အာဆီယံဆေးလိပ်ငွေ့ကင်းစင်ဒေသဆုရရှိသော မြန်မာ၏ပုဂံအား ဂုဏ်ပြုအပ်ပါသည်

(ဒေါက်တာသံလွင်ထွန်း၊ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန)

မြန်မာနိုင်ငံမှ ပုဂံရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုနယ်မြေအား အာဆီယံဆေးလိပ်ငွေ့ကင်းစင်ဒေသအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုသတ်မှတ်ပေးခြင်းသည် ထင်ရှားသော အောင်မြင်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ ပုဂံရှေးဟောင်း ယဉ်ကျေးမှုနယ်မြေသည် မြန်မာတို့၏ ရှေးဟောင်းမြို့တော်ဖြစ်ပြီး ထင်ရှားကျော်ကြားသော စေတီပုထိုးများနှင့် ရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များကြောင့် လူသိများသော သမိုင်းဝင်ရှေးဟောင်း ယဉ်ကျေးမှုနယ်မြေဖြစ်ပါသည်။ ယခုကဲ့သို့ ပုဂံရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုနယ်မြေအား အာဆီယံဆေးလိပ်ငွေ့ကင်းစင်ဒေသဆုဖြင့် အသိအမှတ်ပြုသတ်မှတ်ပေးခြင်းသည် မြို့တော်၏ ပြည်သူလူထုကျန်းမာရေးအတွက်သာမက ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရန်အတွက်ပါ အထောက်အကူပြုရာရောက်ပါသည်။

ဂုဏ်သိက္ခာရှိသောဆု

အာဆီယံ ဆေးလိပ်ငွေ့ကင်းစင်ဒေသဆုသည် ဆေးလိပ်ငွေ့ကင်းစင်သော ပတ်ဝန်းကျင်ဖန်တီးရာတွင် ထူးချွန်သော ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများကို ပြသသည့် အရှေ့တောင်အာရှရှိ မြို့များနှင့် ဒေသများအတွက် ပေးအပ်သည့် ဂုဏ်သိက္ခာရှိသောဆုဖြစ်သည်။ ဤအစီအစဉ်သည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးပန်းတိုင်များနှင့် ကိုက်ညီပြီးလူနေမှုဘဝ အရည်အသွေးမြှင့်တင်ရာတွင် ဆေးလိပ်ငွေ့ကင်းစင်သောနေရာများ၏ အရေးပါမှုမြင့်မားလာခြင်းကို အသိအမှတ်ပြုထင်ဟပ်စေ သည်။ မြန်မာ၏ ပုဂံအတွက် ဤဆုကို လက်ခံရရှိခြင်းမှာ ထင်ရှားသော မှတ်တိုင်တစ်ခုဖြစ်ပြီး အထူးသဖြင့် များပြားလာနေသော ခရီးသွားလုပ်ငန်း၏ လိုအပ်ချက်များကို ဟန်ချက်ညီညီထိန်းညှိပေးသော မြို့တော်၏ ထူးခြားသော အထိမ်းအမှတ်ဖြစ်ပါသည်။

မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးတွင် တည်ရှိသော ပုဂံရှေးဟောင်းမြို့သည် ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် UNESCO မှ ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ် စာရင်းဝင်ခဲ့သည်။ ၎င်း၏ ရင်သပ်ရှုမောဖွယ်ဘုရားကျောင်းများ၊ ဘုရားများ၊ စေတီပုထိုးများနှင့် အပျက်အစီးများကြောင့် လူသိများသောပုဂံသည် မြန်မာဘုရားကျောင်းဒီဇိုင်းအပေါ် များစွာလွှမ်းမိုးမှုရှိသော ခမ်းနားသော ဗိသုကာလက်ရာများကို ပြသထားသည်။ မူရင်းမြစေတီ ကျောက်စာ၊ အနော်ရထာမင်းနန်းတော်အပါအဝင် ရှားပါးပုဂံခေတ် ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်များစွာကို စုစည်းပြသထားသည့် ပုဂံရှေးဟောင်းသုတေသနပြတိုက်သည် အထင်ကရနေရာတစ်ခုဖြစ်သည်။ မြန်မာ၏ပုဂံသည် ကျက်သရေရှိလှသောအတိတ်ကို တစေ့တစောင်းဖော်ဆောင်လျက်ဧည့်သည်များကို ၎င်း၏သဘာဝအလှတရားနှင့် သမိုင်းဆိုင်ရာအရေးပါမှုများဖြင့် ဆွဲဆောင်နိုင်သော ဆေးလိပ်ကင်းစင်သော နေရာတစ်ခုအဖြစ်တည်ရှိနေမည်ဖြစ်ပါသည်။

ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ၏ ရလဒ်

မြန်မာ၏ပုဂံကို အာဆီယံဆေးလိပ်ငွေ့ကင်းစင်ရေးဆုဖြင့် အသိအမှတ်ပြုခြင်းသည် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစီမံချက်များတွင် လူထုပါဝင်မှု၏အရေးပါမှုကို မီးမောင်းထိုးပြနေပြီး ပုဂံ၏ဆေးလိပ်ငွေ့ကင်းစင်ရေးမူဝါဒ၏ အောင်မြင်မှုသည် ပြည်တွင်းနေထိုင်သူများ၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ခရီးသွားများ၏ ပံ့ပိုးကူညီမှုနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ၏ ရလဒ်ဖြစ်ပါသည်။ ဤစုပေါင်းကြိုးပမ်းမှုသည် အထူးသဖြင့်ယဉ်ကျေးမှုအရ ထိခိုက်လွယ်သောဒေသများတွင် ဆေးရွက်ကြီးသုံးစွဲမှုကို တိုက်ဖျက်ရာတွင် လူထုအသိပညာပေးမှုနှင့် ပညာရေး၏အရေးပါမှုကို အလေးပေးဖော်ပြခြင်းလည်း ဖြစ်ပါသည်။

အာဆီယံဆေးလိပ်ငွေ့ကင်းစင်ဒေသဆုသည် အာဆီယံဒေသတစ်ဝန်းရှိမြို့များ၊ စည်ပင်သာယာရေးအဖွဲ့များ၊ တိုင်းဒေသကြီးများနှင့် ပြည်နယ်များကို ဂုဏ်ပြုသော အသိအမှတ်ပြုမှုတစ်ခုဖြစ်ပြီး ဆေးလိပ်ငွေ့ကင်းစင်သောပတ်ဝန်းကျင်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရန်နှင့် ထိန်းသိမ်းရန်၊ စံနမူနာပြကတိကဝတ်များကိုပြသရန်နှင့် ဤဆုသည် ထိရောက်သော ဆေးလိပ်ငွေ့ကင်းစင်ရေး မူဝါဒများ၏အရေးပါမှုနှင့် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးအပေါ် သိသာထင်ရှားသော သက်ရောက်မှုများကို မီးမောင်းထိုးပြနေခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ပုဂံအမွေအနှစ်ဇုန်တွင် ဆေးလိပ်ငွေ့ကင်းစင်သောနေရာများ တည်ထောင်ရေးမူဝါဒ လမ်းညွှန်ချက်များအရ ဆေးလိပ်ကင်းစင်သောနေရာများမှာ ရှေးဟောင်းအထိမ်းအမှတ်များ၊ အစိုးရရုံးများ၊ ဟိုတယ်များ၊ ညောင်ဦးလေဆိပ်၊ ဘုရားသုံးဆူ၊ ကစားကွင်း/ ပန်းခြံများ၊ စားသောက်ဆိုင်များ၊ စာသင်ကျောင်းများ၊ ဘုရားကျောင်းများနှင့် လုပ်ငန်းခွင်များပါဝင်ကြောင်းလည်း သိရှိရပါသည်။

ခရိုင်အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဦးစီးဌာနရုံး၌ ၂၀၂၃ ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၁၈ ရက်က ကျင်းပသည့် မီးခိုးကင်းစင်သော ပုဂံအမွေအနှစ်နေရာများ လှုပ်ရှားမှုဆိုင်ရာ ရှင်းလင်းပွဲတွင် ပုဂံညောင်ဦးခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးက ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဦးစီးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်ထံ ဆောင်ရွက်နေသောအစီအစဉ်များကို ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့ပါသည်။ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနနှင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး အစိုးရအဖွဲ့တို့၏ လမ်းညွှန်မှုဖြင့် ပုဂံဒေသအတွက် မီးခိုးငွေ့ကင်းစင်သည့် အမွေအနှစ်နေရာများတည်ထောင်ရန် ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးကော်မတီက အားသွန်ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။

မီးခိုးကင်းစင်သော အမွေအနှစ်များ

၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ပြီးမြောက်အောင်မြင်မှုများကို ဆက်လက်ဖော်ပြရလျှင် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၂ ရက်နေ့အထိ ဆေးလိပ်ငွေ့ကင်းစင်သောနေရာ ၉၂ ခုမှ ၂၀၂၃ ခုနှစ် မေလ ၁ ရက်နေ့တွင် ၁၀၂ နေရာသို့ တိုးချဲ့ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့ပါသည်။ “မီးခိုးကင်းစင်သောအမွေအနှစ်များ အကောင်အထည်ဖော်ရေး ကြီးကြပ်ရေးကော်မတီအစည်းအဝေး” “Places, Bagan” ပရောဂျက်ကို ၂၀၂၃ ခုနှစ် မေလ ၁၉ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပခဲ့ပါသည်။ ကြီးကြပ်ရေးကော်မတီအဖွဲ့ဝင်များနှင့် ရပ်ရွာကိုယ်စားလှယ်များနှင့် “မီးခိုးငွေ့ကင်းစင်သော ပုဂံရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်များ” စီမံကိန်းအကောင်အထည်ဖော်မှုဆိုင်ရာ ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းနှင့် စည်းရုံးရေးဆိုင်ရာအစည်းအဝေးကို ၂၀၂၃ ခုနှစ် မေလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပခဲ့ပါသည်။ ပြည်နယ်/တိုင်းဒေသကြီးအားလုံး၏ ဆေးလိပ်ငွေ့ ကင်းစင်သောနေရာများဆိုင်ရာ အမျိုးသားပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းအလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲကို ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၅ ရက်နေ့မှ ၂၆ ရက်နေ့အထိ နေပြည်တော်တွင် အောင်မြင်စွာ ကျင်းပနိုင်ခဲ့ပါသည်။

ကြော်ငြာဆိုင်းဘုတ်များဖြင့် သတိပေး

ပြင်ပကြော်ငြာအပိုင်းတွင်လည်း ဆေးလိပ်ငွေ့ကင်းစင်သော ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်ပုဂံတွင် ဆေးလိပ်ကြော်ငြာများမရှိသကဲ့သို့ “ဆေးလိပ်မသောက်ရ” ဆိုင်းဘုတ်များ၊ ဆေးလိပ်မသောက်ရ ပိုစတာများ၊ ကြော်ငြာဘုတ်များနှင့် ဂရပ်ဖစ်ကျန်းမာရေးသတိပေးပိုစတာများ နေရာအနှံ့တွင်ရှိနေသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ မီးခိုးငွေ့ကင်းစင်သော ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်ပုဂံအကြောင်း အများပြည်သူသိရှိစေရန်အတွက် အဆိုပါမြင်သာသော ဆိုင်းဘုတ်များကို ဘုရားပုထိုးများနှင့် အခြားသောနေရာ အနှံ့အပြားတွင် ပြသထားကြောင်းလည်း တွေ့ရှိရ ပါသည်။

ထို့အပြင် ပုဂံတွင် မီးခိုးကင်းစင်/ ဆေးလိပ်ထိန်းချုပ်ရေးစာတိုများကို မြို့တော်၏ အဓိကနေရာများတွင် ပိုစတာများနှင့် ကြော်ငြာဘုတ်များအဖြစ် တွေ့ရှိရသကဲ့သို့ ပုဂံမြို့သည်ဆေးလိပ်ငွေ့ကင်းစင်သောမြို့ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာထားသည့်ကြီးမားသော “ဆေးလိပ်ငွေ့ကင်းစင်သော ပုဂံ၊ ကျွန်ုပ်တို့၏ အမွေအနှစ်၊ ကျွန်ုပ်တို့၏ဂုဏ်” ကြော်ငြာဆိုင်းဘုတ်အား မြို့အဝင်တွင် အထင်ကရတွေ့ရှိရပါသည်။

အစိုးရ၏ပံ့ပိုးကူညီမှုအနေဖြင့် ပုဂံရှိအစိုးရရုံး ဌာနများအားလုံးသည် ဆေးလိပ်ငွေ့ကင်းစင်သော နေရာများအဖြစ် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။

ထိုကဲ့သို့သော သမိုင်းဝင်နှင့်ယဉ်ကျေးမှုအရ အရေးပါသောနေရာတစ်ခုတွင် ဆေးလိပ်ငွေ့ ကင်းစင်ရေးမူဝါဒကို အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းဖြင့်ပုဂံသည် ခရီးသွားများအတွက် အတွေ့အကြုံကို မြှင့်တင်ပေးရုံသာမက အာဆီယံရှိအခြားသော ဒေသများအတွက် အပြုသဘောဆောင်သော စံနမူနာတစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။ အဆိုပါဆုသည် မြို့သူမြို့သားများ၏ အမွေအနှစ်များကို နောင်လာနောက်သား မျိုးဆက်များအတွက် ထိန်းသိမ်းပေးကာဒေသတွင် နေထိုင်သူများရော ခရီးသွားများပါအကျိုးရှိစေမည့် ပိုမိုသန့်ရှင်းကျန်းမာသော ပတ်ဝန်းကျင်ကိုဖန်တီးရန် ကြိုးပမ်းမှုများကို မီးမောင်းထိုးပြထားပါသည်။ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးဦးဆောင်သော မြန်မာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့သည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် လာအိုနိုင်ငံ ဗီယင်ကျန်းမြို့ အမျိုးသားကွန်ဗင်းရှင်းဗဟိုဌာန၌ အာဆီယံဆေးလိပ်ငွေ့ ကင်းစင်ဒေသဆု(ပုဂံ)ကို လက်ခံရရှိခဲ့ပါသည်။

ပုဂံ၏ ဆေးလိပ်ငွေ့ကင်းစင်ရေးပဏာမခြေလှမ်းသည် ခရီးသွားလုပ်ငန်းနှင့် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးအတွက် ရှေ့သို့တွေးခေါ်နိုင်သော ချဉ်းကပ်မှုကို ကိုယ်စားပြုသောကြောင့် အထူးချီးကျူးထိုက်ပါသည်။ စေတီပုထိုးပေါင်းထောင်ချီရှိသော ရှေးဟောင်းမြို့သည် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားများကို ဆွဲဆောင်ရာ နေရာတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ သို့သော်လည်း ဤခရီးသွားဧည့်သည်များ ဝင်ရောက်လာမှုသည် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နှင့် ယဉ်ကျေးမှုနေရာများ ပျက်စီးယိုယွင်းလာနိုင်သည့် အလားအလာများအပါအဝင် စိန်ခေါ်မှုများကို ဆောင်ကြဉ်းလာစေနိုင်သောကြောင့် ဆေးလိပ်ငွေ့ ကင်းစင်ရေး မူဝါဒများကို အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းဖြင့် ပုဂံသည် ၎င်း၏ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အမွေအနှစ်များကို ဆေးရွက်ကြီးမီးခိုးငွေ့၏ အန္တရာယ်ဆိုးကျိုးများမှ ကာကွယ်ပေးရုံသာမက လေထုအရည်အသွေး ကောင်းမွန်အောင် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း ဝမ်းမြောက်ဖွယ်ရာ တွေ့ရှိရပါသည်။

ကျန်းမာရေးအလေ့အကျင့်ကောင်း

ထို့အပြင် ပုဂံ၏အောင်မြင်မှုသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းနှင့် အာဆီယံအသိုက်အဝန်းတစ်လျှောက်ရှိ အခြားမြို့များနှင့် ဒေသများအတွက် လှုံ့ဆော်မှုတစ်ခုဖြစ်သကဲ့သို့ ယဉ်ကျေးမှုထိန်းသိမ်းခြင်းနှင့် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးကို ဦးစားပေးသည့်နည်းလမ်းဖြင့် အမွေအနှစ်နေရာများကို ထိထိရောက်ရောက် စီမံခန့်ခွဲနိုင်ကြောင်း သက်သေပြနေပါသည်။

နိဂုံးချုပ်အနေဖြင့် ပုဂံကိုပေးအပ်သော အာဆီယံဆေးလိပ်ငွေ့ကင်းစင်ဒေသဆုသည် ကျန်းမာသန့်ရှင်းပြီး ပိုမိုရေရှည်တည်တံ့သော ပတ်ဝန်းကျင်ကို ဖန်တီးရန်မြို့တော်၏ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများကို အသိအမှတ်ပြုခြင်းပင်ဖြစ်ပါသည်။ ပုဂံပြည်သူလူထုကို အကျိုးပြုရုံသာမက ဒေသတွင်းရှိ အခြား သော အမွေအနှစ်နေရာများအတွက် စံပြအဖြစ် ဆောင်ရွက်သည့် အောင်မြင်မှုတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါသည်။ ပုဂံသည်ခေတ်မီပြည်သူ့ကျန်းမာရေး အလေ့အကျင့်ကောင်းများကို လက်ခံကျင့်သုံးနေချိန်တွင် ရှေးဟောင်းအံ့ဖွယ်များကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားသောကြောင့် ၎င်းသည် ရိုးရာဓလေ့နှင့် ဆန်းသစ်တီထွင်မှုများကို လက်တွဲလုပ်ဆောင်သည့်အခါ ပြီးမြောက်အောင်မြင်နိုင်သည့် တောက်ပ သော ဥပမာတစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိပြီး အဆိုပါ အာဆီယံ ဆေးလိပ်ငွေ့ကင်းစင်ဒေသဆုသည် မြန်မာ၏ ပုဂံနှင့် အာဆီယံအသိုက်အဝန်းတစ်ရပ်လုံးအတွက် ဂုဏ်ယူစရာကောင်းသည့် ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်များကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရာတွင် ဆေးလိပ်ငွေ့ကင်းစင်သောပတ်ဝန်းကျင်၏အရေးပါမှုကို ပြသနေပါကြောင်း ဂုဏ်ပြုရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်။ ။