လူငယ်နှင့် စာပေအနုပညာပြပွဲ

ကိုဝင်းမော်ထွန်း

နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ လူနေမှုအဆင့်အတန်း၊ ယဉ်ကျေးမှုအဆင့်အတန်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု မည်မျှ ရှိသည်ကို သိလိုလျှင်၊ ထိုနိုင်ငံသူ နိုင်ငံသားများ စာဖတ်မှုစွမ်းရည် ဘယ်လောက်ရှိသလဲ၊ လူဦးရေ မည်မျှစာဖတ်ကြသလဲ၊ မည်သို့သော စာအမျိုးအစားများကိုဖတ်ရှုကြသလဲ စသည့်အနေအထားကိုကြည့်၍ ဆုံးဖြတ်ကာသိရှိနိုင်သည်ဟု ဆိုပေ၏။ ဤသည်ကိုကြည့်လျှင် စာဖတ်ခြင်းသည် တိုင်းပြည်နှင့် လူမျိုးအတွက် အဘယ်မျှအရေးကြီးသည်ကို သိသင့်ကြပေသည်။

ယခုလာမည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၄ ရက် နေ့သည် မြန်မာတစ်မျိုးသားလုံး အလေးအမြတ်ထားအပ်သည့် “ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံ​​တော်၏ လွတ်လပ်ရေးနေ့” ဖြစ်၏။ (၇၅)နှစ်မြောက် စိန်ရတုကာလသို့တိုင်ခဲ့ပေပြီ။

သူ့ကျွန်ဘဝမှ လွတ်မြောက်ရန်အတွက် လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှု သမိုင်းမှတ်တမ်းစာအုပ် များကို ရှာဖွေဖတ်ရှုကြမှသာလျှင် ယနေ့လူငယ် လူရွယ်တို့ သိရှိနိုင်ကြပေမည်။ လွတ်လပ်ရေးကို အဓွန့်ရှည်တည်တံ့အောင် စောင့်ရှောက်ထိန်းသိမ်းခဲ့ကြမှုသမိုင်းကိုလည်း လေ့လာကြရမည်၊ ရှေးဘိုးဘေးမိဘတို့ လက်လှမ်းမီသမျှပြောပြသော လွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲများအကြောင်းကို နားစိုက်ထောင်ရုံသာမက၊ မိမိတို့လူငယ်ထုကိုယ်တိုင်  စာအုပ်စာပေ ရှာဖွေဖတ်ရှုခြင်းကိုလည်း မလွဲမသွေ လုပ်ဆောင်ကြရပေမည်ဖြစ်၏။ “စာမတတ်၊ စာမဖတ်လျှင် အကန်းနှင့်တူသည်” ဆိုစကား အလေးထားရင်း၊ ပညာသင်ယူဆည်းပူးပြီး၊ Hi-Tech နည်းပညာသစ်များကို အသုံးပြု၍ စာပေ၊ အနုပညာတို့ကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်ကြရပေမည်။

အနုပညာလက်ရာမြောက်မှုများ

Art ဆိုသော အနုပညာနယ်ပယ်သည် လွန်စွာ ကျယ်ပြန့်ပေ၏။ မိမိ၏ခံစားချက် စိတ်ကူးစိတ်သန်းတို့ကိုပုံဖော်ရာ၊ ရေးသားရာစာပေ၊ ရေးဆွဲရာပန်းချီ၊ ဖော်ပြရာအမူအရာ Performance Arts. အစရှိသည် ရှိပေရာ မြန်မာမှုနယ်ပယ်တွင် ပဲ၊ ထိမ်၊ တင်း၊ တော့၊ ရန်၊ ပု၊ မော့၊ ပွတ်၊ ချီ၊ ယွန်း ဆိုသည့် ဘုရားမတင်၊ နတ်မဝင် လူတွင်ပန်းဆယ်မျိုးဆိုသည်မှာ ဟိုရှေး ယခင်ကတည်းက ရှိခဲ့ပေသည်။ ပန်းပဲ၊ ပန်းထိမ်၊ ပန်းတဉ်း (တင်း)၊ ပန်းတော့၊ ပန်းရန်၊ ပန်းပု၊ ပန်းတမော့၊ ပန်းပွတ်၊ ပန်းချီ၊ ပန်းယွန်း အစရှိသည်တို့၏ အနုပညာ လက်ရာမြောက်မှုများကို မြန်မာ နိုင်ငံ၏ ရှေးဟောင်းဘုရားစေတီပုထိုးများတည်ရှိရာ နေရာအနှံ့၌ တွေ့ရ​ပေ၏။

ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်စာရင်းဝင် (World Heritage) ပုဂံနယ်မြေတွင် အများဆုံးတွေ့ရှိနိုင်ပေ၏။ မြန်မာ့ရိုးရာယဉ်ကျေးမှု အနုပညာလက်ရာများကို လေ့လာ၍မကုန်နိုင်ဖွယ်ဖြစ်နေခြင်း၊ နံရံဆေးရေး ပန်းချီစသည့် ရှေးခေတ်အနုပညာရပ်များကို နှောင်းလူတို့မှတစ်ဆင့် ယနေ့ခေတ်လူငယ် မျိုးဆက်သစ်များသို့ လက်ဆင့်ကမ်းအမွေအဖြစ် စောင့်ထိန်းသင့်စေခြင်းတို့သည် မြန်မာ့ချစ်စဖွယ် ဓလေ့ပင်။

မြန်မာတို့ရဲ့ အမျိုးသားရေးတာဝန်အဖြစ် မမေ့အပ်သောရိုးရာအမွေအနှစ် ဒြပ်ရှိ၊ ဒြပ်မဲ့များကို “ကမ္ဘာတည်သရွေ့ မြန်မာဟေ့”ဟု ဆိုနိုင်ရန် ဖြစ်ကြောင်း အထူးဆိုဖွယ်မရှိပေ။ လူငယ်များ၏ စိတ်ဝယ် နိုင်ငံချစ်စိတ်၊ မျိုးချစ်စိတ်ဓာတ် ကိန်းဝပ် နေစေရေးနှင့် အိုင်တီ(IT) နည်းပညာခေတ်တွင် ခေတ်နောက်မကျဘဲ နည်းပညာအသစ်အဆန်း များကို တီထွင်ဖန်တီးစေမည်။ ထိုမှဆက်၍ လူငယ်ထု အနုပညာဘာသာရပ်ကို ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုမပျက် ဆက်လက်ဖန်တီးနိုင်ရန်၊ ကမ္ဘာ့အလယ်ဝင့်ထည် နိုင်စေရန် ကြိုးစားကြရပေမည်။ သို့ဖြစ်ရာ ယခုလို (၇၅) နှစ်မြောက် စိန်ရတုလွတ်လပ်ရေးနေ့ အထိမ်းအမှတ် နိုင်ငံတော်အစိုးရက ကျင်းပပေးသော “လူငယ်နှင့်စာပေအနုပညာပြပွဲ” ကို သွားရောက် ကြည့်ရှုလေ့လာရင်းဖြင့် အသိပညာဗဟုသုတ၊ အတတ်ပညာ (လက်မှု/စက်မှုဆိုင်ရာအသိများ) ဆပွားတိုး၍လာနိုင်ပေသည်။

လူငယ်စကားဝိုင်း

လူငယ်များ ဗလငါးတန်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊ ကာယဗလအတွက် အားကစားနှင့် လူငယ်ရေးရာ ဝန်ကြီးဌာနမှလည်း ဒီဇင်ဘာလူထုလမ်းလျှောက် ပွဲများ၊ အားကစားပြိုင်ပွဲအသီးသီး ကျင်းပပြုလုပ် လေ့ကျင့်စေခဲ့၏။ ဉာဏ်ပညာ၊ အသိပညာဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးအတွက် ပြန်ကြားရေးနှင့် ပြည်သူ့ ဆက်ဆံရေး ဦးစီးဌာနနှင့် အခြေခံပညာဦးစီးဌာန တို့ပူးပေါင်းကာ “လူငယ်စကားဝိုင်း” ကို ကျင်းပ ပြုလုပ်လျက် လူငယ်တို့ကိုယ်တိုင်  ပါဝင်ဆွေးနွေးစေ၏။ လူငယ်နှင့် စာပေ၊ လူငယ်နှင့် ပညာရေး၊ လူငယ်နှင့် နည်းပညာ၊ လူငယ်နှင့် ကျန်းမာရေး၊ လူငယ်နှင့် အားကစား၊ လူငယ်နှင့် စာရိတ္တမြှင့်တင်ရေး၊ လူငယ်နှင့် ယဉ်ကျေးမှု၊ လူငယ်နှင့် ကိုယ်ကျင့် တရား၊ လူငယ်နှင့် မျိုးချစ်စိတ်ဓာတ်၊ လူငယ်နှင့် အချိန်၊ လူငယ်နှင့် မူးယစ်ဆေးဝါးအန္တရာယ်၊ လူငယ်နှင့် စာဖတ်ခြင်း စသောအကြောင်းအရာမျိုးစုံကို မြို့နယ်၊ နေရာဒေသအသီးသီး၊ စာသင်ကျောင်းများ၊ လူထုအခြေပြုဗဟိုဌာန (Community Center )တို့တွင် ကျင်းပပြုလုပ်ပေးလျက်ရှိသည်။ လူငယ်နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး၊ လူငယ်နှင့် Online Games အစရှိ သော ဂိမ်းဆော့လွန်ခြင်းအန္တရာယ် (ကောင်းကျိုး/ဆိုးပြစ်)၊ လူငယ်နှင့် နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ အသိအမြင် စသောခေါင်းစဉ်များဖြင့် ထည့်သွင်းဆွေးနွေးနိုင် မည်ဆိုပါက ပို၍ကောင်းမွန်မည်ထင်မြင်မိပါ၏။ ဒီမိုကရေစီခေတ်တွင် လူငယ်ထုသည် အသက် (၁၈)နှစ်ပြည့်ပါက မဲပေးခြင်းပြုလုပ်ရမည်ဖြစ်ရာ ဆန္ဒမဲပေးပုံစနစ်၊ နိုင်ငံရေးအတွက် အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲအရေးပါပုံ၊ နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင် ရွေးချယ်မှုအနေအထားများကို လူငယ်အများ အချိန်စောစွာ သိရှိထားပါမူ ပိုမိုကောင်းမွန်မည်ဟု ယူဆမိပါသည်။

အနုပညာဆိုင်ရာနယ်ပယ်တွင် ကျင်လည် ကျက်စားကြရာ၌ စာပေအနုပညာ၊ တေးဂီတ၊ ရုပ်ရှင်သဘင်၊ ဗီဒီယို၊ ရုပ်မြင်သံကြားဇာတ်လမ်း စသည့်အသီးသီးရှိကြပေရာ အချို့လူငယ်များသည် နိုင်ငံတကာ Short Films Competition များတွင် ဆုများရရှိကြသည်ကို တွေ့မြင်နေရ၏။ Inter- national platform တစ်ခုရရှိခြင်းပင်။ မိမိနိုင်ငံ အတွင်းဖွင့်လှစ်ထားသော အနုပညာဘာသာရပ်ဆိုင်ရာ သင်တန်းကျောင်းများ၊ အမျိုးသား ယဉ်ကျေးမှုနှင့် အနုပညာတက္ကသိုလ်အသီးသီး၌ လည်း လူငယ်များ သင်ယူဆည်းပူးလျက်ရှိကြပေ၏။ နိုင်ငံတကာအဆင့် ရုပ်ရှင်အနုပညာဘာသာရပ်ခွဲဆိုင်ရာ သင်တန်းများ၌ မြန်မာလူငယ်အများစု သွား၍ တက်ရောက်သင်ယူနေကြသည်ကို သိရပေရာ မြန်မာ့အနုပညာရှေ့ခရီးအတွက် လွန်စွာနှစ်ထောင်းအားရရှိလှပေ၏။ စာပေဆိုင်ရာ၌လည်း မြန်မာ့စာပေကမ္ဘာအဝန်း​​ပျံ့နှံ့စေရန် အခြားနိုင်ငံရပ်ခြားဘာသာများဖြင့် ထုတ်ဝေခဲ့သည့် မြန်မာစာရေးဆရာ ဆရာမတို့၏စာအုပ်များ များစွာရှိ လာပြီဖြစ်သည်။ စာမျိုးစုံကို ယခုမြန်မာအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကွန်ဗင်းရှင်းဗဟိုဌာန -၂ (MICC - 2) နေပြည်တော်တွင် ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၆၊ ၂၇၊ ၂၈ ရက်နေ့များတွင် ကျင်းပမည့် “လူငယ်နှင့် စာပေအနုပညာပြပွဲ”၌ တွေ့မြင် ဖတ်ရှုမှုပြုနိုင်ကြမည် ဖြစ်သည်။

လူငယ်ဘဝမှာ သင်ယူလေ့လာရင်းဖြင့် မိမိတို့၏ ရဲဝံ့စိတ်၊ စွန့်စားလိုစိတ်၊ တီထွင်ဖန်တီးလိုစိတ်တို့ကို အသိဉာဏ်ပညာ ဆင်ခြင်တုံတရားဖြင့် ထိန်းချုပ်၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် ဆက်လက် ကြိုးစားသင့်ကြပေသည်။ အတ္တဟိတ၊ ပရဟိတစိတ်ကိုလည်း မျှတစွာမွေးမြူ၍ မိမိဘဝ၊ မိမိပတ်ဝန်းကျင်၊ မိမိတို့လူ့ဘောင်လောက သာယာလှပစေရပေမည်။ အနုပညာဖန်တီးမှုအတတ်ပညာ၊ အနုပညာ ချစ်မြတ်နိုးစိတ် အခြေခံရှိမှုကလည်း အရေးပါလှပေသည်။ အနုပညာတစ်ရပ်ရပ်အပေါ်  ခုံမင်စိတ်တို့ကလည်း လောဘ အလောဘ၊ ဒေါသ အဒေါသ၊ မောဟ အမောဟတရားတို့ကို နှလုံးသွင်းမှန်စေမည် ဖြစ်ပေ၏။ စာဖတ်သည်ဆိုရာဝယ် ပြည်တွင်းပြည်ပစာပေများကို မိမိနှစ်သက်ရာကဏ္ဍအလိုက် ရှာဖွေဖတ်ရှုနိုင်လျှင် ပိုကောင်းပေ၏။ နိုင်ငံတကာ စာပေဆိုရာ၌ အမိမြန်မာနိုင်ငံသူ နိုင်ငံသားလူငယ် တို့ အရင်းနှီးဆုံး အင်္ဂလိပ်စာအုပ်များ ဖတ်ရှုရာ၌ ဆိုင်ရာဝေါဟာရအဘိဓာန် Dictionary အသုံးပြု၍ ဖတ်ရလွယ်ကူစေသည်။ အခြားဘာသာစကား Language များဖြင့် ရေးထားသည်များကို ဖတ်နိုင်ပါက ပို၍မူရင်းအရသာကို ခံစားရမိပေမည်။ နိုင်ငံခြားဘာသာတက္ကသိုလ် (YUFL/MUFL)တို့တွင် တက်ရောက်သင်ကြားနေကြသော ကျောင်းသား ကျောင်းသူတို့အတွက် ပိုမို၍ လွယ်ကူစွာ လေ့လာ ဖတ်ရှုနိုင်သော အခွင့်အလမ်းတစ်ရပ်ရှိပေသည်။

 ငြိမ်းချမ်းရေး သင်္ကေတနိမိတ်ပုံ

ယနေ့ခေတ်ကမ္ဘာ၌ ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါဆိုး အန္တရာယ်ကိုလည်း ဂရုပြုနေထိုင်နေကြရပေသည်။ ဟိုခေတ်ဟိုကမ္ဘာက ကမ္ဘာဖျက်မိုးကြီးရွာပြီး ရေပြင် အတိဖြစ်စဉ် ကျန်ရှိကုန်းမြေရှာရန် နောဇတို့အဖွဲ့ သည် သင်္ဘောတစ်စင်းဖြင့်ထွက်ခဲ့သည်ဆို၏။ လူ၊ တိရစ္ဆာန်၊ ငှက် အဖို၊ အမ တစ်စုံစီတင်၍ ကမ္ဘာ့ကုန်းမြေရှာခဲ့ကြ၏။ တစ်နေ့သ၌ သံလွင်တစ်ခက် ကိုက်ချီပျံသန်းလာသော ချိုးငှက်ကလေးကြောင့် ကုန်းမြေရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ရ၏။ သို့ဖြစ်၍ ယနေ့ကမ္ဘာနှင့်အဝှမ်း ငြိမ်းချမ်းရေး သင်္ကေတနိမိတ်ပုံအဖြစ် ချိုးငှက်သံလွင်ခက်ကိုက်ချီလာပုံကို တညီတညွတ် အသုံးပြုလာခဲ့ကြသည်ဟု ဖတ်ရှုသိရှိခဲ့ရပေ၏။

ဤသည်တို့မှာကား စာပေဖတ်ရှုခြင်း၊ အနုပညာတစ်ရပ်ကို ခံစားမိခြင်းမှရခဲ့သော အသိများပင်တည်း။

သို့ဖြစ်၍ ယနေ့လူငယ်လူရွယ်အများစု မိမိတို့ လက်ကိုင်ဖုန်းများကို ဂိမ်းကစားရာ၌သာ အသုံးမချဘဲ၊ ကမ္ဘာအနှံ့ ရှာဖွေဆည်းပူးပညာသင်ယူနိုင်၊ ဗဟုသုတရှာမီးနိုင်သည့် ဝက်ဘ်ဆိုက် World Wide Web (www. )ကို အကျိုးဖြစ်စေရန်အတွက် အသုံးပြုသင့်ကြပေသည်။ “စာအုပ်စာပေ လူ့မိတ်ဆွေ” ဆိုသည့်အတိုင်း မိမိလက်လှမ်းမီရာစာပေများကို ရွေးချယ်ဖတ်ရှုခြင်းဖြင့် မိမိအနာဂတ် မိမိလှပစွာ ပုံဖော်နိုင်ကြသူများ ဖြစ်နိုင်ကြပါစေ၊ နောင် တစ်ခေတ်၏ တိုင်းပြည်ခေါင်းဆောင်ကောင်းများဖြစ်စေရန် ကြိုးပမ်းနိုင်ကြပါစေဟု ဆန္ဒပြုမိပါ၏။ မကြာသေးမီက “ကောင်းဆုသာစာပေ” ထုတ် “ဆရာညီညီစျာန်” ရဲ့ “လူငယ်နှင့်ဘဝလက်ဆောင်” စာအုပ်မှ စာစုလေးကို မျှဝေရင်း ဤဆောင်းပါးကို ရေးသားတင်ပြလျက် “လူငယ်နှင့် စာပေအနုပညာပြပွဲ”ကို ဂုဏ်ပြုကြိုဆိုလိုက်ပါသည်။

“ဘဝမှာ ကြိုးစားရှင်သန်ပါ ဘယ်အခက်အခဲ မဆိုရအောင်ဖြတ်သန်းပါ မအောင်မြင်ခင်စပ်ကြား သူတစ်ပါးရဲ့ ဝေဖန်သံတွေကို နားမယောင်ပါနဲ့ တစ်နေ့ သင်အောင်မြင်လာတဲ့အခါ သူတို့တွေ သင့်ကို အလိုလို မှီခိုလာပါလိမ့်မယ်”။ ။

ဖတ်ရှုကိုးကား - ဆရာကြီး မုံရွာတိုးဝေ(ပန်းရန်) ၏ “ဆယ်ပွင့်ပန်းမှ ငြိမ်းချမ်းသင်္ကေတ” ဆောင်းပါး(ချင်းတွင်းဂုဏ်ရည်မဂ္ဂဇင်း၊ အမှတ် ၅၊ ၂၀၁၆ ခုနှစ်)