောင်းလှသည်ကို စစ်ကြိုခေတ်တွင်လည်း တွေ့ရသည်။ တက္ကသိုလ်ဆရာ သို့မဟုတ် ဆရာမတစ်ဦးသည် သင်ကြားရေးသာမက သုတေသနကိုလည်း ပြုကြရသည်။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများတွင်လည်း ပါမောက္ခတစ်ဦး၏ အရည်အသွေးကို  တိုင်းတာရာတွင်  သုတေသနစာတမ်း  မည်မျှပြုစုသည်၊ စာအုပ်မည်မျှ ထုတ်ဝေသည်၊ နိုင်ငံတကာ သုတေသနစာတမ်း မည်မျှဖတ်ကြားသည်တို့အပေါ် အခြေခံသဖြင့် ပါမောက္ခအပါအဝင်  တက္ကသိုလ် ဆရာ   ဆရာမများသည် အပြိုင်အဆိုင် သုတေသနပြုကြရသည်။ သုတေသနထောက်ပံ့ကြေးငွေများလည်း အလုံအလောက် ပေးထားသဖြင့် အဆင့်အတန်းမီသော သုတေသနရလဒ် များ ပေါ်ထွက်လာသည်။ ထွက်ပေါ်လာသော ရလဒ်များကို နိုင်ငံတကာသုတေသနဂျာနယ်၊ မြန်မာနိုင်ငံ သုတေသန  အသင်းဂျာနယ်တို့တွင် ထည့်သွင်းဖော်ပြခြင်း၊ အောက်စဖို့ဒ် တက္ကသိုလ်ကဲ့သို့သော နာမည်ကြီး တက္ကသိုလ်များတွင် စာအုပ်ထုတ်ဝေခြင်း ပြုလုပ်ခဲ့ကြသဖြင့် တစ်ချိန်က ရန်ကုန် တက္ကသိုလ်သည် နိုင်ငံတကာ၏ အထင်ကြီးလေးစားခြင်းကို  ခံခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်။

ဌာနအသီးသီးက ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသော သုတေသန လုပ်ငန်းများသည် လက်တွေ့ အသုံးချနိုင်သော လုပ်ငန်းများ ဖြစ်သဖြင့် နိုင်ငံအတွက်လည်း အကျိုးကျေးဇူးများစွာ ရရှိ ခဲ့သည်။  သုတေသနစာပေသည် စာပေထဲက သမိုင်းနှင့် ဆိုင်သမျှ  ရှာဖွေထုတ်ယူကိုးကားပြီး လူမှုစီးပွားရေး၊ ဓလေ့သမိုင်း စသည့်စာပေပြုစုသူတို့၏ တိုင်းပြည် ကောင်းကျိုး  ဖြစ်ထွန်းစေလိုသောဆန္ဒဖြင့် ပြည်သူတို့ကို လမ်းညွှန်မှုပြုပေးခဲ့သည့်အတွက် ပြည်သူတို့၏ အခြေအနေ ပြောင်းလဲတိုးတက်လာခဲ့သည်။ စာပေက သမိုင်းဖြစ်စဉ်ကို မည်သို့လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်ခဲ့ဖူးကြောင်း စူးစမ်းသည့် သုတေသနပြုမှုနှင့် စာပေများကို သမိုင်းကြောင်း စဉ်းစားပြီး မြန်မာစာပေသမိုင်းရေးသားသည့် ပညာရှင်များက သုတေသနစာတမ်းများရေးသား၍ ပြည်သူ၏ ရင်ထဲအထိ  ရောက်ရှိစေအောင် ဖော်ညွှန်းခြင်းဖြစ်သည်။ သုတေသန စာတမ်းများသည် ခမ်းနားကြီးကျယ်အောင် တန်ဆာဆင် ရေးဖွဲ့ခြင်းမပြုဘဲ နေ့စဉ်သုံး အရိုးခံစကားများဖြင့်သာ စေတနာသက်ရောက်သည့်အတိုင်း ရေးဖွဲ့ထားခြင်း ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပညာရေးကဏ္ဍတွင် တက္ကသိုလ် ပညာရပ်၏ သုတေသနလုပ်ငန်းသည် အလွန်အရေးပါသော လုပ်ငန်းတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။                                         

ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်တွင် ၁၉၉၆ ခုနှစ်၌ သုတေသန လုပ်ငန်းများကို   ဘာသာရပ်ဌာနများက   လုပ်ဆောင်ခဲ့ရာ ထိုသုတေသနစာတမ်းများသည် ကျောင်းပညာရေးသာမက  လူမှုဆက်ဆံရေး နယ်ပယ်များတွင်လည်း  များစွာအကျိုး သက်ရောက်ခဲ့သည်။  နိုင်ငံ့ဂုဏ်ဆောင် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်၏  သိပ္ပံဘာသာရပ်အချို့အနေဖြင့် ပြုလုပ်ခဲ့သော သုတေသန လုပ်ငန်းအချို့သည် ကမ္ဘာ့အဆင့်မီကြောင်း ပညာရှင်များက  သုံးသပ်ခဲ့ကြသည်။ သုတေသနပြုထားသော စာတမ်းများကို  နိုင်ငံတကာအဆင့်မီ    သုတေသနဂျာနယ်များတွင်   ဖော်ပြ ပေးခြင်းလည်းခံခဲ့ရသည်။ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်က ဘွဲ့ရပြီး  ပြင်ပနိုင်ငံများတွင် အလုပ်လုပ်နေကြသည့် ထူးချွန်ပညာရှင် များစွာရှိပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ဂုဏ်ကိုဆောင်နိုင်သော သုတေသန ပညာရှင်များဖြစ်သည့်အတွက် ကမ္ဘာ့အလယ်တွင်  အမိနိုင်ငံတော်အတွက်   ဂုဏ်ယူစရာလည်း   ကောင်းလှသည်။                                             

သုတေသနလုပ်ငန်းများ တိုးတက်အောင်မြင်လာမှုသည် ပညာရေးကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာစေရေးအတွက် များစွာအထောက်အကူပြုနေသည်။ သုတေသနပြုခြင်းသည် အနာဂတ်ပညာရေး ကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာစေရန် အတွက်    အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ   ပါဝင်လျက်ရှိသည်။ အသိပညာအသစ်များ ရှာဖွေရရှိရန်၊ လက်တွေ့ လေ့လာမှုများတွင် ပိုမိုတိုးတက်လာမှုများ ရရှိရန်နှင့်  နည်းပညာ အသစ်များကို  ဖြန့်ဝေနိုင်ရန်  အလွန်အရေးကြီးလှသည်။ သုတေသနလုပ်ငန်းများတွင် ပိုမိုရင်းနှီးမြှုပ်နှံပြီး ထိရောက် အောင်မြင်အောင် ဆောင်ရွက်နိုင်ပါက နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးကို အရှိန်အဟုန်ဖြင့် မြှင့်တင်ပေးနိုင်စွမ်းရှိသည်။ 

သုတေသနလုပ်ငန်းများအနက် ရေတိုကာလအတွင်း သိသာထင်ရှားသော အကျိုးကျေးဇူးများကို ပေးစွမ်းနိုင်သော သုတေသနများရှိသလို အချိန်ကာလရှည်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ တစ်ဦးချင်းမှ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးအထိ သိသာထင်ရှားသော  အကျိုးကျေးဇူးများကို  ပေးစွမ်းနိုင်သော သုတေသနများလည်း  ရှိသည်။ နိုင်ငံများ၏ ဖွံ့ဖြိုး  တိုးတက်မှုကွာဟချက်ကို ကျဉ်းမြောင်းအောင် ဆောင်ရွက် ရန်မှာလည်း နိုင်ငံတော်နှင့် ပြည်သူများအတွက် အကျိုး ကျေးဇူးများစွာကို ပေးစွမ်းနိုင်သော  သုတေသနလုပ်ငန်း များကို ပိုမိုထိရောက်အောင်မြင်စွာ ဆောင်ရွက်ရန် များစွာ လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။

မြန်မာရေးရာလေ့လာရေးအဖွဲ့၏    ဒုတိယအကြိမ် စာတမ်းဖတ်ပွဲကို ၂၀၁၉ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့နှင့် ၃ ရက်နေ့တို့တွင် ကျင်းပခဲ့ရာ ပထမနေ့တွင် စာတမ်းရှင် ဒေါက်တာအောင်ကြီးက   မဲဇာတောင်ခြေရတု   နှိုင်းယှဉ် လေ့လာခြင်းစာတမ်း၊  စာတမ်းရှင် ဒေါက်တာဇော်ထွန်းက ချိုမြမြပျားရည်စက်ကို The Sweet Honey Drop အဖြစ်  ခံစားခြင်း စာတမ်း၊ စာတမ်းရှင် ဒေါက်တာမြင့်ဇံက ဥပဒေ ဆိုင်ရာအသုံးအနှုန်း၊ အယူအဆများ မြန်မာမှ  အင်္ဂလိပ် ဘာသာပြန်ဆိုမှု စိုးစဉ်းမျှတစေ့တစောင်းစာတမ်း၊ စာတမ်းရှင် ဦးမောင်လှိုင်က   မြန်မာဘာသာမှ   အင်္ဂလိပ် ဘာသာပြန်ရေးနှင့်မျိုးဆက်သစ်တို့၏ အခန်းကဏ္ဍ စာတမ်း ကို  ဖတ်ကြားခဲ့ပြီး  ဒုတိယနေ့တွင်    ဒေါက်တာတင်လှိုင် (ဘိုးလှိုင်) က ရိုးရှင်းအင်္ဂလိပ်စာနှင့် ဘာသာပြန်  အတွေ့ အကြုံများစာတမ်း၊  စာတမ်းရှင်  ဦးချိုထွန်းက သတင်း  ဆောင်းပါး၊   ဝတ္ထုတို၊   ကဗျာ     အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန် အတွေ့အကြုံနှင့် အတွေးအမြင်စာတမ်း၊   စာတမ်းရှင် ဦးမြထွန်းက အချိန်တိုအတွင်း အင်္ဂလိပ်ဘာသာသို့ ပြန်ဆို သည့် အတွေ့အကြုံများစာတမ်း၊ စာတမ်းရှင် ဦးညွန့်ဝေမိုး က ဘာသာပြန်နှင့် ဘာသာစကားအမြင်စာတမ်း၊ စာတမ်းရှင် ဦးအေးမင်းစိုးက မြန်မာဘာသာမှ အင်္ဂလိပ်ဘာသာသို့ သတင်းများဘာသာပြန်ဆိုခြင်းစာတမ်းများကို ဖတ်ကြားသွားခဲ့သည်။ မြန်မာဘာသာမှ အင်္ဂလိပ်ဘာသာသို့ ပြန်ဆိုခြင်းဆိုင်ရာ စာတမ်းဖတ်ပွဲမှာ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်မှ ဆရာ  ဆရာမများ၊ ကျောင်းသား ကျောင်းသူများ၊  စိတ်ပါ ဝင်စားသူများစွာ တက်ရောက်နားထောင်ခဲ့ကြသည်။

ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ကို နိုင်ငံတကာ အသိအမှတ်ပြု မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပညာမီးရှူးတန်ဆောင်ဂုဏ်ဆောင် တက္ကသိုလ်အဖြစ်ရပ်တည်နိုင်ရန် သင်ကြားသင်ယူခြင်း၊ သုတေသနနှင့်  ပညာရေးဝန်ဆောင်မှုပေးခြင်းဆိုသည့် တက္ကသိုလ်၏   အဓိကတာဝန် (၃)ရပ်ကို   ပြည့်ဝစွာ ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် ရည်ရွယ်ပြီး  ဘက်စုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် လာစေရေးအတွက် တက္ကသိုလ်၏ ရုပ်ပိုင်းနှင့် ပညာရပ်ပိုင်း ဆိုင်ရာ နှစ်ရပ်စလုံး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် ဘက်စုံပြုပြင်မွမ်းမံအဆင့်မြှင့်တင်ရေးကို ချမှတ်အကောင် အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း ရန်ကုန် တက္ကသိုလ် ပါမောက္ခချုပ်  ဒေါက်တာဖိုးကောင်းက  ပြောကြားထားသည်ကို  သတင်းစာထဲတွင် ဖတ်ရှုခဲ့ရပါသည်။

မိခင်ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်သည် သားသမီးများ ဖြစ်ကြသည့် ကျောင်းသား ကျောင်းသူများကို ပညာသင်ကြားပေးရုံ မျှမက အသိပညာ ဗဟုသုတနှင့်ပြည့်စုံပြီး မှန်ကန်သော အတွေးအခေါ်များဖြင့် ဆုံးဖြတ်နိုင်စွမ်းရှိလာအောင်၊ လူသားစွမ်းဆောင်ရည်  တိုးတက်မြင့်မားလာစေအောင်၊ ဆန်းသစ်တီထွင်လိုစိတ်များ  ရင့်သန်လာပြီး  သုတေသန များမှတစ်ဆင့် နိုင်ငံ့လူမှုစီးပွားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို အထောက်အကူပြုနိုင်စွမ်းရှိလာစေအောင်၊  ပေါင်းသင်းဆက်ဆံရေး၊ လူမှုရေးပိုင်းတွင် အဆင်ပြေချောမွေ့စွာ လိုက်လျောညီထွေ  ပေါင်းသင်းဆက်ဆံ တတ်လာအောင်၊ ဘဝ၏ စိန်ခေါ်မှုများ ကိုလည်း ဖြေရှင်းကျော်ဖြတ်နိုင်စွမ်းရှိပြီး အောင်မြင်မှု သရဖူဆောင်းနိုင်အောင်စသည့် ကောင်းကျိုးများစွာရရှိ စေနိုင်မည့် စွမ်းဆောင်ရည် ပြည့်ဝသူများဖြစ်လာစေအောင်  လေ့ကျင့်ပြုစုပျိုးထောင်ပေးနိုင်ခဲ့သည်။

 သမိုင်းပုံရိပ်များစွာ ထင်ဟပ်လျက်ရှိနေသည့် ချစ်မြတ်နိုးလှစွာသော အမိရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ကြီး နှစ် (၁၀၀)ရာပြည့်မှသည် နှစ်သန်းချီ၍  ကမ္ဘာတည်သရွေ့ တည်တံ့ပြီး နောင်တွင်လည်း နိုင်ငံတော်နှင့်  လူမျိုး၏ အကျိုး သယ်ပိုးစွမ်းဆောင်နိုင်သည့် နိုင်ငံ့သားကောင်း၊ သမီးမြတ်အဖြစ် နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်၊ အသိပညာရှင်၊ အတတ်ပညာရှင် မြောက်မြားစွာကို ဆက်လက်မွေးထုတ် နိုင်၍ နိုင်ငံတော်နှင့် ပြည်သူ ပြည်သားများ ကောင်းကျိုး ဂုဏ်ကိုဆောင်နိုင်သော  သုတေသနလုပ်ငန်းများတွင် အောင်မြင်မှုသရဖူဆောင်းလျက် နိုင်ငံ့ဂုဏ်ဆောင်  ကျောင်းတော်ကြီးအဖြစ် ကမ္ဘာ့အလယ် ဝင့်ထည်စွာဖြင့် အစဉ်ထာဝရ တည်တံ့ခိုင်မြဲနေပါစေကြောင်း  ဆုမွန်ကောင်း တောင်းအပ်ပါသည်။

ရည်ညွှန်း

ကျော်ဝင်း၊ ဒေါက်တာ          

ကြန်၊ ဒေါ်

မြန်မာနိုင်ငံသုတေသနအသင်း

ရာပြည့်ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် ကျမ်းသုတေသနပြုခြင်း မြန်မာနိုင်ငံ နှစ် ၆၀ သုတေသန စာစဉ်သမိုင်း

သန်းထိုက်၊ ဦး၊ သုတေသန 

မြန်မာနိုင်ငံသုတေသန အသင်း

သန်းထွန်း၊ ဒေါက်တာ             

နေ့စဉ်ထုတ်သတင်းစာများမှ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် ရာပြည့်အထိမ်းအမှတ် အထူးကဏ္ဍများ၊

သုတေသနထုံး

ဇင် (ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်)