အင်္ဂလိပ်စာမိသားစု၏ လမ်းပြကြယ် ဆရာကြီး ဒေါက်တာမျိုးမြင့်
ဆရာကြီး၏ ချစ်တပည့်များ
မြန်မာနိုင်ငံပညာရေးကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန်နှင့် နိုင်ငံတကာအဆင့်မီ ပညာရေးကို ပို့ချပေးနိုင်ရန် ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက ကြိုးပမ်းအားထုတ်ရာတွင် ပညာရေးလောကမှ ဆရာ ဆရာမများနှင့် ကျောင်းသား ကျောင်းသူများသည် နိုင်ငံတကာနှင့်ယှဉ်တွဲပြီး ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် အရေးကြီးပေသည်။
ထိုသို့ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် အင်္ဂလိပ်စာ ကျွမ်းကျင်မှုစွမ်းရည် မြင့်မားစေရေးနှင့် အင်္ဂလိပ်စာ သင်ကြားရေးကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးသည်လည်း နိုင်ငံတော်ဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် လိုအပ်ချက်တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ ထိုလိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းပေးရန် ကြိုးပမ်း ခဲ့သည့် လမ်းကြောင်းတစ်လျှောက်တွင် ဦးဆောင်ဦးရွက် ပြုခဲ့ကြ၊ လမ်းပြခဲ့ကြသော ဆရာကြီး ဆရာမကြီးများ များစွာရှိကြသည့်အနက် ဆရာကြီး ဒေါက်တာမျိုးမြင့် သည်လည်း အထင်ကရ လမ်းပြကြယ်တစ်ဦး ဖြစ်ခဲ့ ပါသည်။
ဆရာကြီး၏ငယ်ဘဝအစနှင့် ပညာရေးခရီး
ဆရာကြီး ဒေါက်တာမျိုးမြင့်ကို ၁၉၅၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၃ ရက် ကြာသပတေးနေ့တွင် အဖ ဦးတက်စ (ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန)၊ အမိ ဒေါ်ခင်မြင့်တို့က ရန်ကုန်မြို့တွင် မွေးဖွားခဲ့ ပါသည်။ ညီအစ်ကို မောင်နှမ လေးဦး ရှိသည့်အနက် အငယ်ဆုံး ဖြစ်ပါသည်။
ဆရာကြီးသည် ငယ်စဉ်ကပင် ဖခင်ကြီးတာဝန် ထမ်းဆောင်ရာသို့ မိသားစုလိုက်ပါရင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံ St. Mary School တွင် မူကြိုမှ ပထမတန်းအထိ၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံ Frank Anthony Public School တွင် ဒုတိယ တန်းမှ ပဉ္စမတန်းအထိ၊ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံ Royal College တွင် ဆဋ္ဌမတန်းမှ နဝမတန်းအထိ ပညာသင်ကြားခဲ့ပါ သည်။ ဒသမတန်းကို ရန်ကုန်မြို့ အထက(၂) တာမွေမှ အောင်မြင်ခဲ့ပါသည်။ ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်တွင် ရန်ကုန်ဝိဇ္ဇာနှင့် သိပ္ပံတက္ကသိုလ်တွင် ပထမနှစ် ပထဝီဝင်အထူးပြုဖြင့် တက်ရောက်ခဲ့ပြီး အင်္ဂလိပ်စာသင်ကြားရေးကို အထူး စိတ်အားထက်သန်သည့်အတွက် ရန်ကုန်ပညာရေး တက္ကသိုလ်တွင် ဒုတိယနှစ်မှစတင်ကာ စတုတ္ထနှစ်အထိ အင်္ဂလိပ်စာအဓိကဖြင့် ၁၉၇၁ ခုနှစ်မှ ၁၉၇၄ ခုနှစ်အထိ တက်ရောက်ခဲ့ပါသည်။ ဤသို့ ဆရာကြီးက အင်္ဂလိပ်စာ အထူးပြုပြောင်းလိုက်ခြင်းသည် အင်္ဂလိပ်စာဌာနအတွက် ဆုလာဘ်ကောင်းတစ်ရပ်ဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။ ဆရာကြီးသည် မဟာဝိဇ္ဇာဘွဲ့ကို ၁၉၇၇ ခုနှစ်တွင် ရရှိခဲ့ပါသည်။ စာပေ ထူးချွန်သော ဆရာကြီးသည် ရန်ကုန်ပညာရေးတက္ကသိုလ် တွင် နည်းပြအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေဆဲတွင်ပင် ၁၉၈၃ ခုနှစ်မှ ၁၉၈၇ ခုနှစ်အထိ University of Edinburgh, United Kingdom သို့ ပါရဂူဘွဲ့အတွက် ပညာတော်သင် စေလွှတ်ခံရပါသည်။ အင်္ဂလိပ်စာဌာန တွင် နိုင်ငံခြားမှ Ph.D ဘွဲ့ရရှိသူ မရှိသလောက် ရှားပါးသောခေတ်ကာလတွင် ဆရာကြီးသည် Ph.D (Edinburgh) Applied Linguistics (English Language and Literary Stylistics) ဘွဲ့ကို ရရှိခဲ့ပါသည်။
ဆရာကြီး၏ ဝန်ထမ်းဘဝခရီး
အင်္ဂလိပ်စာသင်ကြားရေးကို အထူးစိတ်ဝင်စား သော ဆရာကြီးသည် ၁၉-၃-၁၉၇၆ ရက်နေ့မှစ၍ အင်္ဂလိပ်စာဌာန လုပ်သားများကောလိပ်တွင် နည်းပြ အဖြစ် စတင်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပါသည်။ ထို့နောက် ရန်ကုန်ပညာရေးတက္ကသိုလ်တွင် ၁၉၈၂ ခုနှစ်မှ ၁၉၈၇ ခုနှစ်အထိ နည်းပြ၊ လက်ထောက်ကထိက တာဝန်များကို ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး ၁၉၈၇ ခုနှစ်မှစတင်၍ ၁၉၉၅ ခုနှစ်အထိ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် အင်္ဂလိပ်စာဌာနတွင် လက်ထောက် ကထိက၊ ကထိက၊ တွဲဖက်ပါမောက္ခ တာဝန်များကို အဆင့်ဆင့်တိုးမြှင့်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပါသည်။ ၁၉၉၅ ခုနှစ်မှ ၁၉၉၉ ခုနှစ်အထိ ရန်ကုန်ပညာရေးတက္ကသိုလ်တွင် ပါမောက္ခ/ဌာနမှူးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပါသည်။ ၁၉၉၉ ခုနှစ်မှစတင်၍ အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် စီမံခန့်ခွဲရေး တာဝန် များကို တာဝန်ပေးအပ်ခံခဲ့ရာတွင် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်၏ ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် အဆင့်မြင့်ပညာဦးစီးဌာန (အောက်မြန်မာပြည်)၏ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်အဖြစ် ပူးတွဲတာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပါသည်။
၂၀၀၁ ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန်နိုင်ငံခြားဘာသာတက္ကသိုလ် ၏ ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် တာဝန်အပြင် ဆီမီယိုဒေသဆိုင်ရာ ရိုးရာဓလေ့နှင့် ယဉ်ကျေးမှုဗဟိုဌာန (The South East Asian Ministers of Education Organization, Regional Center for History and Tradition) ၏ ဒုတိယညွှန်ကြား ရေးမှူးတာဝန်ပါ ပူးတွဲထမ်းဆာင်ခဲ့ပါသည်။ ၂၀၀၅ ခုနှစ် တွင် ရန်ကုန်နိုင်ငံခြားဘာသာတက္ကသိုလ်၏ ပါမောက္ခချုပ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ရင်း မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ယူနက်စကို အမျိုးသားကော်မရှင်၏ အတွင်းရေးမှူးချုပ်တာဝန်အပြင် အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား အမျိုးသားဗဟိုဌာန (National Centre for English Language) ၏ ညွှန်ကြားရေးမှူး တာဝန်၊ မြန်မာ-အိန္ဒိယ အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား လေ့ကျင့်ရေး ဗဟိုဌာန (Myanmar India Center of English Language Training) ၏ ညွှန်ကြားရေးမှူးတာဝန်များကို ပူးတွဲ ထမ်းဆောင်ခဲ့ပါသည်။ ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဌာနတွင် ဒုတိယဝန်ကြီးတာဝန်ကို ခန့်အပ်ခြင်းခံရပြီး ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ပညာရေးဝန်ကြီးဌာန ဒုတိယဝန်ကြီး တာဝန်ကို ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ၎င်းနောက် မိမိဆန္ဒ အလျောက် ထိုတာဝန်မှ နုတ်ထွက်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံတော်မှ တာဝန်ပေးအပ်သဖြင့် ဆရာကြီးသည် အမျိုးသားပညာရေးမူဝါဒကော်မရှင် ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ကွယ်လွန် သည်အထိ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပါသည်။
ဆရာကြီး၏ တက္ကသိုလ်ဆရာဘဝခရီး
ဆရာကြီးသည် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်တွင် တာဝန် ထမ်းစဉ်အခါက အင်္ဂလိပ်စာအထူးပြု ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသား ကျောင်းသူများအား Novel, English Language Teaching Methodology, Teaching of English as a Foreign Literature (TEFL) ဘာသာရပ်တို့ကို သင်ကြားပေးခဲ့ပြီး မဟာဝိဇ္ဇာတန်းများအား Discourse Analysis, Applied Linguistics, Stylistics နှင့် Ph.D (Preliminary) တန်းများ တွင် Language in Education Pragmatics နှင့် Language and Society ဘာသာရပ်များကို သင်ကြား ပေးခဲ့ပါသည်။ ဆရာကြီးသည် ရန်ကုန်ပညာရေးတက္ကသိုလ် တွင် တာဝန်ထမ်းစဉ်အခါက M.Ed သင်တန်းနှင့် Diploma in English Language Teaching သင်တန်းများတွင် English Language Teaching Methodology ကို သင်ကြား ပို့ချပေးခဲ့ပြီး MA (TEFL) အတန်းများတွင် Applied Linguistics နှင့် Stylistics ဘာသာရပ်များကို သင်ကြား ပြသခဲ့ပါသည်။
ဆရာကြီးသည် စာသင်ကြားပြသရာတွင် ဖတ်စာအုပ် ပါ အကြောင်းအရာကို ရှင်းပြသည်ထက် စာကို တပည့်များ ကိုယ်တိုင်လေ့လာစေခြင်း၊ တပည့်များ၏ ထင်မြင်ချက်၊ အယူအဆကို ပြန်ပြောစေခြင်းစသည်တို့ကို ဆောင်ရွက်ပြီးမှ Feedback ပေးလေ့ရှိပါသည်။ ထို့ပြင် အကြောင်းအရာ တစ်ခုသင်ပြီးလျှင် ၎င်းကိုအခြေခံ၍ လက်တွေ့တစ်ခု လုပ်စေခြင်းဖြင့် စာကိုပိုမိုကျေညက်စွာ သဘောပေါက်စေ ပါသည်။
အင်္ဂလိပ်စာအထူးပြု မဟာဝိဇ္ဇာတန်းကျမ်းများကို ကြီးကြပ်ခြင်းအပြင် ပြင်ပစာစစ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ပေးခြင်း၊ ပါရဂူကျမ်းကြီးကြပ်ခြင်းနှင့် ပြင်ပစာစစ်အဖြစ် ဆောင်ရွက် ခြင်းများကိုလည်း များပြားလှသောတာဝန်များကြားကပင် မကွယ်လွန်မီအချိန်အထိ တာဝန်ခံဆောင်ရွက်ပေးခဲ့ပြီး ဆရာ့တာဝန် အလွန်ကျေပွန်သူ ဖြစ်ပါသည်။
ဆရာကြီး၏ ဦးဆောင်မှုဖြင့် ဖွင့်လှစ်ခဲ့သော သင်တန်းများ
ဆရာကြီးသည် ပညာရေးဆိုင်ရာအထူးလုပ်ငန်းများ စွာတွင် နိုင်ငံတော်အတွက် စွမ်းစွမ်းတမံ ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါ သည်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား အမျိုးသားဗဟိုဌာန (National Centre for English Language) ကို ဆရာကြီး ၏ ဦးဆောင်မှုဖြင့် ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်ခဲ့ပြီးနောက် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် အင်္ဂလိပ်စာဌာနနှင့်ပူးပေါင်းပြီး သင်တန်းများစွာ ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပါသည်။ သင်တန်းများအနက် ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနမှ တက္ကသိုလ်အသီးသီးတွင် အသစ် ခန့်အပ်လိုက်သော အင်္ဂလိပ်စာအထူးပြု နည်းပြသရုပ်ပြ ဆရာ ဆရာမများအတွက် ဖွင့်လှစ်ပေးသော The Upskilling Programme for Newly Appointed Tutors of English (UPFATE) သင်တန်းနှင့် အသစ်ခန့်အပ်လိုက်သော အင်္ဂလိပ်စာမဟုတ်သော အခြားအထူးပြု နည်းပြဆရာ ဆရာမများအတွက် ဖွင့်လှစ်ပေးသော English Language Course for Higher Education Teachers (ELCHET) သင်တန်းတို့သည် သင်ကြားရေးနယ်ပယ်သို့ စတင် ဝင်ရောက်လာသော နည်းပြ၊ သရုပ်ပြများအတွက် လွန်စွာအကျိုးရှိသော သင်တန်းများ ဖြစ်ကြပါသည်။
ဆရာကြီးသည် အဆင့်မြင့်ပညာကဏ္ဍကိုသာမက အခြေခံပညာကဏ္ဍကိုလည်း မြှင့်တင်ပေးလိုသူ ဖြစ်သည်။ အခြေခံကျောင်းများမှ ဆရာ ဆရာမများအတွက် Methodology Course များ၊ အင်္ဂလိပ်ဖတ်စာ အသစ်များ ပြောင်းလဲအသုံးပြုတိုင်း ဖတ်စာအုပ်အသစ်များကို စနစ်တကျ ထိရောက်စွာ သင်ကြားနိုင်ရန် သင်ပြနည်း၊ ဆန်းစစ်နည်းများကို မွမ်းမံသင်တန်း အမည်အမျိုးမျိုးဖြင့် ဖွင့်လှစ်ပို့ချပေးခဲ့ပါ သည်။ ပညာရေးကောလိပ်များမှ ဆရာ ဆရာမများအတွက် (EfECT- English for Education College Teachers) Project ၊ Training on Maximizing the Use of English in Teaching English at Education College မွမ်းမံသင်တန်း ဖွင့်လှစ်ပို့ချပေးခဲ့ပါသည်။
ဆရာကြီးသည် ပညာရေးလောကမှ ဝန်ထမ်းများ သာမက အခြားဝန်ကြီးဌာနပေါင်းစုံနှင့် ပြင်ပအဖွဲ့ အစည်း လုပ်ငန်းပေါင်းစုံမှ အင်္ဂလိပ်စာကျွမ်းကျင်မှုကို မြှင့်တင်လိုကြသော ဝန်ထမ်းများအတွက် ရည်ရွယ်၍ Global English Course ဟု လူသိများသော Diploma in English Course သင်တန်းကို ဦးဆောင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ထိုအင်္ဂလိပ်စာ ဒီပလိုမာသင်တန်းသည် အင်္ဂလိပ်စာ အရည်အသွေး တိုးတက်လိုသူ ဝန်ထမ်းများကြားတွင် လူကြိုက်များသော သင်တန်းဖြစ်ပါသည်။
ထိုမျှမက ဝန်ကြီးဌာနအသီးသီး၏ လိုအပ်ချက်အရ Myanmar Interpreters Training Course, Master of Ceremonies Training Course, Training for Liaison Officers, English for Effective Presentation Course စသည်ဖြင့် သင်တန်းများစွာ ဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ဆရာကြီး ညွှန်ကြားရေးမှူးအဖြစ် ထမ်းဆောင်သော မြန်မာ-အိန္ဒိယ အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားလေ့ကျင့်ရေး ဗဟိုဌာန (Myanmar- India Center for English Language) ကလည်း Certificate of Proficiency in English for Police Officers, English Language Training for Senior Officials for Transnational Crime စသည်ဖြင့် သင်တန်းများစွာကိုလည်း ဦးဆောင် ဦးရွက်ပြုကာ ဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့ပါသည်။
ဆရာကြီးဦးဆောင်ခဲ့သော အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား အမျိုးသားဗဟိုဌာန (NCEL) တည်ထောင်ပြီးချိန်မှစတင်၍ နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း အင်္ဂလိပ်စာသင်ကြားရေးညီလာခံ (English Language Teaching Conference) ကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားအမျိုးသားဗဟိုဌာနက ဦးစီး၍ နှစ်စဉ်ကျင်းပခဲ့ပါသည်။ ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပ ပညာရှင် များကို ဖိတ်ခေါ်၍ Trainings များ၊ Seminars များ၊ Workshops များကိုလည်း ကမကထပြုကာ ဆောင်ရွက် ခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံရှိ ဆရာ ဆရာမများ၏ စွမ်းဆောင်ရည် မြှင့်တင်ရေးလုပ်ငန်းများတွင် ပံ့ပိုးပေးနိုင်ရန် ဘက်ပေါင်းစုံ မှ ကြိုးပမ်းခဲ့သောဆရာကြီး ဖြစ်ပါသည်။
ဆရာကြီးစီစဉ်ပေးခဲ့သော ကျောင်းပြင်ပလှုပ်ရှားမှုများ
ဆရာကြီးသည် ပင်မသင်ရိုးများအပြင် ပြောင်းလဲ တိုးတက်နေသည့် ခေတ်၏တောင်းဆိုချက်များကို ဖြည့်ဆည်းနိုင်စေရန် Extra-Curricular Activities များ ကိုလည်း အထူးအားပေးလုပ်ဆောင်ခဲ့သူဖြစ်ပါသည်။ ရန်ကုန်နိုင်ငံခြားဘာသာတက္ကသိုလ်တွင် တာဝန်ကျစဉ် ကပင် ဘာသာရပ်ဆိုင်ရာ စွမ်းရည်မြှင့်တင်ရေး အစီအစဉ် များအဖြစ် ဘာသာစကားအလိုက် ကျပန်းစကားပြော ပြိုင်ခြင်း၊ စကားဝိုင်းဆွေးနွေးပွဲကျင်းပခြင်း၊ ပိုစတာ ပြိုင်ခြင်း၊ သတင်းစာထုတ်ဝေခြင်း၊ သီချင်းဆိုပြိုင်ခြင်း၊ ပြဇာတ်ကခြင်း၊ ဘာသာစကားအသီးသီးတို့၏ ယဉ်ကျေးမှု ဖလှယ်ပွဲပြုလုပ်ခြင်းစသည်တို့ကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်တွင် တာဝန်ကျစဉ်ကလည်း အလားတူ ပြိုင်ပွဲများ၊ စကားရည်လုပွဲများ၊ ယဉ်ကျေးမှု ဈေးရောင်း ပွဲများ ကျင်းပစေခြင်း၊ Newsletters များ ရေးသား ထုတ်ဝေခဲ့ခြင်းဖြင့် ကျောင်းသား ကျောင်းသူများကို ကျောင်းလှုပ်ရှားမှုများတွင် တက်ကြွစွာပါဝင်နိုင်အောင် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။ အထူးသဖြင့် ဆရာကြီး ဦးဆောင် ကျင်းပ ခဲ့သော ဗဟိုအဆင့် အခြေခံပညာ အင်္ဂလိပ်စာ စွမ်းရည်ပြိုင်ပွဲနှင့် ဗဟိုအဆင့် အဆင့်မြင့်ပညာ အင်္ဂလိပ် ဘာသာစကား စွမ်းရည်ပြိုင်ပွဲများကို (English Language Competitions) ယနေ့အထိတိုင် နှစ်စဉ်ကျင်းပလျက် ရှိသည်ကို တွေ့နိုင်ပါသည်။
ဆရာကြီးနှင့် ပညာရပ်ဆိုင်ရာစာအုပ်များ ရေးသားပြုစုတည်းဖြတ်ခြင်း
ဆရာကြီးသည် ငယ်စဉ်နည်းပြဘဝကပင် သူ၏ လက်ရင်းဆရာကြီးဖြစ်သူ ဆရာကြီး ဦးသီဟနှင့်ပူးတွဲကာ အခြေခံပညာ အင်္ဂလိပ်စာ ကျောင်းသုံးစာအုပ်များ ပြုစုရေးသားခြင်း၊ ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်တွင် စတင်ဖွင့်လှစ်သည့် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် အင်္ဂလိပ်စာသင်ကြားရေး ဒီပလိုမာ သင်တန်းအတွက် သင်ရိုးရေးသားပြုစုခြင်း၊ ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်တွင် ထုတ်ဝေသော အခြေခံပညာ နဝမတန်း အင်္ဂလိပ်စာစာအုပ်ကို ပြင်ဆင်မွမ်းမံဖြည့်စွက်ခြင်း၊ ဒသမတန်း အင်္ဂလိပ်စာကျောင်းသုံးစာအုပ်အသစ် ရေးသားခြင်း၊ ၁၉၉၆ ခုနှစ်တွင် အင်္ဂလိပ်စာအထူးပြု မဟာဝိဇ္ဇာတန်းများအတွက် သင်ခန်းစာများ ပြုစုရေး သားခြင်းနှင့် ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်တွင် စတင်ဖွင့်လှစ်သော ပါရဂူတန်းအတွက် အင်္ဂလိပ်စာသင်ရိုးကို ရေးဆွဲပြုစုခြင်း၊ အခြားဌာနများမှ ပါရဂူတန်းကျောင်းသား ကျောင်းသူ များအတွက် ပို့ချသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ရိုးကို ရေးဆွဲပြုစု ခဲ့သူလည်း ဖြစ်ပါသည်။
ဆရာကြီးသည် ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ဝေ သောစာအုပ်များကို တည်းဖြတ်ခြင်း၊ ပြုစုရေးသားခြင်း များကိုလည်း ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့ပါသည်။ ၂၀၀၄ ခုနှစ်နှင့် ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ဝေသော Myanmar Education Updates ၏ စာတည်းမှူးအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ဝေသော Development of Education in Myanmar ကို လည်းကောင်း၊ ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် Getting to know Myanmar ကို လည်းကောင်း၊ ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် Development of Education in Myanmar: Promoting Accessibility, Quality and Diversity ကို လည်းကောင်း ရေးသားပြုစုခဲ့သည်။
ဆရာကြီးနှင့် ရေဒီယို၊ ရုပ်မြင်သံကြား အသံလွှင့်သင်ခန်းစာများ
ဆရာကြီးသည် မူလတန်း၊ အလယ်တန်း၊ အထက်တန်း အင်္ဂလိပ်စာ ရေဒီယိုကျောင်းသင်ခန်းစာ များစွာကို ရေးသားပြုစုခြင်းများ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် တက္ကသိုလ်များရှိ လုပ်သက်နု အင်္ဂလိပ်စာ ဆရာ ဆရာမများအတွက် ထုတ်လွှင့်သော Young Faculty Development Programme via Satellite Data Broadcasting System အစီအစဉ်ကို စတင်ခဲ့ပြီး သင်ခန်းစာများ ရေးသားပြုစုခြင်း၊ တက္ကသိုလ် ကျောင်းသား ကျောင်းသူများအတွက် ရုပ်မြင်သံကြား ကျောင်းသင်ခန်းစာများ ထုတ်လွှင့်ပေးခြင်းကို ဆောင်ရွက် ခဲ့သည်။ ဆရာကြီးသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အင်္ဂလိပ်စာ သင်ကြားရေးအတွက် အထောက်အကူဖြစ်စေခဲ့သည့် မြန်မာ့အသံ၊ မြဝတီရုပ်သံလိုင်းမှ ထုတ်လွှင့်သော Functioning in English အစီအစဉ်၏ စာတည်းမှူးချုပ် အဖြစ်လည်း ၂၀၀၆ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၇ ခုနှစ်အထိဆောင်ရွက် ခဲ့သည်။ ထိုသို့ ရေဒီယို၊ ရုပ်မြင်သံကြား သင်ခန်းစာ အစီအစဉ်များအတွက် စာမူများကို တည်းဖြတ်၊ စိစစ် ရုံမျှမက အသံလွှင့်ခန်း၊ ရိုက်ကွင်းစသည်တို့အထိလည်း လိုက်လံ၍ ကြီးကြပ်လမ်းညွှန်ပေးသည့် ဆရာကြီးပင် ဖြစ်သည်။
ဆရာကြီး၏ နိုင်ငံအကျိုးဆောင် ပြည်ပခရီးများ
ဆရာကြီးသည် ပညာရေးဆိုင်ရာ နိုင်ငံတကာ Forum ၊ Conference ၊ Workshop ၊ Meeting များသို့ နိုင်ငံကိုယ်စားပြု ဆွေးနွေးတင်ပြရန် နိုင်ငံများစွာသို့ တာဝန်ပေး စေလွှတ်ခြင်းခံခဲ့ရပါသည်။ ASEAN နှစ် (၃၀) ပြည့် စာစီစာကုံး၊ ဓာတ်ပုံနှင့် ပိုစတာပြိုင်ပွဲအတွက် အကဲဖြတ်ဒိုင်လူကြီးအဖြစ် ဆောင်ရွက်ရန်၊ အာဆီယံ- ဂျပန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများအဆင့် အစည်းအဝေး၊ အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးတို့ တက်ရောက်ရန် အင်ဒိုနီးရှား၊ စင်ကာပူ၊ ထိုင်းနိုင်ငံ၊ မလေးရှားနိုင်ငံ၊ ဘရူနိုင်း၊ ဗီယက်နမ်၊ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ၊ လာအိုနိုင်ငံနှင့် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံတို့သို့လည်းကောင်း၊ အရှေ့အာရှနှင့် လက်တင်အမေရိကနိုင်ငံများ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး ဖိုရမ်၏ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ အစည်းအဝေး၊ ဘက်မလိုက်လှုပ်ရှားမှု နှစ် (၅၀) ပြည့် ဝန်ကြီးအဆင့် အစည်းအဝေး၊ ပညာရေးကဏ္ဍ သတင်းအချက်အလက် နှင့် နည်းပညာဆိုင်ရာ အရှေ့ပစိဖိတ်ဒေသအတွင်း ဝန်ကြီး အဆင့်ဆွေးနွေးပွဲနှင့် ကမ္ဘာ့ပညာရေးဆွေးနွေးပွဲများသို့ နိုင်ငံကိုယ်စားပြုတက်ရောက်ရန် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ တရုတ် နိုင်ငံ၊ ကိုရီးယားနိုင်ငံ၊ ပြင်သစ်နိုင်ငံ၊ အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံ၊ ဆာဗီးယားနိုင်ငံ၊ အီတလီ၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနှင့် အာရပ်စော်ဘွားများနိုင်ငံတို့သို့ တာဝန်အသီးသီးဖြင့် သွားရောက်ခဲ့ပါသည်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် အမျိုးသားပညာရေး မူဝါဒကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌအနေဖြင့် Central European University သို့ လေ့လာရေးခရီးနှင့် 2017 Annual Conference of the European University Association တက်ရောက်ရန် ဟန်ဂေရီနိုင်ငံနှင့် နော်ဝေးနိုင်ငံတို့သို့ သွားရောက်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံ့အကျိုး သယ်ပိုးခဲ့ပါသည်။
ဆရာကြီး၏ ပညာရပ်ဆိုင်ရာ စာတမ်းများ၊ ဆောင်းပါးများ
ဆရာကြီး ဒေါက်တာမျိုးမြင့်သည် ပညာရပ်ဆိုင်ရာ စာတမ်းများကို တာဝန်များဖြင့် မအားလပ်သည့်ကြားက စာပေဆောင်းပါးများစွာကိုလည်း အပတ်တကုတ် ကြိုးစား ရေးသားခဲ့သည်။ ဆရာကြီး၏ ပြည်တွင်း နှင့် ပြည်ပ စာစောင်များတွင် ဖော်ပြခြင်းခံရသော ပညာရပ်ဆိုင်ရာ စာတမ်းများစွာအနက် လက်လှမ်းမီသမျှ တင်ပြရလျှင် Teaching of English: Sector Review (1991 - 1992), Ministry of Education, UNDP/UNESCO Education Sector Study Project (1992), A Century and a Half of Experience and Experimentation, English Language Teaching in East Asia. Edited by Ho Wah Kam & Ruth YLWong. Times Media Ptd Ltd, Singapore (2002), Teaching of Life Skills in Myanmar, Presented at SEAMEO-UNESCO-UNICEF Ministerial Forum on Child-Friendly Learning Environment (2004), Thailand နှင့် Management of Higher Education in Myanmar, Presented at Workshop on Upgrading of Higher Education Management (2005), Vietnam တို့သည် မြန်မာ့ပညာရေးလောက၏ အင်္ဂလိပ်စာ သင်ကြားရေး အရွေ့တစ်ခုအတွက် မီးမောင်းထိုးပြနိုင်ခဲ့သော စာတမ်းများ ဖြစ်ကြသည်။
ထို့အပြင် ဆရာကြီးသည် နိုင်ငံတော်တာဝန်များမှ အနားယူပြီးသည့်နောက်ပိုင်းတွင် The Global New Light of Myanmar တွင် ပညာရေးဆိုင်ရာ ဆောင်းပါးများကို ပိုမိုရေးသားပေးပို့ခဲ့ပါသည်။ ထိုဆောင်းပါးများကို ပြန်လည် စုစည်း၍ Rejuvenating Myanmar Education: A collection of articles on education published in the Global New Light of Myanmar စာအုပ်ကို နောက်ဆုံး ထုတ်ဝေခဲ့ပါသည်။
ဆရာကြီး၏ သုတ၊ ရသ စာပေရေးသားမှုများ
ဆရာကြီး ဒေါက်တာမျိုးမြင့်သည် ပညာရပ်ဆိုင်ရာ စာတမ်းများသာမက သုတ၊ ရသ စာပေရေးသားခြင်း ကိုလည်း ဝါသနာပါသူ ဖြစ်သည်။ ဆရာကြီးရေးသားခဲ့သော သုတ၊ ရသ လက်ရာများစွာရှိသည့်အနက် လက်လှမ်းမီ သမျှတင်ပြရလျှင် ၂၀၁၁ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၆ ခုနှစ်အတွင်း ထုတ်ဝေခဲ့သော ရန်ကုန်နိုင်ငံခြားဘာသာတက္ကသိုလ် နှစ်ပတ်လည်မဂ္ဂဇင်းများတွင် The many influences of Rabindranath Tagore အမည်ရှိ ဆောင်းပါးဖြင့် စွယ်စုံရ စာရေးဆရာ၊ ကဗျာဆရာ၊ ပန်းချီဆရာ Rabindranath Tagore ၏ စာပေလက်ရာများက စာဖတ်သူအပေါ် လွှမ်းမိုးမှုအကြောင်းကို ရေးသားခဲ့ပြီး Life lessons to be learnt အမည်ရှိ ဆောင်းပါး၊ Like trees we are အမည်ရှိ ဆောင်းပါးနှင့် ၂၀၁၄-၂၀၁၅ ပညာသင်နှစ် ရန်ကုန် အနောက်ပိုင်းတက္ကသိုလ် နှစ်လည်မဂ္ဂဇင်းတွင်ပါရှိသော Readying for the journey ကဗျာတို့သည် လူ့ဘဝ၊ လူ့သင်ခန်းစာများကို ခံစားရရှိစေသော ရသဆောင်းပါးများ၊ ကဗျာများ ဖြစ်သည်။
၂၀၁၅-၂၀၁၆ ပညာသင်နှစ် ရန်ကုန်ပညာရေး တက္ကသိုလ် နှစ်လည်မဂ္ဂဇင်းတွင် Little things matter ကဗျာကိုလည်း ရေးသားခဲ့သည်။ ထို့အပြင် မြန်မာ့ ယဉ်ကျေးမှု၊ လူနေမှုစနစ်များနှင့်ပတ်သက်သော ဆောင်းပါး များ၊ ပြည်ထောင်စုနေ့၊ လွတ်လပ်ရေးနေ့ အထိမ်းအမှတ် ကဗျာများကို The Global New Light of Myanmar သို့လည်း မကြာခဏ ရေးသားပေးပို့ခဲ့သည်။ Promoting Consideration for others, Fortifying our time tested values and traditions, Making Myanmar a memorable trip for tourists, Let’s try to control the greed for superlatives, Faces on Facebook, Less arrogance, please!, Love is a many-splendoured thing, but …, Making right choices in life, Two among many!, Making New Year Resolutions စသည့် ဆောင်းပါးများမှာ စုဆောင်းရရှိသမျှ အချို့သာ ဖြစ်ပါသည်။ ထို့အပြင် Asia-Pacific Centre of Education for International Understanding နိုင်ငံတကာ စာစောင်တွင်လည်း Thanakha, truly tangible Myanmar cultural heritage for boosting youthfulness and beauty ဆောင်းပါးကိုရေးသားခဲ့ပြီး မြန်မာ့ရိုးရာသနပ်ခါးအကြောင်းကို ကမ္ဘာကသိအောင် တင်ပြခဲ့သည်။
ဆရာကြီးနှင့် နိုင်ငံတော်ကချီးမြှင့်သောဆုတံဆိပ်များ
ဆရာကြီး၏ နိုင်ငံ့အကျိုးသယ်ပိုးထမ်းဆောင်မှုများကို အသိအမှတ်ပြု၍ နိုင်ငံတော်က ဆုများချီးမြှင့်ခဲ့ပါသည်။ ပြည်သူ့ဝန်ထမ်းကောင်းတို့အတွက် ပေးအပ်သော ဆုတံဆိပ် များအဖြစ် ၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံတော်အေးချမ်းသာယာရေး နှင့် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးတံဆိပ်၊ ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်တွင် ပြည်သူ့ဝန်ထမ်းတံဆိပ်၊ ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် ငြိမ်ဝပ်ပိပြားရေး နှင့် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးတံဆိပ်နှင့် စီမံထူးချွန် (ဒုတိယဆင့်)၊ ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် ပြည်သူ့ဝန်ထမ်းကောင်း တံဆိပ်နှင့် ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် စီမံထူးချွန် (ပထမဆင့်) ဆုများ ချီးမြှင့်ခံရသည်။
ဆရာကြီး၏စိတ်နေစိတ်ထားနှင့် စည်းကမ်းကြီးပုံ
ဆရာကြီးသည် အလုပ်လုပ်ရာတွင် စည်းကမ်းကြီးပြီး တိကျသေချာစွာ လုပ်သောသူဖြစ်သည်။ ဥပမာအားဖြင့် တင်ပြရလျှင် ဌာနတွင် အခမ်းအနားတစ်ခု ကျင်းပမည် ဆိုပါက မကျင်းပမီ လုပ်ဆောင်ဖွယ်ရာစာရင်း (checklist) နှင့်တကွ အသေးစိတ်ကအစ သေချာအကြိမ်ကြိမ်ညွှန်ကြား ပြီးလျှင်လည်း မိမိတာဝန်ကျေပြီဟု သဘောမထားဘဲ အခမ်းအနားမစမီအချိန်အထိ အစစအရာရာကို သေချာ လိုက်လံစစ်ဆေးလေ့ရှိသူ ဖြစ်သည်။ ထိုမျှမက အခမ်းအနား ပြီးစီးသွားပါကလည်း အစည်းအဝေးခေါ်၍ ပထမဦးစွာ တပည့်များအား အားသာချက်၊ အားနည်းချက်များ စဉ်းစားတင်ပြစေပြီးမှ သုံးသပ်အကြံပေးချက် (Feedback)ပေးပြီး နောက်တစ်ကြိမ်တွင် ပိုမိုကောင်းမွန်လာအောင် လေ့ကျင့်ပေးသူဖြစ်သည်။ မာလာဆောင်ပြုပြင်ရေးလုပ်ငန်း များနှင့် ပင်လုံဆောင်တည်ဆောက်ရေးလုပ်ငန်းများတွင် အင်ဂျင်နီယာများ၊ အလုပ်သမားများကြားတွင် မြေပြင် အထိဆင်း၍ စစ်ဆေးကြည့်ရှုသူ ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် တပည့်များအား တာဝန်တစ်စုံတစ်ရာ ပေးပါကလည်း ခိုင်းရုံမဟုတ် တိကျမှန်ကန်သော လမ်းညွှန်မှုကို ပေးပြီးမှ တာဝန်ပေးသူဖြစ်သည်။ တာဝန်တစ်ခု ပေးအပ်ခြင်းခံရသော တပည့်အားလည်း လုပ်ငန်းစဉ် အဆင့်ဆင့်ကို အမြဲသတင်းပို့စေပြီး သုံးသပ်အကြံ ပေးလေ့ရှိသူ ဖြစ်သည်။
စာသင်ကြားရေးနှင့်ပတ်သက်၍လည်း ဆရာ ဆရာမများအား သင်နည်းစနစ်များသာမက စာသင်ခန်း စီမံအုပ်ချုပ်နည်း (classroom management) ကိုပါ အလေးထားသင်ပြခဲ့သည်။ ဆရာကြီးသည် စာသင်ခန်း ကို interactive classroom ဖြစ်အောင် တက်ကြွစွာ သင်ကြားစေချင်သည်။ စာသင်ကြားရာတွင် “ဆရာမက ရှေ့မှာငုတ်တုတ်ကြီးထိုင်ပြီး ဖတ်စာအုပ်ထဲက ပါတာတွေ ထိုင်ဖတ်ပြနေတာမျိုး လုံးဝမလုပ်ပါနဲ့၊ မတ်တတ် ရပ်သင်ပါ၊ မတ်တတ်ရပ်သင်ရင်လည်း တစ်နေရာမှာ တောင့်တောင့်ကြီးရပ်မသင်ပါနဲ့၊ ပျင်းရိစရာကောင်းတဲ့ စာသင်ခန်းမျိုး မဖြစ်စေနဲ့”ဟု အမြဲမှာကြားလေ့ရှိသည်။
ဆရာ ဆရာမများအနေဖြင့် ကျောင်းသားများ အတွက် အကျိုးဖြစ်ထွန်းရေးကို အမြဲဦးစားပေးရန် အင်္ဂလိပ်စာသင်ကြားရေး အစည်းအဝေးများတွင် ဆရာကြီးက ပါမောက္ခ/ဌာနမှူးများအား အမြဲမှာကြား သည့် စကားမှာ “ဘယ်သူ့မျက်နှာမှ မကြည့်ပါနဲ့၊ ကျောင်းသားမျက်နှာသာကြည့်ပါ”ဟူ၍ ဖြစ်သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ကျောင်းသားများအတွက် စာအုပ်မှာယူ ရာတွင် ကျောင်းသားတတ်နိုင်သော ဈေးနှုန်းဖြစ်စေရန်၊ ကျောင်းသားတစ်ရာခန့်ကို အခန်းတစ်ခန်းထဲတွင် သင်ကြားမည့်အစား ဆရာ ဆရာမများက အပင်ပန်းခံပြီး အတန်းခွဲသင်ရန်မှအစ အဆောက်အအုံတည်ဆောက် ရာတွင် ကျောင်းသားအတွက် အဆင်အပြေဆုံးဖြစ်စေရန် အခြားမည်သူ့မျက်နှာမှ မထောက်ဘဲ ကျောင်းသားများ အကျိုးအတွက် လိုအပ်သလို ပြောဆိုလုပ်ဆောင်ရန်ပင် ဖြစ်သည်။ ဆရာကြီးသည် အနေတည်သော်လည်း ကျောင်းသားများအကျိုးလိုလားသည့် စိတ်ရင်းစေတနာ၊ ကျောင်းသားတိုင်းကို မိမိသားသမီးကဲ့သို့ မှတ်ယူထားပြီး နိုင်ငံသားကောင်းများဖြစ်စေလိုသည့် စေတနာတို့မှာ အားကျအတုယူဖွယ်ရာ အရည်အချင်းများဖြစ်ပေသည်။
ဆရာကြီးသည် စာသင်ကြားခြင်းကို အထူးဝါသနာ ကြီးလှပြီး စာသင်နေရလျှင် ပျော်ရွှင်နေသူဖြစ်သည်။ ပါမောက္ခချုပ်တာဝန်၊ ညွှန်ကြားရေးမှူးတာဝန်စသည်တို့ ထမ်းဆောင်နေရင်းဖြင့်ပင် ဌာနရှိစာသင်ခန်းများကို လိုက်လံကြည့်ရှုရင်းဖြင့် အခါအားလျော်စွာ ကျောင်းသား ကျောင်းသူများ၊ သင်တန်းသား သင်တန်းသူများအား ကိုယ်တိုင် စာဝင်သင်သွားလေ့ရှိပြီး ထိုသို့စာသင်ပြီး သွားသောအခါ ကျေနပ်ပီတိဖြစ်နေတတ်၏။ ဆရာကြီး ပင်စင်ယူပြီးနောက် တပည့်ရင်းတစ်ယောက်က ရှမ်းပြည်နယ်တွင်ရှိသော သူ၏ဟိုတယ်သို့ အပန်းဖြေ လာခဲ့ရန် ဖိတ်ခေါ်ရာတွင် “အေး ကောင်းသားပဲ၊ မင်းဟိုတယ်က ဝန်ထမ်းတွေ စုထားပေး ဆရာလာတဲ့အခါ စာသင်ပေးမယ်” ဟု ပြောပုံမှာ ဆရာ့၏ စာသင်ကြား ရသည်ကို မည်မျှနှစ်သက်ကြောင်း သိနိုင်ပါသည်။
ဆရာကြီးသည် တပည့်များကို သားသမီးရင်းကဲ့သို့ သဘောထားစောင့်ရှောက်တတ်သူ ဖြစ်သည်။ ဌာနတွင် ညမိုးချုပ်အထိ အရေးကြီးလုပ်ဆောင်စရာများရှိပါက ဌာနမှ ဆရာ ဆရာမ တပည့်များအတွက် အဆာပြေ စားစရာ တစ်စုံတစ်ရာကို အိတ်စိုက်ချက်ကျွေးခိုင်းပြီး ညဉ့်နက်မှ အိမ်ပြန်ရမည်ဆိုလျှင်လည်း သူ၏ကားဖြင့် အိမ်တိုင်ရာရောက် လိုက်ပို့လေ့ရှိသည်။ “ဒီကလေး တွေဟာ သူတို့မိဘတွေအတွက် အဖိုးတန်ရတနာလေး တွေပဲ၊ တစ်စုံတစ်ရာဖြစ်သွားရင် တို့မှာတာဝန်ရှိတယ်၊ လက်လွတ်စပယ် ပြန်မလွှတ်သင့်ဘူး” ဟု ပြောလေ့ ရှိသည်။ တပည့်များထဲတွင် မိဘမရှိတော့သူများကိုလည်း သနားကြင်နာစွာဖြင့် “သူ့မှာ မိဘရှိရှာတော့တာ မဟုတ်ဘူး။ တို့အားလုံးကပဲ ဝိုင်းဝန်းစောင့်ရှောက် ရလိမ့်မယ်။ တို့မှာတာဝန်ရှိတယ်” ဟု အခြားသူများကိုပါ တိုက်တွန်းလေ့ရှိသည့် ကြင်နာတတ်သော နှလုံးသား ပိုင်ရှင် ဖြစ်ပါသည်။
ထိုမျှမက ဆရာကြီးသည် ဌာနမှ အငြိမ်းစား ဆရာကြီး ဆရာမကြီးများအား တန်ဖိုးထား အလေးထား တတ်သူ ဖြစ်သည်။ ဆရာ ဆရာမကြီးများ၏ လူမှုရေး၊ ကျန်းမာရေးအတွက် အထောက်အပံ့သာမက စိတ်ဓာတ် ခွန်အားပါ ရရှိစေမည်ဟု အဘက်ဘက်မှ မေတ္တာရှေ့ထား စဉ်းစားပေးကာ တပည့်ဟောင်းများ၏ အာစရိယ ပူဇော်ပွဲကို ကျင်းပရန် ကမကထ ဦးဆောင်ဦးရွက် ပြုခဲ့သူဖြစ်သည်။ ဆရာကြီး၏ဦးဆောင်မှုဖြင့်ပင် အင်္ဂလိပ်စာမိသားစု (ရန်ကုန်)၏ ပထမအကြိမ် အငြိမ်းစားဆရာကြီး ဆရာမကြီးများ အာစရိယပူဇော်ပွဲကို ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၂ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပ ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၂ ရက်နေ့ တွင် အကြိမ်(၂၀)မြောက်အထိ ကျင်းပနိုင်ခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါသည်။ နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း ဆရာကန်တော့ပွဲကျင်းပတိုင်း တပည့် များက ဆရာကြီး၏ စေတနာ၊ မေတ္တာများကို အောက်မေ့ တသနေရဆဲ ဖြစ်ပါသည်။
ဆရာကြီးသည် မိမိကိုယ်တိုင်အတွက်ကိုမူကား ရယူလိုခြင်းမရှိသူဖြစ်သည်။ တပည့်များက အထိမ်းအမှတ် နေ့ တစ်ခုခုတို့တွင် ဆရာကြီးအားကန်တော့ချင်ပါသည်ဟု တောင်းဆိုလျှင်ပင် “ဆရာ့ကို ကန်တော့မယ့် ကုန်ကျငွေကို မိဘမဲ့ကျောင်းတွေ၊ ဘုန်းတော်ကြီး စာသင်ကျောင်းတွေ၊ နွမ်းပါးတဲ့ မူလတန်းကျောင်းတွေမှာ ဗလာစာအုပ်၊ ခဲတံပဲ ဖြစ်ဖြစ် နည်းများမဆို သွားလှူပေးပါ။ ဆရာ အလွန် သဘောကျတယ်” ဟု ပြောခဲ့သူ ဖြစ်ပါသည်။ ဆရာကြီး ကိုယ်တိုင်က အခြေခံမူလတန်းကျောင်းများ၊ ပညာရေး ကောလိပ်များသို့ သွားရောက်စစ်ဆေးတိုင်း စာကြည့်တိုက် အတွက် လှူဒါန်းရန် စာအုပ်များ၊ ပညာရေးကောလိပ်များရှိ ကလေးများအတွက် ဗလာစာအုပ်၊ ခဲတံ၊ ပေတံ၊ ချွန်စက် စသည်များကို ကားနောက်ခန်းတွင် အပြည့်တင်ဆောင် သွားတတ်သူ ဖြစ်သည်။
ထို့ကြောင့်ပင် ဆရာကြီးဒေါက်တာမျိုးမြင့် အမှတ်တရ အစီအစဉ်အတွက် BBC အသံလွှင့်ဌာနမှ ဆရာ၏ ငယ်ဆရာ ရင်းဖြစ်သော ဆရာကြီး ဦးသီဟအား ဒေါက်တာမျိုးမြင့်၏ စွမ်းဆောင်ချက်များကို မေးမြန်းပြီးနောက် နောက်ဆုံး မေးခွန်းအဖြစ် ဆရာကြီး ဒေါက်တာမျိုးမြင့်နေရာတွင် အစားထိုးနိုင်မည့်သူတစ်ဦးကို ဖော်ပြပေးရန် “Sayagyi, could you please name someone who could replace Dr Myo Myint?” ဟုမေးရာ “Sad to say, none.” ဆရာကြီးက မရှိပါကြောင်း ဖြေကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ အမှန်တကယ်လည်း တပည့်များအတွက် အစားထိုး မရနိုင်သော ဆရာကြီး ဖြစ်ပါသည်။
ဆရာကြီး၏မိသားစုဘဝနှင့် နောက်ဆုံးနေ့များ
ဆရာကြီးသည် ဆေးတက္ကသိုလ်(၂) ရုက္ခဗေဒဌာနမှ လက်ထောက်ကထိက ဒေါ်ဝင့်ဝင့်ကြီးနှင့် ၁၉-၁၁-၁၉၈၇ ရက်နေ့တွင် လက်ထပ်ခဲ့ပါသည်။ ဆရာမကြီးသည် ၂-၃-၁၉၉၇ ရက်နေ့တွင် ဆရာကြီးကို ဦးစွာခွဲခွာ၍ တမလွန် ခရီးသို့ ထွက်ခွာခဲ့ရာတွင် သား၊ သမီး မထွန်းကားခဲ့သဖြင့် ဆရာကြီး၏ ဘဝတစ်လျှောက်လုံးတွင် တပည့်များကိုသာ သား သမီးအဖြစ် မှတ်ယူခဲ့သူဖြစ်ပါသည်။
ဆရာကြီးသည် ပေးအပ်သောတာဝန်များကို ကျေပွန်စွာထမ်းဆောင်ရင်း ၂၀-၆-၂၀၁၇ ရက်နေ့တွင် ချစ်ခင်ရသော ပညာရေးလောက မိသားစုအား ချန်ရစ်လျက် တမလွန်သို့ ထွက်ခွာသွားခဲ့သည်။ ဆရာကြီး သည် ဆေးရုံ ပေါ်တွင် ဆေးကုသခံနေဆဲ နောက်ဆုံးနေ့များအထိ ဆေးရုံ ခုတင်ဘေးတွင် Laptop ထားကာ ဘေးတွင် တပည့်များဖြင့် လုပ်ဆောင်ဖွယ်ရာများကို မှာကြားလုပ်ဆောင်သွားခဲ့သော တာဝန်ကျေလွန်းသူ ဆရာကြီးဖြစ်သည်။
ရှေ့ဆောင်လမ်းပြဆရာကြီး
“ရှေးရှုမေတ္တာ၊ ကရုဏာနှင့် နာနာကျင်ကျင် အပြစ်မြင်တိုင်း ဝမ်းတွင်းမသို ဟုတ်တိုင်းဆို၍ ကျိုးလို စိတ်က ဆုံးမတတ်သူ ဆရာဟူလော့” ဆိုသည့် မန်လည် ဆရာတော်ကြီး၏ မဃဒေဝလင်္ကာသစ်ပါ အဆို အတိုင်းပင် ဆရာကြီးသည် တပည့်များအပေါ်တွင် မေတ္တာ၊ စေတနာကြီးမားစွာဖြင့် စာပေပညာများသာမက စီမံအုပ်ချုပ်မှုနှင့် ခေါင်းဆောင်မှု ပညာအရပ်ရပ်ကိုပါ လက်ဆင့်ကမ်း သင်ကြားပြသခဲ့သူ ဖြစ်သည်။ ဆရာကြီး သည် စည်းကမ်းတင်းကျပ်သူဖြစ်ပြီး အလုပ်ကို တိတိကျကျ သေသေချာချာ စီမံကိန်းဆွဲ၍ လုပ်ဆောင် တတ်သူဖြစ်သည်။ တပည့်များတွင် လိုအပ်ချက် သို့မဟုတ် အပြစ်ရှိပါကလည်း စိတ်ထဲတွင် သိုဝှက် မထားဘဲ တပည့်များ၏ ရှေ့အနာဂတ်အတွက် အကျိုး လိုစိတ်ဖြင့် ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပင် ပြောဆိုဆုံးမလေ့ရှိသည်။
ဆရာကြီး မွေးထုတ်ပေးခဲ့သော တပည့်များစွာသည် ယခုအခါ ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနတွင် မြန်မာနိုင်ငံ ပညာရေးကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် ဦးဆောင် နေကြသူများ ဖြစ်နေပါသည်။ ဆရာကြီး သက်ရှိထင်ရှား မရှိတော့သော်လည်း နွေးထွေးကြင်နာ ဂရုစိုက် တတ်သော ဆရာကြီး၏ မေတ္တာ၊ စေတနာနှင့် ကျေးဇူး အနန္တကို သိရှိခံစားနားလည်ကြပြီး ဆရာကြီး၏ ဆိုဆုံးမ သွန်သင်လမ်းညွှန်ခဲ့မှုများကို ဦးထိပ်ရွက်ဆင်ကာ မြန်မာနိုင်ငံပညာရေးကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် အုတ်တစ်ချပ်၊ သဲတစ်ပွင့်အနေဖြင့် ကျရာတာဝန်ကျေပွန်စွာ ထမ်းရွက်နေကြသော သားတပည့် သမီးတပည့် များစွာတို့အတွက် ဆရာကြီးသည် ထာဝရ ရှေ့ဆောင် လမ်းပြကြယ်ဖြစ်နေမည်ဖြစ်ပြီး အမြဲလွမ်းဆွတ် သတိရ နေရသည့် သူတစ်ဦး ဖြစ်ပေသည်။ ။